▫️ کنترل نگاه مردان
📣 نگاه و حجاب، سومین دستور از سلسله دستوراتِ اخلاقی خدا برای نهادینه سازی فرهنگِ عفاف و پاکدامنی است و ذیلِ دو آیه 30 و 31 از سوره نور مطرح می شود. خدای متعالی در آیه اول بواسطه پیامبرش با مردان سخن می گوید و آیه دوم، روی سخنش با بانوان است. هنوز ما در سیاقِ چهارمِ سوره نور قرار داریم.
☝️ واژه "قل" در ابتدای آیه خطابِ خدا به پیامبر بعنوانِ رهبرِ جامعه اسلامی است. خدای متعال بجای اینکه مومنان را مستقیما مورد خطاب قرار دهد، تعبیرِ "قُل للمؤمنین" را بکار برد؛ که این نشان میدهد در مسئله نگاه و حجاب، حاکم اسلامی باید ایفای نقش کند. رهبرِ دینی نمیتواند نسبت به عفتِ جامعه بی تفاوت باشد. مشخصا آیه شریفه، با واسطه پیامبر، مردان و پسرانِ مؤمن را دعوت به دو حکمِ الزامی میکند: کنترل نگاه و حفظِ فروج.
👀 غض بصر: کنترل چشم و پرهیز از نگاه های آلوده، توصیه اولِ خدا در این آیه است. "یغضوا" با اینکه فعلِ مضارع است، اما چون بعد از فعلِ امرِ "قل" آمده است دلالت بر لزوم و وجوب میکند. بکار گرفتنِ فعل مضارع در معنای امر، مفیدِ مبالغه است و شدت وجوب را می رساند. علاوه بر این که مضارع، استمرار را می رساند و این یعنی غضِ بصر، باید تبدیل به سیره مستمره مومنان تبدیل شود تا اثرِ مطلوب بگذارد. اگر مردان و پسران مومن مجرای ورودِ شهوت به ذهن و دلشان را مسدود کنند، از آلودگی های اخلاقی نجات میابند. غالبِ انحرافاتِ جنسی در فضای حقیقی و مجازی، با یک نگاهِ آلوده آغاز می شود.
❌ چشمِ افسار گسیخته نه تنها زمینه سازِ فحشا است که آرامش را از انسان سلب میکند. انسان نسبت به برآورده کردنِ تمامِ آرزوهایِ چشم، ناکام است. بفرموده امام صادق: "النَّظرُ سهمٌ منْ سِهامِ إبليسَ مَسمومٌ و كَم مِن نظرةٍ أَوْرَثَتْ حسرةً طويلةً". یعنی نگاه، تیری مسموم از تیرهای ابلیس است و چه بسیار نگاهی که میراثش حسرتِ طولانی است. مردِ مومن بنابر توصیه این آیه نباید نگاهِ مداومِ مستقیم به نامحرم کند و مثلا هنگامِ گفتگو با زنان، نگاهش به زمین یا افق دوخته شود. نه تنها در متونِ اسلامی که حتی در دیگر ادیان الهی نیز نگاهِ حرام، تقبیح شده است.
📚 تورات: "ممكن است شخصی از راه چشم مرتكب زنا شود. هر كس حتي به انگشت كوچك زني نظر كند در قلبش مرتكب گناه شده است ، روز داوري براي هر چيزي كه شخص با چشمانش ديده و از آن لذتي گرفته باشد در نامة اعمالش تقصيري رقم خواهد زد".
📚 انجیل متی: "هر کس به زنی نظر شهوت اندازد همان دم در دل با او زنا کرده است؛ پس اگر چشم راستت تو را بلغزاند، قلعش کن و از خود دور انداز؛ زیرا تو را بهتر آن است که عضوی از اعضایت تباه گردد تا آنکه تمام بدنت در جهنم افکنده شود".
❓چرا خدای متعالی، در بحثِ نگاه، ابتدا با مردان سخن گفت و توصیه به کنترلِ نگاهِ بانوان را موکول کرد به آیه مابعد؟ شاید دلیلش این باشد که آسیب پذیریِ مردان از نگاه و "دیدن" بیشتر است؛ برخلافِ زنان که از "دیده شدن" و جلوه گری بیشتر تحریک میشوند و به همین دلیل است که مبحثِ خودنمائی و زینتِ زنان در آیه مابعد، تفصیلِ بیشتری دارد. دانشمندان نیز با نمونه گیری هایِ متعدد به این نتیجه رسیده اند.
