ایران و جنگ کریدورها-قسمت اول 🔺اهمیت کریدورها 🔹کریدور بین‌المللی یا دالان گذر، در ساده‌ترین تعریف، مسیری با صرفه اقتصادی بالا برای حمل‌ونقل کالا و افراد است که از قلمرو چند کشور عبور می‌کند. تا سده ۱۸۰۰ میلادی، #جاده_ابریشم مهم‌ترین شاهراه اقتصادی دنیا بود. حضور ایران در این شاهراه و در محل اتصال سه قاره اروپا، آفریقا و آسیا موقعیت ویژه‌ای به ایران بخشیده بود و مهم‌ترین محل درآمد ایرانِ آن زمان، از محل تعرفه‌های همین راه بود. اما با کشف قاره آمریکا، مسیرهای نوین و پرسود بازرگانی از آسیا به طرف اقیانوس اطلس چرخیدند و راه ابریشم اندک‌اندک از یادها رفت. 🔹اما با ظهور چین به عنوان یک قدرت اقتصادی در سال‌های اخیر و نیاز این کشور به تنوع‌بخشی به مسیرهای تأمین انرژی و بازار فروش کالاها، بحث جاده ابریشم دوباره داغ شده است. چین برای کاهش وابستگی‌اش به مسیرهای دریایی به خصوص تنگه مالاگا که تحت اشراف آمریکا قرار دارد، رو به مسیرهای جایگزین آورده که مسیر جاده ابریشم باستانی، یکی از آن مسیرهاست. 🔹البته این تنها فرصت ایران برای حضور در کریدورها و استفاده از منافع آن نیست. هند نیز به عنوان یک اقتصاد نوظهور و رقیب چین، در حال تلاش برای بهینه کردن مسیرهای انتقال کالا و انرژی است و یکی از مهم‌ترین مسیرهای مدنظر او، استفاده از بندر چابهار و زمین ایران برای اتصال به آسیای مرکزی، روسیه و اروپاست. از طرف دیگر کشورهای آسیای مرکزی و روسیه نیز کوتاه‌ترین مسیرشان برای اتصال به دریای عمان از ایران می‌گذرد. 🔹حضور در کریدورها عواید اقتصادی و سیاسی فراوانی دارد که باعث رقابت سنگین بین کشورها برای حضور در کریدورها شده است. از جمله این منافع می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود: 1️⃣افزایش درآمدها: دریافت تعرفه بابت عبور کالا و همچنین توسعه گردشگری تفریحی و تجاری ناشی از حضور در کریدورها، درآمدهای سرشاری را نصیب کشورها می‌کند. به طور مثال پیش‌بینی می‌شود در صورت تکمیل کریدور شمال به جنوب در ایران، سالانه ۲۰ میلیارد دلار نصیب ایران شود و این یعنی کاهش اتکا به درآمدهای نفتی که در سال ۲۰۲۲ حدود ۴۲ میلیارد دلار بوده‌است. 2️⃣افزایش اهمیت سیاسی و ثبات امنیتی: حضور کشورها در یک کریدور باعث گره خوردن منافع آن کشورها به هم می‌شود و در نتیجه اهمیت سیاسی و ثبات امنیتی کشورهای حاضر در کریدور را افزایش می‌دهد، چرا که کشورهای حاضر در کریدور به خصوص آن‌هایی که بیشتر منتفع می‌گردند، تمام تلاش خود برای ثبات مسیر کریدور انجام می‌دهند. به طور مثال می‌توان به معافیت بندر چابهار از تحریم‌های آمریکا با تلاش‌های هند اشاره نمود. 3️⃣توسعه زیرساخت‌ها: حضور در کریدور باعث هم‌افزایی و سرمایه‌گذاری سایر کشورها جهت تکمیل زیرساخت‌های مربوط به کریدور می‌گردد. سرمایه‌گذاری روسیه برای تکمیل کریدور شمال به جنوب ایران (راه‌آهن رشت-آستارا) را می‌توان در این خصوص مثال زد. باید توجه داشت، کریدورها در عصر جدید صرفا مسیرهای زمینی یا دریایی نیستند، بلکه خطوط انرژی و حتی خطوط انتقال داده و فیبر نوری نیز همزمان در این مسیرها قابل جایابی هستند. ادامه دارد... ✍محسن آراسته @cheragh_dasti