📚 #واژه‌نامه سیاسی-فرهنگیِ #شهریار_زرشناس 📌کلیدواژه شماره ۱: لیبرالیسم (Liberalism) 📰حجم مطلب: ۲۷۵کلمه | ⏱زمان مطالعه: ۲دقیقه ⭕️ #لیبرالیسم از واژه لاتینی liber گرفته شده و به معنای اصالت #آزادی یا آزادی مداری است. این ایدئولوژی در یک سیر تاریخی از قرن هفدهم به بعد در اروپا تکوین یافته و عملا رهبری انقلاب‌هایی نظیر «جنگ‌های استقلال آمریکا» به سال ۱۷۷۶ میلادی و #انقلاب_فرانسه به سال ۱۷۸۹ میلادی را بر عهده گرفته است. ⭕️ این واژه در ابتدا بیشتر به معنای «آزادی در امور اخلاقی» و #ولنگاری و هرزگی بود. اما از قرن هجدهم و پس از آن، آرای اقتصادی و سیاسی لیبرالیستی نیز تدریجاً شکل گرفت. ⭕️ لیبرالیسم اصلی ترین، پردوام ترین و مهم ترین #ایدئولوژی عصر مدرن و نظام #سرمایه_داری است؛ که با انکار قیود اخلاقی و دینی، آزادی نفس امّاره و زندگی دنیویِ سودجویانه و لذت طلبانه را دنبال می کند. ⭕️ اصولاً لیبرالیسم، خواهان آزادی از قیود اخلاقی و دینی بود، چون طبقه سرمایه‌دار نوظهور اروپا (بازرگانان، رباخواران و کارخانه داران) می‌خواستند آزادانه و فارغ از قیود و محدودیت‌های اخلاقی و دینی به انباشت سرمایه و کسب سود بپردازند. ⭕️ لیبرالیسم در سیاست، در واقع «آزادیِ سرمایه‌داران» از سلطه اشراف فئودال و پادشاهان مستبد است. لیبرال‌ها با شعار «آزادی‌خواهی» از نظر سیاسی بر مفاهیمی مثل تفکیک قوا و #پارلمانتاریسم تأکید می‌کردند و به دنبال محدود کردن قدرت پادشاه بودند تا سهمی از قدرت به بورژواها داده شود. اما از دهه‌های پایانی قرن هجدهم به دنبال به دست گرفتن کامل قدرت سیاسی بودند. ⭕️ لیبرالیسم در حوزه #اقتصاد به آزادی عمل گسترده سرمایه‌داران و بازرگانان و محدود نشدن جریان انباشت سرمایه توسط هیچ قید اخلاقی، دینی، سیاسی و یا دخالت دولت تأکید دارد. رویه اقتصاد لیبرالی موجب تراکم سرمایه در دست عده ای معدود و سیطره فقر بر خیل کثیر دیگر می‌گردد. 📷 yon.ir/wNU1g ◀️ به کانال استاد شهریار زرشناس بپیوندید: @DrZarshenas

📚 #واژه‌نامه سیاسی-فرهنگیِ #شهریار_زرشناس 📌کلیدواژه شماره ۲: امپریالیسم (Imperialism) 📰حجم مطلب: ۲۷۵کلمه | ⏱زمان مطالعه: ۲دقیقه ⭕️ واژه ی «امپریال» (Imperial) از ریشه لاتینی Imperium که به معنای قدرت مطلقه، حاکمیت مطلق، امپراطوری و حق فرمانروایی است گرفته شده است. واژه #امپریالیست در سال‌های ۱۸۳۰ میلادی برای نخستین بار در مورد یکی از طرفداران امپراطوری «ناپلئون بناپارت» به کار برده شد. ⭕️ مدتی بعد و در سال‌های ۱۸۹۰ میلادی «جوزف چمبرلین» سیاستمدار توسعه‌طلب انگلیسی و طرفداران او آشکارا کوشیدند تا ضمن تطهیر واژه #امپریالیسم، آن را در معنایی ممدوح و معادل سیاست توسعه‌طلبانه دولت #انگلستان به کار برند. آن ها آشکارا مدعی بودند که انگلستان جهت گسترش و توسعه اقتصاد خود باید به بهره کشی از منابع و امکانات ملل دیگر بپردازد و این سیاست را «امپریالیستی» می‌نامیدند. ⭕️ امپریالیسم در ذاتِ #سرمایه_سالاری نهفته است و به معنای حاکمیت شبکه‌های بزرگ و چندملیتی خصوصی یا دولتی و استثمار و غارت ملل محروم و نابودی استقلال و آزادی آن‌ها به منظور انباشت بیشتر سرمایه و ترویج آداب و عادات مدرن است. امپریالیسم از مظاهر استکبار است و در واقع صورت اقتصادی و بعضاً سیاسی و فرمالیتی استکبار، امپریالیسم نامیده می شود. جوزف چمبرلین ستون فقرات سیاست امپریالیستی را جستجو