🌴امیرالمومنین علی علیه‌السلام فرمودند: «به پروردگار علی سوگند! که حجّت بر آنان در راه‌هایشان بگذرد؛ به خانه‌ها و کاخ‌هایشان داخل شود؛ و شرق و غرب زمین را بسیار در نوردد؛ سخن مردم را می‌شنود، و بر مردم سلام می‌کند، او آنها را می‌بیند، ولی دیده نمی‌شود؛ تا زمان و وعده‌اش فرا رسد و منادى از آسمان آواز دهد كه «هان! امروز روز شادى فرزندان على علیه‌السلام و شيعيان اوست» «…فَوَ رَبِّ عَلِيٍّ إِنَّ حُجَّتَهَا عَلَيْهَا قَائِمَةٌ مَاشِيَةٌ فِي طُرُقِهَا دَاخِلَةٌ فِي دُورِهَا وَ قُصُورِهَا جَوَّالَةٌ فِي شَرْقِ هَذِهِ اَلْأَرْضِ وَ غَرْبِهَا تَسْمَعُ اَلْكَلاَمَ وَ تُسَلِّمَ عَلَى اَلْجَمَاعَةِ تَرَى وَ لاَ تُرَى إِلَى اَلْوَقْتِ وَ اَلْوَعْدِ وَ نِدَاءِ اَلْمُنَادِي مِنَ اَلسَّمَاءِ أَلاَ ذَلِكَ يَوْمٌ فِيهِ سُرُورُ وُلْدِ عَلِيٍّ وَ شِيعَتِهِ» 📗الغيبة (للنعمانی)، ج ۱، ص ۱۴۲ 📗فضائل أمیرالمؤمنین، ج ۱، ص۶۷

ابان بن تغلب، از ياران نزديك امام صادق - عليه السلام - است، مي گويد: با امام صادق - عليه السلام - در مكّه بودم، همراه آن حضرت، مشغول طواف كعبه شديم، در اين وقت يكي از شيعيان، از من تقاضا كرد كه همراه او براي برآوردن حاجتي كه داشت، برويم. من به طواف، ادامه دادم، او اشاره كرد، ولي من به او توجه نكردم زيرا دوست داشتم امام صادق - عليه السلام - را تنها نگذارم. او بار ديگر اشاره كرد، امام متوجه اشاره او گرديد، به من فرمود: او با تو كاري دارد؟ گفتم: آري، فرمود او كيست ؟ گفتم: از دوستان ما است، شيعه است. امام كه متوجه شده بود، او كار لازمي دارد، فرمود: نزد او برو. عرض كردم: طواف را قطع كنم. فرمود: آري. عرض كردم: گر چه طواف واجب باشد؟ فرمود: آري برو، گر چه طواف واجب باشد. و از سخنان امام صادق - عليه السلام - است كه فرمود: مشي المسلم في حاجة المسلم خير من سبعين طوافاً بالبيت الحرام. ترجمه: سعي و گام برداشتن مسلمان براي برآوردن نيازهاي مسلمان، بهتر از هفتاد بار طواف، به دور كعبه است.   منبع : داستان دوستان، محمد محمدي اشتهاردي

🌴امیرالمومنین امام علی علیه السلام: إن جَعَلتَ دِينَكَ تَبَعاً لدُنياكَ أهلَكتَ دينَكَ و دُنياكَ و كُنتَ في الآخرةِ مِن الخاسِرينَ ، إن جَعَلتَ دُنياكَ تَبَعاً لِدينِكَ أحرَزْتَ دِينَكَ و دُنياكَ و كُنتَ في الآخرةِ اگر دينت را تابع دنيايت كنى، دين و دنيايت، هر دو را از بين برده‌اى و در آخرت از زيانكاران خواهى بود، اما اگر دنياى خود را تابع دينت كنى دين و دنيايت، هر دو را به دست آورده‌اى و در آخرت از رستگاران خواهى بود. 📚غرر الحكم: ۳۷‌۵۰ ـ ۳۷‌۵۱

