📌توضیح: توئیت تصویر فوق، اخیراً از سوی کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس (جناب دارابی)، مطرح شده است. ایشان اخیراً گزارشی را آماده کرد که توسط مسئولان مجلس مورد استناد، و پشتیبان آن کانسپت معروف #گران‌کن_و_یارانه_بده قرار گرفت. به نظر می‌رسد، ایشان قبول ندارد که شرایط کشف قیمت، تنها در بازار کارآ صادق است. بیایید این گزاره را بررسی کنیم. 📜 تحلیل | رضا احسانی ‏📍آیا #بازار_ارز_ایران مجاز به کشف قیمت است؟ 📕سؤال فوق‌آمده را اینطور می‌شود پرسید که آیا سیاستگذار، مانند تعریف پایۀ بازارهای کلاسیک، باید در مقولۀ ارز نیز کنار بایستد و اجازه بدهد عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگانِ «بازار ارز» خودشان بر مبنای مکانیزم عرضه و تقاضا کشف قیمت کنند؟ به‌اصطلاح قیمت ارز در ایران باید از اینجا دربیاید؟ 📗 برای پاسخ به این پرسش، خوب است ببینیم مطابق مبانی علم اقتصاد، چه‌گونه بازاری (اعم از کالا، یا کار و... و همچنین "بازار ارز") کارآست و اجازهٔ کشف قیمت دارد؟ یعنی قیمت بهینۀ ارز در چه بازاری بر اساس عرضه و تقاضا تعیین شود؟ آیا معقول است بازار انحصاری، یا بازار غیرقانونی فعلی ‏را کاشف قیمت بدانیم؟ 📘 مطابق مبانی خرد پیشرفته، فصول ‎#بهینه_پرتو و ‎#نقض، فقط بازاری مجاز است بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا کشف قیمت کند که: سالم و قانونی، ذره‌ای (دارای بازیگران کوچک و غیر انحصارگر و ضد تبانی)، رقابتی، دارای قیمت‌های انعطاف‌پذیر، مشمول کامل بودن اطلاعات و غیره باشد (فروض پایۀ کلاسیکی). فقط این بازار و لاغیر! به عبارت فنی: در این فصول، اثبات می‌شود بازاری کارآست، و شایستگی کشف قیمت دارد که MRS, MRTS, MPX,... ها برابر باشد. مطابق 9 شرط خاص. 📙عنایت بفرمایید: بازارهای ارز دنیا با تقریب خوبی چنین شرایطی دارند؛ به دلیل ماهیت بازیگران و عرضه و تقاضاکنندگانشان. و اتفاقاً چنین شرایطی با تقریب خوبی در آن بازارها برقرار است. پس کشف قیمت در این بازارهای رقابتی مفید و مؤثر و مورد تأیید دانش اقتصاد است. ⁉️اما بازار سراسر انحصار و تبانی و فاسد ایران، که تقریباً تمام بازیگران مؤثرش (دولت انحصارگر، پالایش و پتروشیمی و بانک و فرار سرمایه و قاچاقچی و ارز خانگی و ...) خارج از شمول بازار کارا هستند، شایستگی کشف قیمت دارد؟! مطابق مبانی پایۀ اقتصاد خرد، خیر! این کانون اشکال اساتید ماست. در شکست بازار و انحصار، طبعاً دولت باید برای قیمت‌گذاری ورود کند. 🧨تبصره: دکتر حسین صمصامی در یک شاهکار علمی کلاسه شده و عالی در کتاب #جعبه_سیاه_تضعیف_ریال با ذکر 16 دلالت، اثبات کرده‌اند که بازار ارز ایران شرایط پایۀ بازار رقابتی را ندارد. عنایت فرمودید؟ به 16 دلیل! خلاصه‌اش را {اینجا: https://tn.ai/2878059} ملاحظه بفرمایید. 🔎از منظر #فقهی نیز، یکی از چهار استثنائی که دولت اسلامی می‌تواند و #باید ورود کند، شرایطی است که کشف قیمتی صورت گرفته که پَرت است! یعنی چه؟ یعنی با تبانی و انحصار و فساد یک قیمت غیرواقعی برای یک چیزی در بازار رواج پیدا کند. مرحوم شهید صدر در #الإسلام_یقود_الحیات در این زمینه بحث می‌کند. ❓خب؛ حالا آیا قیمتی که مطابق نظریۀ اساتید معظم ما - خصوصاً دکتر صمصامی، دکتر شرافت و دکتر داوودی - تعیین می‌شود، #ثابت و #دستوری است؟ 📕پاسخ این است که #ابداً! سیاستگذار در این شرایط، به‌صورت تحکمی و دستوری و ثابت یک نرخی را تعیین نمی‌کند. بلکه مطابق #مدل‌های_اقتصادی (که مثلاً می‌تواند مدل پایان‌نامۀ دکتر صمصامی باشد یا نباشد) یک سیاستی را هدف می‌گیرد؛ مثلاً می‌گوید می‌خواهم با داده‌های گوناگون تجارت و بدهی خارجی و تورم داخلی و تورم خارجی و چه و چه و چه، با این داده‌ها، یک نرخ ارزی تعیین می‌کنم که مثلاً اشتغال را حداکثر کند، یا تورم را حداقل کند، یا بازار را به اشتغال کامل برساند (در F.O.C بسته به این سیاست‌ها مشتق می‌گیرد و برابر صفر می‌گذارد). از این مدل‌ها یک نرخ بهینه برای آن سیاست موردنظر به دست می‌آید. 🛎 در شرایط شکست بازار - هم مطابق مبانی کلاسیک و پایۀ اقتصاد متعارف و هم بر اساس مبانی و اصول اسلامی - چنین کنشی مورد انتظار است. 💠 «اقتصاددان واقع‌گرا» | {ایتا} | {تلگرام} |