📖 فرهنگ روز سخن نویسنده: دکتر حسن انوری سرپرست تألیف و ویرایش: دکتر حسن انوری ناشر: انتشارات سخن «فرهنگ روز سخن» از تازه‌ترین واژه‌نامه‌های زبان فارسی است و به سرپرستی دکتر حسن انوری در یک جلد تألیف شده‌است. فرهنگ روز سخن واژه‌های قدیمی را دربرندارد و در تدوین آن، واژه‌ها و تعبیرات روز زبان فارسی مدنظر بوده‌است. این فرهنگ توسط انتشارات سخن تدوین و منتشر شده‌‌است. در تدوین این فرهنگ نیز، افزون بر سرویراستار (دکتر حسن انوری)، 46 مؤلف و 21 ویراستار در بخش‌های عمومی و تخصصی همکاری داشته‌اند.

✍ صفت مفعولی تعریف:‌ واژه‌ای که دلالت کند بر کسی یا چیزی که فعلی بر آن واقع شده‌است. ساخت رایج: بن ماضی + «-ه»: (زیتون) پرورده، (لباس) چروکیده، (نان) سوخته، (خودرو) فرسوده، (متن) ویراسته، ... . دو نکتۀ فاصله‌گذاری: ۱)‌ برخی واژه‌ها + صفت‌ مفعولی یک صفت مرکب می‌سازند و نیم‌فاصله می‌شوند: آموزش‌دیده، تثبیت‌شده، جان‌باخته، دل‌‌سوخته، زبان‌بسته، قوام‌یافته، منتشرشده، ... . ۲) برخی از صفت‌های مفعولی نیز با «شده» می‌آیند و نیم‌فاصله می‌شوند: دیده‌شده، ربوده‌شده، شسته‌شده، شنیده‌شده، گفته‌شده، نوشته‌شده، ... .

✍ یک نکته‌ات بگویم! الگوی «واژه + بُن مضارع + -‌ی» اسم می‌سازد و همیشه نیم‌فاصله یا بی‌فاصله نوشته می‌شود. مثال: درست‌نویسی: درست (واژه) + نویس (بن مضارع «نوشتن») + «-ی». ۴۰ مثال دیگر: آب‌رسانی، آدم‌فروشی، اتوشویی، اندازه‌گیری، ایمن‌سازی، بسته‌بندی، پاک‌سازی، پندپذیری، تندرَوی، جمهوری‌خواهی، خانه‌داری، خودزنی، خودکشی، خوش‌نویسی، خون‌ریزی، دروغ‌گویی، دوست‌یابی، رُک‌گویی، روشن‌بینی، زبان‌شناسی، سُس‌خوری، سهل‌گیری، شکسته‌نویسی، عقب‌نشینی، علم‌آموزی، عوام‌فریبی، فرصت‌طلبی، قالی‌شویی، کارتن‌سازی، کتاب‌خوانی، کم‌دانی، کناره‌جویی، گاه‌شماری، مردم‌گریزی، مشکل‌گشایی، ملی‌گرایی، نامه‌رسانی، واژه‌پژوهی، هستی‌بخشی، همه‌پرسی، و ... . یادآوری: بن مضارع = فعلِ امر منهای «بـ». مثال: برو ← رو.

✍ فاصله‌گذاری و املای منابع ۱) کتاب‌ها و مقاله‌های فارسی با رسم‌الخط و املا و نشانه‌گذاریِ چاپی‌شان در پاورقی و کتابنامه می‌آیند و ویرایش نمی‌شوند. مثال: - بزرگ علوی، چشمهایش (نه *چشم‌هایش)؛ - ابوالحسن نجفی، «آیا زبان فارسی در خطر است؟». یادآوری: نام‌های دواملایی را باید مطابق با چاپی که از آن نقل می‌کنیم بنویسیم، هرچند نادرست باشند:‌ *ناتور دشت/ ناطور دشت (اثر جِی. دی. سالینجر،‌ از ناشران و مترجمان گوناگون). ۲) نام‌‌های عربیِ دوتایی را نیم‌فاصله یا بی‌فاصله می‌نویسیم: - نهج‌البلاغه، نصیحة‌الملوک، بحارالأنوار، مرصادالعباد. ۳) نام‌های عربیِ سه‌تایی و بیشتر را بافاصله می‌نویسیم: - المعجم فی معاییر أشعار العجم‌، من لا یحضره الفقیه.

