شایعه؛ نفاق؛ فتنه در حدیثی از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود: «لا تَکرِهُوا الفِتنَهَ فِی آخِرالزَّمانِ فَاِنَّها تُبیرُ المُنافِقِین؛ از فتنه اکراه نداشته باشید که فتنه منافقین را نابود می‌کند.»(کنزالعمال) این حدیث شریف گویای این است که فتنه‌ها بستری برای پاکسازی جامعه از منافقین است. شاید یکی از مصادیق این نابودی و به عبارتی پاکسازی منافقین، همان چیزی باشد که در وقایع اخیر کشور و به مناسبت فوت مهسا امینی اتفاق افتاد. شاهد بودیم که بعضی‌ها به واسطه این اتفاقات و آشوب‌هایی که ایجاد شد موضع‌گیری‌های داشتند که قبلا به این وضوح مطرح نکرده بودند. همین موضوع باعث شد تا ماهیت آن‌ها نمایان شود و رسما صف خود را از دیگران جدا کنند. طبیعتا این اتفاق باعث افول جایگاه این افراد خواهد شد و اعتبار گذشته را برای توده مردم نخواهند داشت. شایعه پراکنی و ایجاد فتنه یکی از عوامل مهم ایجاد فتنه در جامعه ترویج شایعه و استقبال مردم از خبرهای بی پایه و اساس و ساده‌انگاری برخی دیگر است که هر سخنی را قبول می‌کنند و توجهی به منبع آن ندارند. آیه‌ای در قرآن است که به آیه "نبأ" معروف است. اگر فقط به این آیه عمل شود، دامن زدن به خیلی از شایعات صورت نمی‌گیرد. خداوند در این‌ آیه می‌فرماید: «يَأَيهُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِن جَاءَكمُ‏ْ فَاسِقُ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُواْ أَن تُصِيبُواْ قَوْمَا بِجَهالَةٍ فَتُصْبِحُواْ عَلىَ‏ مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ؛ اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! اگر شخص فاسقى خبرى براى شما آورد، درباره آن تحقيق كنيد، مبادا به گروهى از روى نادانى آسيب برسانيد و از كرده خود پشيمان شويد.» (حجرات/6) در این آیه به صراحت، از پذیرشِ مطلقِ خبر فاسق نهی شده است. طبیعتا کسانی که شایعه‌پردازی می‌کنند انسان‌های مورد اعتماد و با تقوایی نیستند و مصداقی از فاسق هستند. وقتی سرچشمه خبری، افرادی هستند که هیچ بویی از خداترسی و صداقت نبرده‌اند چگونه باید حرف آن‌ها را پذیرفت و از آن بدتر، چرا باید کلام آن‌ها را به عنوان خبر درست برای دیگران نقل کرد؟! مثلا چگونه می‌توان به شبکه‌ای اعتماد کرد که مسئولین اصلی آن مسلک بهایی دارند و تحت نفوذ انگلیس و آمریکایی هستند که کارش دشمنی با ایران اسلامی و مستقل است! از این رو اگر آیه نبأ را سرلوحه خود قرار دهیم و در جامعه نهادینه شود خود به خود خیلی از زود‌باوری‌ها برطرف می‌شود و جلوی خیلی از شایعات گرفته می‌شود. اهداف شایعه پراکنی اهداف و اغراض مختلفی باعث می‌شود که فرد یا گروهی شایعه سازی کنند و آن را در فضای جامعه منتشر سازند. متأسفانه شایعه پراکنی برای برخی جنبه تفریح و سرگرمی دارد و می‌توان گفت که به این کار اعتیاد پیدا کرده‌اند. اصولا این افراد از ایجاد شایعه لذت می‌برند. معمولا این افراد غرض خاصی ندارند و بعضا به خاطر ایجاد جوی خاص دست به این کار ناپسند می‌زنند که نوعی بیماری اخلاقی نیز حساب می‌شود. یکی از مهم‌ترین اهدافی که شایعه پراکنان در جامعه دنبال آن هستند تخریب فرد یا جریان خاصی است که به این واسطه وجهه آن شخص یا آن جریان را خدشه دار کنند. ایجاد شبهات اعتقادی، سیاسی و ... از دیگر اهدافی است که شایعه پردازان را به درست کردن شایعه سوق می‌دهد. رابطه نفاق و شایعه پراکنی دروغ، نشانه نفاق است؛ برای‌اینکه شخص دروغگو زبان و دلش یکی نیست و تفاوت داشتن دل و زبان چیزی جز نفاق نیست. در آيه 77 سوره توبه مى‏‌خوانيم: «فَأَعْقَبَهُمْ نِفاقاً فِي قُلُوبِهِمْ إِلى‏ يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِما أَخْلَفُوا اللَّهَ ما وَعَدُوهُ وَ بِما كانُوا يَكْذِبُونَ؛ اعمال آنها تا روز قیامت نفاقى در دلهايشان ايجاد كرد، به خاطر اينكه عهد خدا را شكستند و دروغ مى‏‌گفتند». در این آیه شریفه، دروغ یکی از عوامل نفاق شمرده شده است. در آیه دیگری، به نوعی شایعه پردازی از نشانه‌های منافقان ذکر شده است: «لَئنِ لَّمْ يَنتَهِ الْمُنَافِقُونَ وَ الَّذِينَ فىِ قُلُوبِهِم مَّرَضٌ وَ الْمُرْجِفُونَ فىِ الْمَدِينَةِ لَنُغْرِيَنَّكَ بِهِمْ ثُمَّ لَا يجُاوِرُونَكَ فِيهَا إِلَّا قَلِيلًا؛ اگر منافقان و بيماردلان و آنها كه اخبار دروغ و شايعات بى‏اساس در مدينه پخش مى‌كنند دست از كار خود بر ندارند، تو را بر ضدّ آنان مى‌‏شورانيم، سپس جز مدّت كوتاهى نمى‏‌توانند در كنار تو در اين شهر بمانند.»(احزاب/60) شاهد در اینجا کلمه "مرجفون" است که به معنای شایعه پردازان است و به منافقین نسبت داده شده است و یکی از مصادیق بارز آن در حال حاضر پایگاه‌های اطلاع رسانی جریاناتی مثل گروه مجاهدین خلق، بی بی سی و ... هستند که تبحر خاصی در نشر اکاذیب، تخریب و شایعه پراکنی دارند. #شایعه #نفاق #فتنه

اگر فقط به آیه "نبأ"عمل شود، دامن زدن به خیلی از شایعات صورت نمی‌گیرد. در این آیه به صراحت، از پذیرشِ مطلقِ خبر فاسق نهی شده است. حداقل، اکثر کسانی که شایعه‌پردازی می‌کنند انسان‌های مورد اعتماد و با تقوایی نیستند و مصداقی از فاسق هستند. #فضای_مجازی #رسانه #شایعه