هدایت شده از MESBAHYAZDI.IR
در این مسیر تعصبی نداریم؛
🔰طرح علامه مصباح یزدی(قدس سره) برای اسلامی سازی علوم انسانی:
🔸️به نظر ما، عمده‌ترین عامل کاستی در علوم غربی از آن زمانی پدید آمد که کسانی مدعی شدند علم حقیقی، چیزی است که فقط با روش تجربه حسی قابل اثبات است.
🔸️آنها نتایج تجربه را به دیگران ارائه داده و اسمش را گذاشتند «علم» (ساينس) و سایر معارف بشری مانند فلسفه، هنر، اخلاق و ارزش‌های اخلاقی و به‌طور کل متافیزیک را از حوزه علوم خارج کردند.
🔸️بسیاری از مسائلی که به‌عنوان نظریات علمی در علوم مختلف مطرح می‌شود، مبتنی بر یک اصل متافیزیکی نادرست است. برای مثال، در کیهان‌شناسی، نظریه‌ای وجود دارد که می‌گوید اصل پیدایش جهان به‌صورت انفجاری از یک ماده متراکم آغاز شده است.
🔸️وقتی سؤال می‌کنیم که چرا این انفجار در این ماده به وجود آمد، می‌گویند که این تصادفی بوده است. این به معنای پذیرفتن این است که برخی پدیده‌ها بدون هیچ علتی اتفاق می‌افتند، در حالی که در متافیزیک ثابت می‌کنیم که هیچ پدیده‌ای بدون علت نمی‌تواند تحقق یابد.
🔸️پس یکی از اشکالات کلی بر علومی که به نام علوم غربی شناخته می‌شوند، این است که مبتنی بر اصول موضوعه‌ای هستند که در علوم دیگری مانند متافیزیک و اپیستومولوژی باید اثبات شوند. این علوم بدون توجه به آن اصول موضوعه، مطالبی را مورد قبول قرار می‌دهند.
🔸️مسئله دیگری که از اشکالات کلی علوم غربی است، این است که در زمینه علوم انسانی، مسائل عمدتاً ارزشی و از علوم دستوری هستند؛ مانند اخلاق، سیاست و اقتصاد. موضوع این علوم انسان است و قضاوت قطعی درباره این احکام ارزشی، مبتنی بر شناخت انسان با تمام ابعاد وجودش است. در حالی که علم بیشتر از بُعد مادی انسان را اثبات نمی‌کند و نمی‌تواند اثبات کند.
🔸️تحول در علوم انسانی ایجاب می‌کند که در مرحله اول، حوزه معرفت‌شناسی را تقویت کنیم و راه‌های صحیح کشف واقعیت را شناسایی کنیم. پس از حل مسائل معرفت‌شناسی، باید به حوزه متافیزیک و اصول عقلی که در فلسفه اعتبار دارد، بپردازیم. در نهایت، باید به انسان‌شناسی بپردازیم و حقیقت انسان را شناسایی کنیم.
🔸️این سه رشته علم به ترتیب مقدم بر تحقیق در علوم انسانی هستند. ما باید این رشته‌ها را تقویت کرده و از معرفت‌شناسی به هستی‌شناسی و از آن به انسان‌شناسی و سپس به ارزش‌های انسانی در حوزه‌های مختلف بپردازیم.
🔸️به این ترتیب، ما فکر می‌کنیم که تحول اساسی در علوم انسانی محتاج به چنین طرح جامع و گسترده‌ای است. این طرح با آموزه‌های اسلامی کاملاً وفق می‌دهد و در اسلام اثبات می‌شود که راه‌های معرفت مختص به حس نیست و انسان‌های برجسته می‌توانند از شهود عرفانی استفاده کنند.
🔸️بنابراین، ما نام این طرح را "اسلامی کردن علوم" می‌گذاریم. ما نسبت به دین خاص، مذهب خاص، قومیت خاص یا نژاد خاص تعصبی نداریم. علمی که کاشف از حقیقت باشد، برای ما محترم است؛ چه از غرب باشد و چه از شرق، چه مؤمن باشد و چه کافر.
🔺️ آيت‌الله مصباح در کنگره بين‌المللی علوم انسانی، ۱۳۹۱/۰۳/۰۲
#علوم_انسانی
#استاد_فکر
#مصباح_اندیشه
#اسلامی_سازی_علوم_انسانی
📱 @mesbahyazdi_ir