🕌پیشینه حرم مطهر رضوی ✨ #حرم_شناسی #حرم_رضوی_در_گذر_تاریخ_14 #روضه_منوره #اولین_سنگ_مزار_حرم #همه_خادم_الرضاییم #نمایندگی_آستان_قدس_رضوی_اصفهان

🕌پیشینه حرم مطهر رضوی ✨ ◻️ اولین سنگ مزار و قدیمی ترین لوح تاریخی که در روضه منوره به دست آمده، سنگی مرمر مربوط به اوایل قرن ششم است. این سنگ مرمر به طول ۴۰، عرض۳۰ و به قطر۶ سانتی متر است. روی سنگ علاوه بر نقش محراب مانند، کلماتی شبیه به خط کوفی دیده می شود که از لحاظ قدمت و اهمیت خط کوفی آن بسیار ارزشمند است. به نقل از مرحوم سید محمد کاظم امام، خط روی سنگ را یکی از خاورشناسان معروف که در خواندن نوشته های قدیمی کوفی، تخصص داشت پس از مدتی صرف وقت قرائت نمود." این اثر یکی از شاهکارهای تاریخی دنیا محسوب می شود". این سنگ تاریخی که در آغاز قرن ششم بر مرقد امام (ع) نصب شده، در قرن هشتم یا احتمالاً در زمان صفویه که سرداب مقدس به وجود آمد، از روی مزار مبارک برداشته شد و به عنوان نفیس ترین سنگ تاریخی به موزه آستان قدس انتقال یافت.در تحلیلی که از مکتوبات روی سنگ به عمل آمده، مانند: هذا مقام الرضا (ع) و عبارت های دیگر، معلوم می شود این سنگ ضمن اینکه به عقیده بعضی از نویسندگان به عنوان سنگ قدیم قبر امام (ع) بر مزار حضرت جای داشته، می تواند لوحه ای مشتمل بر تاریخ تعمیراتی که ابوالقاسم احمد علوی در سال ۵۱۶ هجری در بیوتات آستان قدس انجام داده ، باشد.دراطراف این سنگ، سه کتیبه به چشم میخورد؛ ✨✨ 🔸درکتیبه اول (بسم الله الرحمن الرحیم اللهم صل علی محمدو علی وفاطمه و الحسن و الحسین وعلی ومحمدو جعفرو موسی و علی و محمدو علی و الحسن والقائم الحجه) ✨✨ 🔸کتیبه دوم آیه (بسم الله الرحمن الرحیم انما ولیکم الله و رسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلوه ویوتون الزکاة وهم راکعون) ✨✨✨ 🔸حاشیه داخلی سنگ اطراف نقش محرابی،به تعمیرونام بانی آن اشاره شده در ذیل آن نام سازنده سنگ به چشم میخورد:عمل عبیدالله بن احمد قره ✨✨ 🔸درمتن محرابی سنگ (الله اکبر،هذا مقام الرضا علیه السلام اقبل علی صلواتک ولاتکن من الغافلین) این لوح هم اکنون در موزه آستان قدس نگهداری میشود. #حرم_شناسی #روضه_منوره #اولین_سنگ_مزار_حضرت #حرم_رضوی_در_گذر_تاریخ_14 #همه_خادم_الرضاییم #نمایندگی_آستان_قدس_رضوی_اصفهان

🕌پیشینه حرم مطهر رضوی✨ ⚜دومین سنگ مزار که اکنون درون سرداب روی مرقد مقدس جای دارد، سنگ قبری از جنس مونسار (مرمر سفید آهکی) به تقریب با ابعاد۶۰ در۴۰سانتی متر است. از این سنگ اطلاعات چندانی به دست نیامده است. یکی از معماران قدیمی آستان قدس که سنگ مزبور را رؤیت کرده، می گفت در سال ۱۳۳۸ ش هنگام نصب ضریح چهارم که روی سرداب باز شده بود، سنگ دیده شده است. ولی از مکتوبات روی سنگ، به غیر از عبارت «دفن فی هذا البلد الامین» چیزی به خاطر نداشت. ❇️از دومین سنگ مزار حضرت عکسی منتشر نشده و اطلاعات چندانی هم در دسترس نمی باشد. #حرم_شناسی #روضه_منوره #حرم_رضوی_در_گذر_تاریخ_15 #همه_خادم_الرضاییم #نمایندگی_آستان_قدس_رضوی_اصفهان

