📙 ناسیونالیسم افراطی و حذف اسلام در پروژه مدرن‌سازی 🔺 سیاست اسلام‌زدایی رژیم پهلوی بر چند محور اساسی استوار بود که بخش عمده آن با نگاهی شووینیستی بر حذف کلمات عربی، تحریف تاریخ درباره ورود اسلام به ایران و تغییر خط عربی مرتبط است 🔺 «طرد دوره اسلامی‌ متضمن اشاعه عقیده‌ای شووینیستی درباره اعراب است که گناه بدبختی‌های بعدی ایران را به گردن وحشیگری آنان می‌اندازد. جالب اینجاست که بر اساس شواهد موجود سهولت فتح ایران توسط اعراب به خاطر آن بود که توده مردم ایران با آغوش باز از آن‌ها استقبال کرد. 🔺 ایرانیان حمله عرب را وسیله‌ای برای خلاصی از دست شاهان ستمگر می‌دیدند و اسلام را دست کم تا حدی از آن جهت پذیرفتند که مذهبی دموکراتیک‌تر از آئین سلسله مراتبی زرتشت بود که تا آن زمان کیش رسمی ‌ایران بشمار می‌رفت. قلب و تحریف دیگری که رژیم انجام داد کوشش برای تصفیه زبان فارسی از واژه‌های بیگانه - بویژه عربی و ترکی - و جانشین کردن آن‌ها با معادل‌های پارسی سره بود که در ۱۹۳۶ توسط رضاخان آغاز شد...» www.cafetarikh.com/news/50244 🆔 @cafetarikh

📙 رهبر «قیام ملی» علیه مصدق و منتقد نخست وزیر کودتا! 🔺 آنان که در عملیات کودتا نقش فعال داشتند و مطبوعات پس از کودتا، بقایی را یکی از رهبران «قیام ملی» برای براندازی دولت مصدق معرفی کردند. 🔺 پس از کودتا، بقایی به علت ناکامی در تصدی سمت نخست‌وزیری، در مخالفت با زاهدی سخنانی گفت که باعث تبعید محترمانه وی به زاهدان شد. 🔺 در 1339، بقایی با شاه ملاقات کرد و شاه به وی اجازه داد که در انتخابات شرکت کند، اما با باطل شدن انتخابات به علت تقلب، نتوانست به مجلس راه یابد. بقایی به علت انتشار اعلامیه‌ای بر ضد دولت دستگیر و محاکمه شد، ولی در همة محاکمات تبرئه گردید. 🔺 وی در 1342 ش، فعالیت سیاسی مختصری آغاز و از دولت انتقادهای ملایمی کرد. ساواک برای پراکنده کردن صفوف مبارزان، با فعالیتهای بقایی مخالفت نمی‌کرد. www.cafetarikh.com/news/20271 🆔 @cafetarikh

📙 وقتی گرجستان از ایران برید؛ قرارداد پنهانی ایراکلی با تزار 🔺 پس از مرگ نادرشاه و ضعف دولت مرکزی، گرجستان که در دوره صفویان همواره میان اطاعت و سرکشی از ایران نوسان داشت، در دوران هرج‌ومرج ناشی از فروپاشی اقتدار نادری به سوی روسیه چرخید. 🔺 ایراکلی با تکیه بر حمایت تزار و بی‌اطلاع از دربار ایران، در سال ۱۷۸۳ میلادی با امضای قراردادی سرنوشت‌ساز، استقلال گرجستان از ایران را اعلام و این سرزمین را عملاً تحت‌الحمایه روسیه قرار داد؛ اقدامی که نه‌تنها توازن قدرت در قفقاز را برهم زد، بلکه آغازی بود بر رقابت دیرپای ایران و روس در منطقه‌ای که به‌زودی به صحنه جنگ‌های بزرگ قرن نوزدهم بدل شد. www.cafetarikh.com/news/50249 🆔 @cafetarikh

