مسجد جامع خوزان ((((((((((((((((( این مسجد در بافت قدیمی خوزان واقع و گفته می شود قبل از احداث مسجد آتشکده ساسانی بوده است که به مسجد تبدیل شده است، شیوه معماری آن را به قرن هشتم هجری نسبت می دهند در سال 1068 ه.ق (دوره صفویه) تغییرات و الحاقات به آن صورت گرفته که از جمله آن ها مناره و گلدسته است. سنک آب موجود در آن به سنه 1108 ه.ق وقف گردیده است. در دهه1330مورد توجه اداره باستان شناسی قرار گرفته و تعمیراتی در آن صورت گرفته است. در دوره قاجار شبستان ضلع غربی مسجد گسترش یافته است و تعمیر شده است. مسجد در خیابان شریعتی جنوبی، پنجشنبه بازار واقع و در سال 1375 به شماره 1721 به ثبت آثار ملی رسیده است. نقل از کتاب نام ها و نشانه ها عکسهای این مسجد در سایت داشنامه خمینی شهر http://daneshnam.ir / در دسترس است.

نمایشگاه کتاب ابتدای خیابان امیر کبیر تا پایان آذر 1402 در این نمایشگاه کتابهای تاریخ شهر با تخفیف به فروش می رسد

آبادیهای ماربین منطقه ماربین روزگاری متشکل از حداقل 58 آبادی بود. امروزه حدود نصف این آبادیها به نواحی شهرداریهای اصفهان پیوسته و مابقی شهرستان خمینی شهر با اضافه شدن محلات جدید را به وجود آورده اند. به تدریج و به ترتیب حروف الفبا پیشینه آنها معرفی می شود. البته در کتاب نام ها و نشانه ها، نگارش محمدعلی شاهین وسایت دانشنامه خمینی شهر به طور مفصل به این موضوعات پرداخته شده است. {{{{{{ آزادان پیشینه و موقعیت جغرافیایی در اصفهان سه قریه به اسم آزادان ناميده‌ می ‌شود. آبادتر و بزرگترین آنها آزادان ماربین بوده است. در كتاب ذكر اخبار اصفهان حافظ ابونعيم نام رجال و بزرگانی از این منطقه آمده است. ياقوت می‌گويد: يك قريه هم از قراء اصفهان به اين نام (آزادان) ناميده می ‌شود و از جمله رجالی كه به اين قريه منسوب‌اند ابوعبدالرحمن قتيبه بن مهران مقری آزادانی می باشد. در حال حاضر این مکان که در حاشیه جاده آتشگاه واقع است به اصفهان بزرگ پیوسته و از مناطق شهرداری ناحیه 9 اصفهان می باشد. ریشه نام آزادان استفاده ازکلمه «آزاد» و مشتقات آن برای نامگذاری مرسوم و مقبول بوده است. بنابراین جزء اول آن همان «آزاد» و «ان» علامت نسبت و پسوند جمع كثرت است و می توان آنرا محل افراد آزاد معنی کرد و یا نسبت دادن آزاد مردان به این منطقه. /// https://eitaa.com/danehnameh

بازدید ریاست محترم اداره ارشاد شهرستان خمینی شهر از مجموعه موزه های خانه مجیر ))))))) سه شنبه 21 آذر ریاست محترم اداره ارشاد و چند تن از کارمند آن اداره از مجموعه موزه های خانه مجیر بازدید و طی جلسه ای با فعالیتهای خانه فرهنگ و تاریخ آشنا شدند. در این بازدید دو ساعته بانی و مدیر خانه تاریخ و فرهنگ، تاریخچه و فعالیتهای این مرکز را برشمرد. وی تاسیس خانه را برپایه نیاز سنجی و ضرورت وجود مرکز تخقیقاتی در تاریخ و فرهنگ شهرستان اعلام و دایر شدن تارنمای دانشنامه شهرستان، انتشار 16 عنوان کتاب مرتبط، تاسیس موزه های مشاهیر، اسناد، مطبخ، نگارخانه کهن پیشه ها، اهدای صدها جلد کتاب به کتابحانه ها، برپایی نمایشگاه های متعدد، همکاری با مراکز فرهنگی و آموزشی و پژوهشی شهری و کشوری را از ثمرات دایر شدن خانه تاریخ و فرهنگ شهرستان دانست و افزود انتظار این است که از این داشته ها در جهت آشنایی دانش‏آموزان، دانشجویان، جوانان، گروه های اجتماعی و گردشگران با برنامه ریزی استفاده شود و همچنین مدیران شهری فرهنگی و خدماتی نیز با آن آشنا شوند تا تصویر درستی از چهره زادگاه و محل کار خود داشته باشند. https://eitaa.com/danehnameh

