خواجه نصیرالدین طوسی (۵۹۷-۶۷۲ق) حکیم و متکلم شیعی قرن هفتم هجری قمری است. خواجه نصیر احیاگر فلسفه و مبتکر روش فلسفی در کلام شیعه دانسته شده است. برخی از علمای شیعه همچون علامه حلی و قطب‌الدین شیرازی از شاگردان وی بوده‌اند. خواجه نویسنده کتاب‌ها و رساله‌های بسیاری در علوم اخلاق، منطق، فلسفه، کلام، ریاضیات و نجوم است. پنجم اسفندماه، به یاد این دانشمند به عنوان روز مهندس به ثبت رسیده است. به این مناسب در دو فرسته مروری خواهیم داشت بر کتاب #اخلاق_ناصری، مهمترین اثر وی در عرصه حکمت عملی. #انسانیات #خواجه_طوسی #اخلاق_ناصری •••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻••• https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2

معرفی کتاب اخلاق ناصرى‏ 🔰 بخش اول: معرفى اجمالى‏ 🔸«اخلاق ناصرى»، اثر خواجه نصير الدين طوسى، به زبان فارسى و يكى از مهم‏ترين رساله‏هاى حكمت عملى در دوره اسلامى است كه در سال 633 ق، نوشتن آن به پايان رسيده است. 🔸 مطالب كتاب، تلفيقى از ديدگاه فلسفى و علمى يونانى و ديدگاه اسلامى است كه در باره انسان و خانواده و جامعه مى‏باشد. خواجه، با نوشتن اين اثر كه اولين اثر مهم حكمت عملى بود، سنتى را بنا نهاد كه نه در دوره اسلامى و نه در دوره يونانى قبل از او، سابقه نداشت. 🔸 كتاب اخلاق ناصرى، ترجمه و تحرير «تهذيب الاخلاق» ابو على مسكويه، به اضافه دو قسمت ديگر در تدبير منزل و سياست مدن است كه خواجه خود، به آن افزوده است. 🔸 مؤلف، مدتى نسبتاً طولانى، در دربار اسماعيليان قهستان بود و از درباريان ناصر الدين عبد الرحيم به حساب مى‏آمد. روزى در مجلس، ناصر الدين سخن از كتاب تهذيب الاخلاق ابو على مسكويه به ميان آورد و از نصير الدين خواست كه آن را از عربى به فارسى ترجمه كند؛ نصير الدين در پاسخ گفت: زيبايى‏هاى لفظى اين كتاب در اثر ترجمه از بين خواهد رفت و اين كتاب، شامل تنها يكى از شاخه‏هاى حكمت عملى است؛ يعنى حكمت خلقى يا تهذيب الاخلاق و از دو شاخه ديگر( تدبير منزل و سياست مدن) يادى نشده است، سپس پيشنهاد تأليف كتابى را داد شامل سه بخش، به طورى كه بخش اول، خلاصه كتاب تهذيب الاخلاق باشد و دو بخش ديگر، به دو شاخه ديگر دانش حكمت عملى با توجه به آثار و آراى ديگر حكما بپردازد. ناصر الدين موافقت كرده و مشوق مؤلف در تأليف گرديد و نصير الدين به احترام ناصر الدين، عبد الرحيم، نام كتاب را« اخلاق ناصرى» نهاد. 🔸 ساختار كتاب، شامل يك مقدمه و سه مقاله است. در مقدمه، سبب تأليف و موضوع كتاب و رئوس مباحث آن، بيان شده است. 🔸 مقاله اول، در حكمت خلقى است كه بيشتر مطالب آن از تهذيب الاخلاق ابن مسكويه برگفته شده است و شامل هفت فصل در مبادى و ده فصل در مقاصد است. 🔸مقاله دوّم، در مورد تدبير منزل بوده و شامل پنج فصل است. نصير الدين آن را از رساله مختصر تدبير منزل، نوشته نويسنده به نام آبروسن يونانى گرفته و خود، آن را به آداب متقدمان و متأخران موشح كرده است. 🔸 مقاله سوم، شامل هشت فصل است كه نصير الدين در نوشتن آن از كتاب‏هاى فصول المدنى و آراء اهل المدينة الفاضلة فارابى و السياسة ابن سينا، استفاده كرده است. در نهايت، اين فصل، با قسمتى از وصاياى منسوب به افلاطون تمام مى‏شود. 📚 منبع: معرفی کتاب در نرم افزار خواجه نصیرالدین از مجموعه نور #انسانیات #خواجه_طوسی #اخلاق_ناصری •••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻••• https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2