🕌پیشینه حرم مطهر رضوی ✨ ❇️ سومین سنگ مزار سنگی مرمر و ممتاز از معدن توران پشت یزد به رنگ سبز چمنی است. ابعاد آن ۱/۱۰در۲/۲۰ متر و حدود۳۶۰۰ کیلوگرم وزن دارد. بر سطح سنگ، القاب امام (ع)، تاریخ ولادت و شهادت آن بزرگوار و دو بیت از اشعاری که حضرت به قصیده دعبل خزایی ملحق فرمودن، حک شده است. علاوه بر این، آیاتی از قرآن نیز زینت بخش اطراف سنگ شده است. این سنگ همزمان با نصب ضریح پنجم در سال ۱۳۷۹ خورشیدی، در حرم مطهر بر بالای مرقد امام (ع) نصب شده و اکنون در داخل ضریح مقدس جای دارد. #حرم_شناسی #روضه_منوره #سومین_سنگ_مزار_حضرت #حرم_رضوی_در_گذر_تاریخ_16 #همه_خادم_الرضاییم #نمایندگی_آستان_قدس_رضوی_اصفهان

🕌پیشینه حرم مطهر رضوی ✨ ⚜صندوق چوبی حرم مطهر امام رضا(ع) #حرم_شناسی #روضه_منوره #حرم_رضوی_در_گذر_تاریخ_17 #همه_خادم_الرضاییم #نمایندگی_آستان_قدس_رضوی_اصفهان

🕌پیشینه حرم مطهر رضوی ✨ ⚜صندوق چوبی حرم مطهر امام رضا (ع) جدا از سنگ قبر وضریح است. 🔸سابقۀ اولین صندوقی که بر مزار حضرت قرار گرفت، به اوایل قرن ششم باز می‌گردد. این صندوق مربوط به انوشیروان زرتشتی، از اهالی اصفهان ویکی از صاحب منصبان دربارخوارزمشاهیان است که در پی مشاهدۀ کرامتی از آن امام رئوف و شفای بیماری برص یا پیسی وی باعنایت حضرت، مسلمان شد و در سال ۵۰۰ق، صندوقی چوبی با روکش نقره بر مرقد مطهر حضرت نصب کرد.نقل است که وی چون آن زمان مسلمان نبوده با لباس مبدّل وارد حرم شده و به زیارت حضرت شرفیاب گردیده و با تضرع وزاری از امام(ع)شفا میگیرد چنانکه وقتی ازبقعه حضرت خارج میشود اثری ازبیماری در وی نمانده بوده است. 🔸دومین صندوق، صندوقی از چوب فوفل با روکش و میخ ‌های طلا، معروف به صندوق عباسی بود که در سال ۱۰۲۲‌ق روی مرقد نصب شده است. این صندوق دارای تزئینات هنری و گرانبهایی بوده که پس از سال ‌ها، به‌ علت متلاشی ‌شدن ارکان و پایه ‌های آن، در سال ۱۳۱۱‌ش از روی مضجع شریف برداشته شد.بستها و زره طلای روی آن برداشته وجلا داده شد و زیرنظرعالمان وقت صرف خرید املاکی برای وقف آستان قدس گردید. 🔸سومین صندوق، صندوقی سنگی از سنگ مرمر لیمویی بسیارشفاف از معدن شاندیز بود که حاج‌ حسین حجارباشی زنجانی خادم کشیک سوم آستانه در سال ۱۳۱۱‌ش آن ‌را تهیه و بر مرقد منور امام نصب کرد. این صندوق سنگی که عنوان سنگ قبر داشت، تا سال ۱۳۷۹ش درون ضریح «شیر وشکر» جای داشت. در این سال و به ‌هنگام تعویض ضریح چهارم، صندوق ‌را برداشتندو سنگ قبر جدیدی ساخته شده از سنگ مرمر توران پشت یزد به‌ جای آن درون ضریح فعلی (ضریح سیمین و زرین) جای گرفت. #حرم_شناسی #روضه_منوره #حرم_رضوی_در_گذر_تاریخ_17 #همه_خادم_الرضاییم #نمایندگی_آستان_قدس_رضوی_اصفهان

