فرجامِ گفتار انسجام اجتماعی چالش‌های رواداریِ منفعلانه برای حکمرانی کشور دکتر ابوالفضل اقبالی پژوهشگر مطالعات جنسیت و خانواده ✳️ پس از غائله اخیر کشور نزد بدنه نخبگانِ متدین جامعه یک ایده نسبتا فراگیر ناظر به سیاست‌گذاری حجاب شکل گرفت که من تحت عنوان «گفتار انسجام اجتماعی» از آن یاد می‌کنم. توصیه‌ی سیاستیِ روشنِ این گفتار در شرایط پسامهسا، عبور نظام از قانون حجاب است. استدلالِ پایه و محوری آن نیز استعدادِ شکاف اجتماعی در جامعه ایران و بروز یک التهاب زیان‌بار و گسترده در کشور در واکنش به قانون حجاب است. به تعبیر من، نوعی «رواداریِ منفعلانه» حاکمیت در برابرِ «هنجارشکنیِ فعالانه» اقلیت. ✳️ صرف‌نظر از چالش جدی این ایده در ناحیه‌ی «واقعیت‌سنجی»، پرسش اصلی ناظر به فرجام گفتار انسجام اجتماعی است. باید پرسید حامیان این ایده تا کجا حاکمیت را دعوت به سکوت و رواداری خواهند کرد؟ آیا امکانِ بروز ناآرامی و التهاب اجتماعی در آینده کشور به بهانه‌های دیگری غیر از حجاب منتفی است؟ پاسخ به این پرسش، لحظه‌ی آشکار شدن تناقضاتِ درونیِ گفتار انسجام اجتماعی است. زیرا آنها خواهند گفت که حاکمیت می‌بایست نقطه‌ای را برای مداخلات قانون در حوزه حجاب تعیین کند که حمایتِ حداکثری جامعه را داشته باشد و سایر مرزهای رد شده را به دست فرهنگ و عرف بسپارد. «برهنگیِ و نیمه برهنگی» همان نقطه مشخص و مردم‌پذیر برای برخورد قانونی است و کشف حجاب سر و سایر اشکال بی‌حجابی را باید به خود جامعه واگذار کرد. واضح است که نتیجه منطقیِ چنین توصیه‌ای، عدولِ نقطه به نقطه از تمامیِ مرزهای حکمرانیِ فرهنگی ما خواهد بود. چرا؟ ✳️ اولا اکثریتِ مطلق حامیان این گفتار به هیچوجه قائل به مداخله‌ی عرفی و فرهنگی جامعه درباره موضوع حجاب هم نیستند. یعنی اولین پارادوکس آنها دقیقا اینجاست که به هر نوع مداخله‌ی فرهنگیِ معطوف به تنظیم و کنترل وضعیت حجاب از سوی مردم واکنشِ منفیِ تند و تحقیرآمیز نشان می‌دهد. فقط کافی‌ست یک بانوی چادری در فلان روستای کشور به یک شهروندِ هنجارشکن کوچکترین تذکری بدهد و طبقِ رویه‌ی معمولِ این اقلیتِ هنجارشکن، مورد هجمه و هتاکی قرار گیرد. واکنش حامیانِ گفتار انسجام اجتماعی چه خواهد بود؟ بدون تردید تنها واکنش آنها تِرِند کردن هشتک #نه_به_دخالت_در_زندگی_مردم در صفحات توییتر و اینستاگرام خواهد بود. این تصور که حامیان گفتار انسجام اجتماعی فقط یک استوری در حمایت از حق آن بانوی محجبه در پیگیری هنجارها و ارزش‌های اجتماعی بکنند از اساس منتفی است. ✳️ یا مثلا تصور کنید فلان نهاد فرهنگی حاکمیت، جمعی از بانوانِ محجبه را برای اهداء گل‌سر یا گیره روسری به بانوان ضعیف‌الحجاب در مترو جمع کند. سیلِ استوری‌ها و توئیت‌های تحقیرآمیز و منتقدانه از سوی حامیان این گفتار را شاهد خواهید بود! حامیانِ این گفتار، درباره عدم دخالت قانونیِ حاکمیت کاملا صریح و صادق هستند اما درباره تنظیم‌گری عرف و نقش مردم متناقض‌گو و غیرشفاف هستند. منظورِ واضح این گفتار از انسجامِ اجتماعی، همراهی و همرنگی با اقلیتِ هنجارشکن در ساحت رفتاری، نگرشی و ارزشی‌ست. بدنه‌ی متدین و مذهبی جامعه باید از نظام هنجارین و ارزش‌های دینی خود عدول کند برای اینکه این اقلیتِ پرصدا «اغتشاش» نکنند! ✳️ ثانیا طرفداران این ایده هیچ توصیه روشنی برای مداخله قانونیِ حاکمیت در برخورد با برهنگی و نیمه برهنگی هم ندارند. مرجعِ تعیین این سطح در پوشش شهروندان کجاست؟ به کدام حد از پوشش می‌توان چنین عناوینی را اطلاق کرد؟ قطعا پاسخ این رویکرد، «مراجعه به عرف» است. لذا در میانه‌ی دعوای «عرفِ قیطریه» و «عرف فلان شهرستان یزد» این نقطه نیز رها خواهد شد! دستآورد این گفتار برای حکمرانی تا همین حد منفعلانه و ارتجاعی است. ✳️ گفتار جایگزین ما چیست؟ از قضا ما مدافعانِ قانون‌مندی پوششِ اجتماعی بانوان نیز بر ضرورت حفظ و تقویتِ انسجام اجتماعی تاکید صادقانه و روشن داریم. اما معتقدیم انسجام اجتماعی به معنای همرنگیِ منفعلانه مردم با یکدیگر نیست. جامعه از رهگذرِ برهم‌کنشِ نیروهای متضاد به تعادل و یکپارچگی خواهد رسید. مسیر داشتنِ یک جامعه‌ی متحد، همدل و یکپارچه، ایجاد فضای تخاصم و ضدیت با «دیگری»ست. تاریخ جامعه ما گواهی می‌دهد که اوج انسجام اجتماعی مردم ایران در زمان‌هایی بود که «غیریت‌ها» فعال بودند. ✳️ کاپیتولاسیون دیگریِ عزت ملی ما بود. سلطنت پهلوی دیگریِ استقلال ملی ما بود. رژیم بعث دیگریِ امنیت ملی ما بود، تحریم دیگریِ اقتصاد ملی ماست. مردم ایران اوج اتحاد و یکپارچگی تاریخی خود را در تقابل و ضدیت با این دیگری‌ها تجربه کرده‌اند. امروز هم کشف حجاب و برهنگی، دیگریِ فرهنگ و ارزش‌های ملی ماست. هنر نخبگان اجتماعی این است که انسجام ملی را در چنین بستر مساعدی تئوریزه و عملیاتی کنند. لینک کانال جنسیت و عدالت(دکتر ابوالفضل اقبالی) https://eitaa.com/eqbali62

