شهریار زرشناس
@DrZarshenas
📌 مقصود از ادبیات معاصر ایران چیست؟
▫️جریان شناسی #ادبیات_معاصر_ایران به قلم دکتر #شهریار_زرشناس(۵)
📰حجم مطلب: ۳۱۰کلمه | ⏱زمان مطالعه: ۲دقیقه
⭕️ کاست روشنفکری ایران، نقش مهمی در زمینه‌‌سازی و پیشبرد پروژه‌ی استعماریِ تأسیس و تحکیم غرب‌زدگی #شبه_مدرن در این کشور بازی کرده است. ادبیات غرب‌زده‌ی شبه‌مدرن ایران نیز نوعاً و اساساً محصول کاست روشنفکری غرب‌زده‌ی ایران است.
⭕️ مقصود از ادبیات معاصر ایران چیست؟ در کتب و مقالاتی که در خصوص ادبیات ۱۵۰ سال اخیر نوشته شده است، نوعاً ادبیات غرب‌زده‌ی شبه‌مدرن ایران را «ادبیات معاصر» می‌نامند. ما نیز در این مسئله، ادبیات غرب‌زده‌ی شبه‌مدرن ایران را ادبیات معاصر نامیده‌ایم.
⭕️ البته اگر بخواهیم دقیق، عمیق، جامع و مانع سخن بگوییم، باید توجه کنیم که با ظهور #انقلاب اسلامی ایران، نوعی «ادبیات واقعی‌گراییِ آرمان‌خواهِ شیعیِ متعهد به انقلاب اسلامی» پدیدار شده است که ماهیتاً با ادبیات روشنفکری شبه‌مدرنیست ایران تفاوت (و فراتر از آن، تقابل) دارد و اکنون که در دوران گذار تاریخی به سر میبریم، چه بسا که به کار بردن عنوان ادبیات معاصر، در خصوص ادبیات ملتزم به انقلاب اسلامی، دقیق‌تر و به حقیقت نزدیک‌تر است.
⭕️ اما مقصود ما در این سلسله نوشتار، نقد و بررسی ادبیات غرب‌زده شبه‌مدرن ایران است و در این بررسی، از سنت رایج و مرسومی پیروی می‌کنیم که ادبیات شبه‌مدرن ایران را معادل ادبیات معاصر ایران قرار می‌دهد. این معادل‌گذاری اگرچه دقیق و جامع و مانع نیست، اما غلط هم نیست.
⭕️ به هر حال، بیش از یک سده است که فرماسیون غرب‌زدگی شبه‌مدرن بر ایران مستولی گردیده است و ما امروز و بیش از سه دهه پس از ظهور انقلاب اسلامی ایران، هنوز در متن آن و در کشاکش با آن به سر میبریم.
⭕️ ادبیات غرب‌زدگی شبه‌مدرن نیز در این کشور هواداران و مخاطبانی دارد و حتی در بسیاری موارد، برخی مسئولین فرهنگی نظام جمهوری اسلامی برای ترویج آن کوشیده‌اند و بعضاً می‌کوشند.
⭕️ پس مسئله‌ی ادبیات غرب‌زده‌ی شبه‌مدرن مسئله‌ی زنده‌ی جاری امروز ماست و اگرچه اکنون در دوران گذار تاریخی به سر میبریم، هنوز این ادبیات غرب‌زده‌ی شبه‌مدرن، به یک اعتبار، ادبیات معاصر ماست.
◀️ به کانال استاد شهریار زرشناس بپیوندید: @DrZarshenas
📌 #شهریار_زرشناس: بر خلاف نظر پوزیتیویست‌ها هر تمدنی یک پارادایم علمی برای خود ایجاد کرده است
📰حجم مطلب: ۲۵۰ کلمه | ⏱زمان مطالعه: ۲دقیقه
⭕️ نگاه #پوزیتیویستی به علم، معتقد است تاریخ تحولات علم یک جریان خطی انباشتی است که صورت اولیه آن در اعصار کهن باستانی ظهور کرد و بعد به مرور پیشرفت کرد تا به علم امروز رسید. علم امروز صورت کامل علم بشری است؛ کامل‌ترین صورت آن و علوم گذشته صورت‌های جاهلانه و ناقص علم امروزی اند.