معرفی کتاب اخلاق ناصرى‏ 🔰بخش دوم: گزارش محتوا در اخلاق ناصرى مسائل بنيادينى وجود دارد كه مهم‏ترين آنها مورد پژوهش قرار مى‏گيرد: 1⃣ معرفت نفس ناطقه: خواجه شش فصل از هفت فصل قسم اول از مقاله اول را به نفس انسانى اختصاص داده است. 🔸وى بعد از بيان مقدمه‏اى، بساطت، جوهريّت و تجرّد را مورد بررسى قرار داده و بقاى نفس ناطقه پس از ترك بدن را به تأكيد تبيين مى‏سازد، آن‏گاه براى نفس حيوانى، دو قوّه ادراك آلى و تحريك ارادى را نام برده و سه قوه، براى انسان برمى‏شمارد كه عبارتند از: نخست، قوه ادراك معقولات و تميز ميان مصالح و مفاسد اعمال كه آن را قوه نطق مى‏خوانند؛ دوم، قوه شهوى كه مبدأ جذب منافع و... است؛ سوم، قوه غضبى كه مبدأ دفع مضار و اقدام بر اهوال و شوق تسلط و ترفع مى‏باشد. 🔸خواجه، سه قوه را به سه نفس بازگردانده و نفس اول را نفس ملكى و دوم را نفس سبعى و بالاخره آخرى را نفس بهيمى مى‏نامد. وى با تشريح گفتار فوق، مراتب صعود موجودات و خاصّه آدمى را مورد توجه قرار داده و گذار از درجه نقصان به كمال را توسّط آلات و قواى نفس ناطقه، موجب دست‏يابى به فضيلت و شرف افزون‏تر مى‏داند. 2⃣ مفهوم خير و سعادت: خواجه، تصريح مى‏كند كه خير بر دو نوع است: يكى، مطلق و يكى، نسبى؛ خير مطلق، آن معنى است كه مقصود از وجود موجودات، آن است و غايت همه غايت‏ها اوست و خير نسبى، چيزهايى است كه در وصول بدان غايت نافع باشد و اما سعادت هم از قبيل خير است ولى به اضافه با هر شخصى؛ سعادت هر شخصى، غير از سعادت شخصى ديگر بوده، ولى خير در همه اشخاص يك‏سان مى‏باشد. خواجه، پس از تبيين معناى خير و اقسام آن، در باره سعادت سخن گفته و آن را مشتمل بر چهار جنس مى‏داند و آنها عبارتند از: حكمت، شجاعت، عفّت و عدالت. 3⃣ عدالت: عدالت، مبسوطترين بحث اخلاقى در اخلاق ناصرى است. خواجه، عدالت را نه ذيل باب سياست، بلكه در چهارچوب اخلاق طرح نموده و آن را بر ديگر فضايل سه‏گانه اخلاقى رجحان مى‏دهد. وى، تصريح مى‏كند كه هيچ فضيلتى، شريف‏تر از عدالت نيست. 4⃣ سياست: به نظر خواجه، آدمى هم در بقاى فرد و هم در بقاى نوع، به ديگران محتاج است. تكامل فرد و به فعليّت درآمدن قواى وى، بدون اجتماع، ممكن نيست و مردمى كه در مدينه اجتماع مى‏كنند، داراى انگيزه‏هاى مختلفى هستند و چون انگيزه‏ها مختلف است، تنازع پيش مى‏آيد، بنا بر اين، نيرويى لازم است كه هر كس را به آنچه كه مستحق آن است، برساند و متجاوز را سر جاى خود بنشاند و اين نيرو، همان سياست و تدبير ملك است. 🔸هم‏چنان‏كه هر صفت يا عملى، يا خير است و يا شر، اجتماع هم يا خير است و يا شر؛ جامعه خير، همان مدينه فاضله است و جامعه شر، مدينه ضالّه. مدينه فاضله، يك قسم بيشتر ندارد، چون خير، يكى بيش نيست، ولى جامعه شرّ، اقسام مختلفى دارد كه اساساً سه قسم است كه عبارتند از: جامعه جاهل نادان، جامعه فاسق و جامع ضال و گمراه. 🔸 به نظر خواجه، رياست عظمى در مدينه صورت‏هاى گوناگونى دارد و رياستى كه از همه كامل‏تر است، عبارت است از رياست حكمت؛ يعنى حاكم، حكيم باشد و اين سياست عظمى، چندين شرط دارد و رئيس بايد واجد اين شرايط باشد: اول، حكمت كه غايت همه غايات است؛ دوم، تعقّل و خرد كه راهى است به حكمت؛ سوم، حُسن اقناع و تخيل، چون همه مردم اهل برهان نيستند و با تخيل و سخنان شاعرانه و اديبانه و تمثيل، مردم بهتر قانع مى‏شوند؛ چهارم، قوه جهاد داشته باشد. وى، سپس، تصريح مى‏كند كه كامل‏ترين نوع رياست حكمت، آن است كه حاكم، مؤيّد به وحى الهى باشد؛ يعنى خودش كامل باشد تا بتواند ديگران را كامل كند، خودش مخاطب« انك لعلى خلق عظيم» باشد تا بتواند به وظيفه مكارم الاخلاق قيام نمايد. 📚 منبع: معرفی کتاب در نرم افزار خواجه نصیرالدین از مجموعه نور #انسانیات #خواجه_طوسی #اخلاق_ناصری •••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻••• https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2

رهبر معظم انقلاب: فردوسی را بزرگ کنید، فردوسی در قله است ... فردوسی ایران را سروده ولی با دید یک مسلمان سروده #حکیم_فردوسی #شاهنامه •••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻••• https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2

فرسته‌های درباره #حکیم_فردوسی و #شاهنامه را از اینجا دنبال کنید

•••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻••• https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2