چگونه خداوند با وجود فراوانی انسان‌ها در قیامت، به حسابشان رسیدگی می‌ کند؟ آیاتی از قرآن کریم بر این مسئله دلالت دارند که همه اعمال انسان مورد محاسبه قرار می ‌گیرند. این محاسبه چنان وسیع است که حتی نیات و اعمال جوانحی انسان را در بر می‌گیرد. از ویژگی‌های حساب‌رسی الهی، سریع انجام شدن آن است. به همین جهت سریع ‌الحساب و اسرع ‌الحاسبین از جمله اسامی و صفات خداوند است. در آیاتی از قرآن کریم بر محاسبه سریع اعمال تأکید شده است. در معنای رسیدگی سریع به حساب بندگان احتمالاتی وجود دارد: 1- خداوند اعمال بندگان را به سرعت جزا می ‌دهد و وقت فرا رسیدن جزا نزدیک است. 2- خداوند در سرای آخرت به حساب بندگان در مدت کوتاهی رسیدگی می‌ کند و حساب هیچ کس او را از حسابرسی دیگران باز نمی‌ دارد و خداوند همه را با هم حسابرسی می‌کند. خداوند در یک لحظه نتیجه اعمال نیک و بد را برای هر یک از افراد آشکار می‌ کند. فردی از امام علی(علیه السلام) پرسید: چگونه خداوند با وجود فراوانی انسان‌ها به حسابشان رسیدگی می‌ کند؟ امام فرمود: آن‌چنان که با وجود فراوانی آن‌ها روزیشان می ‌دهد. باز پرسید: چگونه به حساب آن‌ ها رسیدگی می‌کند با آنکه او را نمی‌ بینند؟ امام فرمود: همان ‌گونه که آنان را روزی می ‌دهد و او را نمی ‌بینند. حساب اعمال ویژه آخرت نیست؛ بلکه در همین دنیا هم جریان دارد. سرعت حسابرسی و هر عملی اعم از نیک و بد در همین دنیا به سرعت محاسبه شده طاعات از طریق توفیقات الهی و گناهان از طریق خذلان الهی پاداش یا کیفر داده میشوند. امام علی(علیه السلام) فرموده «خداوند حساب بندگان خود را در زمان کوتاهی به اندازه زمان دوشیدن یک گوسفند رسیدگی می‌کند». 📚 فیض کاشانی، علم‌الیقین، ج2، 📚بحارالانوار، ج 19، ص 264.

🌴امام رضا علیه السلام: مَن سَأَلَ اللّهَ الجَنَّةَ وَلَم یصبِر عَلَى الشَّدائِدِ، فَقَدِ استَهزأَ بِنَفسِهِ کسى که از خدا بهشت بخواهد، امّا در برابر سختى ها شکیبا نباشد، خود را ریشخند کرده است. 📚کنز الفوائد: ج۱ ص۳۳۰ 📚گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۴۸ https://eitaa.com/daftrdibajiesfahani

پیام‌ های جعلی و کلاهبرداری به پیام‌رسان‌های داخلی هم رسید وقتی نزدیک بود سر مجری صداوسیماهم کلاه برورد !!

💠 خارج فقه، عبادات 🏷 جلسه13 🗓 سال تحصیلی 1403-1402 💢 استاد معظم حضرت آیت الله دیباجی دامت برکاته 💠💠💠💠💠 موضوع: اعتکاف تاریخ جلسه: 1402/07/25 ..................................................................................................... 👈لینک عضویت کانال ایتا: https://eitaa.com/daftrdibajiesfahani 👈لینک عضویت واتساپ: https://chat.whatsapp.com/ByfFgGcOKtU6Csgu39fvs6 👈آپارات: https://www.aparat.com/mansouriaraki