⭕ همین حرف‌های رایجی که امروز وجود دارد مبنی بر این که علم پیشرفت کرده و یا تکنولوژی پیشرفت کرده است. کتاب‌های درسی تاریخ علم متاسفانه در کشور ما بر این مبناست.
⭕ با طرح دیدگاه‌های پل فایرابند، توماس کوهن، و تا حدی لاکاتوش و عده‌ای دیگر، نگاه مدرن و پوزیتیویستی به علم شکست و این تلقی به وجود آمد که علم اینگونه نیست که یک جریان انباشتی خطی بوده که از همان نقطه صفر در عصر باستان شروع شده و پیشرفت کرده و ما امروز در اوج پیشرفت علم هستیم و از قبلی‌ها بیشتر می‌دانیم. نه، اینگونه نیست.
⭕ کوهن در «تئوری پارادایم‌ها» می‌گوید هر تمدنی، به تعبیر ما هر #عالم_تاریخی، یک پارادایم علمی برای خود دارد. در ذیل آن پارادایم یک صورت علمی ایجاد کرده است و با از بین رفتن هر تمدن، پارادایم علمی آن تمدن نیز رفته است. طبق گفته کوهن این پارادایم‌ها با یکدیگر قابل مقایسه نیستند و نمی‌شود گفت کدام بهتر و یا بدتر یا کدام قوی‌تر و کدام ضعیف‌تر است. بلکه فقط می‌توانیم از ظهور و آمد و رفت پارادایم‌ها حرف بزنیم.
⭕ به این ترتیب می‌توانیم از پارادایم علم شرقی، پارادایم تمدن اسلامی، پارادایم علم یونانی–رومی و پارادایم قرون وسطایی سخن بگوییم.
◀️ به کانال استاد شهریار زرشناس بپیوندید: @DrZarshenas
جنبه متفکر شخصیت شهید آوینی.mp3
1.74M
🔊 #بشنوید
💬 #شهریار_زرشناس:
⭕ چهره متفکر شخصیت #شهید_آوینی بعد از شهادت او شناخته شد
⭕ رسانه‌ها تا مدتها مرتضای مستندساز را معرفی می‌کردند
▶️ @DrZarshenas
شهریار زرشناس
@DrZarshenas
📚 #واژه‌نامه سیاسی-فرهنگیِ #شهریار_زرشناس
📌کلیدواژه شماره ۲: امپریالیسم (Imperialism)
📰حجم مطلب: ۲۷۵کلمه | ⏱زمان مطالعه: ۲دقیقه
⭕️ واژه ی «امپریال» (Imperial) از ریشه لاتینی Imperium که به معنای قدرت مطلقه، حاکمیت مطلق، امپراطوری و حق فرمانروایی است گرفته شده است. واژه #امپریالیست در سال‌های ۱۸۳۰ میلادی برای نخستین بار در مورد یکی از طرفداران امپراطوری «ناپلئون بناپارت» به کار برده شد.
⭕️ مدتی بعد و در سال‌های ۱۸۹۰ میلادی «جوزف چمبرلین» سیاستمدار توسعه‌طلب انگلیسی و طرفداران او آشکارا کوشیدند تا ضمن تطهیر واژه #امپریالیسم، آن را در معنایی ممدوح و معادل سیاست توسعه‌طلبانه دولت #انگلستان به کار برند. آن ها آشکارا مدعی بودند که انگلستان جهت گسترش و توسعه اقتصاد خود باید به بهره کشی از منابع و امکانات ملل دیگر بپردازد و این سیاست را «امپریالیستی» می‌نامیدند.