✍ سه نکتۀ فاصله‌گذاری عبارتِ «هر چند وقت یک بار» از دو گروه اسمی تشکیل شده‌است: ۱) «هر چند وقت» (صفت + صفت + اسم)؛ ۲) «یک بار» (عدد/ صفت + معدود/ موصوف). این دو گروه همیشه در نقش قید به‌کار می‌روند و کاملاً بافاصله نوشته می‌شوند. یادآوری: ۱) «هرچند» اگر حرف ربط و به معنای «اگرچه» باشد، بی‌فاصله می‌شود: هرچند پیر و خسته‌دل و ناتوان شدم هرگه که یاد روی تو کردم جوان شدم (حافظ) ۲) «یک بار» عدد و معدودِ غیرواژگانی است (= واژه نیست) و بنابراین بافاصله نوشته می‌شود. ‌

✍ یک نکته‌ات بگویم! «را»، در گفتاری‌نویسی، پس از واژ‌ه‌های پایان‌یافته به «ی» (/i/)، به دو صورت نوشته می‌شود، زیرا هم به‌صورت /‌o/ تلفظ می‌شود و هم /r‌‌o‌/: ۱) ...ـی‌و/ ...ی‌و: صندلی‌و ببر؛ کتری‌و بذار رو گاز. ۲) ...ـی رو/ ...ی رو: بستنی رو بریز تو کاسه؛ کیوی رو بده من. یادآوری: در این مورد می‌توان «رو» را نیم‌فاصله هم نوشت، گرچه مرسوم نیست: بستنی‌رو، کیوی‌رو. #ویرا

📗چگونه بنویسیم و پژوهش کنیم؟ ✍حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر علی قنبریان ▫️دانش‌آموخته دکتری دانشکده معارف و انديشه اسلامی دانشگاه تهران ▫️پژوهشگر پسادکتری #ویرا

✅ سایت‌های مهم پژوهشی 📘 پایان‌نامه‌ها Ganj.irandoc.ac.ir 📑 مقالات ensani.ir maarefnet.ir sid.ir elmnet.ir virascience.com noormags.ir library.tebyan.net 📚 کتاب‌ها Ghbook.ir nlai.ir lib.eshia.ir Noorlib.ir Lib.ir 👆👆👆👆👆

✍ نشانۀ اضافه (کسرۀ اضافه) واکۀ /e/ است که بین دو کلمه پیوند به‌وجود می‌آورد و آن‌ها را به یک گروه واحد یا جزئی از یک گروه واحد تبدیل می‌کند. این نشانۀ برای پیوند عناصر زیر به‌کار می‌رود: ۱) موصوف و صفت: کتابِ جالب؛ ۲) اسم و اسم: جلدِ کتاب؛ ۳) صفت و صفت: قرمزِ تیره؛ ۴) قید و قید: فوریِ‌فوری؛ ۵) حرف اضافه و اسم: به‌دنبالِ آشنا، برایِ سرگرمی. #ویرا

✍ یک نکته‌ات بگویم! کسرۀ واژۀ «پشتِ‌پرده» خفیف است و بنابراین نیم‌فاصله نوشته می‌شود. ۲۰ واژۀ «پشت»دار که کسرۀ آن‌ها خفیف است و همیشه نیم‌فاصله نوشته می‌شوند (گذاشتن کسرۀ آن‌ها الزامی نیست): پشتِ‌بام/ پشتِ‌بوم پشتِ‌پا پشتِ‌پاپزان پشتِ‌پرده پشتِ‌جلد پشتِ‌چشم نازک کردن پشتِ‌سراندازی پشتِ‌سر کسی صفحه گذاشتن پشتِ‌سر کسی نماز خواندن پشتِ‌سر گذاشتن پشتِ‌سرهم پشتِ‌سرهم‌اندازی پشتِ‌کار پشتِ‌کنکوری پشتِ‌کوهی پشتِ‌گوش پشتِ‌گوش‌اندازی پشتِ‌میزنشین پشتِ‌هم پشتِ‌هم‌انداز #ویرا

✍ بیست واژۀ «نظر»دار که کسرۀ خفیف دارند و همیشه بی‌فاصله یا با نیم‌فاصله نوشته می‌شوند (نیازی به گذاشتن کسره‌ها نیست): اتفاقِ‌نظر، اجماعِ‌نظر، اختلافِ‌نظر، اظهارِنظر، اعمالِ‌نظر، اِمعانِ‌نظر، اهلِ‌نظر، تبادلِ‌نظر، تجدیدِنظر، تحتِ‌نظر، توافقِ‌نظر،‌ جلبِ‌نظر، حُسنِ‌نظر، دقتِ‌نظر، زیرِنظر، صرفِ‌نظر، قطعِ‌نظر، مدِنظر، موردِنظر، وحدتِ‌نظر. #ویرا

✍ منابع قابل توجه مرکز نور در خدمات پژوهشی #ویرا