مشخصات انسان سالم در برخی مکاتب روانشناسانه:
| الگوی آلپورت | الگوی فرانکل | الگوی مازلو | الگوی راجرز | الگوی فروم | الگوی اقتباس شده از کلان اسلام |
|--------------|---------------|-------------|-------------|------------|----------------------------------|
| ۱. گسترش مفهوم خود ۲. ارتباط صمیمانه با دیگران ۳. امنیت عاطفی ۴. ادراک واقع‌بینانه ۵. وظایف و مهارت‌ها ۶. فعلیت بخشیدن به خود ۷. نگاه به جلو ۸. شوخ‌طبعی | ۱. فرارفتن از خود ۲. آزادی در انتخاب ۳. مسئولیت در هدایت زندگی ۴. تسلط آگاهانه بر زندگی ۵. جستجوی معنا ۶. تعهد به کار | ۱. ادراک صحیح از واقعیت ۲. پذیرش طبیعت خود و دیگران ۳. خودانگیختگی ۴. توجه به بیرون ۵. استقلال رفتاری ۶. تجربه‌های تازه ۷. نوع‌دوستی ۸. خلاقیت | ۱. آزادی تجربه ۲. عدم تقلید ۳. خودجوشی ۴. آمادگی برای تجربه ۵. تحول شخصیتی ۶. خلاقیت ۷. بی‌توجهی به تأیید دیگران | ۱. عشق عمیق ۲. آفرینندگی ۳. تعقل پرورده ۴. ادراک عینی ۵. هویت پایدار ۶. پیوند با جهان ۷. حاکمیت بر سرنوشت | ۱. ارتقاء آگاهی از خود و جهان ۲. معنای زندگی در اتصال به خداوند ۳. افق دید ابدیتی ۴. فعال‌سازی قوای درونی ۵. تأثیرگذاری مثبت بر محیط ۶. مسئولیت‌پذیری در قبال کل هستی |
گوشه‌ای از تفسیر انسان در دیدگاه عرفان اسلام:
تعبیری که در عرفان از انسان می‌شود «کَون جامع» است، یعنی «هستی با تمام مراتبش» و این تعبیر اشاره دارد به کلام امیرالمؤمنین علیه‌السلام که فرمود: *«اَتَزعَمُ اَنّکَ جِرمٌ صَغیرٌ و فِیکَ انْطَوَی العَالَمُ الاَکبَر»* (هستی برترین در وجود انسان نهفته شده است).
محی‌الدین عربی، در کتاب فصوص‌الحکم دربارهٔ «کَون جامع» می‌نویسد: کون جامع چنان جمعیتی داشت که با او سّر حق توسط حق آشکار می‌گشد و از این رو مظهر مشیت الهی قرار گرفت.
آدم روح عالم است؛ انسان کبیر که انسان کامل است صورت عالم است و ملائکه بعضی از قوای او هستند؛ خداوند با انسان به موجودات می‌نگرد و رحمت خود را بر آنها جاری می‌کند؛ در خلقت آدم، بین دو صورت وحدت و کثرت جمع شده است و این همان مقام احدیت الهی است.
نتایج، آثار و لوازم پذیرش فرضیه:
- انسان، یگانه واقعیت این هستی نیست، گرچه دنیا برای زندگی او آماده‌سازی شده است.
- انسان باید خود را با قوانین و ساختارهای فطری طبیعی حاکم بر عالم، هماهنگ کند و حرکت بر اساس تمایلات و توهمات، او را از بین می‌برد؛ بنابراین در «علم» باید به دنبال کشف واقعیت‌های ناوابسته به ذهن و تمایل او برود و در این جهت، از قوانین حاکم بر ذهن و تمایلاتش نیز غافل نشود و قدرت واقع‌بینی و واقع‌گرایی را با کنترل ذهن و تمایلاتش ایجاد کند.
- انسان توانایی تغییر وضعیت موجود را هم در طبیعت و هم در جامعه و هم در خودش دارد، اما با استفاده از قوانین و معادلات حاکم بر پدیده‌ها (چه قوانین کشف شده و چه قوانینی که بعداً کشف می‌شوند).
- رشد انسان، تابع برآیندگیری از نیروهای مرتبط با اوست و به هر مقدار که بر موردی تمرکز کند، نیروهای وارده از آن بیشتر خواهد شد. بنابراین موفقیت در زندگی و رسیدن به رشد و کمال (اتصال به بی‌نهایت)، نیازمند تعیین موضوع و موضعی است که باید بیشترین تمرکز نسبت به آن شکل بگیرد.