برگزاری رویداد علمی #زن_به_روایت_سوم 📚رویداد علمی و تخصصی زن به روایت سوم از تاریخ 13 دی‌ماه مصادف با ولادت حضرت زهرا(س) و روز زن و تولد حضرت امام خمینی(ره) تا دهه فجر انقلاب اسلامی در دانشگاه‌ها، حوزه‌های علمیه و مراکز علمی سراسر کشور برگزار خواهد شد. ✅ زن ایرانی با ظهور انقلاب اسلامی تحول یافت و تحول آفرید. این تحول در وضعیت زنان بیش از هرچیزی مرهون نگاه اصیل و ناب حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله العالی) به زن و جایگاه او در جامعه بود که توانست در متن انقلاب و حرکت اجتماعی پس از آن نیز ساری و جاری گردد. ❇️ امروز یکی از مسائل پرچالش و مهم در جامعه ایران، مساله زن است. این اهمیت به ویژه پس از اتفاقات اخیر کشور دوچندان نیز شده است. ابهام و تشتت آراء نزد نخبگان اجتماعی این عرصه واقعیتی غیرقابل انکار است. لذا ضرورت ارجاع به اندیشه‌های ناب امام خمینی(ره) به عنوان معمار انقلاب و مقام معظم رهبری(مدظله العالی) به عنوان نماینده تام مکتب انقلاب اسلامی در شرایط امروز بیش از پیش نمود یافته است. ✳️ لذا اندیشکده زن و جامعه قصد دارد با برگزاری یک رویداد گفتمان‌ساز در قالب سلسله نشست‌های علمی و تخصصی به بازخوانی مکتب انقلاب اسلامی درباره موضوع زن و مسائل مهم پیرامون آن بپردازد. ➕ موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام(ره)، معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، سازمان بسیج دانشجویی کشور، ستاد راهبری زن و خانواده مرکز مدیریت حوزه علمیه، جامعه‌الزهرا(س)، اداره کل امور بانوان سازمان تبلیغات اسلامی و موسسه مطالعات راهبردی ژرفا از حامیان اصلی این رویداد هستند. @revayat_sevom

در این پست سعی کردم مبانی و اصول حاکم بر طرح انقلاب اسلامی درباره زن را در قالب گزاره‌هایی ارائه کنم. این موارد قرار است ساختار نظریِ مقاله‌ای را تشکیل دهد که عزم نگارش آن را دارم. عنوان مقاله «طرح کلی نظریه جنسیت در اندیشه مقام معظم رهبری» است. از شما خواهشمندم اگر گزاره‌ای را برای اضافه کردن یا حذف و اصلاح پیشنهاد دارید برای من بفرستید: @abolfazleqbali

