✳️ اگر من نبودم ایران هم نبود! شاه خود را منشأ همه امور می‌دانست و با خودستایی، معتقد بود که برترین و بهترین قدرت است و جز او قدرت دیگری وجود ندارد. او با ستایش‌های مکرر از اقدامات خود و پدرش بر این باور بود که قدرتش باید فراتر از قدرت مجلس و سایر نهادهای دموکراتیک باشد: «امروز به من فرمودند، کسی چه می‌داند؟ اگر موفقیت‌های من نبود (و نمی‌خواهم خودستایی کنم، فقط به تو می‌گویم)، نه ‌تنها از خانواده پهلوی و تمام زحمات و مشقات پدر من اسمی نمی‌بود و ایران هم نمی‌بود. زیرا اگر من در غائله پیشه‌وری و فتنه مصدق از بین رفته بودم حزب توده بر ایران مسلط می‌شد و کشور دموکراتیک ایران به زعامت شوروی به وجود می‌آمد. انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها هم قسمتی از جنوب ایران را اشغال می‌کردند. بعد جنگ شمال و جنوب درمی‌گرفت و ممکن بود قسمت‌های نفت‌خیز در دست غرب باقی بماند، ولی به هر صورت دیگر ایرانی وجود نمی‌داشت....»1 1 - #اسدالله_علم ، یادداشت‌های علم سال 1355- 1356، به کوشش علینقی عالیخانی، جلد ششم، تهران، کتاب‌سرا، 1393، صص 447- 448 cafetarikh.com @cafetarikh

✳️ وقتی #ثریا هراسی از جنجال ندارد بعد از کودتای 28 مرداد، شاه با تجمیع تمام اختیارات، قدرت زیادی در امور اقتصادی پیدا کرد. این موضوع فرصت مناسبی برای نزدیکان و اطرافیان شاه بود که ضمن تأمین منافع شخصی خود، به اسراف و تجملات پرداخته و زندگی رویایی خود را تشکیل دهند: «کاخ اختصاصی به نظر من و او خیلی کهنه و از مد افتاده جلوه می‌‌کند و چون با موافقتی که بین تهران و واشینگتن امضاء شده، حکومت زاهدی از اعتباری معادل چهل و پنج میلیون دلار برخوردار است، دیگر از ‌اینکه پیش خور کردن پول‌ها برای هزینه شخصی شاه ‌ایجاد جنجال بکند هراسی ندارم. بنابراین دکوراتور ژانسن را از پاریس فرامی‌‌خوانم و با کندن هزاره‌‌های چوبی وحشتناک تالار‌های پذیرائی و تغییراتی که او می‌‌دهد، بزودی کاخ اختصاصی، با دیوار‌های نقاشی شده و مبل‌ها و تزئینات استیل لوئی شانزده، چنان جای زیبایی می‌‌شود که دوست دارم هر روز از دوستانم در آنجا پذیرائی کنم.»1 1.ثریا اسفندیاری بختیاری و لوئی والنتین، کاخ تنهایی،‌ترجمه نادعلی همدانی، تهران، مترجم، 1370، ص 194 cafetarikh.com @cafetarikh

✳️ دشمنان #قائم_مقام_فراهانی ، به خانواده او می‌تازند دشمنان قائم‌مقام، بعد از قتل او، وجود خانواده او را نیز خطرناک می‌دیدند و به طرق مختلف آنان را مورد آزار و حملات خود قرار دادند تا اینکه آن‌ها را مجبور به مهاجرت و آوارگی کردند. با این حال برخی از دشمنان هم از قتل قائم‌مقام پشیمان بودند و تلاش‌هایی در راه نجات خانواده او به کار بردند: «فشار بر خانواده قائم‌مقام، به تحریک دشمنانی که حتی پس از مرگ او نیز دست بردار نبودند، ادامه یافت. آن‌ها به دنبال آوارگی‌ها و در بدری‌ها و مخفی شدن در خانه‌های این و آن، سرانجام خود را به صحن حضرت عبدالعظیم رسانیدند و متحصن شدند. تعدادشان به قریب ۸۰ نفر می‌رسید (۲۵ مرد و ۵۵ زن). سید آقابزرگ متولی، محلی به سکونت آن‌ها اختصاص داد و پس از چند ماه، به قم مهاجرت کردند و دو سال با عسرت و سختی در آن سامان گذراندند. در مورد سرانجام خانواده قائم‌مقام که در قم متحصن شده بودند، دو گزارش متفاوت موجود است. هر دو گزارش حکایت از آن دارد که چند سالی پس از این بیداد، یا به علت وساطت دوستان قائم‌مقام و یا به سبب هجوم پشیمانی بر وجود علیل و بیمار محمدشاه، وی بست نشینان را عفو کرد. اختلاف دو گزارش مورد اشاره در این است که عبدالوهاب قائم‌مقامی می‌نویسد: «اولاد و احفاد و منسوبان آن مرحوم از قم به عراق (اراک) رفته و در آنجا مشغول رعیتی گردیده و تا یک درجه راحت و آسوده شدند. ولی بر مبنای گزارش مأمور حاج میرزا آقاسی که در اجرای فرمان شاه مکلف به بیرون آوردن آن‌ها از بست بوده، میرزاعلی پسر قائم‌مقام را از هزاره به اجبار به سلطان آباد آوردند ولی دیگران که در قم بست نشسته بودند به هیچ وجه راضی نشدند از آنجا بیرون بیایند، زیرا به قول و قرار شاه و حاجی میرزا آغاسی اعتماد نداشتند. اجرای فرمان شاه تنها با توسل به سرباز و اعمال زور میسر بود، اما این شیوه منظور نظر شاه نبود.»1 1. پناهی سمنانی، قائم‌مقام فراهانی چهره درخشان ادب و سیاست، تهران، نشر ندا، 1376، صص 271- 272 cafetarikh.com @cafetarikh