سیر90 ساله تحول و توسعه کشتارگاه از سده به خمینی ‏شهر /// احداث کشتارگاه به منظور ذبح بهداشتی دام‏ها یکی از دغدعه‏های بلدیه‏ها منجمله در سده از ابتدای تاسیس بود. سابقه مکان‏یابی برای ساخت مسلخ در اصفهان توسط بلدیه به سال 1310 بر می‏گردد. نبود مسلخ عمو‏می‏ دام در سده به عنوان مشکل از سال 1313 مطرح شد. از سال 1316 و 1317 قصابان سده ملزم به کشتار دام در کشتارگاه‌های بهداشتی شدند مکان آماده شده برای کشتار دام در سال 1317 بر اثر سیل تخریب ‏شد. پس از این واقعه ساخت کشتارگاه مجددا در دستور کار شهرداری قرار ‏گرفت. ‏ تحول بعدی در زمینه احداث کشتارگاه واحد و کشتار بهداشتی در اوایل دهه 1340 شکل‏ گرفت. با استفاده از بخشنامه‏ای از وزارت کشور شهرداری یک نفر را برای طی دوره تخصصی بازرسی صحّی گوشت به دانشکده دامپزشکی تهران ‏فرستاد و همزمان ساختمان کشتارگاه که از سال 1336 رقم خورده بود تکمیل و در نیمه دوم سال 1342 گشایش ‏یافت. اواخر دهه 1350 با مسکونی شدن زمین‏های اطراف کشتارگاه مردم آنرا تخریب و از فعالیتش جلوگیری کردند. کاشی نیلو مدرسه‏ای در زمین آن ساخت و به این ترتیب کشتارگاه دو باره دچار چالش شد. پس از تعطیلی کشتارگاه مذکور محلی در دامنه جنوبی کو کوچک به کشتارگاه اختصاص یافت و شهرداری آنرا به زندان اجاره داد. در دهه 1370 با احداث کشتارگاه توسط بخش خصوصی موافقت شد و به دنبال آن کشتارگاه نیمه صنعتی دام خمینی‏شهر توسط بخش خصوصی در زمینی به مساحت 6 هزار مترمربع با هزینه سه و نیم میلیارد ریال ساخته شد. کشتارگاه مذکور در آذر 1381 گشایش یافت. در دهه 1390 كشتارگاه نقش جهان يكي از كشتارگاه‏هاي مهم استان به عنوان يك كشتارگاه نيمه صنعتي روزانه بيش از دو هزار و ۵۰۰ راس دام کشتار کرده و بیش از 70 درصد گوشت قرمز مصرفی شهرهای اصفهان و خمینی‏شهر را تامین می‏کند. در نیمه دوم دهه 1390 مجوز تاسيس دو كشتارگاه صنعتي در شهرستان توسط بخش خصوصي صادر شد. //// خلاصه شده از کتاب تحولات از سده به خمینی شهر https://eitaa.com/danehnameh