درباره مفهومِ استقلال زن یادداشت اول: تعریف و مختصات مفهوم دکتر ابوالفضل اقبالی پژوهشگر مطالعات جنسیت و خانواده ✳️ یکی از سرفصل‌های پرتکرار این روزها درباره مبحث الگوی سوم، موضوع «استقلال زن» است. صرف‌نظر از کیفیتِ طرح چنین مفهومی از سوی برخی دوستان، معنای محقق شده حول این مفهوم نزد مخاطبانِ این مباحث(دانشجویان و دنبال‌کنندگان صفحات فعالان زنان در شبکه‌های اجتماعی) بسیار دور از حقیقت آن در ادبیات دینی و انقلاب اسلامی است. لذا با توجه به اهمیت این بحث برآن شدم تا چند سطری پیرامون آن بنگارم. ✳️ پرسش اول و مهم ناظر به تعریف «استقلال» است. استقلال را وقتی با مفهوم متضاد آن توضیح بدهیم فهم آن بسیار ساده خواهد بود. مفهوم مقابل استقلال چیست؟ وابستگی، تبعیت، سایه‌نشینی، طفیلی بودن و... تمام این مفاهیم به عنوان متضادهای مفهوم استقلال، دلالت بر عدمِ امکانِ اراده‌ورزی، انتخاب‌گری و عاملیت داشتن است. برای روشن شدن تعریف و سهولت درک آن ناگزیر از ذکر مثال هستم. آمار طلاق به انتخاب زنان در برخی از مناطق کشور به نسبت کلان‌شهرهایی چون تهران بسیار پایین است. آیا این آمار به تنهایی حاکی از تمایل بیشتر زنان آن مناطق به زندگی خانوادگی است؟ نه لزوما! در آن مناطق زنان غالبا تابعِ مردان خانواده بوده و اراده و انتخاب آنها ذیل اراده‌ی پدر، برادر، شوهر و یا حتی عمو و دایی است و آنها استقلالی برای محقق کردن انتخاب و اراده خود ندارند. در شهرهای بزرگ به دلیل تحول روابط خویشاوندی، سهم عاملیت و استقلال زنان افزایش یافته است. ✳️ پس می‌توان استقلال را در یک صورتبندی ساده به معنای امکانِ اراده‌ورزی تعریف نمود. اساسا انقلاب مردمِ ایران در سال 57 در راستای تحققِ این امکان در مقیاس ملی و اراده جمعی بود. مردم ایران از سایه‌نشینی و تفوّق اراده بیگانگان بر اراده جمعی خود به ستوه آمده بودند و به شعار «استقلال» که امام خمینی(ره) سر داد متمایل شدند. استقلال به این معنا یک مطالبه فطری و جهانشمول است. حال باید پرسید آنچه که مراد انقلاب اسلامی و رهبران آن از مفهوم استقلالِ زن است، دقیقا به چه معناست؟ ✳️ در نظریه جنسیتیِ انقلاب اسلامی اعتقاد بر این است که باید سهمِ ظرفیت و استعداد زنان برای حرکت جامعه را لحاظ و محقق نمود. یعنی مادامی که زنانگی امتداد اجتماعی پیدا نکند و محصور در چارچوب‌های خانه بماند، تحول اجتماعی در مسیر تمدن اسلامی به نحو مطلوبی رقم نخواهد خورد. امتدادِ اجتماعی زنانگی یعنی زنان امکانِ اراده‌ورزی و تحققِ عاملیت خود را در عرصه‌های مختلف اجتماعی داشته باشند و انتخاب‌های آنها در مقیاس جمعیِ زنان ذیل و حاشیه‌ی اراده دیگران نباشد. ✳️ این تعریف از استقلال زن، چیزی غیر از تعاون و هم‌افزاییِ زن و مرد در جامعه و خانواده است. تعاون و همکاری در تحقق اهداف جامعه امری مسلّم و به جای خود. اما بسترسازی و ایجاد مسیری برای اراده‌ورزی زنان در سیاست، در هنر، در علم، در اقتصاد و... چیزی بیش از معاونتِ زنان ذیلِ سازه‌های مردانه است. تالیفِ مستقل یک اثر فرهنگی، هنری و اجتماعی معنای تامّ اراده‌ورزی و عاملیت است. وگرنه در طول تاریخ، همواره زنان با مردان در تحقق اهداف مشترک خود هم‌افزایی داشته‌اند. ✳️ استقلالِ انسانی در تعریف انقلاب اسلامی یک قید مهم و تعیین‌کننده نیز دارد و آن امکانِ اراده‌ورز‌ی انسان ذیل اراده خداوند و ولایتِ امتدادیافته اوست. در نگاهِ توحیدی، استقلال و عاملیت انسان ذیل اراده خداوند تعریف می‌گردد و هرگونه عاملیتی خارج از چارچوب اراده الهی، تمنّای طاغوت است. چه اراده‌ی فمینیستیِ زنانه و چه مردسالاری عرفی و تاریخی. هم گفتارِ خانه‌نشینی زن خروج از چارچوبِ اراده الهی‌ست و هم باور به «فرزندآوری مانع پیشرفت است». هردو ناقضِ استقلالِ حقیقیِ زن هستند. ✳️ تفاوت نگاهِ انقلاب اسلامی درباره استقلال زن با گفتارهای فمینیستیِ مشابه در کجاست؟ چرا تلقیِ برخی از دوستانِ مدعی گفتمان الگوی سوم از استقلال زن، در ساحتِ بین‌الاذهانیِ مخاطبان با رویکردهای فمینیستی مشابه قلمداد شده است؟ چرا از این نحوه طرح مفهوم استقلالِ انسانی به عنوان بنیادی‌ترین باور در جهان‌بینی توحیدی، نوعی صنفی‌گری استشمام می‌گردد؟ در یادداشت بعدی پاسخ این چراها را خواهم داد. ✳️ همچنین باید درباره این بیشتر بحث کرد که تالیِ باورِ توحیدی به استقلال زن در ساحت حکمرانی چیست؟ حکمرانیِ انقلاب اسلامی در تمامی عرصه‌ها براساس اعتقاد به استقلالِ انسانی و به‌ویژه استقلال زن دستخوشِ چه تغییرات رویکردی و ساختاری خواهد شد؟ و پرسش‌های مهم دیگری که انشالله درباره آن بیشتر خواهم نوشت. لینک کانال جنسیت و عدالت(دکتر ابوالفضل اقبالی) https://eitaa.com/eqbali62

