جنسیت و افق‌های آینده عناصر مولد الگوی زن شرقی در سنت ایرانی ابوالفضل اقبالی ✅ سنت فرهنگی-اجتماعی جامعه ایران زمینه‌ای حاصلخیز و مستعد برای تداوم حیات الگوی زن شرقی است. این سنت دیرپا، با وجود تغییرات فرهنگیِ پرشتاب در جامعه ایران، هنوز هم نزد بسیاری از مردم تعیین‌کننده الگوی رفتار و سبک زندگی است. در این میان، یکی از مولفه‌های مهم و قدرتمند این سنت فرهنگی-اجتماعی، افق‌های جنسیتی برای آینده فرزندان است. ✅ آینده همواره مهمترین دغدغه افراد و خانواده‌ها بوده است. آینده شغلی و اقتصادی، آینده تحصیلی، آینده خانوادگی و بسیاری از این دست که به‌مثابه تصویری مبهم نزد افراد وجود دارند. ساختن آینده براساس ایده‌آل‌ها مهمترین انگیزه برای تلاش، پویایی و پذیرش سختی‌هاست. این تصویر اما زوایای روشنی هم نزد خانواده و جامعه ایرانی دارد. به‌ویژه آنجا که این تصویر متعلق به دختر خانواده باشد. نگرانی نسبت به وضعیت آینده دختران در میان خانواده‌های ایرانی کمتر است زیرا برای دختران عنصری به نام «شوهر» تعیین‌کننده ابعاد و زوایای تصویر آینده بوده است. در فاهمه جامعه ایرانی، هویت شغلی، علمی و حرفه‌ای دختر به‌شدت متاثر از «سایه‌ی شوهر» بوده و وضعیت دختران در آینده تابعی از وضعیت شوهرشان است. لذا درخواست‌ها و انتخاب‌های دختران همگی به «خانه شوهر» حواله داده می‌شوند. ✅ گویی این دختر فاقد انتخاب‌های فردی و رسالت‌های اجتماعی است که نه تنها مجاز، بلکه موظف به پیگیری آنهاست. این سخن ابداً به آن معنا نیست که ما نباید در تربیت دختران، افق خانواده‌گرایانه داشته باشیم و معطوف به پذیرش نقش‌های خانگی تربیت نکنیم. خیر! بلکه به این معناست که برای او «هویتِ معطّل» خلق نکنیم و انتخاب‌های فردی و اجتماعی او را منوط به ازدواج و رضایت شوهر در آینده نکنیم. دختران هم مانند پسران سهمی مستقل از حیات اجتماعیِ آینده دارند که در چارچوبی از ارزش‌های اجتماعی، ظرفیت‌های فردی و ضرورت‌های تمدنی مجاز به خلق وضعیت خود در آینده هستند. این حداقل تغییری است که به اقتضاء الگوی سوم باید محقق شود. لذا باید در سبک تربیتی و جامعه‌پذیری دختران تجدیدنظر کرد. زیرا پیامد چنین وضعیتی یقینا به انفعال زنان و مادران آینده در خانواده و جامعه منجر خواهد شد. ✅ حقیقت این است که جنسیت تاثیری در اصلِ داشتن رسالت اجتماعی و مسئولیت خانوادگی ندارد و تفاوت صرفاً در ناحیه کیفیت نقش‌هاست. هم پسران باید در قامت مردان جامعه و پدران و همسران خانواده، به ساخت جامعه همت گمارند و هم دختران باید در نقش زنان جامعه و همسران و مادران خانواده در آینده ظاهر شوند. لذا دختران هم باید مانند پسران مواجهه فعالانه‌تری را با «آینده» تجربه کنند. البته باید متذکر شد که در وضعیت مدرن، نظامات تربیتی و آموزشی و نیز ساختارهای اقتصادی-اجتماعی به نوعی طراحی شده‌اند که آینده‌ای فراجنسیتی برای دختر و پسر رقم بزنند و شرایط اکنونِ جامعه ایران نیز همین‌گونه است.