💠 خارج اصول، اصول عملیه 🏷 جلسه12 🗓 سال تحصیلی 1403-1402 💢 استاد معظم حضرت آیت الله دیباجی دامت برکاته 💠💠💠💠💠 موضوع: استصحاب تاریخ جلسه: 1402/07/25 ..................................................................................................... 👈لینک عضویت کانال ایتا: https://eitaa.com/daftrdibajiesfahani 👈لینک عضویت واتساپ: https://chat.whatsapp.com/ByfFgGcOKtU6Csgu39fvs6 👈آپارات: https://www.aparat.com/mansouriaraki

💠 خارج اصول، اصول عملیه 🏷 جلسه13 🗓 سال تحصیلی 1403-1402 💢 استاد معظم حضرت آیت الله دیباجی دامت برکاته 💠💠💠💠💠 موضوع: استصحاب تاریخ جلسه: 1402/07/29 ..................................................................................................... 👈لینک عضویت کانال ایتا: https://eitaa.com/daftrdibajiesfahani 👈لینک عضویت واتساپ: https://chat.whatsapp.com/ByfFgGcOKtU6Csgu39fvs6 👈آپارات: https://www.aparat.com/mansouriaraki

💠 خارج فقه، عبادات 🏷 جلسه14 🗓 سال تحصیلی 1403-1402 💢 استاد معظم حضرت آیت الله دیباجی دامت برکاته 💠💠💠💠💠 موضوع: اعتکاف تاریخ جلسه: 1402/07/29 ..................................................................................................... 👈لینک عضویت کانال ایتا: https://eitaa.com/daftrdibajiesfahani 👈لینک عضویت واتساپ: https://chat.whatsapp.com/ByfFgGcOKtU6Csgu39fvs6 👈آپارات: https://www.aparat.com/mansouriaraki

🔵 امام على عليه السلام: مَن أيقَنَ أنّهُ يُفارِقُ الأحبابَ، و يَسكُنُ التُّرابَ، و يُواجِهُ الحِسابَ، و يَستَغني عَمّا خَلَّفَ، و يَفتَقِرُ إلى ما قَدَّمَ، كانَ حَرِيّا بِقِصَرِ الأمَلِ، و طُولِ العَمَلِ كسى كه يقين دارد از دوستان جدا مى شود و در خاك جاى مى گيرد و با حساب رو به رو مى شود و آنچه از خود بر جاى مى گذارد به كارش نمى آيد و به آنچه پيش مى فرستد نيازمند است، سزاوار است كه آرزو را كوتاه كند و در كار و عمل بكوشد 📗بحارالأنوار جلد73 صفحه167

نصیحتی زیبا از امام صادق(ع) هرگز سختی‌های زندگی خود را برای دیگران تشریح نکنیم! مفضل با فشار سخت زندگی روبرو شده بود و فقر و تنگدستی، داشتن قرض و مخارج سنگین زندگی او را آزار می داد. در محضر امام صادق علیه السلام لب به شکایت گشود و بیچارگی های خود را مو به ‌مو تشریح کرد. "فلان مبلغ قرض دارم. فلان مشکل را دارم.. متحیرم چه کنم؟ و..." خلاصه در آخر کلام از امام صادق علیه السلام درخواست دعا کرد. امام به کنیزش دستور داد یک کیسه اشرفی که منصور برای وی فرستاده بود بیاورند بعد این کیسه را در افطار مفضل قرارداد. مفضل به امام عرض کرد: آقا..! مقصود ما از آنچه در حضور شما گفتم دعا بود! حضرت امام فرمودند: بسیار خوب! دعا هم می کنم اما این را بدان هرگز سختی های خود را برای مردم تشریح نکن. اولین اثرش این است که وانمود می‌شود تو در میدان زندگی زمین خورده ای و از روزگار شکست یافته ای، در نظرها کوچک می شوی و شخصیت و احترامت از میان می رود. 📚 کافی ، جلد4 ، صفحه 21