👌دقت کنیم که بینِ "غض بصر" و "حفظ فروج" مقابله ای برقرار است. با تمسک به "قرینه تقابل" اگر بخواهیم غضِ بصر را با توجه به حفظِ فروج معنا کنیم، دو نتیجه مهم بدست می آید؛ نتیجه اول آنکه مراد از غضِ بصر، کنترلِ چشم از فرجِ دیگران است. یعنی آیه شریفه در صددِ نهی از نگاه به شرمگاهِ دیگران است. گویا خدا به بیانِ قبیح ترین نوعِ نگاهِ حرام اشاره کرده. نتیجه دوم آنکه مراد از حفظِ فرج نیز صیانت آن در برابرِ چشم دیگران است و نه حفظ از زنا؛ معادلِ ساده تر آن پرهیز از "کشف عورت" است. این بیان را حدیثی از امام صادق نیز تایید میکند.
📍برای طرح سوال، اینجا را لمس کنید.
#آیه30
#فصل1
#اصل6
@TqNoor
▫️ حفظ حجاب مردان
📣 کلمه "یحفظوا" نیز مانند "یغضوا"، مضارع است، بعد از فعلِ امرِ "قل" آمده و خطابِ آیه به رهبرِ جامعه است؛ بنابراین هر آنچه در مبحثِ قبل مطرح شد، اینجا نیز ساری و جاری است. با توجه به مطالبِ پیش گفته مشخص شد که مراد از تعبیرِ "یحفظوا فروجهم" حجاب و پوشاندنِ عورت از نگاه دیگران است و نه حفظِ آن از زنا. گویا خدای متعالی در مبحثِ حجاب نیز به قبیح ترین و زشت ترین نوعِ کشفِ حجاب اشاره کرد که عبارت باشد از کشفِ عورت.
👌 قرآن، قانونِ اساسیِ دین است و بیان گرِ کلیات. پس سکوت قرآن نسبت به محدوده حجابِ غیرِ عورتِ مردان و نیز غض بصر نسبت به غیرِ عورت، نقص محسوب نمی شود. قرآن نسبت به آنچه که متکفلِ بیانش است، ابهام ندارد. برای اطلاع از جزئیاتِ احکامِ حجاب و نگاه، طبقِ رهنمود قرآن باید به سنتِ رسول خدا و جانشینانش مراجعه کرد: "اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم".
❓چرا در بحثِ حجابِ عورت نیز خدا روی سخنش ابتدائا با مردان است؟ غالبا با شنیدنِ واژه "حجاب" نگاه ها به سمتِ بانوان می رود؛ اما سوره نور ابتدا بحثِ حجابِ مردان را مطرح کرد و سپس در آیه بعدی بحثِ ضوابط پوششی بانوان را اعلام نمود. چرا؟
👈 اولا: همانطور که در ابتدای سوره گفته شد، زنان ذاتا میلشان به حیا و پوشیدگی بیش از مردان است. لذا زنان یک توصیه درونی مضاعف در وجودشان دارند مبنی بر رعایت حجاب. ولی چون شرمِ مردان کمتر از زنان است، اینجا ابتدای سخن به مردان است تا با تاکیدِ الهی، توجهِ مردان به حفظِ حجاب بیشتر شود.
👈 ثانیا: ضمن اینکه بی حجابی، شروعش از مردان است! چون حسِ غیرت و ناموس دوستی، باعث میشود حساسیت بیشتری رویِ زنان باشد و شروعِ کشفِ حجاب از زنان نمی تواند صورت بگیرد. به همین خاطر قرآن اول نسبت به بی حجابیِ مردان هشدار داد.
➕ اگر حدودا به 200 قبل بازگردیم، لباس مردان نیز بلند و متین بود. غالبا پسران حتی از سنین کودکی، پالتو به تَن می کردند و با لباس های گشاد در جامعه تردد می شد. به تصویرِ زیر دقت شود.👇 حجابِ آقایان کم کم کوتاه شد و امروز بلوز شوار برای پسران و مردانِ مذهبی نیز عادی شده است. شاید 200 سالِ بعد دخترهای مذهبیِ بلوزشواری هم ظهور کنند!!
📍برای طرح سوال، اینجا را لمس کنید.
#آیه30
#فصل1
#اصل6
@TqNoor