eitaa logo
دیده بان فرهنگی
96 دنبال‌کننده
12.9هزار عکس
4.3هزار ویدیو
52 فایل
مشاهده در ایتا
دانلود
🔻امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه قرآن کریم 🔻 أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ ﴿٤٤﴾ 🔻آيا مردم را به نيكى فرمان مى‌دهيد و خود را فراموش مى‌كنيد، ؟!
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
. 🎥 زندگی عادی در شرایط غیرعادی.‌.. 🔻 آیه ۵۳ سوره مبارکه زمر، از امیدبخش ترین آیه های قرآن
نکته قرآنی 🔻 درباره‌ی امر خیر. ❇️ به مناسبت دهم ربیع الاول، سالروز ازدواج پیامبر اکرم(ص) با حضرت خدیجه(س)، بحث ازدواج از دیدگاه قرآن را به‌طور اجمال اشاره می‌کنیم: 🔹نکاح در لغت به معنی ضم (پیوستن) است. از ظاهر بیشتر آیات قرآن، چنین استنباط می‌شود که نکاح به معنی عقد است (نور/۳۲، نساء/۶، احزاب/۴۹) 🔸ازدواج امری فطری است و داشتن زندگی خانوادگی نیز، امری طبیعی که بر پایه خلقت استوار است و همین ازدواج است که اساس اجتماع را تشکیل می‌دهد (حجرات/۱۳) 🔹منشأ طبیعی ازدواج و زوجیت، سنت الهی است که در مجموعه هستی حاکم بوده و انسان‌ها، جزیی از این مجموعه هستند (ذاریات/۴۹، نحل/۷۲، نساء/۱، آل‌عمران/۳۶، نوح/۱۴) 🔸در قرآن، چهار هدف برای تشکیل خانواده ذکر شده است: پاسخ به نیاز جنسی(هدف دانی)، اُنس با همسر، رشد و پرورش فرزندان، رشد اخلاقی و معنوی(هدف عالی) (احزاب/۳۵، روم/۲۱،نحل/۷۲، طور/۲۱ 🔹مهمترین ملاک در انتخاب همسر، ایمان و اعتقاد دینی است(بقره/۲۲۱، مائده/۵) و همچنین کُفویّت (نور/۲۶) 🔸قرآن، زن و مرد را در خلقت و حقوق متفاوت می‌داند (نساء/۳۲) امّا در ارزش‌ها و کسب کمالات زن و مرد برابرند و جنسیت مطرح نیست (نحل/۹۷) 🔹با ازدواج، باب رزق و روزی گشوده می‌شود، اگر شرایط ازدواج فراهم نیست، پاکدامن باشید (نور/۳۲و۳۳) 🔸قرآن، اهل ایمان را در قبال خانواده خویش مسؤول می‌داند (تحریم/۶) 🔹اهل خانه را باید با صبر و حوصله به نماز ترغیب کرد (طه/۱۳۲) 🔸دعا کنید تا همسر و فرزندانتان نور چشم شما باشند (فرقان/۷۴) 🔹خانواده را مقدس‌ترین و اولین و مهمترین محیط تعلیم و تربیت فرزندان می‌داند (آل‌عمران/۳۷) 🔸روابط عاطفی و خانوادگی نباید باعث ضعف ایمان شود (توبه/۲۳) 🔹مقدمه ازدواج، خواستگاری است که قرآن به آن خِطبه گفته است (قصص/۲۶،۲۷، بقره/۲۳۵) 🔸قرآن، نگاه به زن نامحرم را مجاز ندانسته (نور/۳۰) ولی در امر ازدواج با رعایت شرایط و محدودیت، مجاز می‌داند (احزاب/۵۲) 🔹در ازدواج، اذن ولی، شرط است (بقره/۲۳۰،۲۳۲،۲۳۴،۲۳۷) 🔸قرآن با سنت‌های جاهلی در امر ازدواج، برخورد کرده است (احزاب/۳۶،۷۲، بقره/۲۲۱، نساء/۱۹،۲۲، نور/۲۷،۳۳، احزاب/۴،۵،۳۷،۵۲) 🔹و از داشتن روابط پنهانی نهی کرده است (نساء/۲۵، مائده/۵)
نکته قرآنی 🔻 درباره‌ی امر خیر. ❇️ به مناسبت دهم ربیع الاول، سالروز ازدواج پیامبر اکرم(ص) با حضرت خدیجه(س)، بحث ازدواج از دیدگاه قرآن را به‌طور اجمال اشاره می‌کنیم: 🔹نکاح در لغت به معنی ضم (پیوستن) است. از ظاهر بیشتر آیات قرآن، چنین استنباط می‌شود که نکاح به معنی عقد است (نور/۳۲، نساء/۶، احزاب/۴۹) 🔸ازدواج امری فطری است و داشتن زندگی خانوادگی نیز، امری طبیعی که بر پایه خلقت استوار است و همین ازدواج است که اساس اجتماع را تشکیل می‌دهد (حجرات/۱۳) 🔹منشأ طبیعی ازدواج و زوجیت، سنت الهی است که در مجموعه هستی حاکم بوده و انسان‌ها، جزیی از این مجموعه هستند (ذاریات/۴۹، نحل/۷۲، نساء/۱، آل‌عمران/۳۶، نوح/۱۴) 🔸در قرآن، چهار هدف برای تشکیل خانواده ذکر شده است: پاسخ به نیاز جنسی(هدف دانی)، اُنس با همسر، رشد و پرورش فرزندان، رشد اخلاقی و معنوی(هدف عالی) (احزاب/۳۵، روم/۲۱،نحل/۷۲، طور/۲۱ 🔹مهمترین ملاک در انتخاب همسر، ایمان و اعتقاد دینی است(بقره/۲۲۱، مائده/۵) و همچنین کُفویّت (نور/۲۶) 🔸قرآن، زن و مرد را در خلقت و حقوق متفاوت می‌داند (نساء/۳۲) امّا در ارزش‌ها و کسب کمالات زن و مرد برابرند و جنسیت مطرح نیست (نحل/۹۷) 🔹با ازدواج، باب رزق و روزی گشوده می‌شود، اگر شرایط ازدواج فراهم نیست، پاکدامن باشید (نور/۳۲و۳۳) 🔸قرآن، اهل ایمان را در قبال خانواده خویش مسؤول می‌داند (تحریم/۶) 🔹اهل خانه را باید با صبر و حوصله به نماز ترغیب کرد (طه/۱۳۲) 🔸دعا کنید تا همسر و فرزندانتان نور چشم شما باشند (فرقان/۷۴) 🔹خانواده را مقدس‌ترین و اولین و مهمترین محیط تعلیم و تربیت فرزندان می‌داند (آل‌عمران/۳۷) 🔸روابط عاطفی و خانوادگی نباید باعث ضعف ایمان شود (توبه/۲۳) 🔹مقدمه ازدواج، خواستگاری است که قرآن به آن خِطبه گفته است (قصص/۲۶،۲۷، بقره/۲۳۵) 🔸قرآن، نگاه به زن نامحرم را مجاز ندانسته (نور/۳۰) ولی در امر ازدواج با رعایت شرایط و محدودیت، مجاز می‌داند (احزاب/۵۲) 🔹در ازدواج، اذن ولی، شرط است (بقره/۲۳۰،۲۳۲،۲۳۴،۲۳۷) 🔸قرآن با سنت‌های جاهلی در امر ازدواج، برخورد کرده است (احزاب/۳۶،۷۲، بقره/۲۲۱، نساء/۱۹،۲۲، نور/۲۷،۳۳، احزاب/۴،۵،۳۷،۵۲) 🔹و از داشتن روابط پنهانی نهی کرده است (نساء/۲۵، مائده/۵)
نکته قرآنی 🔻آشنایی با سوره‌ی سجده / ۳ ❇️ در قسمت قبل به محتوای آیات ۱ تا ۹ پرداختیم، در ادامه مروری خواهیم داشت نسبت به مطالب مطرح شده در آیات ۱۱ تا ۱۴ این سوره: ▫️در آیات دهم و یازدهم، اشکال کافران در مورد معاد را مطرح کرده، بدان پاسخ می‌دهد. 🔹آموزه‌ها: کافران نسبت به معاد شبهه‌پراکنی می‌کنند(پس آماده باشیم). شبهات مخالفان را ریشه‌یابی و انگیزه‌ی آنان را بررسی کنید. مرگ به معنای نابودی نیست بلکه روح انسان گرفته می‌شود و باقی می‌ماند و به سوی خدا باز می‌گردد. خدا کارها را با واسطه‌ی فرشتگان انجام می‌دهد. ▫️در آیه ۱۲ به سرافکندگی خلافکاران در رستاخیز و تقاضای بازگشت آنان به دنیا اشاره می‌کند. 🔹آموزه‌ها: رستاخیز روز سرافکندگی و پشیمانی خلافکاران است (تلاش کنیم این‌گونه نباشیم). سرمایه‌ی آخرت عمل صالح است (آن را بدست آوریم). یقین در رستاخیز و تقاضای بازگشت به دنیا سودی ندارد (تا فرصت باقی است، کاری کنیم) ▫️در آیه ۱۳ به قانون الهی در مورد پُر کردن جهنم از خلافکاران اشاره می‌کند. 🔹آموزه‌ها: در انتخاب هدایت و گمراهی آزاد هستید (دقت کنیم کدام‌یک را انتخاب می‌کنیم). قطعاً خدا کافران خلافکار را مجازات می‌کند و دوزخ را از آنان پُر می‌سازد. ▫️در آیه ۱۴، فراموشی رستاخیز و اعمال انسان را از عوامل عذاب او می‌شمارد. 🔹آموزه‌ها: غفلت از رستاخیز و کردار ناشایست از عوامل عذاب هستند. رستاخیز را فراموش نکنیم که خدا ما به دست فراموشی می‌سپارد (و گرفتار عذاب می‌شویم)
