eitaa logo
محمدجواد توکلی- یادداشت‌های اقتصادی
3.8هزار دنبال‌کننده
897 عکس
529 ویدیو
90 فایل
یادداشت‌های اقتصادی محمد جواد توکلی استاد تمام پایه ۱۳ اقتصاد ایتا Eitaa.com/eqmoq2 بله Ble.ir/mjtvyadeq زمینه‌های مطالعاتی فلسفه اقتصاد، اخلاق اقتصادی، تعلیم و تربیت اقتصادی،اقتصاد ایران و اقتصاد جمعیت Eitaa.com/eqtesadejamiat
مشاهده در ایتا
دانلود
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
❇️تواضع در اوج ✳️صدای ماندگار تیمسار خلبان منوچهر محققی ✅منوچهر محققی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی به عضویت نیروی هوایی ارتش درآمد و آموزش خود را در کشور آمریکا پشت‌سر گذاشت و تبدیل به یکی از بهترین خلبانان جنگنده فانتوم شد. ✅او با شروع جنگ تحمیلی در عملیات‌های مهمی نظیر کمان99، عملیات مروارید و... شرکت کرد و با انجام 182 سورتی پرواز برون‌مرزی (Special Mission) و بیش از 3000 ساعت پرواز با فانتوم F4 رکورددار بود. ✅او که در سال 59 به‌دلیل اصابت هواپیمایش در نزدیکی بصره به درجه جانبازی نائل شده بود، به‌علت انجام پروازهای فراوان در سال‌های جنگ، از ناحیه ستون فقرات دچار مشکل شد و سرانجام در روز نهم مهرماه 1400 پس از تحمل یک دوره بیماری به یاران شهیدش پیوست.
💢ورم اساسی💢 🔷️بررسی ابعاد حکمرانی و نظارتی دولت در تامین کالاهای اساسی 👤دکتر محمد جواد توکلی 🔸️دانشیار گروه اقتصاد موسسه آموزشی و پرورشی امام خمینی فایل ضبط شده برنامه در پیوند زیر 👇
https://www.instagram.com/tv/CcyJhcDqlza/?igshid=MDJmNzVkMjY=
✅ نقش افزایش نقدینگی در تورم کنونی چقدر است؟ ✅به دنبال یاداشتی که در مورد نقش برجسته ارز در سه موج تورمی اخیر در اقتصاد ایران داشتم برخی دوستان این مطلب را به مفهوم نفی نقش نقدینگی در ایجاد تورم قلمداد کردند. ✳️ نمودارها نشان می دهد که تغییرات این دو هم جهت است : با افزایش نقدینگی تورم هم بالا رفته است، ولی کدامیک علت دیگری است؟ آیا افرایش نقدینگی تورم را ایجاد می کند یا تورم باعث می شود که تقاضا برای نقدینگی بالا برود ✅ شواهد زیادی وجود دارد که در اقتصاد ایران به خصوص در سالهای اخیر ، افزایش نقدینگی معلول تورم ناشی از فشار هزینه تولید بوده است، یعنی تورم ناشی از افزایش هزینه تولید آن هم عمدتا متاثر از افزایش قیمت ارز رخ داده ، فعالان اقتصادی نیاز به نقدینگی بیشتر پیدا کردند و همین امر زمینه افزایش نقدینگی را فراهم کرده است . یعنی تورم باعث افزایش نقدینگی شده نه اینکه نقدینگی باعث افزایش تورم شده باشد. ❇️ این امر مشابه کسی است که خورده و عطش گرفته است و مدام آب می‌خورد. تورم به وجود آمده می طلبد که پول بیشتری در رگهای اقتصاد کشور تزریق شود(تولید کننده سرمایه در گردش بیشتر میخواهد...)، هرچند که تزریق این خون چون ناعادلانه و ناکارآمد صورت می‌گیرد و قدرتهای سفته‌باز بیشتر از آن بهره‌مند می‌شوند، این نقدینگی اضافی عمدتا نه در خدمت تولید بلکه در خدمت ایجاد تورم بیشتر قرار می گیرد(یعنی در مرحله بعد نقدینگی علت تورم می‌شود) ✅ این یعنی تورم (ناشی از افزایش هزینه تولید) موجب افزایش نقدینگی و افزایش نقدینگی و استفاده نادرست از آن باعث تورم (ناشی از فشار سفته بازی و تقاضا) می‌شود ✍️ توکلی https://eitaa.com/eqmoq2
