⏰ زمان مورد نیاز برای مطالعه: 2 دقیقه 🔶 سوگیری یادآوری یکی از چالش‌های مهم در تحقیقات پزشکی است که می‌تواند نتایج مطالعات را تحت تأثیر قرار دهد. این نوع سوگیری زمانی رخ می‌دهد که شرکت‌کنندگان در یک مطالعه، اطلاعات گذشته را به‌طور دقیق به یاد نمی‌آورند یا به شکلی متفاوت از واقعیت گزارش می‌کنند. 🔶 در مطالعات پزشکی، محققان اغلب از شرکت‌کنندگان می‌خواهند تا اطلاعاتی درباره رویدادها یا عادت‌های گذشته خود ارائه دهند. برای مثال، ممکن است از بیماران خواسته شود تا در مورد رژیم غذایی، مصرف دارو یا قرار گرفتن در معرض عوامل خطر خاص در گذشته اطلاعاتی بدهند. اما حافظه انسان کامل نیست و ممکن است افراد برخی جزئیات را فراموش کنند یا به اشتباه به یاد آورند. سوگیری یادآوری می‌تواند به دو شکل اصلی رخ دهد: یادآوری بیش از حد و کم‌یادآوری. 🔶 در یادآوری بیش از حد، افراد رویدادها یا مواجهه‌ها را بیشتر از آنچه در واقعیت بوده گزارش می‌کنند. در مقابل، کم‌یادآوری زمانی است که افراد کمتر از واقعیت گزارش می‌دهند. 🔶 برای مثال افراد ممکن است میزان یا شدت مواجهه با یک عامل خطر را بیشتر یا کمتر از آنچه در واقعیت رخ داده، گزارش کنند. این مسئله می‌تواند به‌ویژه در مطالعات مورد-شاهدی که به بررسی عوامل خطر بیماری‌ها می‌پردازند، مشکل‌ساز باشد. 🔶 عوامل مختلفی می‌توانند بر دقت یادآوری تأثیر بگذارند. زمان سپری شده از رویداد، اهمیت شخصی رویداد برای فرد، و وضعیت سلامت کنونی شرکت‌کننده از جمله این عوامل هستند. 🔶 برای مثال، افرادی که به یک بیماری خاص مبتلا شده‌اند، ممکن است با دقت بیشتری به دنبال یافتن علل احتمالی در گذشته خود باشند و در نتیجه، مواجهه‌های گذشته را بیشتر به یاد آورند. 🔶 محققان برای کاهش اثر سوگیری یادآوری، روش‌های مختلفی را به کار می‌گیرند. استفاده از پرسشنامه‌های استاندارد، محدود کردن دوره زمانی مورد پرسش، و تأیید اطلاعات از منابع مستقل (مانند پرونده‌های پزشکی) از جمله این روش‌ها هستند. ✅ نتیجه گیری: گاهی ممکن است یک پژوهش بخاطر روش شناسی نادرست به این مشکل گرفتار شود و نتایج مطالعه قابل اتکا نباشد. در نتیجه استناد به مطالعات بدون ارزیابی نقادانه متخصصین تحقیقات بالینی باید با احتیاط انجام شود. یکی از این ارزیابی ها وجود این سوگیری در مطالعه است که باید بدان توجه ویژه کرد. 💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید ❤️ Telegram |✅ Website |📱 instagram

🔴 راستی آزمایی: آیا تزریق واکسن های روتین کودکان باعث ایجاد تغییرات ژنتیکی میشود؟ ✅ نتیجه بررسی: نادرست ⬇️