🔺نکته قرآنی آشنایی با سوره‌ی سجده / ۱۶ ✅ أَفَمَن كَانَ مُؤْمِناً كَمَن كَانَ فَاسِقاً لَّا يَسْتَوُون. أَمَّا الَّذِينَ آمَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ جَنَّاتُ الْمَأْوَى نُزُلاً بِمَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ. وَ أَمَّا الَّذِينَ فَسَقُواْ فَمَأْوَاهُمُ النَّارُ كُلَّمَآ أَرَادُواْ أَن يَخْرُجُواْ مِنْهَآ أُعِيدُواْ فِيهَا وَ قِيلَ لَهُمْ ذُوقُواْ عَذَابَ النَّارِ الَّذِى كُنتُم بِهِ تُكَذِّبُونَ (۱۸_۲۰) 🔹پس آیا كسى كه مؤمن است مثل كسى است كه فاسق است؟ (هرگز چنین نیست، این دو گروه) مساوى نیستند. امّا كسانى كه ایمان آورده و كارهاى نیكو انجام داده‌اند، پس براى پذیرایى از آنها جایگاهى از باغ‌ها(ى بهشت فراهم) است، به خاطر آنچه انجام مى‌دادند. و امّا كسانى كه (از مدار ایمان خارج و) فاسق شدند، پس جایگاهشان آتش است، هر گاه اراده كنند كه از آن بیرون آیند، در آن باز گردانده مى‌شوند و به آنان گفته مى‌شود: بچشید عذاب آتشى را كه همواره تكذیبش مى‌كردید. 🔸یکی از روش‌های تربیتی قرآن، روش مقایسه است؛ یعنی عملکرد و سرنوشت دو گروه را در برابر هم به تصویر می‌کشد تا زیبایی‌ها و زشتی‌ها، سعادت و شقاوت روشن‌تر شود و مردم بهتر بتوانند راه خود را انتخاب کنند. در آیه ۱۸ به طور سربسته فرمود: آیا مؤمن و فاسق یكسانند؟ در آیات بعدی به تفصیل سرنوشت هر دو گروه را بیان مى‌كند. 🔸«فاسق» در اصل به معنای خارج شدن میوه از پوستش است از این‌رو به خارج شدن افراد از اطاعت خدا و عقل، «فسق» گفته می‌شود. این کلمه در این جا معنای گسترده‌ای دارد که شامل گناهکاران و کافران می‌شود؛ چرا که در برابر مؤمنان به کار رفته است. «نزل» به معنای چیزی است که برای پذیرایی مهمان آماده می‌کنند و یا نخستین چیزی که با آن از مهمان پذیرانی می‌کنند، هم‌چون: شربت، میوه و ... ❇️ از پيام‌های آیات ▫️در بیان حقّ، با طرح سؤال، از وجدان مردم كمک بگیرید. «أفمن كان...» ▫️شیوه‌ى مقایسه، یكى از بهترین شیوه‌هاى آموزشى است. «أفمن كان... كمن كان» ▫️تنها كفّار، مخالف مؤمنان نیستند، افراد فاسق نیز در جبهه‌ى مخالف قرار دارند. «مؤمناً... فاسقاً» ▫️از مردم سؤال كنید، لیكن نظر حقّ خود را نیز اعلام كنید. «لایستون» ▫️ایمان از عمل جدا نیست. «آمنوا و عملوا...» ▫️مؤمن باید تمام كارهایش پسندیده باشد. «الصالحات» ▫️باغ‌هاى بهشتى، براى پذیرایى از مؤمنان است. «نُزُلاً» ▫️فاسقِ منكر قیامت همیشه در دوزخ خواهد ماند. «كلّما ارادوا... اُعیدوا» ▫️شكنجه‌ى جسمى دوزخیان، با تحقیر روحى آنان همراه است. «اُعیدوا فیها و قیل لهم ذوقوا»
🔻روزی که ۱۴۴۰ دقیقه است و ما نتوانیم ۱۰ دقیقه قرآن بخوانیم یعنی محرومیت...
🔻روزی که ۱۴۴۰ دقیقه است و ما نتوانیم ۱۰ دقیقه قرآن بخوانیم یعنی محرومیت...
مداحی آنلاین - صفحه 74 قرآن کریم.mp3
1.47M
📖روزمان را با قرآن آغاز کنیم، هر روز قرائت یک صفحه از 🍃صفحات 74 قرآن کریم
🔻نکته قرآنی نصرت الهی در جبهه‌ی حق ✅ در قرآن کریم، از نصرت و یاری خداوند درباره‌ی انبیا و مؤمنان بسيار سخن گفته شده است؛ از جمله در سوره‌ی غافر، آنجا که می‌فرماید: إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَياةِ الدُّنْيا (غافر/۵۱). 🔴 برخی از آیات با موضوع نصرت و یاری خداوند: 🔹حضرت نوح(ع)؛ ما، او و كسانى كه با او در کشتی بودند را نجات داديم. (یونس/۷۳) 🔸حضرت ابراهیم(ع)؛ اى آتش! بر ابراهيم(ع) سرد و سلامت باش. (انبیاء/۶۹) 🔹حضرت لوط(ع)؛ ما، او و بستگانش(به جز همسرش) را نجات داديم. (صافات/۱۳۴) 🔸حضرت یوسف(ع)؛ و ما، اين‌گونه براى يوسف(ع) در زمين مكنت قرار داديم كه هر جاى آن را كه مى‌خواهد برگزيند. (یوسف/۵۶) 🔹حضرت شعیب(ع)؛ ما، شعيب(ع) و مؤمنان همراه او را نجات داديم. (هود/۹۴) 🔸حضرت صالح(ع)؛ ما، صالح(ع) و مؤمنان همراه او را نجات داديم. (هود/۶۶) 🔹حضرت هود(ع)؛ ما، هود(ع) و مؤمنان همراه او را نجات داديم. (هود/۵۸) 🔸حضرت یونس(ع)؛ ما، يونس(ع) را از غم نجات داديم. (انبیاء/۸۸) 🔹حضرت موسی(ع)؛ ما، موسى(ع) و كسانی‌كه با او بودند را نجات داديم. (شعراء/۶۵) 🔸حضرت عیسی(ع)؛ من، تو را مى‌گيرم و به سوى خود بالا مى‌برم. (آل‌عمران/۵۵) 🔹نصرت رسول اكرم صلى الله علیه و آله: همانا ما، براى تو پیروزى آشكارى گشودیم. (فتح/۱) 🔸نصرت مؤمنان: همانا خداوند شما را در جنگ بدر در حالى كه ذلیل بودید یارى كرد. (آل‌عمران/۱۲۳). خداوند آرامش خود را بر پیامبرش و مؤمنین نازل كرد. (توبه/۲۶). اوست كه آرامش را در دل‌هاى مؤمنان نازل كرد تا ایمانشان زیاد شود. (فتح/۴)
📖آیه گرافی… 👈به یقین انسان طغیان می‌کند، همین که خود را بی نیاز می‌‌پندارد. 📚سوره علق،آیه۶و۷