شهادت یا نفله‌گی؟ حقیقتِ قتلِ حمیدرضا الداغی کدام است؟ ابوالفضل اقبالی ☑️ اخیرا محسن برهانی استادِ خودجسورپندار دانشگاه تهران در توئیتی ادعا کرده است که چون #حمیدرضا_الداغی احکام پیچیده فقهی را در موقعیت دفاع از خطر رعایت نکرده، «نفله»(تعبیر گستاخانه ایشان است) شده و شایسته هیچ مدحی نیست. صرفنظر از اینکه این توئیت ایشان نشانگر عصبانیت و لجبازی او با مردم متدین ایران است، اما ببینیم آیا واقعا این ادعای ایشان درست است یا خیر؟ ✅️ فرض کنیم تنها داده در اختیار ما همان فیلم منتشر شده در فضای مجازی باشد. ماجرا چیست؟ یکی از چند اراذل و اوباش حاضر در صحنه با زور و رفتاری کاملا «متعرضانه» می‌خواهد دختری را با خود ببرد و خود دختر و رفیقش مقاومت می‌کنند(اکراه و عدم تمایل دختر به رفتن با آن پسر کاملا واضح است). جالبه که حتی رفیق خود آن پسر مزاحم(شریک جرم اصلی) هم در ابتدای فیلم مانع او می‌شود. در این حین یک شهروندی که عابر گذری است و متوجه این درگیری شده وارد صحنه می‌شود. تا اینجا چند نکته قابل ملاحظه است: ✅️ اولا مزاحمان آن دختر از اراذل باسابقه شهر سبزوار بودند و سبزوار هم شهرستان کوچکی است. در چنین جوامع کوچکی بعید نیست که اراذل و اوباش شهر افراد شناخته شده‌ای باشند. چنین افرادی معمولا هراس اجتماعی که نسبت بهشان وجود دارد سوءاستفاده‌های زیادی می‌کنند. اخاذی از مردم، تعرض به نوامیس و... رفتار شایع این اراذل است. بعید نیست در این صحنه نیز نوعی تعرض به آن دختر در حال رقم خوردن باشد. ✅️ ثانیا از هیچ کجای این موقعیتی که شاهد بودیم(از سطح درگیری اراذل با دختر تا نحوه ورود شهید الداغی به صحنه) بوی مرگ نمی‌آید. میزانسن صحنه در حد یک خصومت یا درگیری معمولی خیابانی است. حتی نحوه هجوم حمیدرضا به اراذل هم حاکی از این است که او حتی احتمال دست به چاقو بردن توسط آنها را نمی‌دهد و در اثنای درگیری غافلگیر می‌شود. لذا اساسا موضوع این اتفاق «دفاع مشروع در برابر خطر» نیست که برهانی از آن سخن می‌گوید. ✅️ ورود شهروند سبزواری به این صحنه کاملا با هدف تذکر و عتاب به فردی‌ست که در حال ایجاد مزاحمت برای یک دختر جوان است.(موقعیتی که به جز بی‌ناموس‌ها، بقیه نسبت به آن چنین واکنشی را نشان می‌دهند) مردهای باغیرت در مواجهه با چنین صحنه‌هایی، به دلیل زننده بودن نفس آن رفتار، همان ابتدا مواجهه‌ای عتاب‌گونه با مرد می‌کنند و معطل بررسی علت این رفتار یا نسبت میان مرد با زن نمی‌مانند. زیرا اساسا معتقدند چنین رفتاری حتی با همسر نیز در خیابان غلط زیادی کردن است. چه برسد با دختر و زن مردم. ✅️ حال باید از امثال محسن برهانی پرسید اگر چند لات گردن کلفت در خیابان متعرض دختر و همسر شما بشوند، انتظار شما از مردان حاضر در آن موقعیت چیست؟ بنشینند و چرتکه بیاندازند که آیا موازین فقهی دفاع از خطر در این موقعیت رعایت می‌شود؟!! یا اینکه حتی به قیمت جان و سلامتی خودشان هم که شده مانع اذیت و آزار ناموس شما شوند؟ البته من پاسخ سوالم را قبلا در توئیت‌های ایشان در دفاع از جنبش بی‌ناموس‌ها گرفته‌ام! ✅️ نکته پایانی: شهید سبزواری ما مقتول یک نزاع شخصی نشد که بگوییم خونش هدر رفت. رفتار او در آن موقعیت کاملا مسئولانه و اجتماعی بود و شهادتش نشانه حیات «مردانگی» و «غیرت» در جامعه‌ای است که دشمنانش سعی دارند واقعیت‌های آن را وارونه جلوه دهند. حتی لحظه‌ای به این حقیقت شک نکنید که اگر امثال حمیدرضاها را نفله خطاب کنیم عامدانه امنیت اجتماعی زنان را مخدوش ساخته‌ایم. https://eitaa.com/eqbali62