🌴 حضرت امام رضا (علیه السلام) فرمودند : ☘ عقل شخص مسلمان تمام نيست ، مگر اين كه ده خصلت را دارا باشد : 🥀از او اميد خير باشد 🥀مردم از بدى او در امان باشند 🥀خير اندك ديگرى را بسيار شمارد 🥀خير بسيار خود را اندك شمارد 🥀 هر چه حاجت از او خواهند دلتنگ نشود 🥀 در عمر خود از دانش طلبى خسته نشود 🥀فقر در راه خدايش از توانگرى محبوبتر باشد 🥀خوارى در راه خدايش از عزّت با دشمنش محبوبتر باشد 🥀 گمنامى را از پرنامى خواهانتر باشد سپس فرمود : دهمین و چيست دهمین؟ به او گفته شد : چيست؟ فرمود : احدى را ننگرد جز اين كه بگويد او از من بهتر و پرهيزكارتر است. 📖 تحف العقول ص ۴۳۳

🌴 صحابی که امام علی(علیه السلام) را نفروخت!!! روزی حضرت علی (ع) نزد اصحاب خود فرمودند: من دلم خیلی بحال ابوذر غفاری می سوزد خدا رحمتش کند. اصحاب پرسیدند چطور ؟ مولا فرمودند: آن شبی که به دستور عثمان ماموران جهت بیعت گرفتن از ابوذر برای عثمان به خانه ی او رفتند چهار کیسه ی اشرفی به ابوذر دادند تا با عثمان بیعت کند. ابوذر خشمگین شد و به مامورین فرمود: شما دو توهین به من کردید; اول آنکه فکر کردید من علی فروشم و آمدید من را بخرید' و دوم بی انصاف ها آیا ارزش علی چهار کیسه اشرفی است؟ شما با این چهار کیسه اشرفی می خواهید من علی فروش شوم؟ تمام ثروت های دنیا را که جمع کنی با یک تار موی علی عوض نمی کنم. آنها را بیرون کرد و درب را محکم بست. مولا گریه می کردند و می فرمودند: به خدایی که جان علی در دست اوست قسم آن شبی که ابوذر درب خانه را به روی سربازان عثمانی محکم بست سه شبانه روز بود او و خانواده اش هیچ نخورده بودند. مواظب باشیم برای دو لقمه بیشتر؛ در این زمان امام علی علیه السلام فروشی نکنیم......

🌴سخنان آیت الله دیباجی اصفهانی آخر درس تفسیر درباره مساله فلسطین فیلم کامل جلسه تفسیر آیه۱۳ آل عمران #طوفان_الاقصی کانال دفتر آیت الله دیباجی اصفهانی👇 @daftrdibajiesfahani

