#اوراق_مرابحه چیست و چه انواعی دارد؟
اوراق بهادار با نامهای مختلفی خرید و فروش میشوند. یکی از اصطلاحاتی که ممکن است با آن مواجه شده باشید، اوراق صکوک یا اوراق مرابحه است. این اصطلاحات از فقه برگرفته شدهاند و راهکاری برای تامین منابع مالی بدون نقض قوانین معامله در اسلام محسوب میشوند. در این مقاله ابتدا به این موضوع میپردازیم که اساسا منظور از اوراق صکوک مرابحه چیست و سپس انواع و اقسام آن را با ذکر مثال بررسی خواهیم کرد.
اوراق مرابحه یا صکوک مرابحه چیست؟
تعریف اوراق مرابحه چندان روشن نیست اما در جستوجوی معنای این اصطلاح تقریبا در همه منابع به یک تعریف واحد میرسیم:
«اوراق مرابحه نوعی از اوراق بهادار است که صاحبان آن به صورت مشاع، مالک مال یا دینی هستند که بر اساس قرارداد مرابحه حاصل شده است. صاحب ورق مالک آن دین است. این اوراق بازدهی ثابت دارند و میتوان آنها را در بازار ثانویه به فروش رساند.»
برای فهم بهتر این مفهوم، لازم است ابتدا مبحث صُکوک را درک کنیم. این کلمه جمع صک است که خود صورت معرب کلمه چک به شمار میرود. در فقه اسلامی این اصطلاح را برای همه انواع سفته، سند و حوالههای مالی به کار میبرند. در حقیقت، صک سندی برای بدهی مالی است. اوراق صکوک در کشورهای اسلامی، جایگزین اوراق قرضه هستند. این اوراق انواع مختلفی دارند: صلم، اصطناع، مشارکت، مضاربه، مزارعه، مرابحه و …
بیع مرابحه از گذشته تا کنون در بین مردم رواج داشته است. در این نوع از معامله، فروشنده مبلغ تمامشده کالا را با احتساب هزینههای نگهداری و حمل و نقل، به اطلاع خریدار میرساند و درخواست مبلغی اضافی به عنوان سود میکند. مثلا میگوید قیمت تمامشده فلان کالای مشخص صد هزار تومان است و من آن را با قیمت صد و ده هزار تومان در اختیار شما میگذارم. خریدار ممکن است مبلغ را نقدا یا به صورت اقساط پرداخت کند. طبیعتا در حالت اقساط، نرخ سودی که فروشنده دریافت میکند بیشتر خواهد بود. نکته مهم این است که خریدار باید در زمان معامله قیمت واقعی و دقیق جنس و نرخ سود را بداند. اگردر آینده مشخص شود که فروشنده در این مورد دروغ گفته است، طبق اصل خیار فسخ میتوان قرارداد بیع را فسخ کرد.