🚨 انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشکدهٔ الهیات دانشگاه علامه طباطبائی(ره) برگزار می‌کند: 🔰 مناظره تخصصی با موضوع *حجاب در دست‌انداز قانون* 🔹 با حضور *دکتر ابوالفضل اقبالی* پژوهشگر مطالعات جنسیت و خانواده *دکتر منصور میرسعیدی* عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی (ره) 🕙 زمان: شنبه ۱۶ اردیبهشت| ساعت ۱۰ 📌 مکان: دهکده المپیک، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، سالن شهید بهشتی 🔻 #مناظره 🔻 #حجاب 🔻 #انجمن_اسلامی_دانشجویان_مستقل 🔻 #دانشگاه_علامه_طباطبائی 📱 [بله](https://ble.ir/mostaghelatu) | [اینستاگرام](https://instagram.com/mostaghelatu?igshid=YmMyMTA2M2Y=) | [روبیکا](https://rubika.ir/mostaghelatu) | [توییتر](https://twitter.com/Mostaghelatu) | [ویراستی](https://virasty.com/Mostaghelatu) ✅ @mostaghelatu

حکمرانی دینی در عصر مدرن(جمهوری اسلامی) قبل از «راهکار»، نیازمند «التفات» و بیش از «برنامه»، به «افق‌گشایی» محتاج است.

الگوی سومِ زیستن طرح انقلاب اسلامی برای زندگی چیست؟ ابوالفضل اقبالی ما وقتی از الگوی سوم حرف می‌زنیم اشاره به طرح اسلام برای زندگی انسان(اعم از زن و مرد) داریم که با ظهور انقلاب اسلامی و در ادبیات رهبران آن منقّح و صورتبندی شده است. انسان‌ها در طول تاریخ تا همین امروز سه سبک یا شیوه حیات را تجربه کرده‌اند و خارج از این دسته‌بندی سه‌گانه، الگوی زیستن دیگری وجود ندارد. دسته اول شامل تمام افرادی‌ست که خارج از زمره ایمان قرار داشته و به میل و هوای خود زیست کرده‌اند. دسته دوم مومنانی هستند که ایمان آنها صرفا محدود به دایره زندگی شخصی و خصوصی خود بوده و به تعبیر من منفعلانه ایمان ورزیده‌اند. دسته سوم اما مومنانِ مجاهد هستند که علاوه بر زیست شخصی، برای بسط ایمان به جهان اجتماعیِ پیرامون خود تلاش کرده و هزینه می‌دهند. الگوی سوم که انقلاب اسلامی داعیه‌دار آن است همین ایمان فعال و مجاهدانه است که ریشه در آیات متکثر قرآن و و روایات بسیار دارد. إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتَابُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولَئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ. و ما عمیقاً معتقدیم که عاقبت بخیری یعنی بودن و ماندن در همین شیوه زیستنِ مجاهدانه. فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِينَ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ عَلَى الْقَاعِدِينَ دَرَجَةً وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَفَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِينَ عَلَى الْقَاعِدِينَ أَجْرًا عَظِيمًا. در طرح انقلاب اسلامی از انسان، هیچ تفاوتی به اعتبار جنسیت وجود ندارد و تنها عنصر «جهاد» است که مرز میان الگوی سوم با سایر الگوهای زندگی را مشخص می‌کند. در نگاه انقلاب اسلامی، هم مرد و هم زن مخاطب این آیه هستند که می‌فرماید: قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى... اگرچه کیفیت قیام و جهاد و چگونگی تحقق آن نه تنها با لحاظ جنسیت، بلکه با لحاظ ویژگی‌ها و ظرفیت‌های فردی افراد نیز متفاوت خواهد بود. لذا الگوی سوم مرد با الگوی سوم زن در مقام تحقق دارای تفاوت‌های روشنی خواهند بود. حال باید پرسید که این جهاد چگونه محقق می‌گردد؟ آیا شاخصه‌هایی دارد که مرزهای آن را با دو الگوی دیگر متمایز کند؟ به عبارت واضح‌تر برچه اساسی می‌توان الگوی سوم یا سبک زندگی مجاهدانه را از ایمان منفعلانه یا هوای نفس تشخیص داد؟ پاسخ این سوال در توضیح یک مفهوم نهفته است: «تکلیفِ اجتماعی». هوای نفس که تکلیف نمی‌شناسد. ایمانِ منفعل نیز تکلیف را در مقیاس فردی تعریف می‌کند. پس هویت الگوی سوم به همین تکلیف اجتماعی در ذیل ولایت الهی قابل تعریف است که انشالله در یادداشت بعدی به آن خواهم پرداخت. https://eitaa.com/eqbali62

