🔰یلدا و جشن های گمشده دی ماه
✍ واژه #دی از مصدر دا آمده است که در #اوستا و فارسی هخامنشی و #سانسکریت به معنای دادن، آفریدن، ساختن و بخشیدن است.
داتر نیز که در پهلوی داتار و در فارسی دادار یا آفریدگار گفته شده از همین کلمه است.
روزهای اول، هشتم، پانزدهم و بیست و سوم دی ماه جشن برگزار میشده است.
روز اول ماه دی(که شب قبلش میشود یلدا) تحت عنوان #خرم_روز بوده است.
در خرم روز شاهنشاه از تخت به زیر میآمد، لباس سفید میپوشید و در چمنی بر فرشهای سفید مینشست و بار عام میداد. هر کسی میتوانست به حضور او بار یابد. آنگاه شاهنشاه با عموم کشاورزان خصوصاً دهقانان سخن میگفت و با آنان میخورد و میآشامید.
شاه در آن روز چنین میگفت من امروز چون یکی از شما هستم و با شما برادرم زیرا که قوام جهان به آبادی است که در دست شماست و قوام آبادی و پادشاه است.
البته غیر از این چهار روز در بعضی از روزهای دیگر دی ماه نیز جشن هایی وجود داشت از جمله در روزهای چهاردهم دی ماه که #جشن_سیرسور برگزار میشده و مردم به خوردن سیر و آشامیدن شراب میپرداختند و سبزی را با گوشت میپختند تا دفع آفات شیطانی کند و امراض حاصله از نفوذ دیوان را برطرف نماید.
در روز پانزدهم دی ماه معمول بوده است که صورت انسانی را از خمیر یا گل سرخ میساختند و بر فراز درگاه میگذاشتند.
روز شانزدهم دی نیز عیدی رواج داشته است که به دو نام مطرح گردیده است ولی تلفظ این دو نام امروزه درست معلوم نیست یکی از این دو اسم گویا نامی مرکب است که جز نخستین آن لفظ گاو است که به داستانی از پادشاهی #فریدون اشاره دارد.
در کتاب آیینها و جشنهای کهن در ایران امروز آمده است که دی ماه در ایران کهن ۴ جشن را در بر داشت:
نخستین روز دی ماه و جشن های بعدی روزهای هشتم، پانزدهم و بیست و سوم یعنی سه روزی که نام ماه و نام روز یکی بود، بوده است. امروز از این چهار جشن تنها شب نخستین روز دی ماه را که شب #یلدا میباشد جشن میگیرند.
📔جشن های ملی ایرانیان، اثر رضا دشتی
https://eitaa.com/ejtemaiyatt