به بهانه روز حمل ونقل //// تحولات حمل و نقل از سده به خمینی شهر حمل و نقل و ابزارهای آن در سده تحولاتی را همزمان با نقاط دیگر کشور طی کرده است و از استفاده از چهارپایان به خودروهای عمو‏می‏‏ و شخصی متنوع رسیده است. اولین شهر همجواری که مردم منطقه به آن به دلایل مختلف در رفت و آمد بوده و هستند اصفهان ‏می‏باشد. البته نجف‏آباد و گز و خورزوق و دولت‎آباد و حتی تیران هم از جمله مناطقی است که گفته‏ها و شواهد تاریخی نشان ‏می‏دهد از دیرباز رفت و آمد به آن مناطق انجام می‏شد. چهارپایان، درشکه، گاری، دوچرخه، موتور سیکلت، اتوبوس و سواری وسایلی هستند که در سیر تحول وسایط نقلیه دوران خود را داشته اند. درشکه در اواخر دوره قاجار و اوایل حکومت پهلوی چند درشکه برای انتقال مسافر به اصفهان استفاده ‏می‏شد. اسنادی نشان می‏دهد برنامه کاری برای آنها در سال 1317 تعیین گردید. در سال 1338 شهرداری سده تبدیل ارابه‏ها را به ماشین جهت عبور و مرور درخواست نمود و این نشان می‏دهد تعدادی از آنها هنوز تا این سال فعال بودند گاری‏ گاری‏ها وسیله عمده حمل کالا قبل از رواج ماشین‏های مخصوص حمل بار بودند. گاری‏ها دو و یا چهار چرخ داشتند و توسط افراد یا چهارپایان به حرکت در ‏می‏آمدند. این وسیله دوچرخ درعقب و دو دسته بلند در جلو داشت که اسب بین این دو دسته بسته ‏می‏شد. عمده حمل کالا درون و برون شهر توسط گاری‏ها انجام ‏می‏شد. در نیمه اول قرن چهارده حدودا پانزده گاریچی در شهر به فعالیت مشغول بودند. دوچرخه با افزایش دوچرخه‌ سواران در ۲۳ مرداد ۱۳۰۵، نظامنامه دوچرخه ‌سواری در ۲۰ ماده در روزنامه‌های کثیرالانتشار تهران به چاپ رسید . در سده نخستین بار دوچرخه به وسیله حاج علی‏محمد عسگری به این دیار آمد. با افزایش دوچرخه‏ها در سده، حاج علی دکانی برای تعمیر آن اختصاص داد. دوچرخه‏های لاری، هرکولس، غزال، سه تفنگه،‏ بیرمنگام، بی اس‏ آ همگی ساخت بریتانیا از دوچرخه‏های بازار بودند. مرحوم حاج قنبر غفورزاده در محله ورنوسفادران و مرحوم وکیل حسین در محله خوزان پیشکسوتان این حرفه بودند. در دهه 1320 تعداد دوچرخه‏ها در اصفهان و سده افزایش یافت، به گونه‏ای که در سال 1327 حدود 12 هزار دوچرخه در شهر اصفهان شماره شد و در حدود بیست هزار نفر هم گواهی‏نامه دوچرخه داشتند. موتورسیکلت انواع موتور سیکلت‏ها از جمله دوچرخه‏های دارای موتور و موتور گازی به تدریج توسط شهروندان به کار گرفته شدند. موتورهای ایژ و چوپان موتورسیکلت‏های پر قدرتی بودند که برای حمل بار، جمع آوری پوست و در مسیرهای طولانی استفاده ‏می‏شدند. اتوبوس در سال 1318 برای فعالیت اتوبوس و حمل و نقل مسافر بین سده و اصفهان مجوز صادر شد و به این ترتیب علاوه بر درشکه اتوبوس از نوع دماغدار و هندلی بین سده و اصفهان فعال شدند و برای آنها ایستگاهی مشخص شد. در اواخر دهه 1340 شرکت واحد اصفهان خط اتوبوس بین اصفهان و همایون شهر دایر کرد آذر 1370 سازمان اتوبوسرانی خمینی‏شهر و حومه با چهار دستگاه بنز 302 در دو خط خمینی‏شهر اصفهان و خمینی‏شهر درچه تاسیس گردید. در سال 1381 پایانه قدس جنب سینما فرهنگ افتتاح گردید. در سال 1390 تحول دیگری به وجود آمد و دریافت کرایه‏ها الکترونیکی گردید و بلیط‏های کاغذی جای خود را به کارت‏های الکترونیکی داد. خودروی سواری چند سند مرتبط به دهه 1320 نشان از فعال بودن اتومبیل سواری در خط سده اصفهان از سال 1323 میدهد. از سال 1325 شهرداری وارد موضوع ‏می‏شود و در سال 1328 ژاندارمری مسوول نظم آنها ‏شد. در دهه 1330 شورلت مدل 1953 میلادی و سپس مدلهای 54 و 55 توسط مردم خریداری و در مسیر سده به اصفهان و بالعکس به کار گرفته شد. سواری‏ها در فلکه، ایستگاه داشتند و از طریق خیابان امام جنوبی به خیابان امیرکبیر فعلی رفته و از طریق جاده آتشگاه به دروازه دولت ‏می‏رفتند. مقصد آنها در اصفهان، گاراژ سده در خیابان طالقانی نزدیک چهار راه شمس‏آبادی فعلی بود مینی بوس در دهه 1340 وسیله دیگری به نام مینی بوس وارد چرخه حمل مسافر شهر گردید. مینی بوس‏های که بین همایونشهر و اصفهان در رفت و آمد بودند ایستگاه‏های مبدا و مقصد متفاوتی با سواری‏ها داشتند و ظرفیت و کرایه آنها فرق ‏می‏کرد. ایستگاه عوارضی پس از تاسیس بلدیه در سده گرفتن عوارض از وسایط حمل و نقل به منبع درآمدی برای شهرداریها تبدیل شد.. به نظر می‏رسد تا دهه 1340 که دریافت اینگونه عوارض با بخشنامه کشوری لغو ‏گردید، ایستگاه‏های نواقلی (عوارضی) در مسیرهای برون شهری از جمله در شمال شهر ورودی خیابان ورنوسفادران از سمت میدان آزادی، جاده سده(امیرکبیرفعلی، حدود هرستان، ایستگاه شیرخدا) وجود داشته که از هر اتومبیل یک ریال عوارض دریافت ‏می‏کردند. خلاصه شده از کتاب تحولات از سده به خمینی شهر نگارش محمدعلی شاهین https://eitaa.com/danehnameh

