نقد طرح وان: فریب مردم به بهانه عدالت و یارانه ✍محمد برزگری کارشناس اقتصادی طرح "#وان" که با نام "طرح توزیع عادلانه یارانه انرژی" نیز شناخته می‌شود، در ظاهر نوآوری در نظام یارانه‌ای کشور به نظر می‌رسد، اما در حقیقت، فاقد هرگونه نوآوری واقعی بوده و تنها تلاشی برای فریب مردم و زمینه‌سازی برای افزایش قیمت حامل‌های انرژی است. در این طرح، به جای پرداخت یارانه مستقیم به ازای مصرف هر واحد انرژی، به هر فرد یا خانوار، به‌طور ماهانه، سهمیه‌ای از واحدهای انرژی به نام "وان" تخصیص داده می‌شود. افراد می‌توانند از این واحدها برای خرید حامل‌های انرژی مانند بنزین، گاز و برق استفاده کنند. مدافعان این طرح مدعی هستند که این روش توزیع یارانه عادلانه‌تر است و به مصرف‌کنندگان کم‌مصرف، نفع بیشتری می‌رساند. با وجود این، ایرادات متعددی بر این طرح وارد است: 1. فریبکاری در پوشش عدالت: #طرح_وان با وعده عدالت در توزیع یارانه، به دنبال افزایش قیمت حامل‌های انرژی است. در واقع، با این طرح، یارانه به‌طور پنهان از قیمت انرژی حذف می‌شود و مردم مجبور به پرداخت هزینه واقعی آن خواهند شد. ادعای عدالت در این طرح مغشوش‌کننده است. یارانه‌ها به صورت نقدی باید به اقشار کم‌درآمد تعلق گیرد تا بتوانند با توجه به نیاز خود از آن برای خرید حامل‌های انرژی یا سایر مایحتاج زندگی استفاده کنند. 2. نادیده گرفتن تنوع مصرف: نیاز به حامل‌های انرژی در بین افراد و خانوارها به شدت متفاوت است. این طرح، تفاوت در الگوی مصرف را نادیده می‌گیرد و برای همه افراد، سهمیه واحدی از انرژی در نظر می‌گیرد. خانوارهای پرجمعیت و ساکن مناطق سردسیر که به طور طبیعی مصرف انرژی بالاتری دارند، با اجرای این طرح متضرر خواهند شد. 3. پیچیدگی و بار اجرایی بالا: ایجاد واحد جدید انرژی به نام "وان" و تبدیل یارانه‌ها به این واحد، سیستم را پیچیده‌تر می‌کند و زمینه سوءاستفاده و فساد را فراهم می‌آورد. اجرای این طرح نیازمند زیرساخت‌های جدید و صرف هزینه‌های هنگفت است که در شرایط فعلی اقتصادی کشور، غیرقابل توجیه به نظر می‌رسد. 4. بی‌توجهی به پیامدهای اجتماعی: افزایش قیمت حامل‌های انرژی، به‌طور مستقیم بر اقشار کم‌درآمد و آسیب‌پذیر جامعه تاثیر منفی می‌گذارد و می‌تواند منجر به تشدید فقر و نابرابری اجتماعی شود. این طرح، هیچ برنامه‌ای برای جبران این پیامدهای منفی ندارد و صرفاً به دنبال کسب منافع سیاسی و اقتصادی از طریق فریب مردم است. راهکار جایگزین: به جای طرح‌های غلط و فریبنده مانند طرح وان، باید به دنبال راهکارهای اصولی و عادلانه برای اصلاح نظام یارانه‌ای کشور بود. هدفمند کردن یارانه‌ها و پرداخت یارانه مستقیم به اقشار کم‌درآمد حمایت از توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و اصلاح الگوی مصرف ایجاد شفافیت در قیمت‌گذاری و توزیع حامل‌های انرژی با اتخاذ این رویکردها، می‌توان ضمن حمایت از اقشار نیازمند، به حفظ منابع ملی و محیط زیست نیز کمک کرد. در نهایت، طرح وان نه تنها نوآوری مفیدی در نظام یارانه‌ای کشور محسوب نمی‌شود، بلکه تلاشی مذبوحانه برای فریب مردم و افزایش قیمت حامل‌های انرژی به بهانه عدالت و یارانه است. اجرای این طرح نه تنها منافع مردم را تامین نمی‌کند، بلکه می‌تواند پیامدهای منفی اقتصادی و اجتماعی به دنبال داشته باشد.