✡️ نقد و بررسی گزارش اعدام مردان بنی قریظه
🎯 خلاصهی مقاله
1️⃣ حادثه #بنیقریظه از حوادثی است که مستشرقان روی آن حساسیت زیادی دارند. ریشهی داستان، روایت #ابن_اسحاق است که نیاز به تأمل جدّی دارد. (ابن اسحاق در سال 151، یعنی 145سال پس از واقعه بنیقریظه از دنیا رفته است.) او مینویسد: رسول خدا (ص) بنیقریظه را در خانهای در مدینه زندانی کرد، سپس چندین خندق کنده دستور داد آنان را آوردند و در حالیکه گروه گروه آنان را میآوردند سرهایشان را قطع کرد و اینها را ششصد یا هفتصد و برخی تا هشتصد و نهصد نفر گفتهاند!
2️⃣ «سید برکات احمد» در جزئیات این روایت مناقشاتی کرده و گفته است که مگر نمیشد پیامبر (ص) اینها را به مدینه نیاورد و کنار قلعه خودشان آنان را گردن بزند؟! و نکته دیگر اینکه مگر خندق از قبل در نزدیک مدینه نکنده بودند. چه لزومی داشت تا دوباره خندق بکنند؟!
3️⃣ #ابن_حجر_عسقلانی این واقعه و گزارشهای مربوط به آن را انکار کرده و از روایاتی که ابن اسحاق در موضوعات نبردهای صدر اسلام از یهودیان نقل میکند که آنان هم از پدران خود روایت کردهاند، به «حکایات غریب» تعبیر میکند. معاصر ابن اسحاق یعنی #مالک_بن_انس هم ابن اسحاق را به دروغگویی متهم کرده و او را به جهت نقل چنین روایاتی، و بهعنوان کسی که روایاتش را از یهودیان میگیرد، دجال میشمارد.
4️⃣ قرآن کریم بهعنوان تنها منبع معتبر و معاصر این ماجرا، به گونهای بسیار مختصر در آیه 26 سوره احزاب به این حادثه اشاره کرده و فقط از کسانی که مستقیماً در نبرد شرکت داشتهاند سخن میگوید. اگر کشته شدگان در این حادثه 600 تا 900 نفر بودند رویدادی مهم تلقی و در قرآن بهصورت روشن به آن اشاره میشد که از آن درس و عبرت گرفته شود. اما فقط با اعدام سران خطاکار بنیقریظه، طبیعی است که بیش از این مقدار در قرآن اشاره نشود.
5️⃣ این داستان، نمونهای مشابه در تاریخ قدیمی #یهود دارد که میتوان این گزارش را نسخهای از همان نقل کهن دانست. در آن حادثه گفته میشود انقلابیون یهود علیه رومیان قیام کردند، اما پس از تخریب معبد آنان در سال 73 میلادی و فرار آنها به قلعه #ماسادا، ماجرا به قتلعام ایشان پس از محاصرهشان انجامید. برخی از آنان كه از واقعه جان سالم به در بردند به جنوب گریختند و به #یثرب آمدند و در آنجا ساکن شدند و آنان که ماندند گزارش آن را به نسلهای بعدی منتقل کردند.