شناسنامه خیابان بوعلی و بلوار 17شهریور ///// شروع تخریب مسیر: سال 1316 نام اولیه: شیخ صفی آسفالت: اواخر دهه 1330 احداث میدان در انتهای مسیر: سال 1337 نام اولیه میدان: میدان کهندژ نام بعدی: میدان کاج ادامه مسیر تا ورودی اسفریز: سال 1339 ایجاد چهار راه در بین مسیر: نیمه اول دهه 1350 نام چهارراه: چهار راه کوروش و سپس دکتر شریعتی ادامه مسیر و احداث بلوار پروفسور میردامادی: دور اول شورای اسلامی شهر احداث بلوار 17 شهریور: دور چهارم شورای اسلامی شهر https://eitaa.com/danehnameh

پیشینه بانك ملي ايران در خمینی شهر ///// تشكيل بانك به شكل جديد نخستين بار در سال 1258 خورشیدی، ده سال قبل از تاسیس بانك شاهی از سوی يكی از صرافان بزرگ تهران به ناصرالدین شاه قاجار پيشنهاد شد. تشکیل بانک ملی با وجود پیگیری‏های افراد وطن دوست از سال 1285 تا روز سه شنبه 20 شهريور1307 که بانك ملی ايران در تهران رسماً كار خود را آغاز كرد، محقق نگردید. سرمايه اوليه بانك 20 ميليون ريال بود. کسبه سده در سال 1320 درخواست تاسیس شعبه بانک ملی را به مسوولان استانی تقدیم کردند ولی شعبه بانک ملی در این شهر در 5 دی سال 1338 در مغازه‏ای استیجاری در خیابان ورنوسفادران (امام شمالی فعلی) دایر شد و ریاست آن را فردی به نام سمندریان به عهده داشت.حدود ده سال بعد ساختمان بانک ملی در همان خیابان شروع شد و در سال1352 به بهره برداری رسید. https://eitaa.com/danehnameh منابع: آرشيو ملي ايران ، ‏شناسه سند: ‏ ۲۹۳/۸۳۰۹۹ .

آبادیهای ماربین منطقه ماربین روزگاری متشکل از حداقل 58 آبادی بود. امروزه حدود نصف این آبادیها به نواحی شهرداریهای اصفهان پیوسته و مابقی شهرستان خمینی شهر با اضافه شدن محلات جدید را به وجود آورده اند. به تدریج و به ترتیب حروف الفبا پیشینه آنها معرفی می شود. البته در کتاب نام ها و نشانه ها، نگارش محمدعلی شاهین وسایت دانشنامه خمینی شهر به طور مفصل به این موضوعات پرداخته شده است. {{{{{{ آفاران پیشینه و موقعیت جغرافیایی آپاران را، آپارون هم ذکر کرده اند.یکی از آبادیهای ماربین. در غرب اصفهان است. منطقه ای خوش آب و هوا بوده که باغ های به داشته و در آن گل سرخ پرورش می داده اند. همسایه دو قریه دیگر ماربین آزادان و ورزان بوده و در حال حاضر از محلات شهرداری ناحیه 2 اصفهان در خیابان شهیدان است. ریشه نام آپاران درست آن آپاران است. از سه جزء(آپ+ر+ان) تشکیل یافته است. جزء اول به معنی آب و جزء دوم، حرف زینت و جزء سوم، پسوند است به معنی کثرت در مجموع معنی کلمه آبان است به صورت بهتر و بیشتر. /// https://eitaa.com/danehnameh