✳️ ماجرای اعزام دانشجو برای آموزش صنعت گلسازی علاقه زنان حرمسرای دربار #محمدشاه_قاجار به گل های مصنوعی در سال 1811 دو‌ تن‌ از جوانان ایرانی به فرمان عباس میرزا به عـنوان نخستین دانشجویان‌ ایرانی در خارج از کشور به انگلیس رفتند.دومین گروه از دانشجویان ایرانی نیز در سال 1813 م به‌ سرپرستی‌ میرزا‌ صـالح شـیرازی بـرای تحصیل روانه انگلیس شدند.علاوه بر دانشجویان یاد شده در زمان ولایـت عـهدی عباس میرزا چهار تن دیگر نیز برای تحصیل و یا کارورزی به روسیه و فرانسه‌‌ اعزام‌ شدند. در ایـن مـیان حـاج عباس شیرازی در سال 1235 ق برای فراگرفتن فن گل‌سازی(ساخت‌ گلهای مصنوعی از پارچه و کـاغذ)بـه فـرانسه اعزام شد.از این روی وی را‌ می‌توان‌ نخستین‌ دانشجو و کارآموز اعزامی از ایران‌ به‌ فرانسه‌ دانست. اعزام حـاج عـباس شـیرازی به پاریس حکایت جالبی دارد که مطلب آن از کتاب پنجاه سال‌ تاریخ نانصری نقل می‌شود‌: «در زمـانی که محمد شاه قاجار هنوز‌ جوان‌ بود و پیش پدرش عباس میرزا در تبریز زندگی مـی‌کرد یـکی از تـجار فرنگی مقداری گل مصنوعی به ایران‌ آورد‌ و چند‌ دسته‌ از همان گلها از تهران به تبریز رسـید.زنـان اندرونی‌ محمد میرزا عاشق و فریفتهء آنها شدند و خواستار تزئین اتاق‌های خود با گـلهای مـصنوعی خـارجی شدند.از آنجا که‌ تهیهء‌ آن‌ مقدار گل مصنوعی در تبریز امکان نداشت و کسی هم یافت نـمی‌شد‌ کـه‌ بتواند نظیرشان را بسازد، محمد میرزا یکی از نقاشان خود(حاج عباس شیرازی)را روانـهء فـرنگستان‌ کـرد‌ تا‌ صنعت گلسازی را فرا گیرد و با این هنر به ایران بازگردد. اقبال آشتیانی،عـباس.«مـادام حاجی عباس گلساز»،یادگار،سال سوّم،شمارهء‌ 6 و 7،ص 6،1-109‌. cafetarikh.com @cafetarikh

📙رابطه آیت‌الله خامنه‌ای با دکتر شریعتی چگونه بود؟ ▪️آیت الله خامنه ای همیشه دیدگاه معتدل و میانه ای نسبت به شریعتی داشته اند. در حالی که وی را نسبت به معارف اسلامی کمتر مسلط می دانستند، اما با او به عنوان یک معلم جوانان در ارتباط بودند و تلاش می کردند تا وی را نسبت به کاستی هایش آگاه کنند. ▪️جواد منصوری در خاطراتش می‎نویسد: در سال ۱۳۵۰ در مشهد به منزل آیت الله خامنه ای رفتم. ایشان به من گفت: «قبل از اینکه شما به اینجا بیایی شریعتی اینجا بود و بحثی در مورد مسئله ولایت داشتیم. من چند تذکر به او دادم و چند منبع و مرجع را به او معرفی کردم تا در زمینه مسئله ولایت مطالعه کند. شریعتی خیلی تشکر کرد و گفت اگر این مطالبی را که شما به من گفتید، می دانستم، آن حرف هایی را که قبلا زده ام، نمی گفتم، و طور دیگری بیان می کردم.» این عین مطالبی است که آیت الله خامنه ای از دکتر شریعتی به من گفت. 🆔 @cafetarikh

