#روش‌شناسی #روش‌نیاز‌سنجی خانه > دانشنامه > روش شناسی > روش نیازسنجی دانشنامه, روش شناسی روش نیازسنجی 18 دقیقه خواندن 180 روش نیازسنجی موضوع بحث: « نیازسنجی » چیست؟ چرا؟ و چگونه؟ مساله بحث: چگونه می‌توان نیازهای یک فرد یا مجموعه یا کشور را تشخیص داد؟ (اصل نیاز، ابعاد نیاز، عمق نیاز،‌ صادق یا کاذب بودن، پایدار یا موقت بودن، ضریب اهمیت نسبت به موارد دیگر و…) پیش فرض ها: ۱. نياز، كشش روح به سوي يافتن چيزي در خودش است. (اتحاد وجودی) ۲. هر احساسِ نيازي منشاء پیدایشی دارد که باید کشف شود تا قابل مدیریت شود. ۳. نیازها دارای انواع صادق و کاذب، ضعیف و قوی،‌ خودآگاه و ناخودآگاه، موقت و دائم، ساده و ترکیبی، جسمی و روحی، اولیه و متعالی هستند. ۴. نیازها دارای نقشه و مدل هستند. ۵. توسعه و پیشرفت و تمدن‌سازی = تلاش برای پوشش بهینة کلیه نیازهای انسان در تمام سطوح و حیطه‌ها ۶. اسلام مدلی را برای شبکه نیازهای انسان تعریف کرده است. (انتقال به بحث تفصیلی در مورد نیاز و مدل نیازها) فرضیه بحث: ۱. نیازسنجی = تعیین خلاءهایی که درنگرش، احساس، رفتار و مهارت یک فرد یا سازمان وجود دارند و مانع می‌شوند تا هدف با بیشترین کیفیت یا کمیت حاصل شود. (لازمه نیازسنجی، هدف‌گذاری در برنامه عملیاتی است یعنی تعیین تغییرات مطلوبی که باید ایجاد شود تا هدف اصلی به‌صورت بهینه محقق گردد.) تبیین بحث: با تبیین رسالت، ماموریت، اهداف ، راهبرد ها وبرنامه ها، الگوریتم و مسیر قدم به قدم حرکت به سمت تحقق اهداف و رسالت وایجاد تعالی و پیشرفت و در نهایت ایجاد یک سازمان یا کشور یا تمدن را می‌توان طراحی کرد؛ گام اول برای طراحی این نحوه مدیریت و برنامه‌ریزی ، شناسایی و تحلیل شرایط موجود است و در شناسایی و تحلیل شرایط موجود ، گام اول ، کشف نظام و شبکه نواقص ، عیوب ،کاستی‌ها و نیازهای آن سازمان ، کشور یا تمدن در شرایط حال و آیندهاست. گام دوم در این برنامه‌ریزی، تدوین اهداف با ارائه شاخص‌های قابل اندازه‌گیری است. تعیین فاصله میان وضعیت موجود (نیاز) و وضعیت مطلوب (هدف)، زیرساخت تدوین راهبردها و راهکارها برای فعال شدن برنامه است؛ عملیات نیازسنجی در این فضا متولد می‌شود. نیازسنجی = تعیین شفاف و روشمند آنچه نداریم و باید داشته باشیم تا به هدف برسیم؛ نیازسنجی منجر به تعیین تغییرات مطلوبی می‌شود که باید درنگرش، احساس، رفتار و مهارت یک فرد یا سازمان به‌وجود بیاید تا هدف با بیشترین کیفیت یا کمیت حاصل شود. هدف از شناسایی شبکه آسیب‌ها و نیازها در عملیات نیازسنجی در مقیاس سازمان‌ها : ۱ – برنامه ریزی راهبردی و عملیاتی برای حل مشکلات و تحقق اهداف و رسالت های آن سازمان (و در مقیاس کلان تولید یک تمدن) ۲ – ارتقاء مدیریت کیفیت و بهره وری سیستم از طریق استانداردسازی و بهسازی روش‌ها و فرآیندها در یک سیستم ۳ – آموزش و بهسازی نیروی انسانی از طریق طراحی و برنامه ریزی محتوایی و دوره های آموزشی و مهارتی برای نیروی انسانی ۴ – بهبود عملکرد در آینده از طریق کشف شبکه آسیب‌ها و نیازهای آینده یک سازمان از طریق اعمال عنصر آینده پژوهی درفرآیند برنامه‌ریزی راهیردی ۵ – توسعه و پیشرفت فردی و سازمانی از طریق ارتقاء کیفی فرآیندها ، کشف فرآیندهای برتر و تولید محصول و خروجی با کیفیت بالاتر ۶ – ارتقاء در ارزیابی منابع از طریق میزان کارآمدی فرآیند ها در رفع نواقص و نیازهای یک سازمان ۷ – جلوگیری از اتلاف منابع انسانی ، زمانی و مالی از طریق کشف فرآیند های استاندارد و تطبیق و هماهنگی فرآیندهای موجود با فرآیند‌های استانداردبه گونه ای که مجموعه فرآیندها با کمترین هزینه بیشترین اثربخشی سازمانی را تولیدکنند . نیاز سنجی از یک سو ابزاری عملی برای گرد آوری اطلاعاتی است که پایه و اساس برنامه ریزی هاست و از سوی دیگر با کشف نیازهای صریح ، ضمنی و صادق ، سازمان‌ها را از یک موضع انفعالی وابهام برانگیز (غیر شفاف) در فرآیندهای سازمانی خارج می‌کند و در یک موضع فعال، شفاف در برابر آسیب‌ها و تهدیدها قرار می‌دهد . راه تشخیص نیازها و میزان اهمیت آنها، استفاده از «تفکرمعکوس» است یعنی تلاش برای یافتن پاسخ این سوال که: اگر به سمت وضعیت مطلوب حرکت نکنیم و وضعیت موجود همچنان ادامه پیدا کند، با چه آسیب‌ها یا بحران‌هایی مواجه می شویم؟ و این بحران‌ها چه مقدار قابل تحمل هستند (عمق و گستردگی تخریب ایجاد شده؟) وجود آسیب در یک فرآیند، باعث عدم تحقق اهداف و خروجی (یا تحقق ناقص خروجی) در آن فرآیند می‌شود پس برای کشف آسیب‌های یک فرآیند،ابتداء توجه به اهداف و خروجی‌های سیستم لازم است.

#روش‌شناسی #روش‌نیاز‌سنجی