برای سرمایه‌گذاری‌های سودآور عنوان می‌کرد. ⭕️ امپریالیسم به عنوان یک پدیده اقتصادی-سیاسی، تجسّم نفسانیتِ خودبنیاد عصر جدید است و جهانِ امپریالیستی، ذاتاً تجاوزکار، توسعه‌طلب، بهره‌کش و سرکوب‌گر است که بخشی از ثروت خود را از قِبل چپاول امکانات و منابع ملل محروم به دست می‌آورد. ⭕️ مبارزه حقیقی علیه امپریالیسم فقط و فقط از طریق عبور از مرزهای مشهورات و مفروضات و باورها و ایدئولوژی‌ها و کلیت تفکر مدرن صورت می‌گیرد و این امر امکان پذیر نیست مگر از طریق تأکید بر مبانی و بنیان های تفکر دینی و حکمت معنوی. ◀️ به کانال استاد شهریار زرشناس بپیوندید: @DrZarshenas

📚 #واژه‌نامه سیاسی-فرهنگیِ #شهریار_زرشناس 📌کلیدواژه شماره ۳: سکولاریسم (Secularism) 📰حجم مطلب: ۳۰۰ کلمه | ⏱زمان مطالعه: ۲دقیقه ⭕️ #سکولاریسم به معنای اعتقاد به حاکم کردن قوانین، نظام آموزش و مقرارت اجتماعی بر پایه عقل اومانیستی بشر و خارج کردن آنها از مدار دین است؛ به عبارت دیگر، سکولاریسم به معنای غیردینی کردن امور یا حاکم کردن نظام قوانین و ارزش ها و مقرارت اجتماعی غیردینی به جای دینی است. ⭕️ سکولاریسم به معنای اعتقاد داشتن به قدس‌زدایی از امور و غیردینی کردن آنها و تعیین یک چارچوب و کادر مشخص و محدود برای امور دینی و عدم تسری دین به حوزه‌های دیگر است. نظایر آن را می‌توان در قلمرو حقوق قضایی و نظام قانون‌گذاری یا امر تعلیم و تربیت و یا حدود و چارچوب‌های اخلاقی مشاهده کرد. ⭕️ با سکولاریسم، دین مرکزیت خود را نسبت به امور اجتماعی و سیاسی از دست می‌دهد و شئون غیرفردی تفکر دینی نادیده گرفته و یا انکار می‌شود. ⭕️ جدایی دین از سیاست، یکی از تبعات سکولاریسم و از لوازم ذاتی آن است، اما دامنه عمل سکولاریسم در محدود کردن چارچوب تفکر دینی، محدود به سیاست نیست و اصولا دین را به امری فردی و حاشیه‌ای و غیر موثر تبدیل می‌کند. ⭕️ در ایران از حدود 150 سال پیش، سکولاریسم -البته نه لزوما با این نام و عنوان- مطرح شده است. اساسا جریان #روشنفکری ایران که به تقلید از روشنفکری مدرن اروپایی و غربی و به صورتی تقلیدی و ناقص و سطحی پدید آمده است، در وجه غالب خود سکولاریست است. روشنفکری لائیک ایران علنا و رسما سکولاریست است. ⭕️ اینان با طرح یک مسیر استحاله تئوریک تحت عنوان منطبق کردن مفاهیم دین با اقتضائات زمانه، کلیت معرفت دینی را تابع باورها و مفاهیم عصر مدرن می‌کردند که سکولاریسم رکن مهم و لاینفک آن بوده و هست. این جریان را می توان «سکولاریسم نقاب دار» نامید که اغراض سیاسی خود را پشت مغلطه های کلامی و سفسطه های تئوریک و تمثیل های ادبی پنهان می کند. ◀️ به کانال استاد شهریار زرشناس بپیوندید: @DrZarshenas

📚 #واژه‌نامه سیاسی-فرهنگیِ #شهریار_زرشناس 📌کلیدواژه شماره ۳: اومانیسم (Humanism) 📰حجم مطلب: ۳۰۰ کلمه | ⏱زمان مطالعه: ۲دقیقه ⭕️ اومانیسم (Humanism) در لغت به معنای انسان‌گرایی یا انسان‌مداری است. عصر جدید یا عصر مدرن که از حدود نیمۀ قرن چهاردهم میلادی به بعد ظهور کرده است را دوران #اومانیسم به معنای بشرمداری یا انسان‌سالاری می‌نامند. در این دوره، مفهوم نفسانی بشر به عنوان مدار و معیار همه امور در نظر گرفته می‌شود. ⭕️ در عصر جدید یا اومانیسم، آدمی با نیازها و خواست‌ها و آرمان‌ها و تمایلات ناسوتی‌اش به عنوان مبنا و معیار و مدار همه چیز پنداشته می‌شود و به تعبیری، انسان، خدا می‌شود. ⭕️ در اندیشۀ اسلامی، بشر، محترم و دارای کرامت وجودی و حقوق انسانی است، اما آدمی این کرامت و حقوق را ذیل مقام بندگی الهی به دست می‌آورد؛ حال آنکه در اومانیسم، بشر، اصل و دائر مدار عالم فرض می‌گردد و عقل او که روحی خودبنیاد و منقطع از وحی دارد به عنوان راهنما و معلم زندگی بشری تعیین می‌گردد. به این دلیل، اومانیسم در این معنا، در مقابل خداگرایی است. ⭕️ اندیشۀ اومانیستی از زمان ظهور آن تا امروز، دو شاخه و جریان اصلی داشته است: ۱. اومانیسم الحادی؛ ۲. اومانیسم به ظاهر دینی که معتقد به دخل و تصرف عقل بشری در شرایع الهی و یا ادارۀ زندگی بشر بر پایۀ قوانین ساختۀ خود آدمی و نه وحی آسمانی بود. اساساً تفکر اومانیستی اگر آشکارا مُلحدانه نباشد، ماهیتی یقیناً شرک آلود دارد. ⭕️ از نتایج و عوارض تفکر اومانیستی و به تعبیر دقیق تر از لوازم ذاتی آن، نسبی‌انگاری اخلاقی و معرفت شناسی، گسترش یأس فلسفی و پوچ انگاری، ظهور و شیوع سوفسطایی‌گری جدید و تعمیق بحران بی‌معنایی در ادبیات و هنر و زندگی هرروزۀ مردمان غربی به ویژه در دو قرن اخیر است. ⭕️ تضاد ماهوی #غرب_مدرن با #اسلام، در همین جوهر اومانیستی مدرنیته نهفته است. ◀️ به کانال استاد شهریار زرشناس بپیوندید: @DrZarshenas

📚 #واژه‌نامه سیاسی-فرهنگیِ #شهریار_زرشناس 📌کلیدواژه شماره ۴: فاشیسم (Fascism) 📰حجم مطلب: ۳۰۰ کلمه | ⏱زمان مطالعه: ۲دقیقه ⭕️معمولاً در افواه، #فاشیسم را معادل هر نوع دیکتاتوری یا خشونت به کار می‌برند، اما فاشیسم معنایی اصطلاحی دارد و آن "ایدئولوژی" و جنبش فراگیر توده‌ای در جامعۀ مدرن بحران زده به منظور حفظ و حراست و صیانت از ارکان تمدن مدرن است. در این معنا، فاشیسم امری کاملاً مدرن است و ریشه در فلسفۀ سیاسی اومانیستی دارد و محصول تمدن مدرن است، منتها محصول مدرنیتۀ گرفتار بحران و بن بست. ⭕️#فاشیسم واژه‌ای ایتالیایی است که از "فاشس" در زبان لاتینی گرفته شده است. "فاشس" نام تبری بود که بر گرد دستۀ آن میله هایی در راستای دسته می بستند و به عنوان نماد قدرت، پیش فرمانروایان روم باستان قرار می دادند. ⭕️ در ایتالیای قرن بیستم، جنبش سیاسی_ اجتماعی ای به رهبری "بنیتو موسولینی" به راه افتاد که خود را فاشیست می نامید و در سال ۱۹۲۲ میلادی، قدرت را در آن کشور به دست گرفت. ⭕️ از آن پس، فاشیسم به عنوان صورتی از ایدئولوژی‌های مدرن که متکی بر روش‌های قهرآمیز، ترور، دولت‌گرایی، #توتالیتاریسم، #ناسیونالیسم افراطی، جنگ‌پرستی، #نژادپرستی و به حرکت درآوردن توده‌ها در مسیر اهداف و شعارهای جنگ‌طلبانه و نژادپرستانه که در نهایت به دفاع از سرمایه داری امپریالیستی می انجامند، مطرح گردید. ⭕️ فاشیسم مبتنی بر تفسیر اومانیستی از بشر است و خشونت عنان‌گسیخته‌ای که ظاهر می‌کند، مظهری از ارادۀ معطوف به قدرت نیهیلیسم مدرن است؛ بنابراین، فاشیسم در قلمرو تفکر دینی و معنوی یا تمدن سنتی و یا حتی جهان باستان، امکان تحقق نداشته و ندارد. فاشیسم، یک ایدئولوژی سکولاریستی است و به لحاظ مبنایی و ماهوی، با تفکر و دولت دینی سر ناسازگاری دارد. اصطلاح "فاشیسم دینی" یک مغلطه و شعار تبلیغاتی و از مصادیق "کوسۀ ریش پهن" است. ⭕️ فاشیسم، خشونتی را آشکار می کند که در بطن و متن جامعۀ لیبرال نهفته و بعضاً پنهان است. این خشونت از جوهر نیست انگار تمدن مدرن نیرو می‌گیرد. ◀️ به کانال استاد شهریار زرشناس بپیوندید: @DrZarshenas