نکته قرآنی جایگاه اسباب در دعا ✅ خدای متعال، دعای کسی که او را بخواند اجابت می‌کند: وَ قَالَ رَبُّكُمُ ٱدْعُونِیٓ أَسْتَجِبْ لَكُمْ (غافر/۶۰) 🔹ولی، خدا برای هر کاری راهی قرار داده است و اگر کسی از آن راه استفاده نکند و با دعا از خدا بخواهد که او را به مقصدش برساند، خدا دعای او را اجابت نمی‌کند. مثلاً خدا، راه رفع عطش و تشنگی را نوشیدن آب قرار داده است، حال اگر کسی آب ننوشد و تنها دعا کند که خدا تشنگی او را برطرف سازد، خدا به طور معمول دعای او را اجابت نمی‌کند. مثال دیگر اینکه، خدا راه درمان بیماری را استفاده از دارو قرار داده است، پس اگر بیماری، بدون مصرف دارو تنها دعا کند که خدا او را شفا دهد، خدای سبحان به طور طبیعی این درخواست را نمی‌پذیرد. 🔸بنابر این راه درست از دیدگاه قرآن این است که انسان از آب و دارو استفاده کند، ولی در عین حال رفع تشنگی و شفای خود را از خدا بخواهد. زیرا اگر کسی معتقد باشد که آب به‌طور مستقل و بدون لطف خدا او را سیراب می‌کند و یا گمان کند که پزشک یا دارو به طور مستقل و بدون لطف خدا، او را شفا می‌دهند، گرفتار نوعی شرک شده‌است. ✅ زیرا سیراب کننده اصلی و حقیقی خداست: وَ ٱلَّذِی هُوَ يُطْعِمُنِی وَ يَسْقِينِ (شعراء/۷۹) ✅ چنانکه شفا دهنده حقیقی نیز پروردگار است، نه دکتر و دارو: وَ إِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفِينِ (شعراء/۸۰)‌ ▫️اهل بیت علیهم السلام را هم خدای متعال وسیله و راه هدایت و قُرب به خودش قرار داده است، چنانکه این مطلب در آیات و روایات بسیاری بیان شده است، برای نمونه:  ✅ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ ٱتَّقُوا۟ ٱللَّهَ وَ ٱبْتَغُوٓا۟ إِلَيْهِ ٱلْوَسِيلَةَ (مائده/۳۵) 🔹بنابراین اگر کسی بدون توجه به اهل بیت(ع) و بدون توسل به آنان تنها دعا کند و از خدا هدایت و قرب او را بخواهد، خدا دعایش را مستجاب نمی‌کند، بلکه باید ضمن توسل به اهل بیت(س) و وارد شدن از راه آنان، دعا کند و هدایت خود را از خدا بخواهد.(توضیح آیات ۶۰ سوره غافر و ۳۵ سوره مائده امروز تقدیم می‌شود، ملاحظه بفرمایید) 🔸البته باید توجه داشت که اهل بیت(ع) نیز مانند سایر اسباب، تأثیر و هدایتگر بودنشان به لطف و فضل الهی است و هدایت کننده اصلی و حقیقی خداست و اگر کسی اهل بیت(س) را در هدایت یا برآوردن سایر حاجات، مستقل و جدای از لطف خدا بداند، گرفتار شرک شده است. لذا می‌بینیم در ابتدای زیارت جامعه که یک دوره امام‌شناسی است با آن همه مقامات و درجاتی که برای اهل‌بیت علیهم‌السلام بیان شده است، پس از شهادت به وحدانیت خدا و رسالت پیامبر(ص) و صد بار ذکر «الله اکبر» می‌گوییم: السلام علیکم یا اهل بیت النبوة ... 🌹 🌹 🆔 @PR_Police
نکته قرآنی جایگاه اسباب در دعا ✅ خدای متعال، دعای کسی که او را بخواند اجابت می‌کند: وَ قَالَ رَبُّكُمُ ٱدْعُونِیٓ أَسْتَجِبْ لَكُمْ (غافر/۶۰) 🔹ولی، خدا برای هر کاری راهی قرار داده است و اگر کسی از آن راه استفاده نکند و با دعا از خدا بخواهد که او را به مقصدش برساند، خدا دعای او را اجابت نمی‌کند. مثلاً خدا، راه رفع عطش و تشنگی را نوشیدن آب قرار داده است، حال اگر کسی آب ننوشد و تنها دعا کند که خدا تشنگی او را برطرف سازد، خدا به طور معمول دعای او را اجابت نمی‌کند. مثال دیگر اینکه، خدا راه درمان بیماری را استفاده از دارو قرار داده است، پس اگر بیماری، بدون مصرف دارو تنها دعا کند که خدا او را شفا دهد، خدای سبحان به طور طبیعی این درخواست را نمی‌پذیرد. 🔸بنابر این راه درست از دیدگاه قرآن این است که انسان از آب و دارو استفاده کند، ولی در عین حال رفع تشنگی و شفای خود را از خدا بخواهد. زیرا اگر کسی معتقد باشد که آب به‌طور مستقل و بدون لطف خدا او را سیراب می‌کند و یا گمان کند که پزشک یا دارو به طور مستقل و بدون لطف خدا، او را شفا می‌دهند، گرفتار نوعی شرک شده‌است. ✅ زیرا سیراب کننده اصلی و حقیقی خداست: وَ ٱلَّذِی هُوَ يُطْعِمُنِی وَ يَسْقِينِ (شعراء/۷۹) ✅ چنانکه شفا دهنده حقیقی نیز پروردگار است، نه دکتر و دارو: وَ إِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفِينِ (شعراء/۸۰)‌ ▫️اهل بیت علیهم السلام را هم خدای متعال وسیله و راه هدایت و قُرب به خودش قرار داده است، چنانکه این مطلب در آیات و روایات بسیاری بیان شده است، برای نمونه:  ✅ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ ٱتَّقُوا۟ ٱللَّهَ وَ ٱبْتَغُوٓا۟ إِلَيْهِ ٱلْوَسِيلَةَ (مائده/۳۵) 🔹بنابراین اگر کسی بدون توجه به اهل بیت(ع) و بدون توسل به آنان تنها دعا کند و از خدا هدایت و قرب او را بخواهد، خدا دعایش را مستجاب نمی‌کند، بلکه باید ضمن توسل به اهل بیت(س) و وارد شدن از راه آنان، دعا کند و هدایت خود را از خدا بخواهد.(توضیح آیات ۶۰ سوره غافر و ۳۵ سوره مائده امروز تقدیم می‌شود، ملاحظه بفرمایید) 🔸البته باید توجه داشت که اهل بیت(ع) نیز مانند سایر اسباب، تأثیر و هدایتگر بودنشان به لطف و فضل الهی است و هدایت کننده اصلی و حقیقی خداست و اگر کسی اهل بیت(س) را در هدایت یا برآوردن سایر حاجات، مستقل و جدای از لطف خدا بداند، گرفتار شرک شده است. لذا می‌بینیم در ابتدای زیارت جامعه که یک دوره امام‌شناسی است با آن همه مقامات و درجاتی که برای اهل‌بیت علیهم‌السلام بیان شده است، پس از شهادت به وحدانیت خدا و رسالت پیامبر(ص) و صد بار ذکر «الله اکبر» می‌گوییم: السلام علیکم یا اهل بیت النبوة ... 🌹 🌹 🆔 @PR_Police
نکته قرآنی توطئه های دشمن، ناامیدتان نکند. 🔶وَاصْبِرْ وَمَا صَبْرُكَ إِلاَّ بِاللّهِ وَلاَ تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَلاَ تَكُ فِي ضَيْقٍ مِّمَّا يَمْكُرُونَ  إِنَّ اللّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَواْ وَّالَّذِينَ هُم مُّحْسِنُونَ (نحل/١٢٧و١٢٨) ترجمه : (و اى پيامبر) صبر پيشه كن وصبر تو جز (به يارى وتوفيق) خداوند نيست و بر آنان اندوه مخور، و از آنچه مَكر وتدبيرهاى خصمانه اى كه مى كنند، دلتنگ و در فشار مباش. زيرا كه خداوند با كسانى است كه تقوى پيشه كردند و(با) كسانى (است) كه آنان نيكوكارند. ❌ توطئه های دشمن، هر قدر وسيع، حساب شده و خطرناك باشد باز نبايد شما را از ميدان بيرون كند، و گمان بريد كه در تنگنا قرار گرفته و محاصره شده ايد، چرا كه تكيه گاه شما، خدا است و با استمداد از نيروى ايمان، استقامت، پشتكار، عقل و درايت مى توانيد اين توطئه ها را خنثى كنيد و نقش بر آب.