🌹ولادت_امام_عسگری علیه السلام 🌹 🖌موضوع: چهار راهبرد امام عسگری 🔰سختی های دوران امام عسگری علیه السلام: بسیاری از مورخین دوران امامت امام حسن عسکری را دورانی سخت و پرخطر دانسته و می‌گویند: امام حسن عسکری علیه السلام کوتاه‌ترین دوره امامت را در میان ائمه معصومین داشتند؛ آن حضرت فقط شش‌ سال از عمر کوتاه ۲۸ ساله شأن را امام بودند. افزون بر ترس دستگاه خلافت از نفوذ معنوی امام در جامعه، روایات مربوط به ولادت حضرت حجت نیز باعث وحشت و بیمناکی بیشتر دستگاه سفاک عباسی می‌شد. در واقع دشمنان، هم می‌خواستند برای امام حسن عسکری علیه السلام در زمینه تبلیغ و هدایت مردم مشکل ایجاد کنند و هم درصدد بودند در مسیر ولادت حضرت قائم عجل .مانع بتراشند که البته به خواست الهی و با تمهیدات امام حسن عسکری علیه السلام این نقشه شوم نقش بر آب شد. 🔰یک نمونه از سختی های دوران امام: شیخ طوسی بر این باور است که امام حسن عسکری علیه السلام با توجه به این شرایط بود که در وصیت خود موقوفات و صدقاتش را به مادرش حُدیث ارجاع داد 📗.(الغیبه ص۱۰۸.) 🖌چهار راهبرد هدایتی امام حسن عسگری علیه السلام: در این شرایط سخت امام. برای پیشبرد اهداف الهی خویش از چهار راهبرد اساسی بهره بردند که عبارتند از: 🌺راهبرد اول تلاش امام برای آماده و آشناکردن شیعیان با شرایط عصر غیبت؛ موضوعی که در آن زمان، بسیار حیاتی و مهم بود و نادیده گرفتنش می‌توانست اثرات مخرب و جبران‌ناپذیری داشته باشد. 🔰سه راهکار امام برای کمک به امام زمان ۱.آگاه ساختن شیعیان از ولادت خاص حضرت حجت عجل. ۲.طرح پیشاپیش مسئله غیبت و آماده سازی شیعیان برای دوره غیبت ۳.تشکیل شبکه وکالت به منظور امنیت فکری شیعیان و پذبرش موضوع غیبت 🌺راهبرد دوم تلاش امام برای انتقال معارف اهل‌بیت از طریق دعاست؛ از آن حضرت ۵۱ دعا‌ نقل شده است که بیانگر جایگاه امامت و پیروی از معصوم به عنوان اساسی‌ترین راهکار برای رستگاری در دنیا و آخرت مورد توجه قرار گرفته‌است. 🌺راهبرد سوم راهبرد بعدی که امام حسن عسکری علیه السلام به آن توجه ویژه‌ای دارد، تربیت شاگرد است؛ شاگردانی که خوب تربیت می‌شوند تا بتوانند واسطه‌های توانمند و کارایی برای انتقال معارف اهل‌بیت به شیعیان و سایر مسلمانان باشند. 🖌تعداد شاگردان امام شيخ طوسي رحمه الله علیه شاگردان امام حسن عسكري عليه السلام را بالغ بر صد نفر ذكر نموده است. علامه ي قزويني رحمه الله علیه تعداد ایشان را ۲۶۳ نفر ذکر می کند. 📗(الامام العسكري من المهد الي اللحد ص ۵۰) 🌺راهبرد چهارم راهبرد مهم دیگری که امام در زمانشان در پیش گرفتند ؛احترام خاص به برادران اهل سنت بود تا جایی که امام در نامه ای برای شیعیان درباره رفتار با اهل سنت نوشتند: صَلّوا في عَشائِرِهِم، وَاشهَدوا جَنائِزَهُم، وعودوا مَرضاهُم، وأدّوا حُقوقَهُم، فَإِنَّ الرَّجُلَ مِنكُم إذا وَرَعَ في دينِهِ و صَدَقَ في حَديثِهِ وأدَّى الأَمانَةَ و حَسَّنَ خُلُقَهُ مَعَ النّاسِ قيلَ: هذا شيعِيٌّ، فَيَسُرُّني ذلِكَ. در ميان عشيره هاي (مخالفان ما)، نماز بخوانيد، در تشييع جنازه هايشان، شركت کنید، از بيمارانشان، عيادت كنيد، حقوق آنان، را بگزاريد؛ زيرا هرگاه فردى از شما در دينش، پارسا و در گفتارش، راستگو باشد و امانت را ادا كند و با مردم خوشخويى كند، گفته شود: اين شيعه است و اين، مرا شاد مى سازد. 🌹 اللهم عجل لولیک الفرج 🌹