فرهنگ لغات نیاکان(1) اشاره:اسامی و کلماتی در پیشینه شهر به کار برده می شد که ممکن است عده ای با آن آشنا نباشند. این گونه لغات با عنوان (فرهنگ لغات نیاکان) از طریق دانشنام به تدریج نشر می شود. امید است همراهان عزیز هم با فرستادن لغات محل خود همراهی بفرمایند. ***** اِشکنه: نوعی غذای ساده با ماده اصلی تحم مرغ اَنگُلی: انگشت اورچین: پلکان، راه ارتباطی با بام اوماج: نوعی آش آبرامی: نوع محلی کوفته برنجی آلوچه: گوجه فرنگی. خشک شده آن به عنوان پاگوشتی و پامرغی استفاده و از آن خورشت آلو تهیه می‏کنند. بادیه: کاسه بزرگ، نوعی ظرف مسی شبیه به قابلمه که فاقد در و دست‌گیره بود بارجامه: جوالی که دهن آن در پهلو بود و بر پشت خر می گذاشتند و در آن اشیا را می گذاشتند، صندوق رخت، خورجین، خرجین، گالوار هم می گفتند. باغ ملی: پارک، بوستان بورموت: نوعی گلابی بولونی: کوزه سفالی دهان گشاد، خُم یا ظرف کوچک برای ترشی، پنیر و ماست https://eitaa.com/danehnameh

فرهنگ لغات نیاکان(2) اشاره:اسامی و کلماتی در پیشینه شهر به کار برده می شد که ممکن است عده ای با آن آشنا نباشند. این گونه لغات با عنوان (فرهنگ لغات نیاکان) از طریق دانشنام به تدریج نشر می شود. امید است همراهان عزیز هم با فرستادن لغات محل خود همراهی بفرمایند. پسین: عصر، بعد از ظهر پشته: دسته چوب که روی هم گذاشته و با طنابی می‏بستند. پنداری: مثل اینکه، گمان می رود پنیر گله‏داری: قبل از رایج شدن پنیرهای کارخانه‏ای و بسته بندی شده، گله‏داران با روش سنتی پنیر تولید و در آب نمک نگهداری می‏کردند. این پنیر به پنیر گله‏داری معروف بود. پیراهن‏کش: پیرن‏کش، لباس ضخیم و کشی که زمستان‏ها روی لباس‏های دیگر می‏پوشیدند. تاپو: سازه‏ای گلی که در آن گندم و حبوبات انبار می‏کردند. تاچه: نوعی کیسه که از پشم بز بافته می‏شد و در آن گندم و جو و... می زیختند. تغار: ظرفی است از جنس سفال که حدو یک لیتر ونیم ظرفیت دارد.تغارچی و به گویش محلی تاره چی نوع کوچک آن است. تکیه: مکانی است که مراسم عزاداری و تعزیه‌خوانی در آنها برگزار می‌شود. تنبان: شلواری گشاد که معمولا از نوعی پارچه با عنوان دبیت دوخته می شد. تنبان قری: اصطلاحی است که در بین بعضی از اقوام ایران به دامن اطلاق میشود و در اصل دامنی است با چین های فراوان که از زیر پیراهن استفاده میشود در این منطقه به دامن های کوتاه چیندار و گاه دارای دایره های فلزی در پایین آن که هنگام عروسی استفاده می شد اطلاق می گردید https://eitaa.com/danehnameh

شاعران سده و ماربین ذاکری سدهی صادق ملّا صادق ذاکری سدهی دوره: قرن سیزدهم هجری این شعر از اوست: اندر دل شب ناله شبگیر خوش است در وقت سحر توبه ز تقصیر خوش است مطلوب سحرگهان بود استغفار چون فجر دمد صدای تکبیر خوش است منابع: دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2 ، ص870 بیان المفاخر، ج2، ص 232. https://eitaa.com/danehnameh