🔴 در محضر قرآن کریم/ ۱۴۸۰ ✅ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُواْ مَا عَاهَدُواْ اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى‌ نَحْبَهُ وَ مِنْهُم مَّن يَنتَظِرُ وَ مَا بَدَّلُواْ تَبْدِيلاً (احزاب/۲۳) 🔹از میان مؤمنان، مردانى هستند كه آنچه را با خداوند پیمان بسته بودند، صادقانه وفا كردند (و خود را آماده‌ى جهاد نمودند)، برخى از آنان پیمانشان را عملی كردند (و به شهادت رسیدند) و بعضى دیگر در انتظار (شهادت) هستند، و هرگز (عقیده و پیمان خود را) تغییر ندادند. 🔸كلمه‌ى «نحب» داراى معانى زیادى است ولى در این‌جا به معناى نذر و عهد و پیمانى است كه چه بسا انجام آن منجر به مرگ یا خطر بزرگى شود. در برابر گروهى كه خواهان زندگى در رفاه بودند: «یودّوا لو انّهم بادون فى الاعراب» (احزاب/۲۰)، گروهى در انتظار شهادتند: «و منهم من ینتظر» 🔸از امام علی علیه السلام روایت شده که این آیه در باره‌ی ما نازل شده است (و قبلاً مردانی هم چون حمزه از ما شهید شدند) و به خدا سوگند، من انتظار (شهادت) می‌کشم(مجمع‌البیان، ج ۸، ص ۵۵۰). امام حسین‌ علیه السلام، هنگام وداع با اصحابش و گاهى بالاى سر شهدا، این آیه را تلاوت مى‌فرمود(تفسیر كنزالدّقائق) ❇️ از پیام‌های آیه ▫️همه‌ى اصحاب پیامبر(ص) و مؤمنان در یک درجه نیستند. «من المؤمنین» ▫️نقل كمالات دیگران یكى از راه‌هاى تربیت است. «من المؤمنین رجال ...» ▫️دفاع از حقّ تا مرز شهادت، نشانه‌ى صداقت در ایمان است. «صدقوا ما عاهدوا اللّه» ▫️تعهّد، لازم‌الاجرا و عمل به آن نشانه صداقت است. «صدقوا ما عاهدوا» ▫️بزرگداشت شهدا، پیام و درسى قرآنى است. «فمنهم من قضى نحبه» ▫️انتظار شهادت نیز یک ارزش است. «و منهم من ینتظر» آمادگى براى لقاى خداوند، از صفات مؤمنان است. ▫️باب شهادت باز، است. «و منهم من ینتظر» ▫️شهادت برخى مؤمنان، عامل عقب نشینى یا دلسردى دیگر مؤمنان نمى‌شود. (مؤمن با این‌كه شهادت دوستان و عزیزان خود را مى‌بیند، باز خود در انتظار شهادت است) «و منهم من ینتظر» ▫️مؤمنان واقعى پایبند عهد و پیمان خود با خدا هستند و هیچ چیز حتّى شهادت دوستان و عزیزان، روحیه آنان را تغییر نمى‌دهد. «و ما بدّلوا تبدیلا»
نکته قرآنی ✅ وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ حَتَّى‌ نَعْلَمَ الْمُجَاهِدِينَ مِنكُمْ وَ الصَّابِرِينَ وَ نَبْلُوَاْ أَخْبَارَكُم (محمّد«ص»/۳۱) 🔹ما قطعاً شما را مى‌آزماییم تا از میان شما مجاهدان و صابران را نشان دهیم و اخبار (و اعمالتان) را آزمایش خواهیم كرد. 🔸«ابتلاء»، گاهى به معناى آزمایش افراد براى كشف حقیقت است، مانند: «اذ ابتلى ابراهیم ربّه»(ابراهیم/۱۲۴) و گاهى به معناى ایجاد زمینه‌هاى مختلف براى بروز حالات درونى است، مانند همین آیه: «نَبلوا اخباركم». جمله «حتّى نعلم» به معناى «معلوم داریم» از ماده «عَلَم» به معناى نشانه و علامت است نه از ماده «عِلم» در برابر جهل. یعنى آزمایش الهى، علامت شناسایى آنان است. 🔸در آیه قبل خواندیم كه خداوند عملكرد ما را مى‌داند: «و اللّه یعلم أعمالكم» و براى علم و آگاهى خود نیاز به آزمایش ندارد. بنابر این آزمایش براى آن است كه مردم كارى انجام دهند و بر اساس آن استحقاق پاداش یا كیفر را پیدا نمایند. همان‌گونه كه ما شغل افراد را مى‌دانیم، ولى بر اساس دانستن شغل به آنان مزد نمى‌دهیم، بلكه باید از آنان كارى انجام پذیرد تا استحقاق دریافت مزد را داشته باشند. 🔸تفكیک انسان‌ها از یكدیگر مراحلى دارد: در مرحله اول؛ انسان‌ها با كفر و ایمان جداسازى مى‌شود و در مرحله دوم؛ اهل ایمان با جهاد و فرار از جهاد تفكیک مى‌یابند و در مرحله سوم؛ جهادگران با صبر و مقاومت بیشتر. بنابر این آزمایش‌هاى الهى یكى پس از دیگرى ادامه دارد. از آیه ۱۶ تا اینجا، بارها سخن از منافقان و بیماردلان به میان آمد و سیمایى از آنان ترسیم شده است: تحقیر گفته‌هاى پیامبر(ص) (آیه۱۶)، ترس از فرمان جهاد (آیه ۲۰)، فساد در زمین و قطع رحم (آیه ۲۲)، ارتداد و برگشت از حب (آیه ۲۵)، به وعده‌هاى شیطان فریفته مى‌شوند (آیه ۲۵)، توطئه‌گرى و اعلام همكارى با سایر مخالفان (آیه ۲۶)، پیروى از كارهایى كه سبب خشم الهى است (آیه ۲۸)، ناخشنودى از كارهایى كه سبب رضاى الهى است (آیه ۲۸)، كینه توزى (آیه ۲۹). در برابر این همه خباثت، خداوند نیز آنان را با مُهر زدن بر دلها، لعنت و دورى از رحمت خویش، عذاب و ضربه به صورت و پشت؛ هنگام جان‌دادن و تباه و حبط شدن اعمالشان تهدید مى‌نماید. ❇️ از پيام‌های آیه ▫️آزمایش مردم، امرى حتمى و همگانى و یكى از سنّت‌هاى الهى است. «و لنبلونّكم» (حرف لام و نون تأكید، نشانه قطعى بودن آن است) ▫️یكى از بسترهاى آزمایش و شناسایى انسان‌ها، میدان جنگ است. منافقان در جبهه رسوا مى‌شوند. «حتّى نعلم المجاهدین منكم» ▫️در جهاد، صبر و استقامت نقش بسیار مهمى دارد. «المجاهدین منكم و الصابرین» ▫️ادّعاها و سخنان انسان، در صحنه عمل مورد آزمون الهى قرار مى‌گیرند. «نبلوا اخباركم» ▫️معیار ارزیابى الهى، موفقیّت در آزمون‌هاى عملى است. «نبلوا اخباركم»
نکته قرآنی ✅ وَ الَّذِينَ آمَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ لَنُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ وَ لَنَجْزِيَنَّهُمْ أَحْسَنَ الَّذِى كَانُوا يَعْمَلُونَ (۷) 🔹و كسانى كه ایمان‌آورده و كارهاى شایسته انجام داده‌اند، قطعاً لغزش‌هاى آنان را مى‌پوشانیم، و بى‌شک بهتر از آنچه عمل مى‌كرده‌اند پاداش‌شان مى‌دهیم. 🔸از بهترین نمونه‌هاى جهاد كه در آیه‌ى قبل خواندیم، ایمان و عمل صالح است كه در این آیه عنوان شده است به عبارت دیگر ازن آیه موارد و مصادیق جهاد و تلاش سودمند انسان را بیان می‌کند که عقیده‌ی صحیح و کردار شایشته است؛ عقیده مبتنی بر ایمان و همراه با اعمال شایسته که انسان را به سعادت می‌رساند و سود آن به خود انسان می‌رسد. 🔸یکی از ثمرات ایمان و عمل صالح آن است که خدا بدی‌های انسان را می‌پوشاند، که این تعبیر کنایه از بخشش گناهان است. البته در قرآن به جز این مورد (تکفیر) تعابیر دیگری وجود دارد از جمله: فاولئک یبدل الله سیئاتهم حسنات (فرقان)، هم‌چنین: ان الحسنات یذهبن السیئات (هود/۱۱۴) و ... 🔸خدا با مؤمنان شایسته‌کردار بر اساس لطف خود رفتار می‌کند و اگر برخی اعمال خوب و عالی دارند، همه‌ی اعمال آنها را بر اساس کارهای عالی پاداش می‌دهد. ❇️ از پيام‌های آیه ▫️انسان براى دریافت پاداش‌هاى الهى، به ایمان و عمل صالح، هر دو نیازمند است. «آمنوا و عملوا الصّالحات» ▫️مؤمنان از لغزش و گناه به دور نیستند. «و الّذین آمنوا... لنكفّرن عنهم سیئاتهم» ▫️پاداش الهى، تنها عفو گناهان گذشته نیست، بلكه دریافت بهترین پاداش نیز هست. «لنكفّرن عنهم سیئاتهم و لنجزینّهم» ▫️دریافت پاداش پس از پاک شدن از گناهان است. «لنكفّرن... لنجزینّهم»
در محضر قرآن کریم: ✅ وَ جاَهِدُواْ فِى اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَ مَا جَعَلَ عَلَيْكُم فِى الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ مِلَّةَ أَبِيكُمْ اءِبْرَاهِيمَ هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ مِن قَبْلُ وَ فِى هَذَا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ وَ تَكُونُوا شُهَدَآءَ عَلَى النَّاسِ فَأَقِيمُوا الصَّلَوةَ وَ ءَاتُواْ الزَّكَوةَ وَ اعْتَصِمُوا باْللَّهِ هُوَ مَوْلَكُمْ فَنِعْمَ الْمَولَى‏ وَ نِعْمَ النَّصِيرُ (حج/۷۸) 🔹و در راه خدا جهاد كنید چنان‌كه شایسته جهاد (در راه) اوست، او شما را (بر همهٔ امّت‌ها) برگزید و در دین (اسلام) هیچ‌گونه دشوارى بر شما قرار نداد، آیین پدرتان؛ ابراهیم (را پیروى كنید)، او كه شما را از قبل مسلمان نامید و در این (كتاب نیز مطلب چنین است) تا این پیامبر بر شما گواه باشد و شما بر مردم گواه باشید، پس نماز بر پا دارید و زكات بپردازید و به خدا تمسّک جویید، كه او مولا و سرپرست شماست، پس چه خوب سرپرستى است و چه خوب یاورى. 