🔴روس‌ها چگونه ایران را صنعتی کردند /4 🔻بعد فهمیدیم که از دفتر رییس‌جمهور آلمان به آن‌ها تلفنی دستور داده‌اند که قرارداد را امضاء نکنید و چندی بعد معلوم شد که رییس جمهور آمریکا به رییس جمهور آلمان گفته کارشناسان شما رفته‌اند ایران قرارداد تأسیس ذوب آهن امضاء کنند! اگر قرارداد را امضاء کنند ما آهن‌های تولیدی‌مان را که در شیکاگو درست می‌کنیم نمی‌توانیم بفروشیم. دستور بدهید کارشناسان برگردند. به این ترتیب آن‌ها هم برگشتند و رفتند! 🔻این موضوع شده بود یک عقده برای ما در وزارت صنایع تا این که به دلایلی روس‌ها آمدند و خیلی به شاه نزدیک شدند! شاه برای این که توده‌ای‌ها را ساکت کند، به مسکو رفت و یک قرارداد همکاری صنعتی با دولت شوروی بست که روس‌ها بیایند و در ایران ذوب آهن بسازند و علاوه بر آن یک کارخانه ماشین سازی هم در اراک بسازند و یک لوله گاز بکشند از چاه‌های نفت در جنوب ایران تا روسیه که گاز ایران به روسیه منتقل شود. خلاصه قرار شد که در مقابل هزینه اجرای برنامه‌های بالا توسط روسیه ما به آن‌ها گاز بدهیم. 🔻آن طرف رودخانه ارس، روسیه است و روس‌ها که گاز می‌بردند، کنتور داشت. طبق آن کنتور بانک مرکزی ایران قیمت صادارت گاز به ایران را می‌نوشت که ما اینقدر از آن‌ها طلب داریم. روس‌ها هم وقتی که ماشین آلات را به ما تحویل می‌دادند بانک مرکزی قیمت آن را در دفاترش می‌نوشت تا حساب‌ها پایاپای شود. من هنگام مذاکرات حضور داشتم چه در مورد ذوب آهن که عضو هیأت بودم و چه در مورد ماشین سازی اراک که شخصاً خودم خریدار بودم. روس‌ها ۲۰۰ نفر فرستادند ایران که همه کمونیست بودند. همه مهندسین لازم از روسیه آمدند چون ما این جا مهندس کافی برای ذوب آهن نداشتیم. باید روس‌ها زغال از معادن ایران تهیه کنند علاوه بر آن ذوب آهن مقداری آب می‌خواست همه این کارها مهندس با تجربه لازم داشت. همه مهندسین از شوروی می‌آمدند. به این ترتیب پس از سال‌ها که روابط ایران و شوروی همیشه غیردوستانه بود اوضاع و روابط بین ایران و شوروی خوب و دوستانه شد. 🔻روس‌ها هم الحق و الانصاف خوب کار می‌کردند و اصلاً دنبال کمونیست بازی نبودند. روس‌ها قول داده بودند و گفته بودند مطمئن باشید که ما کمونیست بازی و جاسوس بازی در نمی‌آوریم. بالاخره بعد از یک عمر عدم اطمینان و دشمنی روس‌ها با ما رفیق شده بودند. در عین حال ما خیلی خوشحال بودیم که اگر آمریکایی‌ها ناراحت بشوند مانعی ندارد چون آمریکا روی انگلستان نفوذ داشت ولی نمی‌توانست روی شوروی اعمال نفوذ کند و این موجب شده بود که ایران تا حدی آزادی عمل داشته باشد و بتواند برنامه‌های خود را با شوروی بدون اعمال نفوذ آمریکا اجرا کند. 🔻خوبی قرارداد ما با روسیه این بود که ماشین آلات ذوب آهن و ماشین سازی اراک و لوله کشی سرتاسری گاز تا روسیه را روس‌ها می دادند و ما به جای آن به آن‌ها گاز می دادیم. آن هم گازهایی که ما می‌سوزاندیم. آن زمان آبادان هوایش تاریک بود. چون گاز چاه‌های نفت را می‌سوزاندند و هوای آن ناحیه بسیار ناسالم شده بود. بدین ترتیب رابطه با روسیه خیلی خوب و به نفع مملکت بود. در عین حال ما مسأله را از آمریکا مخفی نگه می‌داشتیم که دخالت نکنند و روابط ما را با روس‌ها خراب نکنند. از نظر سیاسی هم مهم بود که مخفی باشد چون آمریکایی‌ها فکر می‌کردند که ما ممکن است در دامن روس‌ها بیفتیم. محمد یگانه در کتاب خاطراتش مفصل این قضیه را نوشته است. او نوشته که یکی از قدم‌های اولیه برای توسعه صنعت، تهیه فلزات پایه است که عبارت باشد از آهن، آلومینیوم و مس. این سه فلز را باید داشته باشید تا بتوانید مملکت را صنعتی کنید بدون این‌ها نمی‌شود مملکت را صنعتی کرد. 🔻ذوب آهن توسط روس‌ها درست شد. مس سرچشمه را هم من راه انداختم و آلومینیوم را هم من در اراک درست کردم.اولین قطعه آلومینیوم و فولاد را که در ایران تهیه شد به عنوان یادگار به من دادند که اکنون در اتاق کارم دارم. بدون این فلزات هیچ مملکتی نمی‌تواند بگوید که ما در راه صنعتی شدن قدم برداشته‌ایم. سازمان گسترش که تأسیس شد قرار شد صنایع سنگین و فلزات پایه و صنایع سرمایه‌بر را این سازمان درست کند مانند همین آلومینیوم سازی، ماشین سازی اراک و تراکتورسازی و ماشین سازی تبریز. ✔️به این ترتیب همسایه شمالی که امریکایی‌ها به شدت با آن در رقابت بودند، برای ایران ذوب‌آهن و ماشین‌سازی اراک را ساختند. ماشین سازی اراک هنوز هم بزرگ‌ترین مجتمع صنعتی در نوع خودش در غرب آسیا است و پایه استقلال کشور است و در جنگ هم کارستان کرد. @syriankhabar #ذوب_آهن #ماشین_سازی #تراکتور_سازی #مس_سرچشمه #روس #شوروی