✅ مناظره «حجاب؛ تکثر فرهنگی و انسجام اجتماعی» 👤 مهمانان: -ابوالفضل اقبالی -محمدرضا اصنافی 📍مکان: دانشکده حقوق و علوم سیاسی، تالار شیخ انصاری ⏰ زمان: سه‌شنبه ۱۹ اردیبهشت، ساعت ۱۲ 🔴@Basij_lp

انشالله فردا در این رویداد بحثی را پیرامون زمینه‌های اجتماعی_سیاسی تغییرات حجاب در ایران ارائه خواهم کرد.

سخنی با مسئولان امنیتی کشور به‌ویژه حراست دانشگاه‌ها اینکه شما به بهانه ایجاد امنیت و "شلوغ نشدن جو دانشگاه" از برگزاری نشست‌ها و کرسی‌های آزاد اندیشی ممانعت می‌کنید نشان می‌دهد که درک شما از امنیت اجتماعی به‌غایت بسیط و قدیمی است و این رفتار شما با مطالبات صریح حضرت آقا در تعارض آشکار است. اتفاقا این راهبرد خطا و خام شما در حذف "صداهای مخالف" در فضای دانشگاه باعث طنینِ بیشتر "صداهای معارض" در کف جامعه می‌گردد. از چه نگرانید؟ چرا فکر می‌کنید جریانِ اندیشه‌ای و فکری متدین و انقلابی از پس مناظره و مباحثه با مخالفان برنمی‌آیند و شما مجبورید برای عدم تضعیف جریان انقلاب! نشست‌ها را لغو کنید؟!! اصلا فرض که در یک مناظره دانشگاهی هم زور مخالفان جمهوری اسلامی به موافقان چربید! یا اصلا یکی هم این وسط فحش به نظام و رهبری داد. چه مشکلی پیش می‌آید؟ آیا پیامد آن از لغو گسترده نشست‌ها که جو ناامیدی عمیقی را در دانشجو نسبت به شنیده شدن صدایش در این مملکت ایجاد می‌کند و القای خفقان سیاسی در ایران می‌کند، بیشتر است؟ همین راهبرد غلط شماست که دانشگاه را از یک فضای پویا و بانشاط علمی و سیاسی تبدیل به یک کارخانه تولید نفرت و انفعال نموده است. خواهش می‌کنم با دلایل واهی مانع ایجاد گفتگو در جامعه به‌ویژه فضاهای نخبگانی نشوید. این کار شما در بلند مدت حتی به ضرر امنیت کشور است زیرا شما به اشتباه تصور می‌کنید که ما در این شرایط، امنیت داریم. نه! ما فقط داریم امنیت آینده کشور را پیشخور می‌کنیم!