درباره مفهومِ استقلال زن یادداشت دوم: غیریت‌ها و سوءبرداشت‌ها دکتر ابوالفضل اقبالی پژوهشگر مطالعات جنسیت و خانواده مخاطب این یادداشت کسانی هستند که در اتمسفر الگوی سوم زیست می‌کنند. ✳️ در یادداشت اول به تعریف مفهوم استقلال زن در نگاه انقلاب اسلامی پرداختم و در این یادداشت سعی دارم مرز میان این تعریف با دیگری‌های آن را روشن کنم. در حالت کلی کاربرد صفت استقلال برای انسان از دو حالت خارج نیست. گاه استقلال صفتی برای فرد است یعنی در مقام توصیف امر جزئی قرار دارد. مثلا «فلانی فرد مستقلی‌ست» و گاهی استقلال قرار است وصف امر کلی باشد. مثل «استقلال ملت ایران در برابر بیگانگان» این دو مقام توصیف دارای تفاوت‌های دقیقی هستند که باید لحاظ شوند. ✳️ «استقلال زن» آن‌گاه که در مقام توصیف امرِ کلی‌ست، طرحی ناظر به اراده جمعی دارد که به لحاظ تاریخی بسیار مهم است. بگذارید یک مثال بزنم: موضع حضرت آقا درباره 7 اکتبر چه بود؟ اینکه طوفان‌الاقصی یک عملیات کاملا فلسطینی بود. یعنی به رسمیت شناختنِ استقلال ملت فلسطین و حماس در تحقق «اراده جمعی» خود. استقلال زن نیز به این معنا، توجه به امکانِ تحقق «زنانگی» و اراده‌ی برخاسته از آن در جامعه دارد. اراده‌ای که فقدِ تاریخی جوامع بشری محسوب می‌گردد. ✳️ استقلال زن به‌مثابه زمینه و پیش‌نیازِ اراده‌ورزیِ زنانه، در گفتمان‌های زن شرقی و زن غربی یا غایب است یا مقلوب(قلب شده). تحجر با تصغیرِ زن و اعتبارزدایی از اراده و انتخاب او، و فمینیسم با استحاله‌ یا هضم اراده او در نظمِ کورجنسِ مدرن، هر دو متهمان اصلیِ غیبتِ اراده زن در صحنه‌ی تاریخ‌سازی و جامعه‌پردازی به شمار می‌روند. تنها الگوی سوم و نگاه اصیل انقلاب اسلامی به جامعه، تاریخ و جنسیت است که استعدادِ پردازش چنین نظام معنایی حول مفهوم «استقلال انسانی» را دارد. ✳️ اما آنجا که استقلال در مقامِ توصیف امر جزئی‌ست، هیچ تفاوتی میان «زنِ مستقل» و «مردِ مستقل» وجود ندارد. اینجا موصوف انسان است. فردِ انسانی در جهان‌بینی اسلامی دارای استقلال و اراده است و چارچوب انتخاب‌های او را «حدودالله» تعیین می‌کند و اراده هیچ فرد دیگری بر او تفوق ندارد. اما واضح است که ما در جوامع انسانی صرفا با افراد و اراده‌های فردی طرف نیستیم بلکه با «موقعیت‌»های اجتماعی نیز مواجه‌ایم. موقعیت‌هایی نظیر رئیس و مرئوس، استاد و دانشجو، پزشک و بیمار، پدر و فرزند و... ✳️ مناسبات حاکم بر موقعیت‌های اجتماعی دارای منطق متفاوتی با نسبت‌های فردی‌ست. احمد و سعید در مقام فردی دارای دو حیثِ ارادی مستقل و در عرض یکدیگر هستند اما اراده سعید در موقعیتِ پدر بر اراده احمد در جایگاه فرزند تفوق و برتری دارد. نسبت میان این دو در محیط کار ممکن است کاملا برعکس باشد. یعنی اینجا اراده احمد(فرزند) به عنوان رئیس به اراده سعید(پدر) در جایگاه کارمند، در چارچوب مناسبات اداره تفوق دارد. اینها اقتضائات زندگی اجتماعی‌ست و دلالت بر نفی استقلال فردی ندارد. ✳️ در جهان‌بینی اسلامی تمام این مناسبات در چارچوب حدود الهی معتبر هستند. بر همین اساس، فرزندی که باید نزد والدین خاکسار و مطیعِ محض باشد، درباره اطاعت از امر والدین در معصیتِ خدا «استقلال» دارد. یا کارمندی که در چارچوب مقررات اداره باید تابع رئیس باشد درباره امر رئیس به رشوه گرفتن استقلال دارد. یعنی نه فرزند می‌تواند دستور پدر را توجیهی برای معصیت خدا بداند و نه کارمند دستور رئیس را. اساسا انسان دارای اراده و و مستقل خلق شده که در محضر خداوند پاسخگو باشد. ✳️ لذا در این مقام وقتی سخن از استقلال زن می‌کنیم ناظر به این معنا نیست که ما در مناسبات خانواده با دو اراده در عرض هم مواجه‌ایم. اراده مرد و اراده زن. خیر! این دو اراده در مناسبات خانواده در طول یکدیگر و در نسبتی متکامل با هم قرار دارند. گاه اراده مرد بر اراده زن تفوق می‌یابد و گاه اراده زن است که اراده مرد را معیّن می‌کند و این اقتضای زندگی خانوادگی و التزام به مصالح آن است. اینجا لازم است به نکته مهمی متذکر شویم. «استقلال زن» در مقیاس امر جزئی، گاهی غلط‌انداز است. ✳️ یعنی آنجا که استقلال زن به مثابه وصف فرد یا موقعیتی خاص استعمال می‌شود، بسیار در مظان سوءتفاهم و غلتیدن در قلمرو معناییِ گفتمان زن غربی یا فمینیستی است. استقلال زن در این معنا که اساسا دالِّ تهی گفتمان زن شرقی محسوب می‌شود. لذا الگوی سوم در این موقف صرفا با فمینیسم نقطه تلاقی دارد. مفهوم استقلال زن در نظام معنایی فمینیستی تمهیدی برای «تقابل» و دوئیتِ زن و مرد است و اسم رمزی برای تعمیقِ شکاف‌های موقعیتی در خانواده و تخاصمات صنفی در جامعه به شمار می‌رود. حال آنکه این مفهوم در ادبیات الگوی سوم ارمغانی جز «اتحاد هویتی» به همراه ندارد. لینک کانال جنسیت و عدالت(دکتر ابوالفضل اقبالی) https://eitaa.com/eqbali62