📙 خیزش بزرگ هند در سال ۱۸۵۷ علیه استعمار 🔺 هند، که قرن‌ها تحت سلطه استعماری بریتانیا بود، سرانجام در میانه قرن بیستم استقلال خود را بازیافت. با این حال، مسیر آزادی با قیام‌های متعددی هموار شد که مهم‌ترین آن‌ها “شورش بزرگ” سال ۱۸۵۷ بود. 🔺 این خیزش عظیم، که از طغیان سپاهیان هندی در میرات آغاز شد، نه تنها به دلیل بهانه‌های مذهبی (مانند فشنگ‌های آغشته به چربی حیوانی) بلکه ریشه در نارضایتی‌های عمیق سیاسی، استثمار اقتصادی و دخالت‌های فرهنگی داشت. 🔺 شورش بزرگ ۱۸۵۷، اگرچه در نهایت سرکوب شد، اما به عنوان نقطه‌ عطفی حیاتی، ساختار حکمرانی بریتانیا بر هند را تغییر داد و امید مردم این سرزمین را برای مبارزه مستمر زنده نگه داشت. www.cafetarikh.com/news/50247 🆔 @cafetarikh

📙 میدان‌های مستطیلی دوران صفوی 🔺 در بخشی از سفرنامه سفیر اسپانیا در دربار شاه عباس اول صفوی آمده است: «میدان محوطه‌ای مربع مستطیل شکل است با ششصد پا درازا و سیصد پا پهنا که در هر چهار طرف آن فروشگاه‌هائی ساخته‌اند. 🔺 همه این دکان‌ها سکوئی در جلو و اطاق كوچك و مهتابی‌ای در قسمت فوقانی دارند. به فرمان شاه در اطراف میدان بناهای بزرگ نساخته‌اند تا تناسب این حجرات كوچك كه همگی ارتفاع مساوی دارند به هم نخورد. 🔺 از این میدان اساساً برای تمرین‌های نظامی مرسوم ایرانیان استفاده می‌شود که معمول‌ترین آنها چوگان بازی و تیراندازی با کمان است. 🔺 در این تیراندازی‌ها، همانطور که در شیراز نیز معمول است هدف سیب یا چیز دیگری است که بر چوبی بلند در وسط میدان نصب می‌کنند به خاطر آنکه زمین میدان که بسیار صاف و هموار است برای بازی آماده‌تر باشد و اسب‌ها در آن نلغزند و به سر در نیایند در تابستان و زمستان سراسر آن را از گچ نخاله یا کلوخ بسیار ریز می پوشانند.» https://www.cafetarikh.com/news/49963 🆔 @cafetarikh

📙 سرشناس‌ترین نقاشی که خودکشی کرد! 🔺 تابلو سیمای هنرمند بدون ریش یکی از آثار ون گوگ است.  «ون گوگ یک نقاش پسادریافتگر هلندی بود، که کارش تأثیر گسترده‌ای بر هنر قرن بیستم داشت. ون گوگ در خانواده‌ای سطح متوسط به بالا به دنیا آمد و جوانی خود را به عنوان دلال آثار هنری گذراند. هرچند او در زمان حیاتش در گمنامی به‌سر می‌برد و در تمام طول عمر خود تنها یک تابلو، یعنی تاکستان سرخ را فروخت، اما اکنون به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین نقاشان قرن نوزدهم در جهان شناخته می‌شود. 🔺 ون گوگ شیفته نقاشی از مردم طبقهٔ کارگر مانند تابلوی سیب‌زمینی‌خورها، کافه‌های شبانه مانند تراس کافه در شب، مناظر طبیعی فرانسه، گل‌های آفتابگردان، شب پر ستاره و خودنگاره بود. وی در اواخر عمر به شدت از بیماری روانی و فشار روحی رنج می‌برد و به اعتقاد اکثریت همین موضوع به خودکشی او منجر شد.» وی  در این شاهکار هنری  بدون ریش دیده شده است. این تابلو قیمت ۷۱.۵ میلیون دلار یکی از گران‌ترین تابلوهایی است که تاکنون فروخته شده است. www.cafetarikh.com/news/21858 🆔 @cafetarikh

