#متن / درس خارج #اجتماع_امر_و_نهی 🔸فیضیه 🗓شنبه ۱۴ مهر ۹۷ 🔻جلسه هشتم 💠کانال دروس خارج آیت الله اراکی @dorus_araki

#متن / درس خارج #اطلاق_و_تقیید 🔸دفتر معظم له 🗓شنبه 14 مهر ۹۷ 🔻جلسه هشتم 💠کانال دروس خارج آیت الله اراکی @dorus_araki

💠 #خلاصه #فقه_نظام_سیاسی 📅 شنبه 14 مهر 🔻جلسه هشتم 🔰مباحث مربوط به تعیین ولی امر در عصر غیبت مبحث چهارم: فرض وجود افراد متعدد جامع‌الشرایط برای تصدی ولی امر. 🔸فرض اول (نظر مختار): در فرد واحد متعین است. دلیل پنجم: خود این دلیل مجموعه‌ای از ادله است؛ ادله دسته اول: اثبات واحد بودن امام در روایات اشاره به روایاتی که ضرورت وحدت ولایت امر یا ولی امر در جامعه اسلامی دارد؛ یعنی دلالت می‌کند بر اینکه در نظام ساسی اسلام ولی امر مشروع در هر زمان باید یکی باشد. روایت اول: صحیحه حسین بن ابی العلاء «قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع تَكُونُ الْأَرْضُ لَيْسَ فِيهَا إِمَامٌ قَالَ لَا قُلْتُ يَكُونُ إِمَامَانِ قَالَ لَا إِلَّا وَ أَحَدُهُمَا صَامِتٌ.» (الكافي (ط - الإسلامية)، ج1، ص: 178) این روایت نشان می‌دهد که حتی وقتی دو امام معصوم با هم حضور دارند هم تنها یکی از آن‌ها فرمانرواست نه هر دو. نکته: طبق این روایت، تعدد فرمانروایی (به اصطلاح تعدد قوا) وجود دارد بلکه شکل فرمانروایی باید به صورت تمرکز قوا باشد. روایت دوم: «إِنَّهُ بَايَعَنِي الْقَوْمُ الَّذِينَ بَايَعُوا أَبَا بَكْرٍ وَ عُمَرَ وَ عُثْمَانَ عَلَى مَا بَايَعُوهُم عَلَيْهِ فَلَمْ يَكُنْ لِلشَّاهِدِ أَنْ يَخْتَارَ وَ لَا لِلْغَائِبِ أَنْ يَرُدَّ وَ إِنَّمَا الشُّورَى لِلْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنْصَارِ فَإِنِ اجْتَمَعُوا عَلَى رَجُلٍ وَ سَمَّوْهُ إِمَاماً كَانَ ذَلِكَ لِلَّهِ رِضًا فَإِنْ خَرَجَ عَنْ أَمْرِهِمْ خَارِجٌ بِطَعْنٍ أَوْ بِدْعَةٍ رَدُّوهُ إِلَى مَا خَرَجَ مِنْهُ فَإِنْ أَبَى قَاتَلُوهُ عَلَى اتِّبَاعِه غَيْرَ سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ وَ وَلَّاهُ اللَّهُ مَا تَوَلَّى» (نامه شماره شش. نامه امیرالمؤمنین علیه السلام به معاویه) 🔹نکته: البته حضرت در این نامه با منطق معاویه صحبت می‌کند. یعنی مدعای خود را با اصول موضوعیه او بیان می‌کند؛ استدلال بر آن چیزی است که او نتواند انکار کند. حضرت در این قسمت استدلال می‌کند که اگر کسی بر امام خروج کند امام باید با او بجنگد (چیزی که معاویه هم قبول دارد). حضرت بر این اساس استدلال می‌کند که یعنی خود معاویه هم این را قبول دارد. 🔹🔸نتیجه: وقتی امامت منعقد شد دیگر نمی‌توان به امامت دو امام اعتقاد داشت. 💠کانال دروس خارج آیت الله اراکی @dorus_araki