موسسه تبیان برگزار می‌کند: دوره‌ی کارگاهی انتخاب‌های معطوف به‌زندگی ویژه دختران و پسران مجرد سرفصل‌ها و اساتید دوره: دکتر علیرضا لاور چک لیستِ خواستگاری دکتر سمیه‌سادات حسنی‌حلم دانشِ حقوقیِ ازدواج در ایران دکتر ابوالفضل اقبالی مردِ زندگی، زنِ زندگی دکتر فاطمه خالقی و دکتر پروانه آشتیانی(کارگاه مشترک) شناخت، عشق، ازدواج زمان: جمعه ۲۹ دی‌ماه از ساعت ۸ الی ۱۷ مکان: بلوار کشاورز، خیابان نادری، موسسه فرهنگی تبیان نور هزینه ثبت‌نام: ۸۰۰ هزار تومان(به همراه ناهار و پذیرایی) جهت ثبت‌نام با شماره 09399638536 تماس گرفته یا به آیدی زیر در ایتا، تلگرام و بله پیام دهید @basiratadmin

تشکل‌های دانشجویی، معاونت‌های فرهنگی دانشگاه‌ها، حوزه‌های علمیه و مراکز پژوهشی در سراسر کشور که مایل به مشارکت در رویداد زن به روایت سوم هستند، می‌توانند جهت برگزاری یک نشست در دانشگاه یا مرکز خود در بازه زمانی 13 دی تا 21 بهمن با شماره تلفن 09399638536 تماس حاصل فرمایند. لازم به ذکر است که هماهنگی اساتید و کارشناسان نشست توسط دبیرخانه رویداد انجام خواهد گرفت.

پژوهش‌های اخیر درباره حجاب نشان می‌دهند که: مخالفت با قانون الزام به حجاب نزد آقایان مجرد بیش از 40 درصد است و مخالفت بانوان متاهل با این قانون زیر 20 درصد است. تحلیل شما درباره این نتایج چیست؟ @zoujtt

حضور برای عموم آزاد است

اولا من یقین دارم این تصاویر از جنسِ همان عکس‌های آزادی‌های یواشکی‌ست که همکاران مسیح علینژاد در کوچه‌های خلوت می‌گرفتند و چنین افرادی قطعا با این پوشش جرات تردد در حرم امام رضا آن هم در شهری چون مشهد را ندارند. ثانیا جوازِ حضور افراد با چنین ظواهری به حرم با توجیهات نخ‌نماشده‌ی اسلامِ رحمانی، حماقت نیست بلکه دشمنیِ آشکار است. @eqbali62