💠 خارج اصول، اصول عملیه 🏷 جلسه15 🗓 سال تحصیلی 1403-1402 💢 استاد معظم حضرت آیت الله دیباجی دامت برکاته 💠💠💠💠💠 موضوع: استصحاب تاریخ جلسه: 1402/08/01 ..................................................................................................... 👈لینک عضویت کانال ایتا: https://eitaa.com/daftrdibajiesfahani 👈لینک عضویت واتساپ: https://chat.whatsapp.com/ByfFgGcOKtU6Csgu39fvs6 👈آپارات: https://www.aparat.com/mansouriaraki

💠 خارج فقه، عبادات 🏷 جلسه16 🗓 سال تحصیلی 1403-1402 💢 استاد معظم حضرت آیت الله دیباجی دامت برکاته 💠💠💠💠💠 موضوع: اعتکاف تاریخ جلسه: 1402/08/01 ..................................................................................................... 👈لینک عضویت کانال ایتا: https://eitaa.com/daftrdibajiesfahani 👈لینک عضویت واتساپ: https://chat.whatsapp.com/ByfFgGcOKtU6Csgu39fvs6 👈آپارات: https://www.aparat.com/mansouriaraki

💠 خارج اصول، اصول عملیه 🏷 جلسه14 🗓 سال تحصیلی 1403-1402 💢 استاد معظم حضرت آیت الله دیباجی دامت برکاته 💠💠💠💠💠 موضوع: استصحاب تاریخ جلسه: 1402/07/30 ..................................................................................................... 👈لینک عضویت کانال ایتا: https://eitaa.com/daftrdibajiesfahani 👈لینک عضویت واتساپ: https://chat.whatsapp.com/ByfFgGcOKtU6Csgu39fvs6 👈آپارات: https://www.aparat.com/mansouriaraki

خجسته میلاد اباالمهدی، حضرت امام عسکری علیه السلام بر فرزند عزیزش، محبان آن حضرت مبارک باد.

🌴قالَ الإمامُ الْحَسَنِ الْعَسْکَری «علیه السلام»: ما أقْبَحَ بِالْمُؤْمِنِ أنْ تَکُونَ لَهُ رَغْبَهٌ تُذِلُّهُ. 📚تحف العقول صفحه ۴۹۸ قبیح ترین و زشت ترین حالت و خصلت برای مؤمن آن حالتی است که دارای آرزوئی باشد که سبب ذلّت و خواری او گردد. سالروز ولادت یازدهمین گوهر آسمان ولایت امام حسن عسکری«عایه السلام»بر حق پویان و رهروان کوی معرفت و امامت مبارک باد

روزی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از محلی می‌گذشتند، دیدند مردی غلامش را می‌زند، در آن حال غلام می‌گوید: اعوذ بالله؛ پناه می‌برم به خدا. ولی او مرتب می‌زد. وقتی که غلام حضرت را دید گفت: اعوذ به محمد؛ پناه می‌برم به محمد (صلی الله علیه و آله و سلم). آن مرد فوری دست از غلام بر داشت و دیگر به او کتک نزد. حضرت فرمودند: «ای مرد! این غلام به خدا پناه برد، او را پناه ندادی، هنگامی که به من پناه برد، دست از او برداشتی، در صورتی که سزاوار آن است که هر کس به خدا پناه برد، باید او را پناه داد.» مرد گفت: یا رسول الله! برای جبران این تقصیرم، او را در راه خدا آزاد کردم. حضرت فرمودند: «سوگند به آن خداوندی که مرا به پیامبری فرستاده است، که اگر او را آزاد نمیکردی، به طور یقین حرارت آتش جهنم چهره ات را می‌سوزاند و با آتش شکنجه میشدی.» رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) با این گفتارشان به ما آموختند که مسلمانان باید همه کارهایشان را برای رضای خدا انجام دهند نه برای رضای دیگران. 📚بحار، ج ۱۶، ص ۲۸۲.