📙اولین دیدار وزیر مختار آمریکا با رضاشاه ◼️ در اواخر سال ۱۹۲۹، «چارلز کامرهارت» وزیرمختار سابق آمریکا در ‏آلبانی، به سمت وزیرمختار جدید آمریکا در ایران منصوب شد.‏ توصیف او از رضاشاه و ایران چنین است: ◼️ از نزد رضاشاه که برگشتم، ایمان داشتم مردی که ملاقات کرده بودم ‏چند قدم بیشتر با توحش فاصله ندارد؛ و اینکه با نوعی تیزهوشی حیوانی و نبوغ بدوی بر ارتش تسلط یافته و از ‏همین طریق به مقام سلطنت رسیده است. او همه اینها را برای اهداف شخصی‌اش به کار گرفته است، که باید ‏بگویم چندان هم به نفع ایران و یا مردمش نیست؛ بلکه فقط برای تقدس و عظمت بخشیدن به شخص خودش ‏بوده است. ◼️باید اعتراف کنم که زوگ پادشاه آلبانی بیشتر از یک قرن از شاه ایران جلوتر است، و روستاییان آلبانی را در مقایسه ‏با روستاییان بدبخت ایران باید اشراف‌زاده به حساب آورد. در آلبانی، روستایی‌ها لااقل در خانه‌های واقعی زندگی ‏می‌کنند؛ در حالی که روستاییان ایران عملاً ژنده‌پوش هستند و در یک آلونک‌های کاه‌گلی خالی از اسباب و اثاثیه ‏زندگی می‌کنند. 🆔 @cafetarikh

📙دستور است که شکست بخورید ◼️رضاشاه روز دوم شهریور ۱۳۲۰ وقتی به لشکر باغشاه می رود می بیند یک نفر آنجا نیست و سربازان و افسران همه رفته اند . جریان را که می پرسد می گویند به دستور سرلشکر احمد نخجوان وزیر جنگ و شورای امرای افسران ارتش به تمام افراد ارتش مرخصی داده شده و آنان به روستاها و شهرهای خود رفته اند . ◼️همان روز رضاشاه همه افسران ارشد را به کاخ سعد آباد احضار می کند . او به قدری عصبانی بود که با شمشیر به شانه ی سرلشکر نخجوان و معاون او سرتیپ علی ریاضی می زند و آنان را خلع درجه می کند و در همان کاخ دستور می دهد آنان را زندانی کنند. ◼️ از عجایب این که همین سرلشکر احمد نخجوان در کابینه ی دوم فروغی مجددا به سمت وزیر جنگ معرفی شد و خیال می کنم زمانی بود که رضاشاه هنوز کشور را ترک نگفته بود و اعتراضی هم نکرد . بنابراین بخوبی پیداست مرخص کردن افراد ارتش به دستور نیروی بیگانه بوده است . 🆔 @cafetarikh

📙فعالیت سفارت اسرائیل در ایران ▪️فعالیت رسمی اسرائیل در ایران ابتدا در زمینه‌های اطلاعاتی و امنیتی آغاز شد؛ اما بتدریج در سایر امور اقتصادی، نفتی، مالی و کشاورزی نیز گسترش یافت. ▪️حسین فردوست در کتاب ظهور و سقوط سلطنت پهلوی می‌نویسد: سفارت اسرائیل در ایران فقط در زمینه اطلاعاتی فعال نبود، بلکه در سایر زمینه‌ها نیز فعالیت چشمگیر داشت. گاه به گاه سفارت، یهودیان ایران را در سالنی جمع می‌نمود و در این جلسات ضمن سخنرانی و تحریک روحیه قومی آنها، برای کمک به اسرائیل اعانه جمع آوری می‌شد و هر بار مبالغ کلانی پول ارسال می‌گردید. در این جلسات، که تصور می‌کنم ماهیانه بود، مأمورین اداره کل هشتم ساواک شرکت داشتند. ▪️به نوشته فردوست، در سفارت نیز میهمانی‌های نیمه‌خصوصی داده می‌شد و سفرای برخی کشورها و کارمندان سفارتخانه‌ها و یهودیان سرشناس و گامی مقامات ایران در این میهمانی‌ها شرکت می‌کردند. از اداره کل هشتم ساواک نیز دعوت به عمل می‌آمد. بعلاوه، سفارت اسرائیل هرازگاهی از مقامات ایرانی برای بازدید از اسرائیل دعوت می‌کرد و هدف بیشتر تبلیغ پیشرفت کشاورزی و صنعت اسرائیل بود. 🆔 @cafetarikh