ناظر به عکس استوری قبل

آیت‌الله مصباح، "حکیمِ مجاهد" بود... رحمت‌الله علیه

سلام بر حجت‌الله علی‌الحجج زهرا(س) سلام بر سیدالشهدای مقاومت حاج قاسم

باذن‌الله.. ما مومن به وعده صادق‌ایم

به‌سوی نهضتِ تکریم مادران کلیشه‌زدایی از ذهنیت مردان درباره کار خانه دکتر ابوالفضل اقبالی پژوهشگر مطالعات جنسیت و خانواده ✳️ در یک ارزیابی کلان می‌توان گفت ذهنیت عمومی مردان درباره نقش‌های زنان در خانه این است که کار خانه یک فعالیت ساده، راحت، بسیط و بدون نیاز به صرف زمان طولانی است. براساس همین تصور نیز کار خانگی زنان را در مقایسه با فعالیت شغلی بیرون از خانه خود بی‌ارزش‌تر و کم‌اثر تلقی می‌کنند. اینجا سعی دارم با یادآوری برخی از صدها مشقتِ فعالیت‌های زنان در خانواده در حد چند یادداشت به تعدیل این ذهنیت در مردان و جامعه بپردازم. ✳️ زنان نقش‌های متعدد و متکثری در خانه دارند که یکی از آنها مادری‌ست. مادری در کنار شیرینی‌ها و رشدی که برای زن دارد، سختی‌ها و مشقت‌ها و استرس‌های بسیاری را نیز به آنها تحمیل می‌کند. یکی از کوچکترین مؤونه‌های مادری برای زنان، مختل شدن تمام لحظات شیرینی‌ست که سهم عادی تمام افراد از زندگی به شمار می‌رود. در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنم. ✳️ خوابِ شب ابتدایی‌ترین سهم یک انسان از زندگی‌ست که مادران(به‌ویژه مادران چند فرزند) از آن برخوردار نیستند. شب‌بیداری در دوران بارداری، شیردهی و بیماری فرزند که واقعیتِ روتین زندگی مادران است، در غیر این شرایط نیز رسیدگی‌های مادرانه مانند آب دادن نصف شب به بچه، کشیدن پتو روی بچه و... معمولا خواب راحت و بدون وقفه را از زنان سلب می‌کند. ✳️ غذا خوردنِ بدون مزاحم یکی دیگر از لحظاتی‌ست که همه افراد از آن برخوردارند به جز مادران. همه افراد دوست دارند لحظه‌ای سر سفره نشسته‌اند(مخصوصا وقتی غذای مورد علاقه‌شان در سفره است) بدون دغدغه و مزاحم با دل سر غذا بخورند. اما این خواسته برای مادران قفل است. زیرا همواره کسانی هستند که مادر مجبور به شِیر کردن لحظات سفره خود با آنهاست. ✳️ صرف نظر از زحمت آنها برای آماده‌سازی غذا، چیدمان سفره و جمع کردن آن پس از اتمام غذا، همین که در لحظه سرو غذا آنها باید یک قاشق به سمت دهان خود ببرند و یک قاشق به سمت دهان بچه، خودش به تنهایی برای سرد شدن غذا و ایجاد اختلال در فرآیندِ لذت‌بخشِ خوردنِ غذای مورد علاقه کافی‌ست. مادران حتی این وضعیت را موقعیت‌هایی چون رستوران، مهمانی و... نیز تجربه می‌کنند. ✳️ داشتن لحظات اختصاصی برای تجربه‌ی امر دینی و اتصال به عالم معنا که برای ما مذهبی‌ها در مراسمات مذهبی و هیات اتفاق می‌افتد برای مادران بسیار سخت و دور از دسترس است. لحظات حضور مادران در هیئات مذهبی عزا یا جشن غالبا معطوف به نگهداری یا رسیدگی به فرزندان است. برای مادرانی که فرزند زیر 2 سال دارند که حتی نماز خواندن‌شان نیز غالبا با استرس و مزاحمت کودک همراه است. ✳️ تفریح، مطالعه، همراهی با دوستان و رفقای سابق و بسیاری دیگر از اموری که به راحتی در زندگی اکثر مردان جای خاص خود را دارند در زیست مادران مفقودند. مادری تنها شغلِ بدون رخصت در جهان است که هیچ لحظه و ساعتی رهایی از وظایف و بایدهای آن امکان ندارد. در نظر داشته باشید که موارد ذکر شده در این یادداشت صرفا بخش کوچکی از مشقت‌های فعالیت زن در خانواده است که از منظر یک مرد به عنوان شاهد از دور و نه تجربه زیسته ذکر شدند. ✳️ در پایان باید گفت که تقدیر و تکریم مادران جز با شالوده‌شکنی و کلیشه‌زدایی از ذهنیت مردان درباره کم‌ارزشی فعالیت زن در خانه محقق نمی‌شود. باید به نهضتِ اجتماعیِ تقدیر و تکریم مادران از رهگذر تغییر فاهمه عمومی مردان اندیشید. ضمنا ماموریت این یادداشت، ذکر مشقت‌های مادری برای مردان بود وگرنه لیست مفصلی از لحظات شیرین تجربه مادری(که تجربه زیسته مردان فاقد آن است) و آثار و نتایج مادری برای رشد فردی زنان قابل ذکر است. لینک کانال جنسیت و عدالت(دکتر ابوالفضل اقبالی) https://eitaa.com/eqbali62