⭕️ امپریالیسم در ذاتِ #سرمایه_سالاری نهفته است و به معنای حاکمیت شبکه‌های بزرگ و چندملیتی خصوصی یا دولتی و استثمار و غارت ملل محروم و نابودی استقلال و آزادی آن‌ها به منظور انباشت بیشتر سرمایه و ترویج آداب و عادات مدرن است. امپریالیسم از مظاهر استکبار است و در واقع صورت اقتصادی و بعضاً سیاسی و فرمالیتی استکبار، امپریالیسم نامیده می شود. جوزف چمبرلین ستون فقرات سیاست امپریالیستی را جستجو برای سرمایه‌گذاری‌های سودآور عنوان می‌کرد.
⭕️ امپریالیسم به عنوان یک پدیده اقتصادی-سیاسی، تجسّم نفسانیتِ خودبنیاد عصر جدید است و جهانِ امپریالیستی، ذاتاً تجاوزکار، توسعه‌طلب، بهره‌کش و سرکوب‌گر است که بخشی از ثروت خود را از قِبل چپاول امکانات و منابع ملل محروم به دست می‌آورد.
⭕️ مبارزه حقیقی علیه امپریالیسم فقط و فقط از طریق عبور از مرزهای مشهورات و مفروضات و باورها و ایدئولوژی‌ها و کلیت تفکر مدرن صورت می‌گیرد و این امر امکان پذیر نیست مگر از طریق تأکید بر مبانی و بنیان های تفکر دینی و حکمت معنوی.
◀️ به کانال استاد شهریار زرشناس بپیوندید: @DrZarshenas
تحول آوینی از روشنفکری تا انقلاب اسلامی.mp3
4.29M
🔊 #بشنوید
⭕️ روایت #شهریار_زرشناس از پیشینه، تحول و استواری #شهید_آوینی در اعتقاداتش:
💬 مرتضی باانقلاب تحول معرفتی پیدا کرد
💬 کدام روشنفکری درآخرین اتفاق زندگی خود به فکه می رود؟
▶️ @DrZarshenas
📌 مرتضی، متفکر متعهد انقلابی دوران گذار است.
🔻 سخنان #شهریار_زرشناس درسالگرد #شهید_آوینی
📰حجم مطلب: ۲۴۵کلمه | ⏱زمان مطالعه: ۲دقیقه
⭕ درباره آن وجه شخصیتی مرتضی که کمتر درباره آن حرف زده شده، سخن می‌گویم. مرتضی بسیجی بود، فیلمساز بود، نویسنده و هنرمند بود. اما چیز مهمی که در مرتضی هست و فکر می‌کنم کمتر به آن توجه شده است و آن بستر اصلی تمام وجوه شخصی سیدمرتضی است.
⭕ مرتضی، متفکر متعهد انقلابی دوران گذار است، یعنی با انقلاب اسلامی یک کذار تاریخی در مقیاس جهانی شروع شده و یک گذار تاریخی در داخل کشور ما. دو گذار تارخی که دقیقاً در متن هم‌اند مانند دو دایره تو در تو؛ این باور خود مرتضی هم بود. یعنی شما به نوشته‌های آوینی اگر رجوع کنید، بحثی که درباره عصر توبه بشریت دارد، عنوان طلیعه‌دار، تاویلی که از انقلاب اسلامی می‌کند.
⭕ آوینی بحثی دارد که انقلاب اسلامی را در نسبت با عالم غرب مدرن و تمامیت غرب مدرن قرار می‌دهد که این دقیقاً نشان‌دهنده همین رویکرد متفکرانه مرتضی است.
⭕ اعتقاد آوینی و فراتر از آن، وقتی از منظر حکمت معنوی تاریخ، نگاه می‌اندازیم به تحولاتی که در عالم غرب مدرن در صد سال قرن اخیر از سر گذرانده است، این را به خوبی درک می‌کنیم که عالم غرب مدرن در یک گذار تاریخی قرار دارد، این گذار از حدود سال‌های ۱۹۰۰ شروع شده و از نشانه‌های آن، ظهور اندیشه پست مدرن است و ورود عالم غرب مدرن، به دوران بحران انحطاطی آن است.