🔸مى‌دانیم كه گواه بودن، به علم و عدالت نیاز دارد و همه‌ى مردم نه عادلند و نه آگاه كه بتوانند بر دیگران شاهد باشند. طبق روایات، مراد از گواه بودن، اهل بیت پیامبر و امامان معصوم علیهم السلام هستند كه اعمال و رفتار ما بر آنان عرضه مى‌شود. ❇️ از پيام‌های آیه ▫️ارزش كارها، به انگیزه و شیوه و مقدار آن بستگى دارد. (جهادى ارزش دارد كه با تمام توان در راه خدا باشد) «فى اللّه حقّ جهاده» ▫️هم به مردم شخصیت دهید، «اِجتَباكم - أبیكم - تَكونوا شهداء على الناس» و هم سخت‌گیرى نكنید. «ما جَعَل علیكم فى الدّین من حَرَج» ▫️در وضع قانون، مراعات توان مردم را بكنیم. «ما جَعل علیكم فى الدّین من حَرَج» ▫️اسلام، دین آسان و احكام آن انعطاف‌پذیر است. در زمان‌ها و مكان‌هاى مختلف، شایستگى اجرا شدن را دارد. «ما جَعل علیكم فى الدّین من حَرَج» ▫️اسلام آئین ابراهیمى و سابقه بس درخشان دارد. «هو سَمّاكم المسلمین» ▫️پیامبران، پدران امّت‌ها هستند. «أبیكم» ▫️«مسلمان» نام مباركى است كه از قبل براى ما انتخاب شده است. «مِن قَبل» ▫️پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله بر اعمال ما گواه است. «لیكون الرّسول شهیدا» ▫️نماز و زكات، تشكّر از خداوند است. (باید به شكرانهٔ برگزیدگى و سابقه و لیاقت و گواه بودن امّت اسلام، نماز به پا داشت. «فاقیموا الصلوة...» ▫️تنها به برگزیده بودن و نام اسلام و مسلمانى تكیه نكنیم، با نماز و زكات و تمسّک به خدا، این افتخارات را پاسدارى كنیم. «فاقیموا الصلوة و آتواالزكوة» ▫️مشروعیّت ولایت‌ها و حكومت‌هاى بشرى در گرو منتهى شدن به ولایت الهى است. «هو مولاكم» ⬅️ امام خامنه‌ای؛ جهاد امام خمینی(ره) را از مصادیق این آیه، ذکر کردند.(۹۴/۳/۱۴)
در محضر قرآن کریم: ✅ وَ الَّذِى جَآءَ بِالصِّدْقِ وَ صَدَّقَ بِهِ أُوْلَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ. لَهُم مَّا يَشَآءُونَ عِندَ رَبِّهِمْ ذَلِكَ جَزَآءُ الْمُحْسِنِينَ (زمر/۳۳-۳۴) 🔹و كسى كه سخن راست آورد و آن را تصدیق كرد، آنانند همان تقواپیشه‌گان. هرچه بخواهند براى آنان نزد پروردگارشان فراهم است، این است پاداش نیكوكاران. 🔸مقصود از کسی که سخنان راست می‌آورد، کیست؟ برخی مفسران احتمال داده‌اند که مقصود، پیامبر اکرم (ص) باشد که وحی راستین را آورد. برخی دیگر گفته‌اند که مقصود همه‌ی پیامبران الهی هستند. و برخی دیگر بر آن‌اند که آیه همه‌ی مبلغان مکتب پیامبران را شامل می‌شود. البته مانعی ندارد که آیه شامل هر سه معنا باشد. در برخی احادیث حکایت شده که مقصود از آورنده‌ی سخن راستین پیامبراکرم(ص) و منظور از تأیید کننده‌ی آن امام علی(ع) است. البته روشن است که این‌گونه احادیث مصادیق کامل و بارز آیه را مشخص می‌کنند و موجب انحصار معنا نمی‌شوند. از جمله کسانی که رسول خدا(ص) را در ابتدای بعثت، تصدیق و تأیید و همراهی کرد، حضرت خدیجه(س) بود که به عنوان اولین زن مسلمان و مؤمن به پیامبر(ص) از ایشان یاد می‌شود. 🔸صدق و راستى داراى ابعادى است، از جمله: ➖صدق در گفتار: «جاء بالصدق» (آیه‌ى مورد بحث) ➖صدق در وعده: «انّه كان صادق الوعد» (مریم/۵۴) ➖صدق در عهد: «صدقوا ما عاهدوا اللّه علیه» (احزاب/۲۳) ➖صدق در عمل: «اولئک الّذین صدقوا» (بقره/۱۷۷) و كسى كه در همه‌ى مراحل، صداقت لازم را داشته باشد «صِدّیق» نامیده مى‌شود. ❇️ از پيام‌های آیات ▫️مبلّغ دین، آن‌گاه مورد ستایش است كه خود نیز به آن چه مى‌گوید عمل كند. «جاء بالصّدق و صدّق به» ▫️تبلیغ دین، مخصوص پیامبر نیست. «جاء بالصّدق... اولئک» (كلمه‌ى «اولئک» آمده نه «هو»). چنانكه در جاى دیگر مى‌فرماید: «أدعوا الى اللّه على بصیرة أنا و مَن اتّبعنى»(یوسف/۱۰۸)؛ من و هر كس از من تبعیت كند، با بینایى به سوى خدا مى‌خوانم. ▫️یكى از نشانه‌هاى متّقین، تبلیغ پیام الهى است. «جاء بالصدق... متّقون» ▫️وسیله‌ى دریافت نعمت‌ها در بهشت، اراده و خواست بهشتیان است. «لهم ما یشاؤن» ▫️الطاف الهى در بهشت محدودیّت ندارد. «لهم ما یشاؤن» ▫️متّقین همان نیكوكاران هستند. «هم المتّقون - المحسنین»
در محضر قرآن کریم: ✅ وَ الَّذِى جَآءَ بِالصِّدْقِ وَ صَدَّقَ بِهِ أُوْلَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ. لَهُم مَّا يَشَآءُونَ عِندَ رَبِّهِمْ ذَلِكَ جَزَآءُ الْمُحْسِنِينَ (زمر/۳۳-۳۴) 🔹و كسى كه سخن راست آورد و آن را تصدیق كرد، آنانند همان تقواپیشه‌گان. هرچه بخواهند براى آنان نزد پروردگارشان فراهم است، این است پاداش نیكوكاران. 🔸مقصود از کسی که سخنان راست می‌آورد، کیست؟ برخی مفسران احتمال داده‌اند که مقصود، پیامبر اکرم (ص) باشد که وحی راستین را آورد. برخی دیگر گفته‌اند که مقصود همه‌ی پیامبران الهی هستند. و برخی دیگر بر آن‌اند که آیه همه‌ی مبلغان مکتب پیامبران را شامل می‌شود. البته مانعی ندارد که آیه شامل هر سه معنا باشد. در برخی احادیث حکایت شده که مقصود از آورنده‌ی سخن راستین پیامبراکرم(ص) و منظور از تأیید کننده‌ی آن امام علی(ع) است. البته روشن است که این‌گونه احادیث مصادیق کامل و بارز آیه را مشخص می‌کنند و موجب انحصار معنا نمی‌شوند. از جمله کسانی که رسول خدا(ص) را در ابتدای بعثت، تصدیق و تأیید و همراهی کرد، حضرت خدیجه(س) بود که به عنوان اولین زن مسلمان و مؤمن به پیامبر(ص) از ایشان یاد می‌شود. 🔸صدق و راستى داراى ابعادى است، از جمله: ➖صدق در گفتار: «جاء بالصدق» (آیه‌ى مورد بحث) ➖صدق در وعده: «انّه كان صادق الوعد» (مریم/۵۴) ➖صدق در عهد: «صدقوا ما عاهدوا اللّه علیه» (احزاب/۲۳) ➖صدق در عمل: «اولئک الّذین صدقوا» (بقره/۱۷۷) و كسى كه در همه‌ى مراحل، صداقت لازم را داشته باشد «صِدّیق» نامیده مى‌شود. ❇️ از پيام‌های آیات ▫️مبلّغ دین، آن‌گاه مورد ستایش است كه خود نیز به آن چه مى‌گوید عمل كند. «جاء بالصّدق و صدّق به» ▫️تبلیغ دین، مخصوص پیامبر نیست. «جاء بالصّدق... اولئک» (كلمه‌ى «اولئک» آمده نه «هو»). چنانكه در جاى دیگر مى‌فرماید: «أدعوا الى اللّه على بصیرة أنا و مَن اتّبعنى»(یوسف/۱۰۸)؛ من و هر كس از من تبعیت كند، با بینایى به سوى خدا مى‌خوانم. ▫️یكى از نشانه‌هاى متّقین، تبلیغ پیام الهى است. «جاء بالصدق... متّقون» ▫️وسیله‌ى دریافت نعمت‌ها در بهشت، اراده و خواست بهشتیان است. «لهم ما یشاؤن» ▫️الطاف الهى در بهشت محدودیّت ندارد. «لهم ما یشاؤن» ▫️متّقین همان نیكوكاران هستند. «هم المتّقون - المحسنین»
در محضر قرآن کریم: ✅ وَ لَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النَّاسِ عَلَى‏ حَيَوٰةٍ وَ مِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُواْ يَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ يُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ وَ مَا هُوَ بِمُزَحْزِحِه مِنَ العَذَابِ أَنْ يُعَمَّرَ وَ اللَّهُ بَصِيرٌ بِمَا يَعْمَلُونَ‏ (بقره/۹۶) 🔹(اى پیامبر) هر آینه یهود را حریص‌ترین مردم، حتّى (حریص‌تر) از مشركان، بر زندگى (این دنیا و اندوختن ثروت) خواهى یافت، (تا آنجا كه) هر یک از آنها دوست دارد هزار سال عمر كند، در حالى كه (اگر) این عمر طولانى به آنان داده شود، آنان را از عذاب خداوند باز نخواهد داشت و خداوند به اعمال آنها بیناست. 🔸در آیات ۹۲ تا ۹۸؛ ریشه‌های رویارویی بنی‌اسراییل با حقانیت قرآن در مقام قول، عمل، آرزو و اندیشه مطرح شده است. البته قرآن در آیات ۹۱ تا ۱۵۲ سوره‌ی بقره به بهانه‌های ۱۳ گانه یهودیان و مخالفان اسلام، پاسخ داده است. آیه ۹۶ از حرص شدید آنها به مادیات سخن می‌گوید: حریص در اندوختن مال و ثروت، حریص در قبضه کردن دنیا، حریص در انحصارطلبی و ... در پایان آیه به این نکته اشاره می‌کند که اگر گمان کنند که خداوند از اعمالشان آگاه نیست، اشتباه می‌کنند. ❇️ از پيام‌های آیه ▫️عمر طولانى مهم نیست، قرب به خداوند و بركت عمر و نجات از آتش، ارزش دارد. «لو یعمّر الف سنة و ما هو بمزحزحه من العذاب» ▫️یهود، حریص‌ترین و دنیاگراترین مردم دنیا هستند. «احرص الناس على حیوة» ▫️یهودیان مى‌خواهند زنده بمانند گرچه به هر نحو زندگى پَست باشد. «احرص الناس على حیوة» (كلمه «حیوة» نكره و نشانه‌ى هر نوع زندگى است.) ▫️دروغگو، كم حافظه است. یهودیان از یک سو بهشت را مخصوص خود مى‌دانند، «لكم الدار الاخرة خالصة» و از سوى دیگر مى‌خواهند همیشه در دنیا زنده بمانند. «یعمّر الف سنة» ⬅️ در تفسیر فخر رازى دعایى از رسول اكرم صلى الله علیه و آله نقل شده است كه فرمودند: اگر زندگى براى من نیكوست، مرا زنده نگهدار و اگر مرگ بهتر است، بمیران. امام سجاد علیه السلام نیز در دعاى مكارم الاخلاق از خداوند چنین مسئلت مى‌كند: «الهى عمرّنى ما كان عمرى بذلةً فى طاعتك، فاذا كان عمرى مرتعاً للشیطان فاقبضنى ...» خداوندا ! اگر عمر من وسیله خدمت در راه اطاعت تو باشد، عمر مرا طولانى كن، ولى اگر عمر من چراگاه شیطان خواهد بود، آن را قطع نما ...