درباره مفهومِ استقلال زن یادداشت سوم: موانع و چالش‌های پیش‌رو دکتر ابوالفضل اقبالی پژوهشگر مطالعات جنسیت و خانواده ✳️ گفتیم که استقلال به معنای امکانِ اراده‌ورزی و انتخاب‌گری بوده و عاملیت صرفا متعلق به انسانِ مستقل است. لذا از آنجا که تاریخ انسانی حاکی از وجود جریانِ فرهنگیِ قدرتمندی تحت عنوان «مردسالاری» بوده و زنان استقلال هویتی برای تحقق عاملیت و اراده‌ی جمعیِ خود در جامعه را نداشتند، ما امروزه با سازه‌های اجتماعی تک‌رنگ، نامتعادل و زُمختی تحت تاثیر اراده‌ی انحصاریِ متراکمِ مردانه مواجه هستیم. تعدیل این وضعیت از رهگذر امتزاج نیروها و اراده زنانه با عاملیت مردانه ممکن می‌گردد. ✳️ پرواضح است که سخن ما درباره مردانگیِ سازه‌های اجتماعی دلالت بر مذمّت و تحقیرِ اراده مردانه ندارد. بلکه توجه و عنایت به ضرورت بازطراحی و تعدیل این ساختارها به حکم قاعده «زوجیت» دارد. همچنین بر این باوریم که اراده و کنش ولی خدا به مثابه «انسان کامل»، جامع نیروهای سازنده‌ی مردانه و زنانه برای پیشبرد حرکت جامعه بوده و اساسا هم‌افزاییِ مبتنی بر جنسیت در شرایط غیاب و فقدان دسترسی به انسان کامل معنادار است. قانون، ساختار و الگوهای روابط اجتماعی که مصدرِ آن انسانِ کامل است فی‌نفسه «متعادل» نیز هست. ✳️ اما برگردیم به پرسش اصلی متن یعنی موانع استقلال زن. در جامعه اکنون ما دو نیروی قدرتمند از دو پایگاه شرق و غرب در حال تحدید دایره استقلال و اراده‌ورزی زنان هستند. سنت و مدرنیته هر دو به نوبه‌ای در راستای سلب اراده و ممانعت از انتخاب‌گریِ مستقل زنان در حیات اجتماعی خود هستند. پایگاه زن شرقی از رهگذر تردید و تحقیر استعداد انسانیِ زن نسبت به مرد، اراده و استقلال او را طفیلیِ اراده مردانه قلمداد می‌کند. پایگاه زن غربی نیز با ارائه کالای فِیک با برند استقلال، اراده‌ورزی حقیقی زنان در حیات اجتماعی را منتفی می‌کند. ✳️ موانعی که از پایگاه تحجر و زن شرقی پیش‌روی زن قرار می‌گیرند از جنس «گفتمان» و ناظر به ساحت ذهن هستند. پایگاه زن شرقی گفتارهایی نظیر «زن نمی‌تواند...» و «زن نباید...» را خلق می‌کند و آنها به گفتمان غالب و دارای هژمونی در جامعه تبدیل می‌کند و از این مسیر به نفی استقلال و سلب اراده زن می‌پردازد. پایگاه الگوی سوم برای فائق آمدن بر این گفتارهای محدودکننده و رفع موانع ذهنیِ پیش‌روی استقلال زن راهکاری از جنس «بازسازی» جهان اجتماعی سنت و طرح مفاهیم جایگزین در ساحت گفتمانی دارد. ✳️ اما موانعی که پایگاه تجدد و زن غربی در مسیر اراده‌ورزی و انتخاب‌گریِ مستقل زنان قرار می‌دهد، از جنس «واقعیت» و ناظر به زیست‌جهان است. سازه‌های اجتماعیِ مدرن در حاق خود ضدزن بوده و فاقد کمترین امکان و زمینه برای زنان جهت پیگیریِ انتخاب‌ها و اراده‌های مستقل خود در زندگی اجتماعی هستند. حیات اجتماعی مدرن با محوریت عناصری چون پول، س.ک.س و سلطه، الهیاتی به‌غایت نرینه و مذکر یافته است و زیست‌جهان حاصل از آن برای میدان‌داریِ زن بسیار ضیق و محدود است. ✳️ پایگاه الگوی سوم زن برای تمهید حرکت در دل دنیای مدرن(که واقعیت امروز جامعه ایران است) ناگزیر از تکوینِ زیست‌جهان مختص به خود است. واقعیت این است که گفتارهای پیشرو و پویایی چون «استقلال زن»، «زیستن مجاهدانه»، «ولایت اجتماعی»، «ماموریت زن انقلابی» و... که همگی محصول نگاه انقلاب اسلامی به هویت زن هستند، برای تحقق، نیازمند خلق زیست‌جهانِ سازگار با تکوین زنانه و عناصر بومی جامعه ایرانی هستند تا زن مسلمان ایرانی، الگوی سوم را در بستر جمعِ عددیِ خانه و جامعه جستجو نکند. ✳️ حال بد نیست بپرسیم کدامیک از این موانع و چالش‌های پیش‌روی استقلال زن سفت و سخت‌تر و دارای تصلّب بیشتری است؟ «گفتمان» یا «زیست‌جهان». شاید بخش اعظمی از اختلاف نظرهای فعالان و اندیشه‌ورزان در پایگاه الگوی سوم دقیقا ناظر به ارزیابی و توصیف‌شان از این دو مانع است. براین اساس است که برخی معتقدند پروژه اصلی در فرآیند احیای گفتمان الگوی سوم، نفیِ تحجر و تخریب پایگاه زن شرقی‌ست و عده‌ای نیز تمرکزشان را بر طراحی الگوهای عینی مشارکت اجتماعی زنان معطوف کرده‌اند. ✳️ من معتقدم چالش اصلی ما در فرآیند احیای گفتمان الگوی سوم و تحقق آن در جامعه امروز ایران، فقدانِ زیست‌جهان است و بازسازیِ گفتمانی، بازنگری در مفاهیم پایه و بنیادین نظام معنایی سنت، چرخش‌های زبانی و... اگرچه بسیار مهم و موثر در این فرآیند هستند اما تصلّب آنها در مقایسه با زیست‌جهان مدرن و غوامضی که در برابر حرکتِ مستقل زن مسلمان قرار می‌دهد قابل قیاس نیست. لینک کانال جنسیت و عدالت(دکتر ابوالفضل اقبالی) https://eitaa.com/eqbali62