📙ثروتی که خوشبختی نیاورد ▪️افزایش قیمت نفت در دهه ۴۰ و ۵۰، قدرت مانور شاه در اجرای پروژه‌های بزرگ اقتصادی را بالا برد؛ چنانچه تصمیمات و اهداف بزرگی در این زمینه اتخاذ و محقق شد و شاه به تعبیر خودش قدم در مسیر حرکت به تمدن بزرگ گذاشت؛ اما هیچ‌کدام از این اقدامات به تحقق واقعی پیشرفت و توسعه منجر نشد. ▪️آنتونی پارسونز در کتاب غرور و سقوط در این باره می‌نویسد: «مدت زیادی از آغاز مأموریت من در ایران نگذشته بود که دریافتم سیاست‌های شاه هر چه برای مردم ایران در جهت پیشرفت و رفاه مادی به بار آورده باشد راحتی و خوشبختی ببار نیاورده است. تهران پایتخت ایران که در پای رشته کوه‌های سربه‌فلک کشیده البرز گسترده شده و با قله‌های پوشیده از برف خود منظره جالب و بدیعی به این شهر می‌بخشد در سال ۱۹۷۴ زشت‌ترین مظاهر پیشرفت تمدن جدید را با خود داشت، شهری کثیف و بیقرار، گسترده و غیرقابل شناسائی، پر از جمعیت و اتومبیل که در زیر ابری از دود سیاه مدفون شده و آن‌را بصورت یکی از زشت‌ترین پایتخت‌های جهان درآورده است. شرح و منبع در: http://www.cafetarikh.com/s/40920 🆔@cafetarikh

📙شاه می‌ترسید زاهدی شاه شود! ◼️بسیاری از مخالفان سیاسی شاه بعد از کودتای ۲۸ مرداد طی تصفیه‌های سیاسی از قدرت برکنار شدند. این موضوع تنها مختص مخالفان نبود؛ بلکه هر فردی اعم از دوستان و حامیان شاه که شائبه قدرت‌یابی در او وجود داشت نیز از این مسئله مصون نماند و مجبور به واگذاری قدرت گردید. ◼️شاه از محبوبیت سرتیپ زاهدی می‌ترسید که مبادا یک روز، همانگونه که ناصر با ملک فاروق کرد، سعی کند او را از سلطنت ایران خلع کند و خودش شاه بشود. ◼️محمدرضا وسط غذا، ناگهان به زاهدی گفت: سرتیپ، من از تو بخاطر همه زحماتی که برای من و برای ایران کشیده‌ای تشکر می کنم، ولی فکر می‌کنم که وظایف نخست‌وزیری برای شما خیلی سنگین شده است. شما باید بروید مدتی در سویس استراحت کنید. بدین ترتیب بود که سرتیپ فضل‌الله زاهدی برای همیشه مقیم سویس شد. متن کامل در: http://www.cafetarikh.com/s/38777 🆔@cafetarikh

📙روایت «روحانی و شاه» از آخرین روزهای حکومت پهلوی ▪️مهمترین تغییر در مبارزات سیاسی مردم در سال ۵۷ که قطعیت وقوع انقلاب را آشکار می‌کرد، موضوع عدم وجود راه‌حل‌های سیاسی بود که هر گونه سازش میان مخالفان و موافقان را منتفی می‌کرد. نتیجه این وضعیت، تشدید حملات پی در پی مردم به مراکز و نهادهای حاکمیت همچون ساواک بود. ▪️«دزموند هارنی» تاریخ‌نگار در کتاب «روحانی و شاه» آورده است: این فرضیه که وفاداری خود ارتش به شاه سست شده و نظامیان اکنون بدون توجه به شاه تصمیم گیری می‌کنند، هوادارانی برای خود یافته است. ظاهراً راه‌حل‌های سیاسی در این لحظه راه به جایی نخواهند برد: رویارویی نیروها زیادی جدی است. ▪️به نوشته هارنی، در استان‌ها به دفترهای ساواک، که هنوز مقاومت می‌کنند، باز هم حمله می‌شود. بعد نبرد واقعی سر می‌گیرد. امشب گزارش وحشت آوری رسید که سه سرباز مسلح به مسلسل به یک تالار پر از افسران در پادگان گارد شاهنشاهی در لویزان حمله کرده‌اند، هشت نفر را کشته و بیست و سه نفر را زخمی کرده‌اند؛ دو نفر از سه سرباز مهاجم در درگیری کشته شده‌اند. شرح و منبع در: http://www.cafetarikh.com/s/46051 🆔 @cafetarikh