🕌پیشینه حرم مطهر رضوی ✨ ⚜گنبد حرم مطهر رضوی #حرم_شناسی #روضه_منوره #حرم_رضوی_در_گذر_تاریخ_18 #همه_خادم_الرضاییم #نمایندگی_آستان_قدس_رضوی_اصفهان

🕌پیشینه حرم مطهر رضوی ✨ ⚜گنبد حرم مطهر رضوی درباره پیشینه گنبد بارگاه منور رضوی دو روایت معروف وجود دارد. به یک روایت، مأمون پس از مرگ هارون و دفن او در بقعه هارونی، بر فراز بقعه قبه‌ای بنا کرد و به روایت دیگر، این بنا که یکی از تالارهای باغ منسوب به حمید بن قحطبه بود، خود قبه‌ای داشته است. به عقیده برخی مورخان، این قبه در حوادث خراسان مانند حمله سبکتکین در اواخر قرن چهارم، با آسیب حرم مطهر تخریب شد و پس از آن سلطان محمود غزنوی در سال ۴۰۰ هـ.ق حرم را بازسازی کرد و قبه‌ای بر فراز بقعه ساخت. از آن زمان تا عصر سلجوقیان، حرم مطهر با همان قبه باقی مانده بود تا اینکه در اوایل قرن ششم، در عهد سلطان سنجر سلجوقی، شرف الدین ابو طاهر قمی، وزیر سلطان سنجر سلجوقی، ضمن تعمیر روضه منوره، اقدام به احداث گنبد بر فراز قبه کرد و آن همین گنبدی است که اکنون نهصد سال از احداث آن می‌گذرد. در زیر کتیبه دور گنبد آمده است: «عمل کمال الدین محمود یزدی» و در جای دیگر نوشته شده:‌ «کتبه علیرضا العباسی» ✨✨✨✨ 🔸گنبد منور ابتدا مانند سایر بناها، از آجرهای زرد رنگ ایرانی ساخته شده و پس از آن با کاشی تزیین یافت. تا سال۹۳۲ هـ.ق (روزگار صفویه) با کاشی‌‌های نفیس آراسته بود، تا اینکه در این سال، طهماسب صفوی برای نخستین بار گنبد را با خشت‌‌های طلا زینت داد. او نخست کاشی‌‌های گنبد را برچید و پس از آن، روی گنبد را با ورق‌‌های مسی که رویه‌ای از طلا داشت، زراندود کرد. پس ازپیروزی انقلاب به دلیل حوادث گوناگون وساییدگی وبدنما شدن خشت های قدیمی،به منظور بازسازی گنبد بارگاه منور رضوی خشت‌‌های قدیمی را از سطح گنبد برداشتند و لایه‌ای از بتون بر سطح آن ریختند. پس از آن با خشت‌‌های مسی روکش طلا، سطح گنبد تزیین شد. این خشت‌‌های زرین حدود هفتصد متر مربع از سطح گنبد را پوشش داده‌اند. ✨✨✨✨ 🔸گنبد منور امام رضا(ع) از نظر ساختمان و ارتفاع، در نهایت هنرمندی و زیبایی ساخته شده و دو پوشش دارد. پوشش اول، سقف حرم است که مقعر و مقرنس است و به آن قبه گفته می‌شود. پوشش دوم بر فراز آن و همان گنبد طلاست. 🔸بین دو پوشش، فضایی خالی به بلندای بیش از ۱۳ متر وجود دارد. سنگینی گنبد بر دیوارهای تالار (حرم مطهر) است که ضخامت آن به حدود ۲/۹۰ متر می‌رسد. ✨✨✨✨ 🔸 ارتفاع قبه از کف حرم، ۱۸/۸۰ متر و تا انتهای گنبد یا بلندترین نقطه اوج محدب (رأس گنبد)، حدود ۳۱/۲۰ متر است. دور گنبد از سطح خارج آن، ۴۲/۱۰ متر و ارتفاع آن از اول طلاکاری تا تیزه گنبد، ۱۶/۴۰ متر و ارتفاع سرطوق گنبد، ۳/۵۰ متر است. #حرم_شناسی #حرم_رضوی_در_گذر_تاریخ_18 #روضه_منوره #گنبد_حرم_مطهر_رضوی #همه_خادم_الرضاییم #نمایندگی_آستان_قدس_رضوی_اصفهان