❇️ پارادوکس تورم در دو دوره روحانی ⁉️ چرا تورم در دوره اول دولت روحانی از ۳۵ درصد به حدود ۹ درصد کاهش یافت ولی در دوره دوم از حدود ۹ درصد به ۴۰ درصد افزایش یافت ؟ ✳️ نقدینگی در هر دو دوره حدودا ۲.۵ برابر شده است، پس تفاوت را نمیتوان به نقدینگی نسبت داد. ✅ ریشه مشکل در سیاست ارزی نادرست در دوره دوم است. در دوره اول نرخ دلار ۲۷درصد افزایش یافت ولی در دوره دوم ۶۰۰ درصد ❇️ تورم کنونی هم عمدتاً ناشی از این است که گذاشتیم نرخ ارز ۶ برابر شود و چون حدود ۸۵ درصد واردات ما کالاهای واسطه و سرمایه‌ای است، پس هزینه تولید وابسته به نهاده وارداتی به شدت افزایش یافته است ❇️ افزایش هزینه تولید (متاثر از شوک ارزی) نقدینگی را هم به دنبال خودش می کشد و در مرحله بعد نقدینگی هم بر تورم اثر می‌گذارد ✳️ البته عوامل دیگری مانند تشدید تحریم ها در دوره دوم نیز موثر بوده است. ✍️ توکلی https://eitaa.com/eqmoq2
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
✅ مردانگی در کسب روزی حلال ✳️ فروشنده هنگام وزن کردن گوشت، پنکه را خاموش می‌کند که ....
35.59M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
📽گزارش کوتاه از مستند دیدنی دکترین شوک 👇فیلم کامل در https://www.aparat.com/v/NpVx0 ❇️این مستند نشان می دهد که چگونه شوک درمانی بازار آزاد پیشنهادی فریدمن اقتصاد شیلی و دیگر کشورهای آمریکای لاتین را به آشوب کشید
✅ اقتصاد اسلامی چه سیاست اقتصادی را تجویز می‌کند؟ ❇️ زمانی فریدمن گفته بود اقتصاددانان در مورد ارزشها و اهدافی همچون عدالت اختلاف ندارند، اختلاف در مورد روش دستیابی به این اهداف است و این امری فنی است که در اثر گسترش مباحث فنی علم اقتصاد حل و فصل می‌شود. ✳️ این نگرش پذیرفتنی نیست، زیرا مکاتب اقتصادی در مورد تعیین، تعریف و اولویت بندی اهداف نیز اختلاف نظر دارند، و این اختلاف گاهی موجب اختلاف در ابزارها هم می شود. ✳️ برای نمونه، در نگاه مکتب پولی فریدمن، و یا رویکرد امثال هایک و طرفداران مکتب اتریش، عدالت در بستر ارزش آزادی تعریف شده و اولویت حاشیه ای پیدا می‌کند. در همین راستا، آمارتیا سن، نام کتابش را توسعه به مثابه آزادی می‌گذارد. ✳️ نگاه حاشیه‌ای به عدالت باعث می شود که در میان توصیه های دهگانه اجماع واشنگتنی، مورد پذیرش مکتب پولی فریدمن، اثری از عدالت توزیعی نبینید. ❇️ درجایی نوشتم که اقتصاد اسلامی عدالت را به مفهوم توانمندسازی مادی و معنوی افراد جامعه برای دستیابی به حیات طیبه تفسیر می‌کند، تفسیری که متمایز از عدالت به مثابه آزادسازی قیمتی است. ❇️ این تفسیر از عدالت باعث می‌شود که نگاهمان به افزایش ۵۷ درصدی حقوق کارگران و یا حذف و یا تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی هم تغییر کند. ❇️در چارچوب اجماع واشنگتنی فریدمنی، آزادسازی قیمت کالاها را میپذیرند ولی به شکلی پارادوکس گونه به سمت توصیه سرکوب دستمزدی می‌روند ✍️ توکلی https://eitaa.com/eqmoq2