📙آخرین روزهای شاه از نگاه هارنی ▪️«دزموند هارنی» در «روحانی و شاه» آخرین روزهای پادشاهی محمدرضا پهلوی را اینگونه توصیف می‌کند: کاملاً به نقطه اوج نزدیک شده‌ایم. یک چیز قطعی به نظر می‌رسد: ارتش دارد نرم می‌شود. از همه نقاط شهر آوای برادری واحدهای نظامی و تظاهرکنندگان به گوش می‌رسد؛ میخک‌هایی که مردم بر سر سربازان می‌ریزند یا در لوله تفنگشان فرو می‌کنند. تانک‌هایی که پوستر آیت‌الله خمینی روی بدنه آنها چسبیده و حتی سربازانی که عکس آیت‌الله خمینی را نشان می‌دهند و می‌گویند او رهبر آنهاست. برای آنکه این وضع را با یک سیاست تندروانه به جای اول برگرداند، خیلی دیر است. 🆔 @cafetarikh

📙شیطنت های تاج الملوک برای جلب رضایت رضا شاه ▪️تاج الملوک همسر دوم رضا شاه، زنی حسود و بد اخلاق بود. همیشه به دنبال این بود که زنان رضا شاه را از چشم او بیاندازد و جایگاه خود را نزد شاه حفظ کند. وی در خاطرات خود به کارهایی که انجام می داد اشاره کرده است: ▪️«من به جادو عقیده دارم؛ سر خودم آمده، خوب میدانم...من برای شکستن طلسم عصمت الملوک خیلی کارها کردم. رفته بودم پیش جنگیری در سر قبر آقا، اصلا نگفتم که کی هستم و چه کار دارم، فقط از پیرمرد پرسیدم آیا شاهان هم مثل مردم عادی جادو می شوند؟ جادوگر خندید و در جوابم گفت: همشیره همه بشر جادو می شوند. جادو شاهان با جادوی مردمان عادی فرق دارد...» ▪️در بخشی دیگر از خاطرات خود می گوید: «گاهی اوقات ندیمه های خودم را مامور می کردم که به عصمت و یا توران حمله کرده و آنها را کتک بزند! رضا از این عمل من لذت می برد و می فهمید که من خیلی او را دوست دارم که به زنهای دیگرش حسادت می کنم.» 🆔 @cafetarikh

📙گوبینو و میهن‌دوستی ایرانی‌ها ▪️به اعتقاد اکثر جهانگردانان خارجی یکی از صـفات تـحسین‌ برانگیز‌ ایرانیان اصیل علاقه صمیمانه‌ای است که نسبت به وطن خود دارند. ▪️ژوزف آرتور‌ گوبینو جهانگرد فرانسوی می نویسد: ایرانیان از نوعی‌ میهن‌پرستی برخوردارند که جاودانی است. یکدیگر را در داخل کشورشان دوست دارند و کشورشان را در‌ وجود‌ خودشان مـجسم مـی‌‌بینند اما با بی‌تفاوتی‌ شاهد‌ گذار‌ حکومت‌های‌ گوناگون‌ از فراز سرشان‌ می‌باشند‌ بی‌آنکه فریفته هیچکدام از آنان بشوند و از این نظر می‌توان گفت به کلی عاری از میهن‌پرستی‌ سیاسی‌ هستند‌. سلطنت‌ها، فتوحات، تسخیر سـرزمین‌ها بـه تدریج قدرتشان‌ را‌ از‌ دست‌ می‌دهند‌ و از‌ بین می‌روند بی‌آنکه به شخصیت فردی ایرانی لطمه زده باشد. ▪️گوبینو می‌گوید: ایرانیان کشورشان را به شدت دوست دارند و آن را دلپذیرترین، حاصلخیزترین‌ و سالم‌ترین کشور روی زمین مـی‌دانند. «ایـران خـوب مملکتی است» این شعاری اسـت کـه هـر روز بر زبانشان جاری می‌ شود و بی‌اختیار شنونده را تحت تاثیر قرار می‌دهد. 🆔 @cafetarikh