- دین، معادلات حرکت انسان در شبکهٔ هستی برای ایجاد برآیند به سوی خداوند است.
جدول مقایسهٔ آموزه‌های انسان‌محوریِ اومانیستی با انسان شبکه‌ای در اسلام:
| آموزهٔ اومانیسم | آموزهٔ اقتباس شده از نگرش اسلام |
|----------------|----------------------------------|
| اصالت انسان (انسان‌محوری در کل هستی) | اصالت وجود بی‌نهایت (خدا محوری در کل هستی) + محوریت انسان کامل در هستی (به عنوان خلیفه الله) |
| آزادیِ اراده، به شرط عدم وجود شاکی خصوصی (لیبرالیسم) | آزادیِ اراده، به شرط ایفای حق همه موجودات (حق بدن، ذهن، روح، محیط، خانواده، بشریت، و عوالم فوقانی) |
| یافته‌های عقل تجربی، ملاک صدق و کذب (رشنالیسم) | یافته‌های عقل تجربی + برهانی + وحیانی، ملاک صدق و کذب |
| دنیا، نهایت رشد انسان است (سکولاریسم) | دنیا، ابزار و بستر رشد است؛ سعادت نهایی در اتصال به خداوند |
| حق مطلقی وجود ندارد (پلورالیسم) | حق مطلق وجود دارد؛ افکار و عقیده‌ها ممکن است کاذب یا حقیقی باشند |
مفاهیم کلیدی مرتبط با بحث:
#پارادایم_شبکه‌ای #انسان_شبکه‌ای #حکمت_متعالیه #اختیار #فطرت #کمال_نهایی #وجدان #حی_متألّه #شبکه_هستی #اراده_آزاد #عقل_برهانی #عقل_وحیانی #خلیفه_الله #معنای_زندگی #الگوی_توسعه_الهی #تمدن_الهی #مبانی_انسان‌شناسانه
🔸 کانال دستیار محقق
[eitaa.com/dastyaar]
#مفاهیم
#شبکه #شبکه_هستی #عدل_شبکه‌ای #زندگی_شبکه‌ای
🔹 تعاریف مرتبط با شبکه:
1. شبکه:
- مجموعه‌ای از اجزاء بهم پیوسته که به طور مداوم در حال تبادل اثر با یکدیگر هستند.
2. شبکه هستی:
- نمایشی از نقشهٔ عالم وجود شامل نقاط و روابط بهم‌پیوسته، با مشخص کردن جایگاه هر موجودی.
3. انسان شبکه‌ای:
- بررسی موقعیت انسان در روابط و تعاملات عالم وجود در چارچوب شبکهٔ هستی.
4. عدل شبکه‌ای:
- تحلیل حق و تکلیف هر پدیده در وضعیت ارتباط با شبکه هستی.
5. زندگی شبکه‌ای:
- تنظیم برنامه زندگی بر مبنای حرکت و هماهنگی در شبکه هستی.
🔹 تفصیل:
- درک این مفاهیم نیازمند توجه به روابط متقابل و اثرات سیستماتیک بین اجزاء عالم است.
- برای داشتن زندگی بهینه و هماهنگ**، باید به جایگاه و اثرگذاری هر عنصر در این شبکه توجه کرد.
(تفصیل بیشتر در: «شبکهٔ هستی»)
#شبکه_هستی #انسان_شبکه‌ای #عدل_شبکه‌ای #زندگی_شبکه‌ای
🔸 **کانال دستیار محقق
[https://eitaa.com/dastyaar]
|شبکه| |شبکه هستی| |انسان شبکه‌ای| |عدل شبکه‌ای| |زندگی شبکه‌ای|
#شبکه = مجموعه اجزاء بهم پیوسته که به طور مستمر در حال تبادل اثر با یکدیگر هستند.
#شبکه_هستی = نقشه عالم وجود به صورت نقاط و روابط بهم‌پیوسته که جایگاه هر موجودی در آن مشخص شده است.
#انسان_شبکه‌ای = ملاحظه انسان در ضمن شبکهٔ هستی و بررسی موقعیت او در روابط عالم وجود.
#عدل_شبکه‌ای = بررسی حق و تکلیف هر پدیده در حال ارتباط با شبکه هستی.
#زندگی_شبکه‌ای = تنظیم برنامه زندگی بر اساس حرکت در شبکه هستی.
#تفکر_سیستمی
#نگرش_شبکه‌ای
#برنامه_زندگی
🔸کانال دستیار محقق
@dastyaar