📙 دلقک‌های دوره قاجار: شنبله قوره یهودی و همکارش 🔺 این عکس تاریخی لحظه‌ای سرگرم‌کننده از دوره قاجار را به تصویر می‌کشد که دو دلقک را در حال اجرای نمایش نشان می‌دهد. یکی از این شخصیت‌های کمدی، همانطور که روی عکس نوشته شده شنبه قوره یهودی است که با ژست بامزه‌ای دهان خود را کشیده است. 🔺 در کنار او، دلقک دیگری با چهره‌ای خندان و پر از شیطنت ایستاده است. هر دو کلاه بلند و لباس‌های سنتی به تن دارند که به سبک آن دوران اشاره دارد. این تصویر نه تنها جنبه‌های سرگرمی درباری و مردمی قاجار را به نمایش می‌گذارد، بلکه یادآور بخشی از فرهنگ عامه و هنر کمدی آن دوره نیز هست. www.cafetarikh.com/news/50250 🆔 @cafetarikh

📙 جهانی‌سازی یا تحمیل فرهنگی خاص بر دیگر فرهنگ‌ها؟ 🔺 واندانا شیوا نویسنده و محقق هندی، جهانی‌سازی را نه تعاملی میان‌فرهنگی، بلکه تحمیل فرهنگی خاص بر دیگر فرهنگ‌ها می‌داند. او معتقد است این روند یکنواخت‌سازی که تنوع را یک نقص می‌شمارد، برای کنترل متمرکز بر منابع و بازارها ضروری است 🔺 «گسترش پدیده یکنواختی مؤلفه ای اساسی در شکل گیری پدیده جهانی سازی است که خود مبتنی بر اشاعه همگونی و نیز تخریب و نابودی تنوع و گوناگونی است در واقع کنترل جهانی بر منابع خام و بازار، وجود چنین روندی را به یک ضرورت تبدیل کرده است. در حقیقت، جهانی سازی تنوع را یک بیماری و نقص میداند؛ زیرا چنین پدیده ای هیچ گاه تحت کنترل متمرکز آن قرار نمی گیرد. جوامع و اکوسیستم هایی که از ویژگی عدم تمرکز و خودسامان دهی برخوردارند به گسترش تنوع و گوناگونی یاری می رسانند. به همین دلیل جهانی سازی تحمیل این همگونی را در عرصه طبیعت و اجتماع، پیشه خود ساخته است...» www.cafetarikh.com/news/50234 🆔 @cafetarikh

📙 قانون اساسی ایران: از مشروطیت تا جمهوری اسلامی 🔺 تاریخ قانون‌گذاری اساسی در ایران معاصر عمدتاً شامل دو تجربه متمایز است که نشان‌دهنده تحولات بنیادین در مفاهیم حکمرانی بوده است: قانون اساسی مشروطه (مبتنی بر مفهوم حکومت محدود) و قانون اساسی جمهوری اسلامی. 🔺 نهضت مشروطیت ایران به رهبری روشنفکران و علما، در پی محدود کردن قدرت مطلقه پادشاهی و استقرار نظامی مبتنی بر قانون بود. پس از فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه، اولین جلسه رسمی مجلس شورای ملی در تاریخ ۱۴ مهر ۱۲۸۵ برگزار شد، هرچند شاه پیش از تثبیت کامل ساختار، درگذشت. 🔺 کمیسیون قانون اساسی مجلس، پس از ماه‌ها بحث، در ۱۱ ذی‌القعده ۱۳۲۴ قمری بر سر ۵۱ اصل اصلی به توافق رسید. این متن اولیه با تغییراتی در ۸ دی ۱۲۸۵ شمسی (۱۴ ذی‌القعده ۱۳۲۴ قمری) به تأیید محمدعلی شاه قاجار رسید. این قانون، بنیان حکومت مشروطه را نهاد اما بعدها در جریان استبداد صغیر و استبداد صغیر دوم، به شدت نقض شد و اصلاحاتی نیز بر آن صورت گرفت. ادامه در: www.cafetarikh.com/news/50264 🆔 @cafetarikh