📙بی‌کفایتی جانشینان امیرکبیر ▪️«جان فوران» در کتاب مقاومت شکننده مـی‌نویسد: در دو دهـه پس از امیر کبیر تقریبا همه طرح‌های امیر کبیر بر هم‌ زده‌ شد. ارتش‌ از هم گیسخت؛کارخانه‌ها تعطیل شدند و کسری بودجه‌ مجددا‌ پدیدار گردید. قحطی سال ۷۰-۱۸۶۹ م/۴۹-۱۲۴۸ ش بر بی‌لیاقتی شاه و سرکوب محافظه کارانه دولت سرپوش نـهاد. حتی در هـمین‌ قحطی‌ و کمبود کالاها در دوره بعد نیز تبدیل زمین‌ها از تولید‌ مواد غذایی به خشخاش، که معمولا کار سود آوری بود، نقش مهمی داشت. ▪️ ایران‌ در این مقطع هر چه بـیشر بـه واردات کالاهای غـربی وابسته‌ شده‌ بود و صادرات کشاورزی آن نیز تابع نوسانات بازار جهانی شد که غیر قابل اعتماد بود‌ و جـامعه‌ هر‌ چه بیشتر به سمت طبقاتی شدن(که معمولا به طبقات فـقیرتر لطـمه مـی‌زند)پیش‌ می‌رفت‌ و فواصل درآمدهای طبقاتی رو به افزایش بود. به چند کشور معدود غربی وابستگی خطرناکی وجود‌ داشت‌ و دولت نیز قـدم‌های ‌ ‌مـؤثری در جهت تقویت اقتصاد ایران در مقابل اقتصاد غرب برنمی‌داشت. 🆔 @cafetarikh

📙مخالفت احمدشاه با راه آهن انگلیسی ▪️«حسین مکی» در کتاب مختصری از زندگی احمد شاه با اشاره به راه آهن ایران می نویسد: پس از جنگ بین المللی اول و تصرف بین النهرین به دست دولت انگلیس آن دولت در نظر گرفت راه آهن بغداد-بصره را به پایان رسانده و آن را تا نقطه مرزی ایران و عراق امتداد دهد و میل داشت که دولت ایران را وادار سازد که این رشته راه آهن را تا تهران و از آنجا تا دریای خزر ادامه دهد. ▪️این پیشنهاد انگلیسی ها به احمد شاه گفته شد و وی گفت: راه آهنی که به صلاح و صرفه ایران است راه آهنی است که از دزداب (زاهدان فعلی) شروع بشود و مسیر آن به اصفهان و تهران باشد و از آنجا به اراک و کرمانشاهان متصل بشود، یعنی از شرق به غرب ایران، چنان که از زمان داریوش کبیر هم راه تجارت هندوستان به آسیا و سواحل مدیترانه همین راه بوده است و این راه برای ملت ایران نهایت صرفه را از لحاظ تجارت خواهد داشت . . . ولی راه آهن عراق به سمت بحر خزر فقط جنبه نظامی و سوق الجیشی دارد و من نمی توانم پول ملت را گرفته یا از کشورهای خارج وام گرفته صرف راه آهنی که فقط جنبه نظامی دارد بنمایم. 🆔 @cafetarikh

📙 زنان سیاست‌باز دوران قاجاریه ▪️آنچه که از مطالعه تاریخ معاصر ایران به دست می آید این است که زنان در عزل و نصب حکّام و اعـطای لقـب و مـقام بی تأثیر نبودند. نقش امین اقدس در عزل میرزا حسین خـان مـشیر الدوله را باید نمونه‌ای از این‌ تأثیر‌ دانست‌. رجال نیز که در تکاپوی پست و مقام بودند و یا با مشکلاتی رو بـرو مـی‌شدند، بوسیله انواع واسطه‌ها با زنان پر نفوذ درباری تماس می‌گرفتند و احتمالا هدایایی نـیز در ایـن‌ بین‌ رد و بدل می‌شد. ▪️به نظر می رسد در‌ جامعه‌ای که برای زنان ارزش چندانی قائل نمی‌شدند یکی از علل‌‌ دخـالت‌ زنـان‌ در امور دستیابی به قدرت، نفوذ، امنیت و ثروت بود و به همین‌ جهت نیز آنـان نـیز چـون مردان ‌‌به‌ زد و بند و توطئه و اعمال نفوذ در امور سیاسی می‌پرداختند. 🆔 @cafetarikh

📙روایت نایب کنسول آمریکا از بیگاری ارتش رضاشاه از مردم بوشهر ▪️جرج فولر نایب کنسول آمریکا در گزارشی به وزارت امور خارجه دولت آمریکا درباره چگونگی بیگاری کشیدن نظامیان از مردم بوشهر می گوید: "ارتشیها قدم به قدم در شهر می گشتند و هر کسی را که می دیدند با عدالت دموکراتیک! می گرفتند و با وعده لقمه‌ای نان و آب روزانه وادار به کار در زیر آفتاب سوزان می کردند. این افراد سعی می‌کردند از شهر بگریزند و یا در حرم‌ها پنهان می شدند. خیلی از چادرنشینانی که در خارج از شهر چادر زده بودند، به این کنسولگری پناهنده می شدند." منبع: استفانی کرونین، ارتش و حکومت پهلوی، ترجمه علی بابایی، ص ۳۷۷ 🆔 @cafetarikh