سخنی با بچه‌های بالا جوّ آرامِ دانشگاه و مقوله امنیت نرم دکتر ابوالفضل اقبالی مدیر اندیشکده زوج ✳️ امروز در جلسه‌ای درباره ضرورت پویایی فضای دانشگاه و جنب و جوش سیاسی دانشجویان به طور کلی و خصوصا در این ایام منتهی به انتخابات گفتم آن هم با کلی اشتیاق و ایده و طرح. پاسخی که شنیدم اما این بود: «جو دانشگاه‌ها تازه آرام شده و آقایون ملاحظاتی درباره فعالیت سیاسی در دانشگاه دارند» یخ کردم و در دلم گفتم: لعنت بر هرچی ملاحظه‌ست! این حس را در 6 ماه دوم سال 1401 وقتی مناظرات دانشگاهی‌ام با افراد و چهره‌های مختلف با دستوراتی از بالا لغو می‌شد، داشتم. ✳️ پارسال در جلسه‌ای با یکی از مسئولان امنیتی کشور این نکته را مطرح کردم که در کشور ما براساس یک تحلیل اشتباه، امنیت بر فراز فرهنگ قرار گرفته و نتیجه آن شده است که متولیان امنیت کشور، به مقوله «امنیت نرم» توجه لازم را ندارند. این در حالی‌ست که در ادبیات روز دنیا بر وجوه نرم قدرت و امنیت بیش از ابعاد سخت آن تاکید می‌گردد. البته این التفات و آگاهی را در بیانات حضرت آقا به وضوح می‌توان مشاهده نمود. ✳️ بازنگری در تلقی کلاسیک از مقوله امنیت ما را به این نتیجه خواهد رساند که در حال حاضر، قلمرو ذهن و افکار عمومی بیش از قلمرو خیابان در معرض جدی‌ترین تهدیدات امنیتی علیه منافع ملی کشور قرار دارد. لذا حفاظت از آن به مراتب دارای اهمیت و پیچیدگی‌های بیشتری است. اولین و عقلانی‌ترین راهبرد در برابر تهدیدات امنیتی کفِ خیابان، زدودنِ تنش‌ها و بازگرداندن آرامش به جو جامعه است، اما همین راهبرد در برابر تهدیدات امنیتی نرم گاهی نتیجه عکس می‌دهد. ✳️ علی‌الخصوص در فضاهایی چون دانشگاه که حیات ذهنی افراد پویاتر از فضای عمومی جامعه است، راهبرد اساسی باید «دمیدن در آتش تضارب اذهان و آراء» باشد زیرا در یک فضای پویا و فعال است که سخن ناب و قول سدید انقلاب اسلامی امکان طرح و شنیده شدن و رقابت کردن با شبهات و وهمیات جریان‌های باطل دارد. در غیر اینصورت اتفاقا جوّ آرام و سکون حاکم بر فضاهای علمی به پیشبرد اهداف و تهدیدات نرم دشمن و رسوخ آن در اذهان و افکار عمومی کمک بیشتری خواهد کرد. ✳️ تاکیدات فراوان رهبر عزیز انقلاب مبنی بر ضرورت احیاء فرهنگ گفتگو و آزاداندیشی در فضاهای علمی و نیز اصرار فراوان ایشان بر لزوم سیاسی بودن دانشجو و دانشگاه، حاکی از امکانی است که جوّ پویا و پرتنش(به لحاظ تضارب آرا و افکار) دانشگاه‌ها در اختیار گفتمان انقلاب اسلامی قرار می‌دهد. وگرنه اگر حضرت آقا هم مانند فلان مسئول حراست دانشگاه یا شورای تامین فلان استان نسبت به ظرفیت‌های گفتمانی انقلاب اسلامی در جهاد تبیین سوءظن داشتند هیچ‌گاه بر ضرورت برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی تاکید نمی‌کردند. ✳️ از سکون و رخوت دانشجو و آرامش جوّ دانشگاه باید بیش از هرچیزی ترسید. دانشگاهِ غیرسیاسی و ناپویا بزرگترین تهدید علیه امنیت ملی ماست. التهابات اجتماعی همواره محصول جوّ آرام دانشگاه بوده‌اند و برعکس هرگاه حیات علمی و نخبگانی کشور به حرکت و جنب و جوش درآمد، جامعه آرامش را عمیق‌تر تجربه کرد. اساسا آرامش اجتماعی ارمغان التهاب دانشگاهی است. تجربه دو دهه حضور و تعامل مستقیم من با فضای دانشگاه می‌گوید دانشجویانِ پرهیاهوی دانشگاه منادیانِ سازش و تعامل در جامعه هستند. ✳️ کوتاه سخن آنکه برادران بالا! به ظرفیت‌های فکری و گفتمانیِ جبهه حق اعتماد کنید و فضاهای دانشجویی را به پویایی و جنب و جوش دعوت کنید. بگذارید سخن جریان انقلابی در همین فضای پویا و فعال به گوش دانشجویان برسد. از حضور افراد و چهره‌های مخالف در فضای دانشگاه برای بحث و مناظره با آغوش باز استقبال کنید. برآیند نهایی این رویدادها و گفتگوها قطعا به نفع انقلاب اسلامی تمام خواهد شد. یاعلی لینک کانال جنسیت و عدالت(دکتر ابوالفضل اقبالی) https://eitaa.com/eqbali62

موسسه تبیان برگزار می‌کند: دوره‌ی کارگاهی انتخاب‌های معطوف به‌زندگی ویژه دختران و پسران مجرد سرفصل‌ها و اساتید دوره: دکتر علیرضا لاور چک لیستِ خواستگاری دکتر سمیه‌سادات حسنی‌حلم دانشِ حقوقیِ ازدواج در ایران دکتر ابوالفضل اقبالی مردِ زندگی، زنِ زندگی دکتر فاطمه خالقی و دکتر پروانه آشتیانی(کارگاه مشترک) شناخت، عشق، ازدواج زمان: جمعه ۲۹ دی‌ماه از ساعت ۸ الی ۱۷ مکان: بلوار کشاورز، خیابان نادری، موسسه فرهنگی تبیان نور هزینه ثبت‌نام: ۸۰۰ هزار تومان(به همراه ناهار و پذیرایی) جهت ثبت‌نام با شماره 09399638536 تماس گرفته یا به آیدی زیر در ایتا، تلگرام و بله پیام دهید @basiratadmin

مناظره درباره لایحه عفاف و حجاب با حضور دکتر ابوالفضل اقبالی مدیر اندیشکده زوج دکتر احمد بخارایی جامعه‌شناس مشاهده فیلم کامل در لینک زیر: https://www.didbaniran.ir/fa/tiny/news-175277

آیا غرب مدرن از سنت فرهنگی و دینی ایران اسلامی پیشرفته‌تر، عقلانی‌تر، علمی‌تر است؟ دکتر ابوالفضل اقبالی مدیر اندیشکده زوج درباره ماهیت دروغین این گزاره‌ها در این ویدیو توضیح می‌دهد. حتما ببینید آدرس کانال جنسیت و عدالت(دکتر ابوالفضل اقبالی) @eqbali62

چرا باید با قانون‌شکنی و رفتارهای ناهنجار سلبریتی‌ها برخورد جدی‌تر و قاطع‌تری از سایر شهروندان عادی جامعه کرد؟ آیا این برخوردها باعث مهاجرت آنها از کشور نمی‌شود؟ دکتر ابوالفضل اقبالی مدیر اندیشکده زوج به این سوآل پاسخ می‌دهد آدرس کانال جنسیت و عدالت(دکتر ابوالفضل اقبالی) @eqbali62

نظم جدید منطقه را غیرت تعیین می‌کند. #یمن