☘ رزق و روزیت فراوان مےگردد از امام صادق (علیه السلام) روایت شده که فرمودند: کسی که دوست دارد بر خیر و برکت منزلش بیفزاید هنگام غذا خوردن وضوء بگیرد... امام صادق (علیه السلام) فرمودند : كسى كه وضو بگیرد و با حوله اعضاى وضو را خشک كند، یك حسنه براى او نوشته مى شود و كسى كه وضو بگیرد و صبر كند تا دست و رویش خود خشک شوند، سى حسنه براى او نوشته مى شود... عمرت زیاد می شود رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) فرمود: سعی کن طاهر و با وضو باشی که خداوند بر طول عمرت می افزاید.... ☘ خواب با وضو، عبادت است رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود : کسی که با وضو بخوابد بستر او برایش مسجد می شود، و خوابش (ثواب کسی را دارد که) به نماز مشغول است تا این که شب را به صبح رساند و اگر کسی بدون وضو خوابید بسترش برای او قبر خواهد بود و مانند مرداری می ماند تا صبح شود.... ☘ مرگ با وضو، شهادت است رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) فرمود: اگر توانستی شب و روز با وضو باشی این کار را انجام بده، زیرا اگر در حال وضو از دنیا بروی شهید خواهى بود... ☘ در قیامت نورانی می شوی پیامبر خدا می فرمایند: فردای قیامت خدای متعال امّت من را بین بقیّه‌ ی امّت‌ها در حالی محشور می‌کند که به خاطر وضویی که در دنیا گرفتند روسپیدند و پیشانی‌های نورانی‌ دارند... 📚منابع: مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل؛ ج۱ ص۳۵۶ بحارالأنوار: ج۸۰، ص۳۱۴

بسمه تعالی حضرت آیت الله دیباجی اصفهانی سلام علیکم آیا بلافاصله بعد از اذان نماز صبح شخص می‌تواند نماز صبح را بخواند یا باید احتیاط کند بعد دقایقی بخواند خواستیم نظر حضرتعالی را بدانیم؟     🌴پاسخ معظم‌له     بسمه تعالی بعد التحیه و السلام قال  الله الحکیم وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ (البقره: ۱۸۷) در ذیل آیه شریفه روایاتی وارد شده که از آنها استفاده می‌شود قبل از اذان صبح یک سفیدی عمودی شکل مانند دم گرگ در افق پیدا می‌شود و بعد از چند دقیقه (که برخی فقهاء فرموده تقریباً به مقدار ۲۵ دقیقه آن سفیدی از بین می‌رود که آن را فجر کاذب گویند و بعد از آن سفیدی دیگری همچون قبطیه البیضاء پیراهن قبطی سفید که از مصر می‌آوردند یا مانند رودخانه – عرض افق را بگیرد که آن را فجر صادق گویند و هنگام نماز صبح است. برخی از فقهاء فاصله بین فجر کاذب تا فجر صادق را ۲۵ دقیقه ذکر کرده‌اند مخصوصاً در شب‌های مهتابی. در صحیحه زراره آمده است از امام باقر علیه السلام کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص یُصَلِّی رَکْعَتَیِ الصُّبْحِ وَ هِیَ الْفَجْرُ إِذَا اعْتَرَضَ الْفَجْرُ وَ أَضَاءَ حُسْناً. و در مرسله صدوق آمده رُوِیَ أَنَّ وَقْتَ الْغَدَاهِ إِذَا اعْتَرَضَ الْفَجْرُ فَأَضَاءَ حُسْناً وَ أَمَّا الْفَجْرُ الَّذِی یُشْبِهُ ذَنَبَ السِّرْحَانِ فَذَاکَ الْفَجْرُ الْکَاذِبُ وَ الْفَجْرُ الصَّادِقُ هُوَ الْمُعْتَرِضُ کَالْقَبَاطِیِّ. (الوسائل، ۴/ ۲۱۰ ب ۲۷ من ابواب المواقیت ح ۳). والله العالم   والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته سید محمد تقی دیباجی اصفهانی