#انسان_توسعه_نیافته نه متجدد است و نه به هیچ یک از عوالم قدیم تعلق دارد. او اصلا مسئله ای ندارد که آن را حل کند یا اگر مسائلی دارد بیشتر آن ها در جایی دیگر و برای دیگران مطرح شده است. حتی موازین و #ملاک های او در تصمیم هایش تقلیدی است... خرد سیاسی در زمان توسعه نیافتگی، ص ۴۷ 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

در نزاع میان #معتزلی و اشعری، معتزلی که خود را جانب عقل می دانست، قدرت غلبه بر اشعری و اشعریت پیدا نکرد چون‌ او از عقلی دم می زد که هرچند به #عقل مابعدالطبیعه، شباهت داشت ولی آن نبود و راهنمای عمل زندگی هم نمی توانست باشد، چنان که بصورت اصول و قواعد هم، تفصیل و تحقق پیدا نکرد. خرد سیاسی در زمان توسعه نیافتگی، ص ۴۷ 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

عقل جهان توسعه نیافته از عقل معتزلی هم انتزاعی تر است و به این جهت صاحب آن گاهی از دروازه رد نمی شود و گاهی از چشمه سوزن می گذرد. او ممکن است بدترین زشتی ها را توجیه کند اما در همان زمان از کوچک ترین خطا نگذرد. خرد سیاسی در زمان توسعه نیافتگی، ص ۴۷ 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

انسان توسعه نیافته چون از زمان و تاریخ، بیرون افتاده است، دایره امکانات و انتخاب هایش بسیار محدود است. او اگر امکانات را نمی شناسد، به این جهت است که افقی پیش روی او نیست که در آن امکانات پدیدار باشد. خرد سیاسی در زمان توسعه نیافتگی، ص ۴۷ 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

انسان توسعه نیافته همه آورده های تجدد را می پذیرد و بیشتر آن ها را می خواهد ولی نمی داند و نمی خواهد بداند که جهان متجدد چگونه به این دستاوردها رسیده است و‌ تا این را نداند و درنیابد، تجدد را درک نمی کند. عالم تجدد مقدم بر فرد متجدد است و مردمان در این عالم و فقط در این عالم است که می توانند وضع متجدد داشته باشند و کار متجدد بکنند خرد سیاسی در زمان توسعه نیافتگی، ص ۴۸ 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

بطور کلی در کارهای مان، چنانکه شایسته است، نمی اندیشیم و به تکرار حرف های مشهور و شایع درباره آن ها اکتفا می کنیم. می خواهم بدانم چرا نمی خواهیم بدانیم مشکلات مان چیست و از کجاست و چگونه می توان آن ها را رفع کرد. طی ۱۰۰ سال تاریخ تجدد مآبی، تقریبا تمام لوازمِ مادیِ نظمِ تجدد را اخذ کردیم اما شاید همه را در جای خود قرار نداده باشیم و به همین جهت اشیاء، سازمان ها و لوازم، کارکردی که باید داشته باشند را ندارند. خرد سیاسی در زمان توسعه نیافتگی، ص ۱۰ 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

پژوهش های ما چندان به درد نمی خورد و‌ به توسعه تکنولوژی مان مدد نمی رساند و صنایع ما بیشتر سرهم بندی است. چرا ما نمی توانیم بپرسیم و تحقیق کنیم که چه آموزش و پرورش و چه مدیریت و تکنولوژی ای می‌خواهیم و می توانیم داشته باشیم. بنظر من وجهش این است که با نگاه مکانیکی و اتمیست( جزئی بین و جدا انگار) به امور نگاه می کنیم و وجود خود، خرد و دانش مان را جدا از وضع تاریخی می انگاریم و گاهی آرزوها و خواسته ها را با مسائل اشتباه می کنیم. خرد سیاسی در زمان توسعه نیافتگی، ص ۱۱ 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