درمحضر قرآن کریم ✅ فَيَوْمَئِذٍ لَّا يَنفَعُ الَّذِينَ ظَلَمُواْ مَعْذِرَتُهُمْ وَ لَا هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ (۵۷) 🔹پس در چنین روزى، پوزش كسانى كه ستم كردند سودى ندارد، و توبه‌ى آنان نیز پذیرفته نمى‌شود. 🔸«یُستعتبون» از واژه‌ى «عُتْبه» به معناى ناراحتى است و هرگاه در قالب استعتاب قرار گیرد، به معناى توبه و از بین رفتن ناراحتى و بدى است. گرچه در قیامت به مجرمان اجازه‌ى معذرت خواهى داده نمى‌شود: «و لایؤذن لهم فیعتذرون» (مرسلات/۳۶) امّا اگر بر فرض هم معذرت خواهى كنند، پوزش آنان سودى ندارد: «لاینفع الّذین ظلموا معذرتهم». البته بین این دو مطلب منافاتی وجود ندارد زیرا رستاخیز مراحل مختلفی دارد که در برخی مراحل به گناهکاران اجازه‌ی سخن گفتن داده نمی‌شود و در برخی مراحل اجازه داده می‌شود ولی عذرخواهی آنان سودی ندارد. 🔸ستمکاران در رستاخیز عذرخواهی و عذرتراشی می‌کنند؛ یعنی گاهی گناه خود را به گردن سردمداران کفر (سبأ/۳۱) و گاهی انحراف خود را به دوش شیطان می‌اندازند (ابراهیم/۲۲) ولی سردمداران کفر و شیطان به آنان پاسخ می‌دهند که خودتان را سرزنش کنید که هدایت به سراغتان آمد، ولی گمراهی را برگزیدید. ❇️ از پيام‌های آیه ▫️سرنوشت انسان و چگونگى حضور او در قیامت، در گرو عملكرد خود اوست. «فیومئذ لاینفع الّذین ظلموا...» ▫️ظلم، سبب محرومیّت از عنایت خداوند است. «فیومئذ لاینفع الّذین ظلموا...» ▫️توبه و عذرخواهى تنها در دنیا كارساز است و در قیامت هیچ كارایى ندارد. «فیومئذ لاینفع الّذین ظلموا معذرتهم»
در محضر قرآن کریم ✅ وَ إِن تُكَذِّبُواْ فَقَدْ كَذَّبَ أُمَمٌ مِّن قَبْلِكُمْ وَ مَا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاَغُ الْمُبِينُ. أَوَلَمْ يَرَوْاْ كَيْفَ يُبدِئُ اللَّهُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ إِنَّ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ (۱۸_۱۹) 🔹و اگر (مرا) تكذیب كنید (تعجب ندارد)، زیرا امّت‌هاى پیش از شما (نیز پیامبرانشان را) تكذیب كردند و بر پیامبر (خدا) جز تبلیغ روشن (مسئولیّتى) نیست. آیا ندیده‌اند كه خداوند چگونه آفرینش را آغاز مى‌كند، سپس آن را باز مى‌گرداند؟ البتّه این (كار) بر خداوند آسان است. 🔸در این دو آیه به سه اصل مشترک در میان رسالت پیامبران اشاره شده است: ➖توحید: «یُبدىء اللَّهُ الخلق» ➖نبوّت: «و ما على الرّسول الّا البلاغ» ➖معاد: «ثمّ یعیده» 🔸مقصود از رؤیت در این جا، یا مشاهده‌ی عامی است، یعنی اطلاع یافتن انسان از چگونگی آغاز آفرینش و قدرت خدا برای اعاده‌ی آن در رستاخیز، زیرا قدرت بر خلق چیزی، دلیل بر قدرت بر خلق دوباره و یا خلق نظایر آن است و یا منظور، مشاهده‌ی با چشم است یعنی انسان با چشم، زنده شدن زمین‌های مرده و روییدن گیاهان و مراحل خلقت کودکان را می‌بیند و به قدرت خدا بر زنده کردن مردگان در معاد آگاه می‌شود. البته مانعی ندارد که مقصود از رؤیت هر دو معنا باشد. وقتی کسی قادر باشد یک بار چیزی را بیافریند، آفرینش مجدد آن برای او آسان‌تر است. البته تعابیر ساده و مشکل در کارهای بشری معنا دارد و در برابر قدرت بی‌انتهای الهی همه چیز آسان است. ❇️ از پيام‌های آیات ▫️همه‌ى انبیا مخالفانى داشته‌اند. پس از مخالفت دشمنان هراسى نداشته باشیم. «كذّب اممٌ ...» ▫️حوادث تاریخى، مشابه و قابل تكرار است. «اُممٌ من قبلک» ▫️آشنایى با تاریخ، براى انسان یک نوع تسلّى خاطر است. «كذّب اُممٌ من قبلک» ▫️تكذیب مخالفان، نباید مانع تبلیغ شود. «و ما على الرسول ...» ▫️مردم، در انتخاب عقیده آزادند و پیامبر نمى‌تواند آنان را مجبور كند. «و ان تكذبوا... ما على الرّسول الّا البلاغ المبین» من آنچه شرط بلاغ است با تو بگفتم تو خواه از سخنم پند گیر و خواه ملال ▫️ارشاد و تبلیغ، باید روشن و گویا باشد. «البلاغ المبین» ▫️با طرح سؤال، فطرت غافلان را بیدار كنیم. «أولم یروا...» ▫️اسلام دین اندیشه است و از همه‌ى مردم براى اندیشیدن دعوت كرده است. «أولم یروا...» ▫️جهان آفرینش مظهر قدرت‌نمایى خداوند در ایجاد حیات و مرگ پدیده‌ها است. «یبدىء اللّه الخلق ثمّ یعیده» ▫️آفرینش، حادث و ناپایدار است و سرانجام به سوى خداوند برمى‌گردند. «یبدىء اللّه الخلق ثمّ یعیده» ▫️اعتقاد به مبدأ، سبب اعتقاد به معاد و بى‌خبرى از قدرت خداوند، مایه‌ى انكار معاد است. «یبدىء اللّه الخلق ثمّ یعیده» ▫️آفریدن، میراندن و دوباره زنده كردن، كار دائمى خداوند است. «یبدىء اللّه الخلق ثمّ یعیده» (فعل مضارع، نشانه‌ى استمرار و دوام است.) ▫️آفرینش اوّلیه و بازآفرینى در قیامت، براى خداوند آسان است، تنها یك اراده مى‌خواهد. «انّ ذلک على اللّه یسیر»
🔴 در محضر قرآن کریم / ۱۴۹۲ ✅ أَلَّذِينَ أُخْرِجُواْ مِن دِيَٰرِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلَّا أَن يَقُولُواْ رَبُّنَا اللَّهُ وَ لَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَّهُدِّمَتْ صَوَٰمِعُ وَ بِيَعٌ وَ صَلَوَٰتٌ وَ مَسَٰجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثِيراً وَ لَيَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِىٌّ عَزِيزٌ (حج/۴۰) 🔹(مظلومان مورد تهاجم،) كسانى هستند كه به ناحق از خانه و كاشانه‌ى خود رانده شدند (و گناهى نداشتند) جز این كه مى‌گفتند: پروردگار ما خداى یكتا است و اگر خداوند (ظلم و تجاوز) بعضى از مردم را به وسیله‌ى بعضى دیگر دفع نكند، صومعه‌ها و كنیسه‌ها و كلیساها و مساجدى كه نام خداوند در آنها بسیار برده مى‌شود ویران مى‌گردد، و قطعاً خداوند كسى كه (دین) او را یارى كند، یارى مى‌دهد، همانا خداوند نیرومند شكست‌ناپذیر است. 