⁉️فساد تورم در برابر فساد رانت ❎ در مقام سیاستگذاری در مواردی مثل سیاست حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی باید محاسبه کنیم که فساد وجود رانت بیشتر است یا فساد ناشی از تورم حذف رانت؟ و اینکه کدامیک از این دو قابل کنترل تر است؟ ✅ اگر بپذیریم که تخصیص آرد کیلویی ۲۵۰۰ تومانی به مثلاً شرکت گرجی باعث رانت است و افزایش آن به کیلویی ۱۲ هزار تومان (افزایش حدود ۵ برابری) رانت و فساد را از بین میبرد،حال که این شرکت قیمت محصولاتش را ۵۰ درصد بالا برده، هیچ فسادی رخ نمی دهد? ✳️ در اثر این افزایش قیمت ناشی از افزایش هزینه تولید حتی توان صادراتی شرکت گرجی هم کاهش می یابد علاوه بر اینکه تقاضا برای محصولاتش هم کم می شود (کاهش تولید و گسترش کسادی) ✅ تورم آن هم از سنخ تورم بالای ۴۰ درصد را اگر در اقتصاد کشور تحریک کنیم و با ثبات کنیم، فسادش به مراتب بیشتر از فساد ادعایی در مورد نهاده تولید گران نشده است. ❇️ فساد رانت حمایت از نهاده تولید را می توان با ایجاد شفافیت و نظارت کنترل کرد، ولی فساد تورم افسارگسیخته را حتی با یارانه نمی توان کنترل کرد. ✳️ ممکن است بگوییم مردم کمتر شیرینی و بیسکوییت بخورند، ولی وقتی قیمت نان حجیم هم در اثر افزایش گندم تحویلی برای آرد صنایع نان حجیم از کیلویی ۹۰۰ تومان به ۱۲هزارتومان، چندین برابر می شود، آیا می توانیم بگوییم مردم نان هم کمتر بخورند؟ ✳️ کاش سیاستگذاران ما در این موارد حداقل بیشتر تحقیق می کردند. ✍️ توکلی https://eitaa.com/eqmoq2
1_1575423067.mp3
14.19M
ترجمه متن مقاله گاردین: http://tarjomaan.com/vdcc.mq4a2bqxela82.html 🔎 سیاستهای دولتهای اصولگرا و اصلاح طلب، انقلابی و سازشکار ما را باهم مقایسه کنید ببینید آیا همه، سیاستهای اقتصادی نئولیبرال ندارند؟: • رقابت سازی در خدمات عمومی با خصوصی سازی. • سرکوب چانه زنی دسته جمعی اتحادیه های کارگری برای دستمزد بیشتر. • دکترین شوک برای آزاد سازی قیمت ها و... • کاهش مالیات ثروتمندان. • مقررات زدایی برای تصرفات در محیط زیست. • مالی سازی و بورسی کردن همه چیز. • و... ⬅️ و هرچه دولت بی نقش تر و بازار بازیگر اصلی شود، قدرت خرید جای برگه رأی می نشیند! و مشارکت سیاسی حداقلی تر می شود! * مقاله همه ما نئولیبرال هستیم را بخوانید/ بشنوید و قضاوت کنید! ✍️ توکلی https://eitaa.com/eqmoq2
1_1576066105.pdf
2.66M
✅ آدرس‌های غلط و مسئولیت گریزی های رندانه (نگاهی به نقش شوک‌درمانی در بحران سازی نقدینگی) ❇️ دکتر عباس شاکری، استاد تمام دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی ✍️ توکلی https://eitaa.com/eqmoq2
⁉️ دولت در تونل وحشت ارز ۴۲۰۰ تومانی چه کند؟ ✳️ دولت سیزدهم خود را در انتهای ارز ۴۲۰۰ تومانی می بیند و چاره را در این می بیند که سریع بیرون بزند حتی اگر سپر ماشینش به این طرف و آن طرف گیر کند و زمین‌گیر شود. ❎ گاهی ترسیم غلط مشکل باعث ارایه نسخه اشتباهی میشود که وضع بیمار را وخیم تر می‌کند ✳️ مسئول سازمان برنامه اخیرا در مصاحبه ای گفته بود که ما برای تامین یارانه حمایت از تولید ۲۰ میلیارد دلار نیاز داریم ولی مبلغ ۲۵۰ هزار میلیارد تومانی مصوب مجلس کفاف بیش از. نصف این مبلغ را نمی دهد.نتیجه این ترسیم مشکل این می شود که چاره‌ای جز حذف ارز حمایتی نداریم و این کار را هم باید یکباره انجام بدهیم که سریع خلاص شویم (بخوانید شوک درمانی)، غافل از اینکه خود دولت اولین قربانی این سیاست است که در اثر تورم ناشی از سیاست کسری بودجه اش افزایش می‌یابد ❇️ برگردیم مشکل دقیقا در تبصره ۱۴ بودجه و سایر تبصره های مرتبط با یارانه‌ها است که دقیقا نمی دانیم به چه چیزی می خواهیم یارانه بدهیم و چگونه باید بدهیم؟ اصلا می خواهیم یارانه ریالی بدهیم یا دلاری؟ به تولید کننده یارانه بدهیم یا ندهیم؟ چرا ۲۵۰ هزار میلیارد تومان یارانه گذاشتیم که دولت کم بیاورد؟ ✳️ موجز و مختصر، مجلس به سرعت برای اصلاح تبصره ۱۴ بودجه (مشهور به تبصره هدفمندی یارانه‌ها) و سایر تبصره های مرتبط با یارانه‌ها جلسه بگذارد و با کمک دولت آن را اصلاح کند، در این اصلاحیه 1⃣تکلیفتان را با یارانه ریالی یا ارزی مشخص کنید 2⃣ در مصارف جدول تبصره 14 بازنگری کنید که در جدول اصلاحی آن بدون منطقی مشخص ردیف های تخصیصی زیادی آمده که باید بر اساس اولویت بندی یارانه تولید بازنگری شوند. 3⃣حداقل سهم ۳۰ درصدی تولید (الزام قانون هدفمندی یارانه‌ها) را بدهید و داستان دراماتیک فساد در تخصیص ارز و قاچاق صادراتی و مانند آن را هم فعلا کنار بگذارید. 4⃣شما که بناست به تورم تن بدهید بیایید تورم ناشی از فشار تقاضا را بپذیرید نه تورم مخرب‌تر ناشی از فشار هزینه تولید را، ساده تر بگویم، از بانک مرکزی استقراض کنید منتهی با افزایش نرخ ذخیره قانونی خلق پول بانکی را کنترل کنید. این کار به مراتب بهتر از خودزنی حذف یارانه حمایت از تولید است. گذشته از آنکه در شرایط رکودی کنونی افزایش کسری بودجه از محل افزایش خلق نقدینگی دولتی میتواند چرخه تولید را هم به حرکت درآورد در حالی که حذف یا کاهش یارانه تولید، چهارچرخ ماشین تولید را پنچر می کند (رک به گزارشی که در مورد کسری بودجه نوشتم). 5⃣برای مدیریت یارانه تولید به جای شوک درمانی، برنامه میان مدت ۳ تا ۴ ساله بریزید و به شکلی قاعده مند یارانه را از یارانه واردات به یارانه تولید منتقل کنید برای نهاده دامی، کالاهای اساسی مثل گندم،دانه های روغنی و نهاده دارو و... ✍️ توکلی https://eitaa.com/eqmoq2
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🐮 تبدیل گاوداری به مهمانسرای عمو قدرت 🐄 هرچند خلاقیت عمو قدرت ستودنی است،ولی طنز تلخش این است که دامداری به صرفه نیست ولی خدمات به صرفه است. ✍️ توکلی https://eitaa.com/eqmoq2
❇️ ضرورت کمک به دولت برای گذر از این مرحله سخت ✅ارز ۴۲۰۰ تومانی از ابتدا ناقص متولد شد، دولت پیش نباید می‌گذاشت که نرخ بازار آزاد از این نرخ فاصله بگیرد، که این کار را نکرد و هم اکنون شاهد مشکلاتی مثل قاچاق و مانند آن هستیم. ❇️بهر حال دولت تصمیم خودش را گرفته و می خواهد قیمت اقلامی مثل آرد و روغن و.. را تعدیل کند، حال که چنین است باید کمک کرد که این سیاست با کمترین فشار بر اقشار محروم اجرایی شود. یارانه پرداختی باید هوشمند باشد و از امنیت غذایی محرومان حفاظت کند. ❇️مهمتر از همه این است که دولت سیاست مشخصی برای کنترل قیمت ارز آزاد داشته باشد وگرنه ما سال دیگر دوباره از شکاف قیمتی این بار بین ارز ۲۳ هزار تومانی و ارز آزاد سخن خواهیم گفت که الان فاصله شأن حدود ۵ هزار تومان است. ✳️دولت دکتر رییسی الان باید تاوان سیاست های اشتباهی که در دولت قبل از سال ۱۳۹۷ گرفته شد را بدهد و امید داریم که پس از این دولت موفق به تثبیت وضعیت اقتصادی کشور و مهار تورم شود و مهمتر از همه بتواند چرخ تولید داخلی را با سرعت بیشتری به حرکت درآورد. ✅ باید به سمت اصلاحات ساختاری همچون اصلاح نظام بانکی، مالیاتی، حمایتی و بودجه‌ای رفت که بدون آنها سیاست های قیمتی موفقیتی در پی نخواهد داشت. ✍️ توکلی https://eitaa.com/eqmoq2