وقتی از دشواری کارها می گویم،می گویند حرف های ناامیدکننده می زنم. آیا سهل انگاشتن کارهای دشوار، امیدواری است؟ امید با تفکر، صبر و عزم، ملازمت دارد. این گمان که هرکس در هرجا و هروقت از عهده هر کاری بر می آید، امیدواری نیست، ساده لوحی است. امید با خرد و‌توانایی در عمل بوجود می آید ‌و کار درست آنست که در وقت مناسب و با فراهم شدن شرایط انجام شود خرد سیاسی در زمان توسعه نیافتگی، ص ۱۱ 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

امر بسیار دشوار، فهم شرایط تاریخی و تاریخی بودن عقل است و مخصوصا اینکه مسائل هر دورانی و جهانی را باید با عقلی که با آن مناسبت و سنخیت دارد شناخت. اکنون زندگی در سراسر روی زمین، متجدد یا متجددمآب شده است. به عبارت دیگر تاریخ تجدد اکنون تاریخ همه مناطق جهان است هرچند که بهتر است بگوییم بسیاری از اقوام جهان در حاشیه تاریخ تجدد قرار گرفته اند خرد سیاسی در زمان توسعه نیافتگی، ص 11,12 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

هر مردمی در هر زمان و تاریخی، تعلقات و مطلوب هایی دارند و برای رسیدن به آن ها وسائلی فراهم می آوردند، تربیت هم راهی برای ساماندهی نظام زندگی و رسیدن به غایات آن است. پیداست که این غایات را هم اشخاص معین نمی کنند، به عبارت دیگر، غایات اجتماعات بشری، غایات اشخاص نیست بلکه این اشخاص و افرادند که به غایات عالم خود مایل می شوند. درباره تعلیم و تربیت در ایران صفحه 10 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

تربیت، کوشش برای به فعلیت رسانی استعدادها بر حسب اقتضای زمان است. استعدادها نامحدود است و تمامی آن ها هرگز محقق نمی شود. پس تربیت قاعدتا باید ناظر به فعلیت بخشیدن به برخی استعدادها باشد. آموزگاران و مربیان هر عصر کدام استعدادها را به فعلیت می رسانند؟ مسلما آنان اختیار ندارند که با میل خود معین کنند که مردمان برای چه کارهایی آماده شوند؛ با توجه به این نکته باید دو صورت تربیت را از هم تفکیک کرد. معمولا وقتی از تربیت می گوییم، مدرسه و آموزش و پرورش مدرسه ای در نظر می آید ولی تربیتی هم در بیرون از مدرسه، صورت می گیرد که اثر و اهمیتش کمتر از تربیت مدرسه نیست و حتی می توان گفت که تربیت مدرسه تناسبی با تربیت منتشر در خانه و جامعه دارد و آن را تکمیل و تحکیم می بخشد درباره تعلیم و تربیت در ایران صفحه 9 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

در ادوار قدیم تاریخ، علم و تربیت به حکومت وابسته نبود و به حکم قواعد و رسوم مستقر و متداول تعلیم و تحصیل می شد. اما از از آغاز تجدد نه فقط حکومت و دولت کار تربیت را به دست گرفت بلکه آموزش عمومی بتدریج در بیشتر کشورها اجباری شد و در این سیستم افراد با اصول و قواعد حاکم بر زندگی بار می آیند و علوم مناسب زمان خود را می آموزند. گویی تجدد، جان و دل آدمیان را برای خود می پرورد و البته در این حیص و ییص مجالی هم برای دخالت حکومت و دولت در کار مدرسه، دانشگاه و پژوهشگاه پیش می آید. درباره تعلیم و تربیت در ایران صفحه 10 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

حکومت قدیم هرچه بود و هرچه می کرد معمولا سودای مداخله در آموزش و تربیت مردم نداشت و نمی توانست داشته باشد. در زمانی که آدمی با صفت افزارساز شناخته می شود و حتی آدمیان نیز باید بسازند و ساخته شوند، حکومت اگر رشته آموزش و پرورش را در دست نگیرد، لااقل در آن به انحاء گوناگون دخالت می کند. این دخالت کمتر ناشی از میل و علاقه حکومت ها و حکمرانان و بیشتر به اقتضای نظم تجدد و طبیعت سیاست جدید است. درباره تعلیم و تربیت در ایران صفحه 11 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