💠 #خلاصه درس خارج اصول فقه #اجتماع_امر_و_نهی 📅14 مهر 97 🔻جلسه 8 🔰مبحث حکم تخلص از حرام بعد از وقوع در حرام با سوء اختیار. 🔸تنبیهات مبحث اجتماع، مبحث عاشر (آخرین تنبیه) آیا تعدد اضافه مانند تعدد عنوان است و آثاری که بر تعدد عنوان بار می‌شود بر تعدد اضافه هم بار می‌شود؟ اگر قائل شدیم که اضافه عنوان به مضاف و اضافه عنوان به یک مضاف دیگر باعث تعدد عنوان می‌شود؛ مانند اکرم عالم، لا تکرم فساق. در این صورت اجتماع جایز است. اما اگر گفتیم عنوان متعدد نیست و تعدد اضافه موجب تعدد عنوان نمی‌شود، در این صورت اجتماع امرونهی در شیء واحد صورت می‌گیرد که این محال است و باید در بحث تعارض به آن پرداخت. 🔹صاحب کفایه: تعدد اضافه موجب تعدد عنوان می‌شود؛ پس همان‌گونه که تعدد عنوان موجب جواز اجتماع امرونهی در شیء واحد می‌شود تعدد اضافه هم موجب جواز است؛ به عبارتی صرف اضافه باعث وجود دو عنوان می‌شود. در اینجا می‌گوید اکرام عالم و در آنجا بحث اکرام فاسق است و عرف هم از این یک عنوان می‌پذیرد. بنابراین اگر در عنوان قائل به جواز اجتماع شدیم در اضافه هم باید باشیم. البته اگر قائل به امتناع شدیم وارد باب تعرض خواهیم شد. 🔸اشکال محقق اصفهانی: ایشان اشکال صغری می‌کند: عنوان متعلق به حُسن، عدل و عنوان متعلق به قبح هم ظلم است. هرچه تحت عنوان عدل باشد حَسن و هرچه تحت عنوان ظلم باشد قبح است. اکرام العالم اگر بخواهد حسن باشد باید تحت عنوان عدل باشد و عنوان اکرام فاسق هم اگر بخواهد قبح داشته باشد باید تحت عنوان ظلم باشد. بنابراین تعدد اضافه تأثیری در عنوان ندارد. 🔹🔸نتیجه: خلاصه تعدد عنوان تحت تأثیر تعدد اضافه نیست و مسئله ما در جایی است که یکی از دو عنوان تحت عدل و دیگری تحت ظلم باشد. اضافه عالم به اکرام شرط تأثیر مقتضی مصلحت است و اکرام فاسق شرط تأثیر مقتضی در مفسده است. این اضافه شرط در تأثیر دارد و نه در اقتضا. اما کاری که این اضافه می‌کند این است که تأثیر مقتضی را فعلی می‌کند. این نتیجه را می‌دهد که در یک مصداق خارجی هم مصداق اکرام العال و هم‌ مصداق اکرام فاسق را داشته باشیم. بنابراین تعدد اضافه منشأ تعدد عنوان یا منشأ قول به جواز اجتماع نمی‌شود. 💠کانال دروس خارج آیت الله اراکی @dorus_araki