🕌پیشینه حرم مطهر رضوی ✨ ⚜مناره ها #حرم_شناسی #روضه_منوره #حرم_رضوی_در_گذر_تاریخ_19 #همه_خادم_الرضاییم #نمایندگی_آستان_قدس_رضوی_اصفهان

🕌پیشینه حرم مطهر رضوی ✨ ⚜مناره های حرم 🔸مناره يا منار در لغت يعنی جای نور و روشنایی و در اصطلاح، بنایی است بلند كه ازقديم بر فراز ايوان اصلی مساجد، زيارتگاه‌‌ها و مدارس دينی می ساختند و از آن برای پرتو افكنی و اذان‌گويی استفاده می كردند.علاوه براين، مناره يا گلدسته، نمادی از مهم‌ترين عناصر معماری است كه جايگاه ويژه‌ای در فرهنگ معماری اسلامی و آداب وسنن اجتماعی ايران دارد.بنابراين، پيش از آنكه مناره دركنار مساجدبرای اذان‌گويی ايجادشود،‌به عنوان برج‌‌های راهنمايی بوده كه مسافران را هدايت می‌كرده ودر مواردی ميلِ نشان راهنما به حساب می‌آمده است.  🕌 با احتساب دو مناره رفيع مسجد گوهرشاد، دوازده مناره در بناهای حوزه حرم حضرت امام رضا (ع) وجود دارد. در مجموعه قديمی آستان قدس رضوی، دو مناره با اختلاف قدمت وجود دارد؛ يکی در جنوب صحن انقلاب، نزديك گنبد طلا و ديگری مقابل و به قرينه آن، در شمال صحن و بالای ايوان عباسی. 🔸اين دو مناره هر دو با روكش طلا تزئين شده‌اند و مناره نزديك گنبد كه به صورت منفرد ساخته شده، از سابقه تاريخی و قدمت بيشتری برخوردار است. ✨✨✨✨✨ 🔸مناره نزدیک گنبد مطهر به احتمال نزدیک به یقین با گنبد همزمان ساخته شده و از آثار قرن ششم می باشد ، زیرا در آن زمان معمول بوده که در کنار گنبد یک مناره هم ساخته شود.  مناره دیگر که روی ایوان عباسی ساخته شده ، اصل بناءو تذهیب توسط نادرشاه افشار انجام گرفته است. این مناره از جهت ارتفاع و طلاکاری قسمت بالا و کاشی کاری و آجر چینی طرف پائین مانند مناره نزدیک گنبد می باشد ، در کتیبه این مناره خشت های مطلّا به خط ثلث صلوات بر معصومین علیهم الصلوة والسلام نوشته شده است . ✨✨✨✨ 🔸اين دو مناره به گونه ايست كه اگر چه هر دو كنار گنبد نمی باشند ولی از محور خيابان امام رضا(ع)، دو گلدسته دقيقا در كنار گنبد خودنمایی می كنند. از نظر معماری و طلاكاری اين گلدسته قرينه گلدسته كنار گنبد طلاست. گفتنی ست ارتفاع مناره کنارگنبدازسطح صحن انقلاب ۴۰/۵مترمیباشد. #حرم_شناسی #روضه_منوره #حرم_رضوی_در_گذر_تاریخ_19 #همه_خادم_الرضاییم #نمایندگی_آستان_قدس_رضوی_اصفهان

🕌پیشینه حرم مطهر رضوی ✨ ⚜مسجد بالاسر #حرم_شناسی #روضه_منوره #حرم_رضوی_در_گذر_تاریخ_20 #همه_خادم_الرضاییم #نمایندگی_آستان_قدس_رضوی_اصفهان