در اروپای متجدد حکومت ها نگفتند که در مدارس چه درس هایی بخوانند و دانشمندان در چه مسائلی پژوهش کنند. دانش جدید به تدریج که پیش می رفت مدرسه هم دگرگون می شد و صاحب نظران به تعلیم و تربیت و تحول آن می اندیشیدند، طراحی برنامه های آموزش هم بیشتر به عهده آنان بود. حکومت هم می پذیرفت که طرح های صاحب نظران پس از اینکه به درجه ای از مقبولیت رسید در آموزش و پرورش اجرا شود، در واقع دولت، دانش، درس و مدرسه کم و بیش با هماهنگی در راهی که از قرن هجدهم هموار شده بود پیش می رفتند. در چنین وضعی سیاست، چگونه در تربیت و آموزش دخالت نکند اما دخالت سیاست در آموزش و پرورش بیشتر غیرمستقیم است، شاید گاهی هم سیاستمداران بخصوص در این اواخر دخالت های مستقیم در تعلیم و تربیت کرده باشند درباره تعلیم و تربیت در ایران صفحه 10 و 11 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

نسبت دین و تجدد 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

وقتی شوروی اولین سفینه فضایی را از جو زمین گذراند، کنِدی رئیس جمهور آمریکا احساس کرد که باید در برنامه های آموزش و پرورش آمریکا تجدید نظر شود، ژنرال دوگل در فرانسه نیز وقتی به ریاست جمهوری رسید جمعی از دانشمندان را مامور تجدید نظر در برنامه های آموزشی کرد. وجه دیگری از دخالت حکومت و دولت در علم نیز وجود دارد و آن وقتی پیش می آید که دولت و موسسات دولتی و بخصوص مراکز نظامی و مالی پژوهش هایی را سفارش می دهند و با سفارش خود تا حدی جهت سیر پژوهش را تعیین می کنند، این وضع اگر تعادل و تناسب رشد و بسط علم را برهم زند ممکن است خطرناک باشد. درباره تعلیم و تربیت در ایران صفحه 11 و 12 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

شاید گفته شود که پژوهش به دانشگاه تعلق دارد و جهت سیر آن اگر اثری در برنامه آموزش بگذارد اثرش محدود به دانشگاه است. این اشکال در شرایطی که میان مدرسه و دانشگاه دیوارهای بلند وجود دارد بی وجه نیست اما در جامعه سیال هر تحولی در دانشگاه پدید آید در برنامه مدارس تأثیر می گذارد درباره تعلیم و تربیت در ایران صفحه 12 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

در جهان رو به توسعه و توسعه نیافته نیز که نظام و برنامه های آموزش و پرورش را از اروپا و آمریکا اخذ کرده اند، دولت ها کار تعلیم و تربیت را در دست دارند. اگر در اروپای غربی و آمریکای شمالی دولت و حکومت چشم به دهان صاحب نظران و مربیان داشتند و با نظر آنان سیاست علم و آموزش را تدوین و اجرا می کردند، در جهانِ متجدد مآب، کارِ حکومت به یک اعتبار آسان تر بود زیرا طرح سازمان مدرسه و نظام تعلیم و تربیت را از یک کشور اروپایی یا آمریکای شمالی می گرفت و معمولا در آن هیچ تصرفی نمی کرد و حتی به شرایط اجرای آن نمی اندیشید. درباره تعلیم و تربیت در ایران صفحه 12 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

وقتی در زمان وزارت فرهنگ محمد درخشش قرار ‌شد که طرحی برای تحول در نظام آموزش و پرورش تهیه شود هیئتی که بیشتر اعضای آن در اروپا و آمریکا درس تعلیم و تربیت خوانده بودند مامور تهیه طرح شدند، این هیئت بیشتر به نظام جدید آموزش فرانسه نظر داشت. جلال آل احمد اولین صورت کتاب غربزدگی خود را برای قرائت و طرح در آن شورا نوشت و با این که متضمن تعرض های آشکار به شخص شاه بود آن را برای اعضاء خواند. این سخنرانی بیشتر سیاسی تلقی شد و اعضای هیئت را به تأمل در نظامی که پیشنهاد شده بود برنینگیخت و مانع پذیرفتن طرح کوتاه شدن دوره دبستان و تأسیس دورهٔ راهنمایی نشد. اعضای هیئت نیندیشیدند که اولا فراهم آوردن امکانات راهنمایی تحصیلی بسیار دشوار است و ثانیا اگر قرار است دانش آموز استعداد و علاقه خود را با شناسد نباید ذهن او را با مطالب پراکنده پرکنند و مجال فکر و تشخیص را از او بگیرند. درباره تعلیم و تربیت در ایران صفحه 15 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