📙 راز عقب‌نشینی روس‌ها از دریای خزر در اوایل دوره قاجار 🔺 اواخر سده هجدهم میلادی، ایران تحت حکومت نوپای قاجار، درگیر آزمونی دشوار با روسیه تزاری بود. در حالی که آقامحمدخان قاجار در حال تثبیت قدرت خود بود، مأموری به نام روانویچ (ویونویچ) با پوشش بازرگانی، مرزهای شمالی ایران را زیر نظر گرفت و استحکامات نظامی بی‌سابقه‌ای در سواحل خزر ایجاد کرد. 🔺 این حرکت تجاوزکارانه، می‌توانست مسیر تاریخ منطقه را عوض کند، اما واکنش سریع و زیرکانه باباخان (احتمالاً اشاره به آقامحمدخان یا یکی از نزدیکانش) ورق را برگرداند؛ فرمانی که روس‌ها را ناچار به پذیرش شکست اولیه و ویران کردن بناهای نظامی خود نمود. www.cafetarikh.com/news/50276 🆔 @cafetarikh

📙 تأثیرات منطقه‌ای و جهانی سقوط برلین 🔺 شبی از شب‌های نوامبر سال ۱۹۸۹، جهان در انتظار یک معجزه بود. برلین، شهری که زخم‌های جنگ جهانی دوم را به دوش می‌کشید، صحنه نمایشی تاریخی شد؛ دیواری بتنی که نماد بزرگ‌ترین شکاف ایدئولوژیک قرن بیستم بود، در حال فروریختن بود. 🔺 دیوار برلین، بیش از هر سازه دیگری، تقسیم جهان به بلوک شرق کمونیستی و غرب سرمایه‌داری را فریاد می‌زد. این مانع فیزیکی، که از سال ۱۹۶۱ سرپا بود، نه تنها شهروندان یک ملت را از هم جدا کرده بود، بلکه تداوم جنگ سرد را تضمین می‌کرد. 🔺 ریشه‌های دیوار برلین به تقسیم آلمان پس از شکست در جنگ جهانی دوم و آغاز رقابت‌های قدرت بین متفقین بازمی‌گردد. پس از تأسیس دو دولت آلمانی در سال ۱۹۴۹ – جمهوری فدرال آلمان (غرب) و جمهوری دموکراتیک آلمان (شرق) – نابرابری اقتصادی و سیاسی به سرعت مشهود شد. جمهوری دموکراتیک آلمان، تحت کنترل حزب اتحاد سوسیالیستی (SED) و تحت سایه مسکو، با اقتصاد دستوری و فقدان آزادی‌های مدنی دست و پنجه نرم می‌کرد. ادامه در: www.cafetarikh.com/news/50278 🆔 @cafetarikh

📙 تصاویری کمتر دیده شده از ترور شهید مفتح 🔺 شهید محمد مفتح (متولد ۱۳۰۷ فامنین) صبح روز سه شنبه ۲۷ آذر ۱۳۵۸ در حیاط خلوت دانشکده الهیات دانشگاه تهران با شلیک چند گلوله از سوی کمال یاسینی یکی از اعضای گروهک فرقان به شدت زخمی شد و معالجات در بیمارستان اثر‌گذار نبود. ایشان حدود ساعت ۲ بعد‌از‌ظهر همان روز به شهادت رسید. 🔺 پیکر این شهید والا‌مقام پس از برپایی مراسم باشکوه تشییع، در صحن مطهر حضرت معصومه (س) در قم به خاک سپرده شد و روز شهادت شهید مفتح به مناسبت فعالیت‌های چشمگیر این شهید والامقام در راه تحقق وحدت بین حوزه و دانشگاه، روز «وحدت روحانی و دانشجو» نامگذاری شد. 🔺 به همین مناسبت تصاویر کمتر دیده شده‌ای از لحظه ترور شهید مفتح منتشر شده که در نشانی اینترنتی پایین مشاهده می‌کنید: https://www.cafetarikh.com/news/49931 شناسه ما در #تلگرام http://t.me/cafetarikhcom @cafetarikh