🔷 آیا می‌شود سرنوشت را با کارهای خوب، تغییر داد؟ ✍️ پاسخ: استاد مطهرى مى‌گويد: «اگر مقصود از سرنوشت و قضا و قدر الهي،‌ انكار اسباب و مسببات و از آن جمله قوه و نيرو و اراده و اختيار بشر است، چنين قضا و قدر و سرنوشتى وجود ندارد و نمى‌تواند وجود داشته باشد». (1) 🌿 بايد دانست در عين حال كه دست تقدير الهی در زندگی انسان است و قضا و قدر الهی مردود نيست، نقش انسان در تعيين سرنوشت زندگی پذيرفتنی است. در حقيقت نقش انسان نه تنها مغاير با سرنوشت نيست، بلكه جزئی از همان سرنوشت است. در سرنوشت و تقدير انسان - چه مؤمن باشد و چه كافر - چنين است كه او سرنوشت خود را تعيين نمايد. در واقع اختيار داشتن انسان جزئی از تقديرات الهی است. 💥 بشر هميشه خود را در سر چهار راه‌هايی می‌بيند. هيچ‌گونه اجباری كه فقط يكی از آن‌ها را انتخاب كند ندارد و ساير راه‌ها بر او بسته نيست. انتخاب يكی از آن‌ها به نظر و فكر و اراده او مربوط است؛ يعنی طرز فكر و انتخاب او است كه يك راه خاص را معيّن می‌كند. (2) ☘️ اين كه از يک طرف مسئله تقدير الهی مطرح است و از طرف ديگر اختيار انسان، به اين معنا است كه خداوند مقرّر كرده كه انسان با اختيار و اراده خود، يكی از راه‌ها را انتخاب كند و آن راهی كه انسان با اراده خود انتخاب كرده، همان است كه مقدّر است. خداوند به قضا و قدر مقرّر كرده كه انسان با اختيار خود، آن راهی كه خداوند از ازل می‌داند، انتخاب كند. پس تقدير خداوندی اين است كه بشر افعال خود را از روی اختيار انجام دهد، نه اين كه تقدير او را به انجام يک طرف مجبور سازد. 🔷 اميرالمؤمنين (ع) از كنار ديوار شكسته و كجى برخاست. پرسيدند: از قضاى الهى فرار مى‌كنی؟ فرمود: از قضاى الهى به قدر او پناه مى‌برم. (3) «يعنى درست است كه تا قانون عليت كه منتهى به فرمان خداست، نباشد، ديوار شكسته سقوط نخواهد كرد، اما همان خداوند به من عقلى داده كه آن خود يک حلقه از سلسله قانون عليت است و يک عامل بازدارنده در برابر اين گونه حوادث. 🔸 البته ديوار عقل و شعور ندارد و بدون اعلام قبلى سقوط مى‌كند. اما من مى‌توانم به قدر الهى پناه ببرم؛ يعنى با عقل خود چنان محل نشستن را اندازه‌گيرى كنم كه اگر ديوار سقوط كند روى من نيفتد». (4) 🔹 در قرآن آيات زيادى وجود دارد كه به صراحت اختيار انسان و نقش اراده او را بيان داشته است؛ مانند آيه: «لَيْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعى؛ براى انسان چيزى جز حاصل سعى او نيست». (5) و : «إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ؛ (6) خداوند سرنوشت هيچ قومى را تغيير نمى‌دهد. مگر خودشان آن را تغيير دهند». از آنچه ذكر شد امكان تغيير قضا و قدر در موارد خاص به خوبی روشن شد. اما تغيير قضا و قدر يا تبديل سرنوشت در روايات متعدد هم بيان شده است كه يكی از مهم‌ترين ابعاد و عوامل اين تغيير مقوله دعا است. 📚 پی‌نوشت‌ها : 1. شهيد مطهری، مجموعه آثار، انتشارات صدرا، تهران، 1374ش، ج 1، ص 384. 2. همان، ص 385 . 3. شيخ صدوق، التوحيد، انتشارات جامعه مدرسين قم، 1398 ه ق ، ص 369. 4. ناصر مكارم شيرازی، پيدايش مذاهب، ص 31. 5. نجم (53) آية 39. 6. رعد (13) آية 11. منبع: مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی @ertebatmoaserdini #قضا_و_قدر #سرنوشت #مثبت_نگری #انتخاب .