هرکس حرفی و سخنی دارد باید آن را در موقع و مقام مناسب ایراد کند، اما یافتن این جای مناسب برای کسانی که در شرایط دیگر آن را می شنوند و یاد می گیرند آسان نیست. سخن وقتی در جای مناسب قرار دارد که در گوش ها می گیرد و در اذهان قابل تأمل تلقی می شود. بسیاری از مطالب فلسفه و علوم انسانی و تعلیم و تربیت که در اوایلِ عهدِ تجدد مآبی به زبان فارسی ترجمه شد جایی در فهم اسلاف ما نداشت و به این جهت اصلا مورد اعتنا قرار نگرفت. اکنون وضع بسیار تغییر کرده است و با جهانی شدن علم و اقتصاد همه چیز را می توان در مدرسه تعلیم داد اما برای در امان ماندن از برخی آفات جهانی شدن، این پرسش همواره باید در نظر باشد که جهان کنونی به کجا می رود. در باب تعلیم و تربیت هم باید پرسید که مدرسه را چگونه باید سامان داد و در آن چه چیزها باید آموخت و آیا در هروقت و هرجا همه چیز را می توان آموخت؟ درباره تعلیم و تربیت در ایران صفحه 16 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

این گمان که با آموختن مطالب یک کتاب و افزودن یک درس به برنامه مدرسه، می توان رفتار مردمان را تغییر داد اولا بی اساس و بی نتیجه است و ثانیا زمینه دخالت سلیقه های شخصی در تعلیم و تربیت را فراهم می سازد. اگر در جهان توسعه یافته مقتضای تجدد این بوده است که حکومت تصدی امر آموزش و پرورش را به عهده بگیرد، این تصدی معمولا بدون اعمال سلیقه های شخصی صورت گرفته است. درباره تعلیم و تربیت در ایران صفحه 16 و 17 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

غربِ جدید در ابتدایِ بسطِ خود به برنامه ریزی نیاز نداشت و در راه علم و تکنولوژی به حکمِ نظامِ ارگانیک، بی برنامه پیش می رفت و موانع را هم غالبا از سر راه بر می داشت، بعدها که راه دشوار شد ناگزیر به برنامه ریزی رو کرد و در این راه هم ناتوان نبود. اما وقتی قدرتْ ساختن در جنبِ میلِ به مصرف و نابودسازی، برتری خود را از دست داد، برنامه ریزی در اقتصاد و جامعه و مخصوصا در آموزش و پرورش دشوار شد. درباره تعلیم و تربیت در ایران صفحه 20 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

زبان و شعر که پا پس می کشند، آدمیان از زمان و تاریخ بیرون می افتند و برای اینکه در غفلت نمانند، نادانسته به تکرار مشهوراتِ زمان یا مطالبِ گذشته می پردازند که اگر دیروز معنایی داشت اکنون که از دیروز گسیخته است و با فردایی هم نسبت ندارد، از معنای اصلی تهی شده است. درباره تعلیم و تربیت در ایران صفحه 19 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir

در علم جدید، تفکر جایی ندارد و نباید این علم را با تفکر اشتباه کرد یا آن را یکی از انحاء تفکر دانست. تفکر به معنی سیر میان حق و باطل است و هیچ عالِمی از آن حیث که عالِم به علم تحصلی جدید است، به حق و باطل کاری ندارد بلکه با متابعت از روش و قواعد پژوهش به بیان احکام درست و یقینی در باب پدیدارهای طبیعت و تمدن می پردازد و همواره این پدیدارها را به عنوان کمّیت اعتبار می کند. وضع کنونی تفکر در ایران، صفحه 15 🔻کانال دکتر داوری اردکانی ▪️ @davari_ir