💠 #خلاصه درس خارج اصول مباحث #اطلاق_و_تقیید ) 📅14 مهر 97 🔻جلسه 8 🔰بحث در عدم وجود قدر متیقن مانع از کاشفیت 🔸وجود قدر متیقن مانع از کاشفیت است؛ به دلیل اینکه اگر متکلم در مقام بیان تقیید نیاورده باشد اما قرینه‌ای را در نظر داشته باشد این مخل به اطلاق است. نظر مرحوم صاحب کفایه: دو نوع قدر متیقن است: گاهی همه مخاطبین از یک جنس هستند؛ مثلاً در جمع علما بگویند: اکرم العالم. نگفته اکرم خصوص عالم‌های فقیه، بلکه گفته اکرم العالم که شامل فقیه و غیر آن می‌شود اما در مقام تخاطب همه در جمع او هستند. این مقدار از قدر متیقن در نظر می‌آید. اما اگر خارج از مقام تخاطب است و مثلاً در جمع انواع مردم است و در اینجا گفت: اکرم العالم. لذا قدر متیقن خارج از مقام تخاطب به اطلاق صدمه‌ای نمی‌زند اما قدر متقین داخل در مقام تخاطب صدمه می‌زند. همین‌که در مقام تمام مراد هم باشد کافی است و لازم نیست بگوید که آنچه می‌گویم تمام مراد است. پس آن قیدی را که نیاورده است یعنی نخواسته بیاورد. 🔹ایرادات شهید صدر: سؤال: قدر متیقن مربوط به مقام جعل است یا مقام امتثال؟! قدر متیقن مربوط به مقام امتثال است. قدر متیقن کار متکلف است نه آمر؛ به دلیل اینکه خود آمر می‌داند که چه می‌گوید و معنا ندارد که در مقام جعل حکم برای او قدر متیقن وجود داشته باشد. برای او یا اطلاق مراد است یا تقیید و قدر متیقن در مقام جعل معقول نیست، بلکه کار مکلف است یعنی اگر این مقدار عمل کردم به این پی می‌برم که مطلوب مولا را امتثال کرده‌ایم. علم مکلف تکلیف را برای او می‌آورد نه اینکه برای خود(آمر) تکلیف را واقع می‌کند. ما باید حرف مولا و تکلیف مکلف را بفهمیم. پس قرینه باید نفی نفسه قرینیت داشته باشد و این قبل از علم و جهل مکلف است. ما بر این اشکال ایراد داریم؛ فرق بین قدر متیقن در مقام تخاطب با قدر متیقن خارج از مقام تخاطب این است که غفلت از قدر متیقن در مقام تخاطب عقلایی نیست؛ این معنا را می‌دهد که اگر قدر متیقنی است پس حتماً باید بدانند، به دلیل اینکه غافل نیستند. اما اگر قدر متیقن خارج از مقام تخاطب باشد، غفلت از قدر متیقن خارج از مقام تخاطب غفلت غیر عقلایی نیست و عقلا چنین چیزی را متحمل می‌دانند اما احتمال غفلت از قدر متیقن در مقام تخاطب را غیر عقلایی می‌دانند. ازنظر عقلا نمی‌تواند برای کلام خود قدر متیقن خارج را مقام تخاطب را در نظر بگیرد به دلیل اینکه غفلت مخاطب احتمالی است اما متکلم نه. 💠کانال دروس خارج آیت الله اراکی @dorus_araki