✅ معجزه تبدیل یارانه واردات به یارانه تولید دانش‌بنیان ✳️یکی از اشتباهات ما در دهه‌های اخیر استمرار دادن یارانه به واردات اقلامی چون دانه های روغنی، نهاده دامی و دارو بود، این کار نه تنها نیاز ما به دلار را تشدید کرد، بلکه مانع از تقویت تولید داخلی و موجب شکنندگی در امنیت غذایی و دارویی شد. ❇️ در شرایط کنونی بهترین گزینه پرداخت یارانه به تولیدکنندگان این اقلام با اولویت به شرکتهای دانش‌بنیان برای افزایش ظرفیت تولید داخلی است. با این کار می توان انقلابی در بخش کشاورزی ایجاد کرد. ✅ ما می توانیم حتی در افق یک ساله راندمان تولید دانه‌های روغنی را با فعال کردن شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه کشاورزی بالا ببریم و هم رانت واردات حداقل ۴ میلیارد دلار ی آن را از بین ببریم و هم از تقاضای ارزی کشور بکاهیم و به تقویت ارزش پول ملی کمک کنیم. ✅ این اقدام حرکت در مسیر تحقق شعار سال یعنی تولید اشتغالزایی و دانش‌بنیانی است. ❇️در مقابل، حذف یارانه تولید اقلام مورد اشاره و دادن یارانه به مصرف‌کننده بدون داشتن طرح جدی برای تقویت تولید داخلی، با تشدید تورم و در ادامه بالا بردن نرخ ارز باعث می شود که در ادامه مجبور باشیم ارز بیشتری برای تامین گندم، دانه‌های روغنی و نهاده دارو بدهیم. ✅ ترکیه در برهه‌ای همین اشتباه را در مورد دارو مرتکب شد و به شدت در زمینه سلامت با مشکل مواجه شد و هر سال باید مقادیر زیادی دلار برای واردات دارو به شرکتهای چندملیتی خارجی می‌داد. ✳️ در این زمینه وظیفه وزارت جهادکشاورزی بسیار خطیر است. به جای دادن سیگنال کمبود روغن و ناتوانی تولید داخلی، بیایید همه امکانات را بسیج کنیم برای تقویت امنیت غذایی و دارویی کشور با افزایش تولید داخل گندم ،نهاده‌های دامی، دانه‌های روغنی و نهاده دارو. ✅ ما می توانیم، اگر بخواهیم! ✍️ توکلی https://eitaa.com/eqmoq2
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
❇️سرمایه گذاری به سبک حضرت یوسف ❇️حضرت یوسف برای مقابله با مشکل غلات دستور داد در تولید گندم سرمایه گذاری کرده و ذخایر استراتژیک آن را افزایش دهند تا اقتصاد مصر بتواند بر مشکل کم آبی آتی غلبه کند. ✳️ ما نیز برای مقابله با مشکلاتی مانند کمبود گندم و سایر غلات باید روی تولید داخلی سرمایه گذاری کنیم. یارانه سنگین به تولید غلات بدهیم تا خودکفا شده و بتوانیم امنیت غذایی کشور را حفظ کنیم. ✍️ توکلی https://eitaa.com/eqmoq2
✳️روزنگاشت اولین جراحی قیمتی قرن جدید ✳️برای ما اقتصادی ها تبیین و پیشبینی واقعیت‌های اقتصادی پس از اجرای یک سیاست بسیار حیاتی است. ❇️ می خواهم روزنگاشت هایی داشته باشم برای ثبت واقعیت های عینی و قضاوت در مورد اینکه ببینیم سیاست اخیر که بسیار شبیه جراحی قیمتی اوئل دهه ۹۰ است چه نتایجی دارد. ✅ فعلآ خط اول روزنوشت با نگاهی به تقویم تاریخ ⏳امروز ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ سیاست حذف ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی به مراحل پایانی خود نزدیک شد. دولت تصمیم گرفت بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزارتومان یارانه برای دو ماه به دهک اول تا نهم بدهد و پس از آن کالابرگ الکترونیک بدهد. در مقابل ارز تخصیصی به اقلامی مثل آرد..... را حذف کند. 1⃣ ۴ سال پیش روز ۲۰ فروردین ۱۳۹۷، ارز ۴۲۰۰ تومانی موسوم به ارز جهانگیری در دولت دوازدهم متولد شد، زمانی که ترامپ تصمیم گرفته بود از برجام خارج شود. ابتدا گفتند بدون هیچ محدودیتی آن ارز را برای واردات همه کالاها تخصیص می دهند، نرخ دلار بازار آزاد حدود ۶ هزارتومان بود. https://www.eghtesadnews.com/fa/tiny/news-409197 2⃣کمتر از سه ماه بعد پس از آنکه کنترلی روی نرخ ارز آزاد نکردند و شکاف ی بین دلار ۴۲۰۰ تومانی و دلار آزاد افزایش یافت، گفتند نه فقط ارز ترجیحی را به ۲۵ قلم می دهیم. 3⃣ ۲۵ قلم به تدریج آب رفت و به قول رییس جمهور سابق بدون اینکه کسی بفهمد از لیست حذف شدند از کود و سم گرفته تا گوشت قرمز و....( هرچند که نتایج آن را همه به تدریج حس کردند) 4⃣ چرخ چرخید تا ارثیه دولت قبل شامل ۵ تا ۶ قلم مشمول ارز ترجیحی (گندم، دانه‌های روغنی، نهاده دامی، نهاده دارو ...) به دولت سیزدهم رسید، حالا نرخ دلار آزاد به حدود ۲۵ هزارتومان رسیده و فاصله آن با ارز ترجیحی بیش از ۲۰ هزارتومان شده است. ادامه دارد... ✍️ توکلی https://eitaa.com/eqmoq2
✅ شاخص‌های کلان اقتصادی ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ ✳️ نرخ دلار آزاد ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ :۲۸۷۴۱(روز اعلام سیاست حذف ارز ترجیحی) ❇️ نرخ دلار نیما ۲۴۹۶۰ ت ، سنا : ۲۵۷۶۹ ت, ای تی اس ❇️ نرخ تورم فروردین ۱۴۰۱ : ۳۹.۲٪(مرکز آمار ایران) ✳️ نرخ بیکاری زمستان ۱۴۰۰: ۹.۴٪ (مرکز آمار ایران) ✳️ نقدینگی پایان بهمن ۱۴۰۰ :۴۶۲۴ همت (بانک مرکزی) ✳️ نرخ رشد نقدینگی بهمن ۱۴۰۰ نسبت به بهمن نودو نه ۳۹.۷٪ (بانک مرکزی)
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
‏رانت تورم در برابر رانت یارانه دکتر فرشاد مومنی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی
⁉️آیا شوکهای قیمتی در ایران به هدف اصابت کرده اند؟ 🖌دكتر محمدرضا يوسفي - دانشيار دانشگاه مفيد 🔹 ایران چندین بار تجربه شوک قیمتی با هدف اصلاح اقتصادی را داشته است. اولین بار در دولت اول آقای هاشمی رفسنجانی بود که نرخ ارز آزاد شد. تصور بر این بود که با این اقدام، دولت میتواند حدود 2 هزار میلیارد تومان درآمد کسب کند که این مبلغ بیش از دو برابر درآمد مالیاتی بوده و از این طریق کسری بودجه تامین خواهد شد. اما در نتیجه آن هزینه های دولت افزایش یافت. همچنین تصور بر این بود که صادرات غیر نفتی بهبود یافته و در پایان برنامه اول به 17 میلیارد دلار بالغ شود و از طرفی واردات کاهش یافته و تولید داخلی تقویت شده.