🔸كلمه‌ى «صَوامِع» جمع «صومعه» به معناى دِیر و محل عبادت و ریاضت راهبان در بیابان‌ها و غارهاست. كلمه‌ى «بِیَع» جمع «بیعه»، محل عبادت مسیحیان است و كلمه‌ى «صَلوات» جمع «صلاة»، همان كنیسه و محل عبادت یهودیان است. خرابى مسجد یعنى: محو اتّحاد و تشكّل، قطع رابطه با امام عادل، فراموشى فقرا، عدم آگاهى از اوضاع و غفلت از خدا و لذا اگر دشمن بتواند، اوّل این مراكز را قلع و قمع مى‌كند. «لهُدّمت صَوامع و بِیَع...» ❇️ از پيام‌های آیه ▫️آوارگى از وطن روشن‌ترین نمونه مظلومیّت است. «ظُلموا ... الّذین اُخرجوا» ▫️علاقه به وطن، حقّ طبیعى انسان و اخراج از وطن، سلب این حقّ و سبب ظلم است. «اُخرجوا من دیارهم » ▫️در قرآن، تبعید مفسدین فى الارض حقّ و تبعید مؤمنان ناحقّ است. «بغیرحقّ» ▫️دیندارى، سختى و ناگوارى دارد. «اُخرجوا... الاّ أن یقولوا ربّنا اللّه» ▫️مؤمنان، وسیله‌ى تحقّق اراده‌ى الهى‌اند. «دَفعُ اللّه النّاس بعضهم ببعض» (دفاع از خداوند است ولى بدست مؤمنین) ▫️براى حفظ مراكز دینى، گاهى باید خون داد. «دَفعُ اللّه النّاس بعضهم ببعض ...» ▫️آنچه مهم است، دفاع از حریم مساجد است، خواه با جنگ باشد و خواه با قلم و بیان و یا برنامه‌هاى دیگر. «دَفعُ اللّه...» ▫️مهم‌ترین برنامه‌ى دشمن، نابودى مراكز دینى بیداركننده است. «لَهُدّمت» (معابد، نشانه‌ى حضور دین در جامعه است). ▫️نام عبادتگاه مهم نیست، كفّار و متجاوزین با یاد خدا و راه او به هر شكل و در هر كجا كه باشد مخالفند. «صَوامع - بِیَع - صَلَوات - مساجد» ▫️یاد خدا هدف اصلى و روح اعمال در مراكز دینى است. «یُذكر فیها اسم اللّه» ▫️مساجدى مورد ستایش قرآن است كه در آنها از خداوند بسیار یاد شود و به حداقل اكتفا نشود. «كثیراً» (در هر مكانى كه بیشتر یاد او شود، مقدّس‌تر است) ▫️امداد و نصرت الهى، بعد از حركت و تلاش ماست. «لیَنصُرَنّ اللّه مَن ینصره»
در محضر قرآن کریم: ✅ إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ إِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ ءَايَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَاناً وَ عَلَى‏ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ‏ (انفال/۲) 🔹مؤمنان، تنها كسانى هستند كه هرگاه نام خدا برده شود، دلهایشان (از عظمت او) لرزان شود و هرگاه آیات خدا بر آنان تلاوت شود، ایمانشان را مى‌افزاید و تنها بر پروردگارشان توكّل مى‌كنند. 🔸خداوند در این آیه مى‌فرماید: «اذا ذُكِر اللّه وَجلَت قلوبهم»، یاد خداوند دلهاى مؤمنان را مضطرب مى‌كند، ولى در جاى دیگر مى‌فرماید: «ألا بذكر اللّه تَطمئنّ القلوب» (رعد/۲۸)، با یاد خداوند دل‌ها آرام مى‌گیرد. این دو آیه با هم منافاتى ندارد، زیرا در یک جا ترس از عظمت خداوند است و در جاى دیگر اطمینان به خداوند است. 🔸چنان‌كه در آیه‌اى دیگر مى‌خوانیم: «اللّه نَزّل احسن الحدیث كتاباً متشابهاً تَقشَعِرّ منه جلود الّذین یَخشون ربّهم ثمّ تلین جلودهم و قلوبهم الى ذكر اللّه» (زمر/۲۳)؛ كسانى كه از خداوند خشیت دارند با خواندن و شنیدن قرآن پوست بدنشان مى‌لرزد و پس از مدّتى آرام شده و دل‌هایشان نرم مى‌شود. آرى، یاد قهر و عقاب الهى، دل مؤمن را مى‌لرزاند و با یاد لطف و مهر الهى، دلش آرام مى‌گیرد. 🔸«وَجل»، به حالت اضطراب و خوف و ترس انسان گفته مى‌شود كه گاهى به خاطر درک مسئولیّت‌ها و احتمال عدم انجام وظایف است و گاهى به خاطر درک عظمت مقام و هیبت الهى است. لذا در قرآن مى‌خوانیم: «انّما یَخشَى اللّه من عباده العلماء» (فاطر/۲۸)؛ تنها بندگان عالم و آگاه، از خداوند خشیت دارند. ❇️ از پيام‌های آیه ▫️آنكه با شنیدن نداى اذان و آیات الهى بى‌تفاوت باشد، باید در كمال ایمان خود شک كند. «انّما المؤمنون اذا ذُكر اللّه وَجِلَت» ▫️ذكر نام خدا از سوى هركس باشد، در مؤمن اثر مى‌گذارد. «اذا ذُكر اللّه وَجِلَت» ▫️ایمان، با عشق و خشیت درونى همراه است. «المؤمنون... وَجِلت قلوبهم» ▫️ایمان، مراتب و درجاتى دارد و قابل كاهش و افزایش است. «زادتهم ایماناً» ▫️ترسى كه ریشه در جهل داشته باشد بد است، ولى ترسى كه از معرفت سرچشمه بگیرد، پسندیده است. «المؤمنون ... وجلت» ▫️هر آیه‌ى قرآن، حجّت و دلیل و نورى است كه مى‌تواند بر ایمان بیفزاید. «اذا تلیت... زادتهم ایماناً» ▫️مؤمن، میان بیم و امید است. «المؤمنون، وجلت قلوبهم، یتوكّلون» ▫️كسى كه تنها خداوند را ربّ خود مى‌داند، تنها به او توكّل مى‌كند. «على ربّهم یتوكّلون» ▫️نشانه‌ى ایمان آن است كه ابتدا دل مؤمن با یاد خدا خشیت پیدا مى‌كند، «وَجِلَت قلوبُهم»، سپس با تلاوت و یادآورى آیات الهى، بر ایمانش افزوده مى‌شود، «زادتهم ایماناً» و توكّل بر خدا نموده‌اند، «یتوكّلون»
در محضر قرآن کریم: ✅ إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ إِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ ءَايَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَاناً وَ عَلَى‏ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ‏ (انفال/۲) 🔹مؤمنان، تنها كسانى هستند كه هرگاه نام خدا برده شود، دلهایشان (از عظمت او) لرزان شود و هرگاه آیات خدا بر آنان تلاوت شود، ایمانشان را مى‌افزاید و تنها بر پروردگارشان توكّل مى‌كنند. 🔸خداوند در این آیه مى‌فرماید: «اذا ذُكِر اللّه وَجلَت قلوبهم»، یاد خداوند دلهاى مؤمنان را مضطرب مى‌كند، ولى در جاى دیگر مى‌فرماید: «ألا بذكر اللّه تَطمئنّ القلوب» (رعد/۲۸)، با یاد خداوند دل‌ها آرام مى‌گیرد. این دو آیه با هم منافاتى ندارد، زیرا در یک جا ترس از عظمت خداوند است و در جاى دیگر اطمینان به خداوند است. 🔸چنان‌كه در آیه‌اى دیگر مى‌خوانیم: «اللّه نَزّل احسن الحدیث كتاباً متشابهاً تَقشَعِرّ منه جلود الّذین یَخشون ربّهم ثمّ تلین جلودهم و قلوبهم الى ذكر اللّه» (زمر/۲۳)؛ كسانى كه از خداوند خشیت دارند با خواندن و شنیدن قرآن پوست بدنشان مى‌لرزد و پس از مدّتى آرام شده و دل‌هایشان نرم مى‌شود. آرى، یاد قهر و عقاب الهى، دل مؤمن را مى‌لرزاند و با یاد لطف و مهر الهى، دلش آرام مى‌گیرد. 🔸«وَجل»، به حالت اضطراب و خوف و ترس انسان گفته مى‌شود كه گاهى به خاطر درک مسئولیّت‌ها و احتمال عدم انجام وظایف است و گاهى به خاطر درک عظمت مقام و هیبت الهى است. لذا در قرآن مى‌خوانیم: «انّما یَخشَى اللّه من عباده العلماء» (فاطر/۲۸)؛ تنها بندگان عالم و آگاه، از خداوند خشیت دارند. ❇️ از پيام‌های آیه ▫️آنكه با شنیدن نداى اذان و آیات الهى بى‌تفاوت باشد، باید در كمال ایمان خود شک كند. «انّما المؤمنون اذا ذُكر اللّه وَجِلَت» ▫️ذكر نام خدا از سوى هركس باشد، در مؤمن اثر مى‌گذارد. «اذا ذُكر اللّه وَجِلَت» ▫️ایمان، با عشق و خشیت درونى همراه است. «المؤمنون... وَجِلت قلوبهم» ▫️ایمان، مراتب و درجاتى دارد و قابل كاهش و افزایش است. «زادتهم ایماناً» ▫️ترسى كه ریشه در جهل داشته باشد بد است، ولى ترسى كه از معرفت سرچشمه بگیرد، پسندیده است. «المؤمنون ... وجلت» ▫️هر آیه‌ى قرآن، حجّت و دلیل و نورى است كه مى‌تواند بر ایمان بیفزاید. «اذا تلیت... زادتهم ایماناً» ▫️مؤمن، میان بیم و امید است. «المؤمنون، وجلت قلوبهم، یتوكّلون» ▫️كسى كه تنها خداوند را ربّ خود مى‌داند، تنها به او توكّل مى‌كند. «على ربّهم یتوكّلون» ▫️نشانه‌ى ایمان آن است كه ابتدا دل مؤمن با یاد خدا خشیت پیدا مى‌كند، «وَجِلَت قلوبُهم»، سپس با تلاوت و یادآورى آیات الهى، بر ایمانش افزوده مى‌شود، «زادتهم ایماناً» و توكّل بر خدا نموده‌اند، «یتوكّلون»