🔻🔻دروس یکشنبه ۱5 مهر🔻🔻 👇👇👇👇👇👇👇

#صوت / درس خارج #فقه_نظام_سیاسی 🔸دارالشفا 🗓یکشنبه ۱5 مهر ۹۷ 🔻جلسه نهم 💠کانال دروس خارج آیت الله اراکی @dorus_araki

#صوت / درس خارج #اجتماع_امر_و_نهی 🔸فیضیه 🗓یکشنبه ۱5 مهر ۹۷ 🔻جلسه نهم 💠کانال دروس خارج آیت الله اراکی @dorus_araki

#صوت / درس اخلاق 🔸مدرسه علمیه معصومیه(سلام الله علیها) 🗓یکشنبه 15 مهر ۹۷ 💠کانال دروس خارج آیت الله اراکی @dorus_araki

💠 #خلاصه #فقه_نظام_سیاسی 📅 یکشنبه 15 مهر 97 🔻جلسه9 🔰مباحث مربوط به تعیین ولی امر در عصر غیبت 🔹مبحث چهارم: فرض وجود افراد متعدد جامع‌الشرایط برای تصدی ولی امر. فرض اول (نظر مختار): در فرد واحد متعین است. دلیل پنجم: خود این دلیل مجموعه‌ای از ادله است؛ ادله دسته اول: اثبات واحد بودن امام در روایات روایت سوم: «أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَحَقَّ النَّاسِ بِهَذَا الْأَمْرِ أَقْوَاهُمْ عَلَيْهِ وَ أَعْلَمُهُم بِأَمْرِ اللَّهِ فِيهِ فَإِنْ شَغَبَ شَاغِبٌ اسْتُعْتِبَ فَإِنْ أَبَى قُوتِل» (خطبه 173 نهج البلاغه) حق‌ دارترین مردم نسبت مسئله فرمانروایی آن کسی است که اقوای از دیگران در مدیریت و فرمانروایی امور باشد. و به امر و فرمان خدا در آن یعنی در همین امر فرمانروایی اعلم باشد. این «فَإِنْ شَغَبَ شَاغِبٌ اسْتُعْتِبَ» یعنی اگر کسانی بخواهند نظم را بر هم بزنند و از فرمان فرمانروا سرپیچی کنند و مشاغبه پیدا کنند و نظم جامعه را بر هم بزنند باید آن‌ها را به تسلیم و آرامش فراخواند و به پذیرش فرمان وادار کرد. «فَإِنْ شَغَبَ شَاغِبٌ اسْتُعْتِبَ»، استعتب یعنی او را به عذرخواهی وادار می‌کنند. «فَإِنْ أَبَى» اگر تسلیم نشد و اگر به نظم برنگشت و به نظم تن درنداد، «قُوتِل» با او جنگ می‌کنند تا تسلیم شود. 🔸محل بحث: دو مقطع از این فرمایش محل بحث ماست؛ 1. «فَإِنْ شَغَبَ شَاغِبٌ اسْتُعْتِبَ فَإِنْ أَبَى قوتِل» اگر بعدازاینکه امامی در جامعه امامت می‌کند کسی بخواهد نظم را بر هم بزند، باید با او جنگید. لذا از این قسمت معلوم می‌شود که جایی برای تعدد امامت و فرمانروایی وجود ندارد و الا اگر بود به او می‌گویند که جایی دیگر برو و امامت کند. 2. مخصوصاً مقطع دوم این امر واضح است؛ یعنی «وَ لَا لِلْغَائِبِ أَنْ يَخْتَار» آن کسی که در این موضوع شرکت نکرد حق ندارد برای جای دیگر، امام دیگری را انتخاب کند. این موارد قاعده کلی نظام سیاسی اسلامی است. کسی دیگر نمی‌تواند گزینش دیگری کند، کسی که در این گزینش شرکت نکرده است و بگوید حالا که من شرکت نکرده‌ام پس بگوید بروم یک گزینه دیگری را انتخاب کنند. نتیجه روایت: این صریح در آن است که ما در نظام سیاسی اسلام تعدد فرمانروایی نداریم. پس‌ازاین مقطع از روایت هم به نشان‌دهنده این است و تأیید می‌کند فرماندهی، باید واحد باشد. روایت چهارم؛ فرمایش حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام در مسئله مشورت دادن به عمر بن خطاب برای رفتن به جنگ: حضرت می‌فرماید: «َمَكَانُ الْقَيِّمِ بِالْأَمْرِ مَكَانُ النِّظَامِ مِنَ الْخَرَزِ يَجْمَعُهُ وَ يَضُمُّهُ فَإِنِ انْقَطَعَ النِّظَامُ تَفَرَّقَ الْخَرَزُ وَ ذَهَبَ ثُمَّ لَمْ يَجْتَمِعْ بِحَذَافِيرِهِ أَبَداً» (خطبه 146 نهج البلاغه) از این روایت استفاده می‌کنیم که جایگاه رهبر و فرمانبری جایگاه جمع و ضمِ همه مهره‌هاست، همه مهره‌ها باید در یک جا جمع شوند و باید جایگاه فرمانروایی جایگاهی باشد که مانند نخ و رشته‌ای که همه دانه‌ها را به هم متصل می‌کند، همه دانه‌ها را به هم متصل کند. 🔹🔸نتیجه: پس از مجموعه این روایات استفاده می‌شود که فرمانروایی جامعه اسلامی به دلیل اینکه نقش ایجاد پیوند بین همه مهره‌ها را ایفا می‌کند و ازآنجایی‌که همه مهره‌های جامعه اسلامی در یک پیوند به هم بپیوندد و این پیوستگی وابسته به این است که رهبری آن‌ها یک پیوستگی را ایجاد کند. لذا مدلول التزامی این پیوند این است که باید قیم بالأمر واحد باشد و باید مرکزیت فرمانروایی در جامعه اسلامی حفظ شود و مرکزیت باید واحد باشد و الا با تعدد مرکزیت که جمع همه آن‌ها در یک پیوند میسور نخواهد شد. روایت پنجم: «قال رسول الله صلی الله علیه و سلم إذا بويع لخليفتين، فاقتلوا الآخر منهما» (صحیح مسلم، حدیث 4799) 💠کانال دروس خارج آیت الله اراکی @dorus_araki