📙عروسی در دوره‌ای که مرد حق نداشت سراغ همسرش برود ▪️اکثر ازدواج‌ها در دوران قاجاریه به خصوص در خاندان‌های اشرافی به دلیل قابل اعتماد بودن اشخاص و به منظور استحکام بخشیدن به علایق فامیلی و حفظ اصالت خانوادگی در محدوده‌ی خویشاوندان صورت می گرفت. ▪️نقل است: دختران و پسران تقریبا هیچ‌گونه اختیاری در برگزیدن همسر آینده‌ی خود نداشتند. در خانواده‌های ثروتمند عروسی با جلال و شکوه بسیار برگزار می‌شد و اغلب هفت تا هشت روز طول می‌کشید. در تمام این مدت، هم در خانه داماد و هم در منزل پدر و مادر عروس میهمانی‌ها و سور و سرورها برپا می‌شد. در خانه‌های ثروتمندان و اعیان معمولاً عروس را با داماد شب هفتم یا هشتم بعد از عقد دست به دست می‌دادند. تا مدتی که این جشن و سرور برپا بود، مرد حق نداشت به سراغ زن خود برود و حتی نمی‌توانست او را ببیند. 🆔 @cafetarikh

📙هدیه خونین فرمانده رضاخان به خواننده زن ▪️«قمرالملوک وزیری» آوازه‌خوان مشهور دوره رضاشاه نقل کرده است: امیراحمدی آقاخان امیرلشگر غرب که از افسران رضاخان بود موقعی که لرستان را فتح کرد، من و مرتضی خان و تمام درباریان و بزرگان وقت را به خانه‌اش دعوت کرد. پس از آن که خواندم و گل به سرم ریختند امیرلشگر مرا خواند، دستم را بوسید و پیش خود نشاند و روکرد به پیشخدمت‌ها و گفت بروید خورجینی را که از لرستان آورده ام بیاورید. ▪️خورجین را که آوردند دست کرد و یک جفت گوشواره از آن در آورد و اولی را گوش من کرد و دومی را نتوانست و آن را در دست من گذاشت. موقعی که آمدم نشستم دیدم تکه‌ای سیاه و نرم به انتهای گوشواره آویزان است و فهمیدم آن را از غارت آورده‌اند و قسمتی از نرمه گوش به آن آویزان است. منبع: اطلاعات، سه شنبه دهم تیرماه۱۳۵۴، ص۲۰ به نقل از کتاب آوای مهر، یادواره قمرالملوک وزیری۱۳۷۳ 🆔 @cafetarikh

📙نفرت شاه از کندی ▪️محمدرضا پهلوی در طول سلطنت ۳۷ساله خود، هشت‌ رئیس‌ جمهور آمریکا را درک کرد؛ روزولت، ترومن، آیزنهاور، کندی، جانسون، نیکسون، جرالد فـورد و کـارتر. پنـج رئیس جمهور دمکرات و سه جمهوریخواه (حدود‌ ۲۵ سال دمکرات و ۱۲ سال جمهوریخواه). ▪️شاه از دو تن از‌ رؤسای جمهوری آمـریکا دل‌ خوشی‌ نداشت (کندی و کارتر). هر دو اینها دمکرات و موجب تضعیف سلطنت شاه شدند و آخرین آن هرچند سـعی در حفظ نظام سلطنتی ایـران داشـت ولی در نهایت با اشتباهات سیاسی خود، سقوط شاه‌ را به تسریع کرد. ▪️هنگامی که یک‌ خبرنگار‌ آمریکایی‌ در مورد محبوب ترین رؤسای‌ جمهور‌ آمریکا‌ نظرش را می‌پرسد، شاه جوابی می‌دهد که نشان از نارضایتی وی از برخی سیاستهای آمریکا در گذشته دارد. او مـی‌گوید «وقتی دربـارهء آمریکای‌ نجیب‌ و نیرومند فکر می‌کنم نام آیزنهاور، اورل هریمن، ریچارد نیکسون، ترومن و لیندون‌ جانسون به ذهنم خطور می‌کنند.» چنین به نظر می‌رسد نام نبردن شاه از کندی در بین سایر رؤسای جمهوری آمریکا‌ ناشی‌ از‌ نـاراحتی وی از کـندی اسـت. 🆔 @cafetarikh

📙سفیر اشغالگران در حال تماشای رژه ▪️سر ریدر بولارد به اتفاق اعضای خانواده خود در جایگاه ویژه میدان جلالیه به هنگام تماشای رژه نیروهای متفقین بعد از شهریور – ۱۳۲۰. ▪️ریدر ویلیام بولارد (زاده ۵ دسامبر ۱۸۸۵ م. درگذشته ۲۴ مه ۱۹۷۶)، از ۱۹۴۲ تا ۱۹۴۶ سفیر انگلیس در ایران بود. بولارد در کشورهای دیگری مثل عراق، شوروی، یونان و عربستان هم سمت‌های دیپلماتیک داشت و نویسنده چندین کتاب می‌باشد. 🆔 @cafetarikh