در محضر قرآن کریم ✅ وَ الَّذِينَ كَفَرُواْ بِآيِاتِ اللَّهِ وَ لِقَآئِهِ أُوْلَئِكَ يَئِسُواْ مِن رَّحْمَتِى وَ أُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ. فَمَا كَانَ جَوابَ قَوْمِهِ إِلَّا أَن قَالُواْ اقْتُلُوهُ أَوْ حَرِّقُوهُ فَأَنجَاهُ اللَّهُ مِنَ النَّارِ إِنَّ فِى ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ (۲۳_۲۴) 🔹و كسانى كه به آیات خداوند و لقاى او كفر ورزیدند، آنان از رحمت من مأیوس هستند و آنانند كه برایشان عذابى دردناک خواهد بود. پس پاسخ قوم او (ابراهیم) جز این نبود كه گفتند: او را بكشید یا بسوزانید. ولى خداوند او را از آتش نجات داد. همانا در این (نجات‌بخشى الهى) براى گروهى كه ایمان مى‌آورند، نشانه‌هایى (از قدرت خداوند) است. 🔸مقصود از آیات خدا در این آیه، می‌تواند هم نشانه‌های خدا در نظام تکوینی باشد و هم در نظام تشریعی. انکار توحید، نبوت و معاد، عامل یأس و ناامیدی از رحمت الهی است و کافران نباید هیچ امیدی به رحمت خدا در رستاخیز داشته باشند، بلکه عذاب دردناک در انتظار آنهاست. با این‌که ابراهیم(ع) استدلال‌های متعددی برای اثبات توحید و نفی شرک آورد، مشرکان پاسخ منطقی برای او نیاوردند لذا براى مبارزه با آئین حقّ ابراهیمى، تصمیم گرفتند او را به قتل برسانند، لذا با تهیه‌ى آتش وسیعى و پرتاب نمودن حضرت ابراهیم(ع) در آن، قصد خود را عملى كردند؛ امّا خداوند با گلستان نمودن آن آتش، حضرت را نجات داد: «فأنجاه اللّه من النار». ماجرای در آتش انداختن ابراهیم(ع) و سرد شدن آتش به فرمان خدا و نجات آن حضرت در آیات ۶۸ تا ۷۱ سوره انبیاء بیان شده است. ❇️ از پيام‌های آیات ▫️تنها گروهى كه از رحمت گسترده‌ى الهى مأیوس و محرومند، كفّار هستند. «و الّذین كفروا... اولئک یئسُوا» و در آیه ۸۷ سوره یوسف(ع) مى‌خوانیم: «انّه لا ییأسُ من روح اللَّه الّا القوم الكافرون» ▫️كافران، منطق ندارند، منطق آنان، اعدام و شكنجه است. «اُقتلوهُ او حرّقوه» ▫️كفّار، ممكن است اختلاف روش داشته باشند، ولى در هدف اختلافى ندارند. «اُقتلوهُ او حرّقوه» ▫️پیامبران تحت حمایت الهى قرار دارند. «فأنجاه اللّه من النار» ▫️اراده‌ى خداوند، بر همه‌ى اراده‌ها، ابزارها و اسباب و قوانین جهان غالب است. «اُقتلوه او حَرّقوه فأنجاه اللَّه من النار» ▫️پیروزى یک مؤمن بر تمام كفّار، خنثى‌شدن سخت‌ترین توطئه‌ها و گلستان شدن آتش؛ هر كدام یک آیت و نشانه از آیات الهى است. «انّ فى ذلک لآیاتٍ» ▫️عبرت از تاریخ، به فطرتى سالم و روحى پاک نیازمند است. «لآیات لقوم یؤمنون» آرى، ایمان در بصیرت و روشن‌بینى انسان، تأثیرگذار است.
در محضر قرآن کریم ✅ وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ وَ مَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَىْءٍ قَدْراً(طلاق/۳) 🔹و او را از جایى كه گمان ندارد روزى مى‌دهد و هر كس بر خدا توكل كند، او برایش كافى است. همانا خداوند كار خود را محقق مى‌سازد. همانا خداوند براى هر چیز اندازه‌اى قرار داده است. 🔸هنگامى كه آیه ۳ نازل شد، جمعى از یاران پیامبر(ص)، كار و تجارت را رها كردند و گفتند: خداوند روزى ما را ضمانت كرده است، پس به كار و تلاش نیازى نیست! پیامبر صلى الله علیه و آله آنان را احضار و توبیخ كرد و فرمود: هر كس كار و تلاش را رها كند، دعایش مستجاب نمى‌شود. « انّه من فعل ذلک لا یستجاب له »(نورالثقلین) 🔸در قرآن، هم مِهر الهى با جمله، «من حیث لا یحتسب» آمده است و هم قهر الهى. «فاتاهم اللّه من حیث لم یحتسبوا »(حشر/۲) یعنى گاهى مهر و قهر الهى به شكلى كه گمان نمى‌رود به انسان مى‌رسد. أثر تقوا فقط در آخرت نیست. امام صادق علیه السلام در مورد جمله، «من حیث لا یحتسب» فرمود: این گشایش روزى، برای اهل تقوا در دنیاست. (نورالثقلین) ❇️ از پيام‌های آیه ▫️اراده خدا در چارچوب محاسبات انسان نیست. «یرزقه من حیث لایحتسب» ▫️رعایت امور معنوى، در زندگى مادّى اثر گذار است. (امدادهاى غیبى، در زندگى انسان نقش مؤثرى دارند.) «من حیث لایحتسب» ▫️همیشه رزق زیاد وابسته به كار زیاد نیست. «و من یتق اللّه... یرزقه» (همان‌گونه كه همیشه مقدار و كمّیت آن مهم نیست. امام صادق(ع) در تفسیر «یرزقه من حیث لایحتسب» فرمود: خداوند در آنچه به او داده، بركت مى‌دهد.(نورالثقلین) ▫️تقوا و توكل دو اهرم براى خروج از بن‌بست است. «و من یتق اللّه... و من یتوكل على اللّه...» ▫️براى تأمین زندگى امروز، تقوا «و من یتق اللّه... یرزقه» و براى آینده، توكل لازم است. «و من یتوكل على اللّه فهو حسبه» ▫️تقوا، مقدّم بر توكل است. «و من یتق اللّه... و من یتوكل على اللّه» ▫️بدون لطف خداوند، هیچ عامل دیگرى كارآمد و كافى نیست. «فهو حسبه» ▫️در اراده و خواست تمام افراد و حكومت‌ها، احتمال شكست و ناكارآمدى و بن‌بست وجود دارد. تنها امرى كه شكست در آن راه ندارد، خواست و اراده خداوند است. «انّ اللّه بالغ امره» ▫️دلیل توكل ما، قدرت بى‌نهایت الهى است. «و من یتوكل ... انّ اللّه بالغ امره» ▫️معناى توكل ما و قدرت خداوند آن نیست كه انسان به همه خواسته‌هاى خود مى‌رسد، زیرا تمام امور هستى قانونمند است و حساب‌وكتاب دارد. «و من یتوكل على اللّه فهو حسبه ان اللّه بالغ امره قد جعل اللّه لكل شىءٍ قدراً»