💠 #خلاصه درس خارج اصول فقه - #اجتماع_امر_و_نهی 📅 یکشنبه 15 مهر 97 🔻جلسه 9 🔰مبحث حکم تخلص از حرام بعد از وقوع در حرام با سوء اختیار. 🔸تنبیهات مبحث اجتماع، مبحث عاشر (آخرین تنبیه) آیا تعدد اضافۀ عنوان واحد همان حکم تعدد عنوانین را دارد؟ جواز اجتماع بر طبق دو ملاک: ملاک اول: جواز اجتماع یکی از دو مطلب است؛ یا باید قائل شویم به اینکه چون عنوان متعلق امر با عنوان متعلق نهی دو تاست از یک‌سو و از سوی دیگر چون امر و نهی از عنوان سرایت به معنون نمی‌کند لذا اجتماع امر و نهی بر مصداق موجب اجتماع ضدین نمی‌شود. ملاک دوم: قائل شویم هرگاه عنوان متعدد داریم، تعدد عنوان کاشف از تعدد معنون است. 🔹ایرادات: 1. ایراد صغروی (ایراد مرحوم حقق اصفهانی): در کبری اگر تعدد اضافه منجر به تعدد عنوان شود ایرادی نیست اما در خارج چنین تعددی را نمی توان تصور کرد. چه مفسده و مصلحت را در نظر بگریم و یا قبح و حسن را در نظر بگیریم در هر صورت مشکل است. در صورت در نظر گرفتن حسن و قبح، حسن همیشه به عنوان عدل و قبح همیشه به ظلم می‌خورد پس تعددِ عنوان است نه تعدد اضافه. پس اگر بر روی آن برود که خب معلوم است تعدد عنوان پیش می‌آید نه تعدد اضافه، اگر هم نرود اصلاً خارج از محل بحث است. به‌هرحال یا معتقد به حسن و قبح ذاتی هستید یا خیر؛ اگر معتقد به حسن و قبح ذاتی هستید، معنی آن این است که هرچه تحت عنوان عدل رفت می‌شود حسنٌ ذاتاً و هرچه تحت عنوان ظلم رفت می‌شود قبیحٌ ذاتاً. اما اگر مصلحت و مفسده را در نظر بگیرم مادامی‌که عنوان واحد است و اضافه را شرط در تأثیر مقتضی می‌دانیم، مقتضی واحد است. چون چنین است -یعنی مقتضی واحد است و اضافه فقط شرط در تأثیر مقتضی است- لذا اینجا اجتماع دو تا مقتضی متضاد در عنوان واحد ممکن نیست. 🔸جواب شهید صدر به ایرادات محقق : وقتی شارع امر و نهی می‌کند، لازم نیست حتماً این امر و نهی به خود عنوان بما هو عنوان تعلق بگیرد. لذا این قضیه العدل حسن و الظلم قبیح قضیه به شرط محمول است. خود عناوین متعلقِ تحسین و تقبیح هستند، هر فعلی عنوانی دارد؛ ضرب الیتیم فعلی است که عنوان دارد. این ضرب الیتیم می‌تواند موضوع تحسین یا تقبیح عقلی قرار بگیرد. ضرب الیتیم بما هو ضرب الیتیم و گاه با اضافه به یک شیء حسن و با اضافه به یک شیء قبیح می‌شود. ضرب الیتیم للتادیب حسن و ضرب الیتیم لغیر التادیب قبیح می‌شود؛ خود منشأ تقبیح یا تحسین می‌شود. 🔹رد ایراد شهید صدر: هر فعلی جایگاه خودش را قبل از اینکه شما بخواهید دارد. آن‌وقت فعل شما اگر مطابق با آن جایگاه اصلی فعل بود عدل اگر نبود ظلم می‌شود؛ این تعریف دقیق عدل است. 🔸ایراد دوم شهید صدر: بحث بر سر مفسده و مصلحت است؛ می‌گوییم در مفسده و مصلحت، فعل واحد می‌تواند حکم‌های مختلف داشته باشد؛ برای مثال در مسئله لباس خریدن؛ گاهی این لباس برای یک کاری است ذو مصلحت بوده و گاهی این لباس برای کار دیگری ذو مفسده می‌شود. هرچه اسمش را بگذارید به‌هرحال این مفسده و مصلحت به‌وسیله اضافه عوض می‌شود؛ تعدد اضافه موجب تفاوت در مفسده و مصلحت می‌شود. ما می‌خواهیم این را بگوییم؛ بنابراین در ما نحن فیه اکرام یک عنوان است، پس وقتی اضافه به عالم کنیم ذو مصلحت و وقتی اضافه به فاسق شود ذو مفسده می‌شود. 🔹2. ایراد کبروی (ایراد مرحوم خوئی) وقتی دو عنوان مضاف داریم، اگر این اضافه، اضافه علی نحو حیث تقییدی بود خب منشأ تعدد عنوان می‌شود و اگر این اضافه به نحو حیث تعلیلی بود منشأ تعدد عنوان نخواهد شد. این اصلاً تکلیف محالی است؛ نه تکلیف به محال، چون اصلاً خودِ صدور این تکلیف محال است، خود این انقداح این دو تکلیف در نفس مولی محال است. ممکن نیست که یک چنین چیزی در نفس مولی منعقد شود؛ به خاطر اینکه در نفس مولی اجتماع ضدین پیش می‌آید، اجتماع ضدین در نفس مولی هم محال است همان‌طور که اجتماع ضدین در خارج محال است. 🔸در آخر کار یا یکی از دو علت از بین می‌رود و فانی می‌شود یا هیچ‌یک از دو علت اثر نمی‌کنند؛ یعنی وقتی دو علت داشته باشیم و این دو علت در خارج می‌خواهند یک فعل انجام دهند. اما فعلی که این فعل ازیک‌طرف معلول این علت و از طرف دیگر معلول آن علت دیگر است و این دو علت دو اثر متضاد دارد. 💠کانال دروس خارج آیت الله اراکی @dorus_araki