⭕ در داخل کشور هم، یک گذار تاریخی شروع شده، یعنی #انقلاب_اسلامی، اعتراض عالم ایرانی اسلامی به سیطره نزدیک به دو قرن شبه‌مدرنیته بیمار است.
✔بخش نخست
▶ @DrZarshenas
شهریار زرشناس
▶️ @DrZarshenas
📌 ما امروز در متن درگیری با غرب‌زدگی شبه‌مدرن در دوران گذار هستیم/ آوینی فرزند معنوی انقلاب بود و در متن این دوران گذار ظهور کرد و بالید.
🔻 سخنان #شهریار_زرشناس در سالگرد #شهید_آوینی
📰حجم مطلب: ۳۱۶کلمه | ⏱زمان مطالعه: ۲دقیقه
⭕️ غرب‌زدگی شبه‌مدرن تقریباً از اواسط دوره قاجاریه وارد کشور ما شد و از مشروطه به بعد غرب‌زدگی شبه‌مدرن به صورتبندی و فرمولاسیون حاکم بر ایران بدل شد. این غرب‌زدگی شبه‌مدرن که اراده‌ی سیاسی آن را در رژیم پهلوی می‌شود دید. نتایج تلخ و فاجعه‌باری را به بار آورد.
⭕️ بحران هویت، مشکلات اقتصادی، فقر، بی‌عدالتی ایجاد کرد و مناسبات اخلاقی و معیشت مردم را به هم ریخت و به رستاخیز عالم ایرانی اسلامی نسبت به این غرب‌زدگی شبه‌مدرن منجر شد.
⭕️ این رستاخیز برای چه بود؟ برای اینکه می‌خواست نقطه پایانی بر این تونل وحشت شبه‌مدرنیته بگذارد. خوب باید بساط جدید جایگزین می‌شد. غرب‌زدگی شبه‌مدرنیته یک بنایی ساخته بود، بنایی کژ، بیمار، ناکارآمد و ناسالم، بنای بحران‌ساز ولی بالاخره بنایی ساخته بود.
⭕️ بنای تعلیم و تربیت ساخته بود و مناسبات اقتصادی ایجاد کرده، مناسبات اجتماعی و وضعیت اخلاقی را دگرگون کرده بود.
⭕️ انقلاب اسلامی برای اینکه بتواند بنای کژ غرب‌زدگی شبه‌مدرن را دگرگون کند، باید ساخت سیاسی آن را که تجسمش رژیم پهلوی بود و ساخت‌های اقتصادی و اجتماعی آن را عوض می‌کرد و این نیازمند یک #دوران_گذار بود. ما باید گذاری را از سمت غرب‌زدگی شبه‌مدرن به سمت چشم‌اندازهای دینی و معنوی طی می‌کردیم به سمت ایجاد یک مدینه ولایی، به سمت آن چیزی که امروز به آن می‌گوییم #تمدن_نوین_اسلامی؛ بنابراین، با انقلاب اسلامی یک دوران گذار تاریخی شروع شد.
⭕️ نکته این است که این گذار که به راحتی انجام نمی‌شود و مواجه خاص خود را دارد. غرب‌زدگی شبه‌مدرن که حدود ۲قرن در ایران حضور داشته و نزدیک به یک قرن مسلط کامل بود که به این راحتی دست‌بردار نیست. کشاکش و درگیری رخ می‌دهد که ما امروز در متن آن درگیری هستیم.
⭕️ #آوینی فرزند معنوی انقلاب اسلامی بود و در متن این دوران گذار ظهور کرد و بالید. اگر این وجه آوینی را نبینیم هنرمند بودن و فیلمساز بودن او را درک نمی‌کنیم، تمام وجوه شخصیتی شهید آوینی به این وجه برمی‌گردد.
✔️ بخش دوم
▶️ @DrZarshenas