🕌پیشینه حرم مطهر رضوی ✨ ⚜مسجد بالاسر 📿 🤲🏻 یکی از مهم‌ترین بناهای حرم مطهر که در دوره‌ی غزنویان ساخته شد، مسجدی تحت عنوان «مسجد بالاسر» است که بنا به شواهد تاریخی آن را ابوالحسن عراقی معروف به «دبیر» از رجال دوره‌ی غزنویان در سال ۴۲۵ ه.ق در جوار بقعه‌ی مبارکه ساخته است که نزدیک‌ترین بنا به ضریح مبارک می‌باشد. مدفن او نیز در همین مسجد قرار دارد. در اصل، فلسفه‌ی ایجاد این مسجد همان عقیده‌ی شیعه «الصلوة عند رأس الامام» بوده‌ است. ✨✨✨✨ 🔹مسجد بالاسر بعد از بقعه‌ی مبارکه، قدیمی‌ترین بنای حوزه‌ی حرم مطهر است. این مسجد کوچک در سمت غرب بقعه‌ی منوره از طریق یک پنجره‌ی فولادی به رواق دارالسیاده متصل بوده‌ است. اکنون مسجد بالاسر دارای سه صفه‌ی شرقی، غربی و شمالی است که صفه‌ی شرقی به حرم مطهر متصل می‌باشد. این مسجد کوچک هشت متر طول، چهار و نیم متر عرض و ده متر ارتفاع دارد که کف و ازاره‌های آن با سنگ مرمر پوشیده شده و دیوار و سقف، مزیّن به کاشی‌های معرق می‌باشد. سقف این مسجد قبلاً از چوب و آجر ضربی بود که بر اثر فرسودگی و خرابی برداشته شد، با بتون تجدید بنا شد و با کاشی تزئین یافت. سبک معماری مسجد بالاسر مطابق با سبک معماری دوره‌ی غزنویان بوده ‌است که در آن مرمر و تزئینات منقوش به‌کار ‌رفته و با فن سنتّی ایرانی که در آن ساختمان و تزئین با آجر صورت می‌پذیرفته، انجام گرفته‌ است. محراب این مسجد که در ضلع جنوبی قرار داشت و از همان دوران قدیم باقی مانده ‌بود، طی تعمیراتی در سال‌های ۱۳۴۲ تا ۱۳۴۴ه.ش برداشته و به موزه‌ی آستان قدس منتقل شد. بنابر نقلی، در گذشته بین حرم و صفه شرقی مسجد، دیواری وجود داشته است. در سال ۱۲۲۷ هـ.ق كه محمد ولی میرزا، استاندار خراسان بوده، این دیوار برداشته شد و مسجد به حرم متصل گردید. صفه شمالی مسجد به رواق دار الشكر مرتبط است. 🔹در بالای طاق متصل به حرم مطهر، دو بیت زیر از دعبل خزاعی، شاعر اهل بیت در مورد دفن حضرت به كاشی معرق نقش بسته است: قبران فی طوس خیر الناس كلهم * و قبر شرّهم هذا من العبر ما ینفع الرجس من قرب الزكی و لا * علی الزكی یقرب الرجس من طرر (دو قبردر طوس در كنار یکدیگرند، یكی قبر بهترین انسان‌‌ها و دیگری گور بدترین آن‌‌ها و این ازعبرت‌‌های روزگار است. نه همجواری پلید با پاک به او سودی می‌رساند و نه نزدیك بودن انسان پاک با پلید به وی زیان می‌رساند.) در معرق‌كاری مسجد بالاسر، آیاتی از قرآن و نیز عباراتی مانند: «یا مجیب دعوة المضطرین» مكتوب است. 📿 🤲🏻 پنجره نقره دارالشرف قبلا درصفه غربی مسجد بوده ودرسال۱۳۷۵ ش که مسجدبالاسرتوسعه یافت ومکان زیارتی خانمهاازآقایان جداشد،این پنجره به ضلع شمالی دارالسیاده واقع در دارالشرف انتقال یافت.در سال۱۳۷۵ ه.ش قسمتی از شمال دارالسیاده به مسجد بالاسر افزوده شد تا زائران بیشتری بتوانند در آن محل که به مسجد بالاسر اتصال دارد، از فیض نماز زیارت بهره‌مند شوند. #حرم_شناسی #روضه_منوره #حرم_رضوی_در_گذر_تاریخ_20 #همه_خادم_الرضاییم #نمایندگی_آستان_قدس_رضوی_اصفهان