📙قانون نویسی به جهت کلاه و تنبان! ▪️ «تورج اتابکی» درکتاب «تجدد آمرانه» می‌نویسد:‌ در پاییز ١٣٠٧ خـورشیدی شـایع شد که لباس غربی برای همه‌ اجباری‌ خواهد‌ شد. در رشـت به خیاط های محلی یک ماه مهلت‌ داده شد که سفارش های موجود را تمام کننـد و پـس از آن میبایست فقط مطابق مد جدید لبـاس‌ مـی‌دوختند‌. ▪️مـطبوعات‌ نیـز در ایـن زمینـه فعالیـت هـایی داشـتند و در مـقالاتی بـیان می‌کردند‌ که‌ کسانی که بـرای یـک شـکل شـدن لبـاس نمـی‌کوشـند، نمی‌توانند ادعای میهن پرستی کنند. ▪️سرانجام در چهاردهم‌ دی‌ ١٣٠٧‌، نخستین مقـررات لبـاس پوشیدن در مـجلس هـفتم تـصویب شــد. کسانی که از‌ این‌ قانون‌ سرپیچی می‌کردند، با مجازات های حقوقی مواجه می‌شدند. ▪️در همان زمـان این طـرح بـا‌ مخالفت‌ جدی برخی نمایندگان مجلس شورای ملی روبه رو شد و یکـی از نمایندگان (فیروزآبادی) هنگام‌ بررسی‌ لایحۀ‌ دولت گفت : اگر ما در کـلاه و تنبـان مـردم در ایـن مجلس صحبت کنیم، این‌ را‌ نمی‌دانم صحیح است یا نـیست. بـنده هـم نشنیدم که در دنیا در هیچ‌ پارلمانی‌ بنشینند‌ و قانون به جهت کلاه و تـنبان مـردم بنویسند. 🆔 @cafetarikh

📙ضرب سکه ایرانی در روسیه ▪️در زمان احمد شاه روسها در شرایط نا به سامان داخلی شروع به ضرب سکه ایرانی در روسیه کردند. سفیر روسیه در پاسخ به اعتراض ایران طی نامه‌ای به وزارت خارجه، مدعی شد این سکه‌ها بقیه سکه‌هایی است که حکومت تزاری اگرچه با اجازه دولت ایران ضرب نکرده، اما از ضرب آنها بی اطلاع نبوده است و تصور این مسئله مشکل است که دولت ایران خود به حکومت تزاری اجازه این کار را که حقوق ملت ایران را بدون هیچ ملاحظه ای پایمال می کند داده باشد ولی حالا همان موضوع را نسبت به دولت شوروی که خود داوطلبانه از صرافی و ضرب سکه کناره گیری کرده است، خطا تلقی می نماید. ▪️ سفیر روسیه افزود: در حال حاضر در ایران از نظر مسکوکات فلزی کمبود وجود دارد. تجار ایرانی به دلیل فقدان پول مسکوک در بین توده مردم از امکان مبادله جنس با روسیه به کلی ناامید شده اند. انتظار می رفت که ایران از ورود مسکوک نقره به ایران استقبال کند و از خروج آن جلوگیری نماید. 🆔 @cafetarikh

📙وساطت رضاخان نبود، این ازدواج سر نمی گرفت ▪️«خسرو معتضد» در کتاب «سپهبد زاهدی: سیمای بدون روتوش» می‌نویسد: زاهدی با معرفى رضاشاه به خانواده آقاى حسین پیرنیا مؤتمن‏ الملک مراجعه کرد و خدیجه خانم - دختر آقاى مؤتمن‏ الملک - را خواستگارى کرد. او در این زمان مانند چند تن دیگر از امیران قشون ژنرال آجودان رضاشاه هم شده بود و واکسیل آن را از شانه می‌آویخت. حسین پیرنیا از رجال سیاسى سرشناس قاجاریه بود که بارها نماینده مجلس و رئیس مجلس شده بود. ▪️اگر نفوذ و قدرت رضاشاه و وابستگى زاهدى به او نبود، بعید به نظر مى‏ آمد مؤتمن ‏الملک پیرنیا، سرتیپ فضل‏ الله‏ خان را که چندان سابقه خوشى نیز در مسائل اخلاقى نداشت و معروف بود ده‌ها معشوقه دارد، به دامادى خود برگزیند. اما بالاخره زاهدى موفق شد با دختر پیرنیا ازدواج کند. این ازدواج در سال ۱۳۰۶ روى داد و بر موقعیت و نفوذ و ثروت شخصى فضل‏ الله زاهدى افزود. 🆔 @cafetarikh