دختران و رویاهای صورتی درباب تفاوت‌های بنیادینِ «رویا» و «آرمان» ابوالفضل اقبالی ✅ چند سالی هست که با دقت مضاعفی گفتارهای پیرامون هویت و آینده دختران را بررسی و مطالعه می‌کنم. از ادبیات فمینیستی و مشاوره‌های زردِ روانشناسی در این عرصه که بگذریم، یکی از صداهای پرطنین در گوش دخترانِ امروز متعلق به گفتار جریان‌هایی است که برچسب انقلاب اسلامی، زنِ تراز، الگوی سوم و... دارند. در سال‌های اخیر حجم قابل توجهی از آثار رسانه‌ای و فرهنگی اعم از سرود و نماهنگ، کتاب، کارگاه و همایش، صفحات مجازی و... توسط این جریان‌ها برای دختران تولید شده است. ✅ دغدغه ثابت این آثار و محصولات تولیدی درباره دختران، هویت‌بخشی به آنان در قامت یک انسانِ موثر اجتماعی در آینده است. دغدغه‌ای که می‌توان با اغماض آن را منتسب به گفتار انقلاب اسلامی در عرصه زنان و دختران نمود. اما ایده مرکزی اغلب این آثار و فعالیت‌ها معطوف به یک مفهوم کاملا فردگرایانه و سکولار است. «رویا» لب کلام گفتار بدنه مذهبی جامعه درباره دختران در نسبت با هویت و آینده آنهاست. «رویاهایت را بساز» نقطه تلاقی گفتارهای فمینیستی، روانشناسی زرد و بدنه مذهبی است که در امتدادشان به مقوله «هویت جنسیتی» به آن رسیده‌اند. این در حالی‌ست که اگرچه انقلاب اسلامی از ایده «زنِ موثر» حمایت می‌کند، اما به یقین با گفتار فوق ناسازگار است. گفتار بدیل انقلاب اسلامی برای هویت و آینده دختران، «آرمان» است. ✅ «آرمان» با «رویا» تفاوت‌های بنیادین دارد. رویا، تصویرگری‌های نفس انسانِ سکولار از آینده است که در انقطاع مطلق از تاریخ و جغرافیا قرار دارد. براین اساس، رویا ماهیتی منفعل و ایزوله دارد و فرد را بیرون از حرکت جامعه در مسیر تاریخی خود تعریف می‌کند. لذا در این گفتار، رویای دختران قبل از انقلاب اسلامی و پس از آن چندان تفاوتی ندارند. هر دو از جنس تارگِت هستند(ببخشید معادل فارسی که حق مطلب را ادا کند نیافتم!) پرواضح است که در چنین فضایی احتمال تعارض منافع میان فرد و جامعه چندان بعید نیست. زیرا تارگت‌های فردی نه تنها تعهدی به اهداف جمعی ندارند بلکه حتی امکان قرار گرفتن در موقعیت‌های تقابلی و ناهمنوا با نظم و روندهای جمعی نیز دارند. لذا به میزان گسترش این گفتار در میان افراد، جامعه یک گام به سمت گذار از انسجام اجتماعی به انزوای اجتماعی پیش می‌رود. بحث و تفصیل این گزاره بماند برای بعد... ✅ آرمان اما دقیقا در نقطه مقابل رویا قرار دارد. نقطه عزیمت آرمان، تاریخ است. آرمان، تصویر متعهدانه و مساله‌مندِ فرد از آینده‌ی حرکت تاریخی جامعه است که در این میان رسالت‌ها و ماموریت‌هایی هم برای زندگی فردی مشخص می‌کند. لذا آرمان ماهیتی فعال دارد و برخلاف رویا که قائم به فرد است، آرمان قبل از فرد وجود داشته و بعد از او نیز تداوم خواهد داشت. به همین دلیل است که افراد برای آرمان «هزینه» می‌دهند اما برای رویا نه! موضع افراد نسبت به رویا «ترجیح» است اما نسبت به آرمان، «تکلیف». ✅ الگوی سومِ زیستن، صرفاً در بستر آرمان قابل تحقق است. رویا که «مجاهدت» نمی‌خواهد. رویا نهایتا با «تلاش» و «برنامه‌ریزی» قابل دستیابی‌ست! رویا به معنای واقعی کلمه «صورتی» است. این آرمان است که با «ایمان» و «یقین» آغاز می‌شود و با جهاد به مال و جان و آبرو امتداد می‌یابد. انسانِ انقلاب اسلامی اینگونه زیستنی دارد و اساسا با چنین انسان‌هایی تمدن جدید رقم می‌خورد. یک سینه سخن درباره تفاوت این دو گفتار دارم. شاید در فرصتی به تفصیل سخن بگویم. ✅ اما از تمام فعالان حوزه زنان و دختران که در پایگاه انقلاب اسلامی کنش می‌کنند تقاضای تامل بیشتر دارم. جایگزینی ادبیات آرمان به جای رویا هم برای پسران و هم برای دختران ضروری است. اما تاکید من روی دختران از این جهت است که سهم و نقش دختران در تنظیم و رهبری حرکت اجتماعی بسیار بیشتر و موثرتر از پسران است. لذا دختران را بیشتر دریابید. اگر هویت و آینده دختران نوجوان را به «انقلاب اسلامی» و «ایران مقتدر» پیوند بزنید، برای رفع بسیاری از چالش‌ها و حل مسائل اجتماعی ایران در آینده زمینه‌سازی کرده‌اید. https://eitaa.com/eqbali62

دختر تجلّی لبخند خداست... روز دختر مبارک