، نرخ بیکاری کاهش یابد و رونق اقتصادی شکل گیرد. اما به دلیل ضریب بالای وابستگی صنایع به واردات جهت کالاهای واسطه ای و مواد اولیه و وابستگی بخشی از صادرات به این نوع تولیدات این هدف نیز تحقق نیافت. و با توجه به تنگناها و ظهور بحران بدهی در آن سالها، رشد اقتصادی که در دو سال پس از جنگ( 68 و 69) به نسبت افزایش یافته بود، روند کاهشی در پیش گرفت و صاحبان بنگاه ها با مشکل سرمایه در گردش روبرو شدند لذا برخی از صنایع نیمه تعطیل و یا به تعطیلی کشانده شدند. البته بنگاه های رانتی مانند خودروسازان با طرح پیش فروش، مشکل خود را حل کردند. همزمان نرخ تورم فزونی گرفت و در سال 73، به 35 درصد و در سال 74 به 49 درصد رسید. در نهایت دولت مجبور به عقب نشینی شده، به تثبیت نرخ ارز در 300 تومان اقدام کرد. رئیس وقت بانک مرکزی به حدود 600 مذاکره با طلبکاران جهت استمهال اقدام کرد. در نتیجه آن، دولت سالانه حدود 6 میلیارد دلار بازپرداخت در چند سال متوالی را متعهد شد و حجم واردات از حدود 20 میلیارد دلار در آن دوران به حدود 12 تا 14 میلیارد دلار کاهش یافت. این آزادسازی با اعتراضات در چند شهر نیز همراه شد که انعکاس چندانی نیافت. 🔹 تجربه دوم به سال 1389 و دولت دهم( در دوره حاکمیت یکدست اول) بر می گردد. همه ارکان نظام به توجیه این طرح پرداختند. طرح اصلاح ساختاری دوم دارای هفت بخش بود اما تنها بخش هدفمندی یارانه ها اجرا شد. انتخاب سیاستی چالشی در آستانه تحریم، تصمیمی غیرقابل قبول و اشتباهی محرز بود. نتیجه این تصمیم نیز رکود تورمی بود که به ورشکستگی بنگاه های اقتصادی، افزایش تورم، پرش 350 درصدی نرخ ارز انجامید. 🔹 تجربه سوم که بسیار ابعاد کوچکتری داشت و تنها ناظر بر اصلاح قیمتی بنزین بود با واکنش های اجتماعی گسترده مواجه شد و ابعاد امنیتی گسترده پیدا کرد. این امر به دلیل کاهش شدید آستانه تحمل مردم بود. گرچه این اقدام توسط شورای سران تایید شده بود؛ اما بعد از مواجهه با بحران اجتماعی، دو رئیس جمهور و رئیس قوه قضائیه از پذیرش مسئولیت آن شانه خالی کردند. 🔹 تجارب سه دهه گذشته نشان می دهد که شوک قیمتی با رشد تورم آثار انتظاری را به دنبال نداشته است و به لحاظ اجتماعی نوعی فرصت سوزی، تشدید بی اعتمادی اجتماعی است. 🔹 سه تجربه تاریخی سه دهه اخیر که هر سه شکست خوردند را می توان از زوایای مختلف تحلیل کرد. یکی فقدان انسجام درونی برنامه و ندیدن همه جوانب موضوع در دولت ها بود. از این رو مقامات دچار تناقض گویی شده و هر کدام به فراخور حال و شاید با نگاه آرام کردن مردم چیزی بر زبان جاری می کرد که گفته مقام دیگر خلاف آن بود. 🔹 یکی دیگر از زوایای مهم تحلیلی، پیش شرط های اصلاح قیمتی است که مورد توجه دولتها نبوده است و در نتیجه اهداف مورد انتظار به دست نیامدند. اصلاح قیمتی آخرین حلقه اصلاح ساختاری و نه اولین آنهاست. 🔹تلقی شوک قیمتی به عنوان یک اصلاح ساختاری و انتظار پیامدهای مثبت از آن مانند تلقی یکسان انگاری دموکراسی با انتخابات است. در حالیکه انتخابات به معنای واقعی با احزاب مستقل قوی، رسانه های آزاد، قدرت پاسخگو و مانند آن معنادار است. در اینجا هم تلقی از اصلاحات فقط اصلاحات قیمتی است. 🔹 قطعا در یک ساختار اقتصادی رانتی، ضد تولیدی که در ارتباط تنگاتنگ با ساختار سیاسی تعریف شده است، نخست باید شوک به ساختار سیاسی اقتصادی وارد شود و سپس در آخرین مرحله اصلاح قیمتی رخ دهد. پرسش اساسی این است که چرا از انباشت تجارب گذشته درس گرفته نمی شود؟ چرا به پیش شرطهای این سیاست پرداخته نمیشود؟ علت را باید در ساختاری جست که اراده جدی بر تغییر رویه های موجود ندارد.
❎روزنگاشت دوم تعدیل قیمتی؛ حذف ارز ترجیحی دانه‌های روغنی و نهاده های دامی ❇️ دیشب اعلام شد که یارانه واریزی ماه اول قابل برداشت شد و در مقابل امروز (۲۲-۲-۰۱)قیمت چهار قلم کالای اساسی مرغ، تخم‌مرغ، روغن و لبنیات تعدیل می‌شود (در اثر حذف ارز ترجیحی دانه‌های روغنی.و نهاده‌های دامی)قیمت هر کیلوگرم مرغ 60 هزار تومان، تخم‌مرغ 40 هزار تومان، روغن خوراکی ۸۰۰ گرمی به 60 هزار تومان، پنیر بسته‌ای 38 هزار تومان و شیر نایلونی 15هزار تومان http://fna.ir/1ouxgz ❇️ دلار بازار آزاد حرکتی رو به جلو را شروع کرده و به مرز ۳۰ هزارتومان نزدیک شده است. البته وزیر اقتصاد اعلام کرد در هفته آتی تقاضای ارز به واسطه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی کاهش می یابد و حتی تقاضا برای ریال هم کاهش می‌یابد، ولی نگفت که نرخش هم حتما کاهش می یابد یا ثابت می ماند. وی به درستی به مقوله انتظارات تورمی اشاره کرد. http://fna.ir/1ouqnn ✳️ همه رسانه‌ها برای توجیه مردم بسیج شدند از رسانه ملی گرفته تا خبرگزاری ها و مسئولان ریز و درشت، که انصافاً در برخی ابعاد خوب کار کردند از جمله اینکه مردم را قانع کردند که رانت آرد نانوایی‌ها خیلی زیاد است (هرچند که ناخودآگاه برچسب رانتخواری بر قشر زحمتکش نانوا زده شد که به نظر من دور از واقعیت است، آنها هم مشکلات خود را دارند و حتی اگر دو سه کیسه از سهمیه خود را آزاد می فروختند این گونه نبود که با این کار مثلا از دهک اول بپرند دهک دهم و زندگی اعیانی داشته باشند) ✳️ سیاستگذاران تلاش می کنند که استدلال کنند که با افزایش قیمت مرغ، تخم‌مرغ، روغن و لبنیات، بقیه نباید قیمت‌هایشان را افزایش دهند، چون مثلاً ربطی ندارد که فرض کن قیمت حمل و نقل هم بالا برود و اینکه ما کاهش قدرت خرید افراد را هم جبران کردیم. https://www.isna.ir/news/1401022113436/ ✳️ البته اگر قیمت ارز بالا برود و نخواهیم یا نتوانیم آن را کنترل کنیم، هزینه فرصت تقریبا بسیاری از کالاها و خدمات افزایش می یابد، و از کانال دیگری غیر از افزایش قیمت نسبی کالاهای اساسی،قیمت سایر کالاها و بلکه کل کالاها تمایل به افزایش دارد. از این هم نباید گذشت که قیمت‌گذاری دلبخواهی در اقتصاد ما بدون سابقه نیست بسته به اینکه هر کسی چقدر قدرت تعدیل قیمت یا دستمزدش را داشته باشد. ❇️ اینکه در فروشگاه‌ها روغن، مرغ وتخم‌مرغ کمیاب شده طبیعی است(ندیدم این مشکل به لبنیات سرایت کرده باشد شاید چون قابلیت کمتری برای ذخیره‌سازی دارد) ، این هم که مردم عطش خرید آنها را پیدا کردند هم تا حدودی طبیعی است چون می خواهند قدرت خریدشان را حفظ کنند(البته از شما پنهان نباشد که من هم دیشب ۲۰۰ گرم دان برای مان خریدم، البته بیچاره دونش هم داشت تمام می شد؛ فروشنده هم توی یکی دو دقیقه که توی مغازه اش بودم کلی تحلیل مجانی تقدیم کرد به اضافه یک مقدار بد و بیراه به من و امثال من، شاید من را هم مسبب وضع موجود میدونست!) ❇️ ولی باید توجه کرد در این میان سرمایه افرادی که موجودی این کالاها را داشتند و عرضه نکردند، در زمانی کوتاه حداقل دوبرابر شد. ما طرحی نداشتیم و نداریم که چطور با این رانت مقابله کنیم. شاید اگر سیستم شفافیت اطلاعاتمان خوب بود، موجودی انبارها را می داشتیم و تعریف مالیاتی درستی از این می داشتیم، می شد به گونه آن را با ابزاری مثل مالیات بازپس گرفت، هرچند که هزینه سرمایه در گردش تجار هم افزایش پیدا می کند. تکمیل می‌شود... ✍️ توکلی https://eitaa.com/eqmoq2