شایعه تاثیرگذاری واکسن‌ها بر ژن‌های کودکان، یکی از قدیمی‌ترین و پابرجا‌ترین ادعاهای ضدواکسیناسیون است. این ادعا اخیرا توسط یکی از افراد ترویج کننده شبه علم نیز منتشر شده است. ما در این مطلب میخواهیم این ادعا را از نظر علمی بررسی کنیم. 🔶 ساختار واکسن‌ها و ژنوم انسان: برای درک بهتر این موضوع، ابتدا باید به ساختار واکسن‌ها و ژنوم انسان نگاهی بیندازیم. واکسن‌ها معمولاً حاوی میکروب‌های ضعیف شده، کشته شده یا قطعاتی از آن‌ها هستند. این میکروب‌ها به سیستم ایمنی بدن آموزش می‌دهند تا در برابر بیماری‌های واقعی واکنش نشان دهد. از طرف دیگر، ژنوم انسان، مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های ژنتیکی است که در هسته سلول‌های ما قرار دارد. این دستورالعمل‌ها، اطلاعاتی درباره ساختار و عملکرد بدن ما را در خود جای داده‌اند (1). 🔶 مکانیسم عملکرد واکسن‌ها: واکسن‌ها با تحریک سیستم ایمنی بدن عمل می‌کنند و باعث تولید آنتی‌بادی می‌شوند. این فرآیند هیچ تأثیری بر ساختار ژن‌های انسان ندارد. واکسن‌ها به ژنوم ما اضافه نمی‌شوند و یا تغییری در آن ایجاد نمی‌کنند (2). 🔶 مطالعات گسترده نشان دهنده اثربخشی واقعی واکسن ها: هزاران مطالعه علمی در سراسر جهان بر روی ایمنی و اثربخشی واکسن‌ها انجام شده است. هیچ یک از این مطالعات، هیچ مدرکی دال بر ایجاد تغییر ژنتیکی در اثر تزریق واکسن ارائه نداده است (3). 🔶 نظارت دقیق بر واکسن‌ها توسط تیم های علمی جهانی و داخلی: تیم های علمی سازمان های مختلف بسیاری در ایران و خارج از ایران، قبل از تایید هر واکسنی، مطالعات گسترده‌ای را بر روی ایمنی و اثربخشی آن انجام می‌دهند. این سازمان‌ها، هرگونه عارضه جانبی جدی مرتبط با واکسن‌ها را به دقت بررسی می‌کنند (4). 🔶تکامل ژنتیکی: تغییرات ژنتیکی در انسان‌ها، طی میلیون‌ها سال تکامل رخ داده است. این تغییرات به صورت تدریجی و به دلیل عوامل مختلفی مانند جهش‌های ژنی و انتخاب طبیعی اتفاق می‌افتد. واکسن‌ها نمی‌توانند بر این فرآیند پیچیده و طولانی مدت اینچنینی تأثیری بگذارند (5). 🔶 شواهد اپیدمیولوژیک متعدد درباره نبود رابطه معنی دار بین واکسن و تغییر ژنتیکی: اگر واکسن‌ها باعث ایجاد تغییرات ژنتیکی می‌شدند، باید شاهد افزایش بروز بیماری‌های ژنتیکی در جمعیت‌های واکسینه شده در مقایسه با گروه واکسینه نشده می‌بودیم. اما شواهد اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد که این اتفاق رخ نداده است (6). ✅ نتیجه‌گیری: ادعای ایجاد تغییر ژنتیکی توسط واکسن‌ها، فاقد هرگونه پایه علمی است و توسط جامعه علمی به طور قاطع رد شده است. واکسن‌ها یکی از مهم‌ترین دستاوردهای پزشکی هستند و نقش بسیار مهمی در کنترل بیماری‌های واگیردار ایفا می‌کنند. به هیچ عنوان نباید با مشاهده محتوای فاقد شواهد علمی از تزریق واکسن کودکان خودداری کرد. 💠 با فکت‌نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید. ❤️ Telegram |✅ Website | instagram

🔴 بررسی ادعای معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زاهدان: پشه آئدس می تواند 400 روز زنده بماند ⭕ نتیجه برسی: ادعای نادرست ⬇️

🔶 امروز خبری در خبرگزاری ایسنا به نقل از معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زاهدان منتشر شده است که وی ادعا کرده است: آئدس پشه متفاوت از مالاریا است که در مناطق شهری مشاهده می‌شود و بیشتر آب‌های راکد زیستگاه این پشه است و می‌تواند تا ۴۰۰ روز هم زنده بماند (1). 🔶 بررسی فکت نامه سلامت نشان میدهد در منابع مختلف طول عمر پشه را بین یک هفته تا 20 روز اعلام میکند و این طول عمر پشه وابسته به عوامل مختلفی دارد (2). 🔶 در منابع علمی دیگر اشاره شده است میانگین طول عمر یک پشه آئدس در طبیعت حدود دو هفته است. پشه می تواند در طول عمر خود حدود سه بار تخم بگذارد و هر بار حدود 100 تخم تولید می شود (3). 🔶 اما آنچه در منابع علمی اشاره شده است، تخم های این پشه در یک دوره چند روزه گذاشته می شوند، در برابر خشک شدن مقاوم هستند و می توانند برای دوره های شش ماهه یا بیشتر زنده بمانند. هنگامی که ظرف دوباره با آب پر می شود، تخم ها به صورت لارو بیرون می آیند. کل چرخه زندگی (یعنی از تخم تا بزرگسال) می تواند در کمتر از 7-8 روز رخ دهد (3). ✅ نتیجه گیری: براساس منابع علمی و نظر متخصصین حشره شناسی، ادعای طول عمر 400 روزه برای پشه آئدس صحت ندارد و احتمالا ادعای ماندگاری مربوط به تخم این پشه است که در خشکی میتواند تا زمان های طولانی ماندگار باشد. 💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید. ❤️ Telegram |✅ Website |📱 instagram

🔴 سوگیری در انتشار نتایج یک مطالعه چگونه میتواند واقعیات علمی را تحریف کند؟ ⬇️

⏰ زمان مورد نیاز برای مطالعه: 2 دقیقه 🔶 سوگیری انتشار زمانی رخ می‌دهد که نتایج پژوهش‌ها به دلیل تفاوت در میزان انتشار نتایج مثبت و منفی، به طور ناعادلانه‌ای منعکس می‌شوند. 🔶 به عبارت دیگر، مطالعاتی که نتایج مثبت یا معنادار دارند، بیشتر احتمال دارد که در مجلات علمی منتشر شوند، در حالی که مطالعات با نتایج غیرمعنادار یا منفی ممکن است کمتر منتشر شوند یا نادیده گرفته شوند. 🔶 این نوع سوگیری می‌تواند تصویری نادرست از واقعیت علمی ارائه دهد و موجب شود برخی از نتایج مهم و تأثیرگذار کمتر شناخته شوند. به عنوان مثال، اگر تنها مطالعاتی که نتایج مثبتی در مورد اثربخشی یک دارو گزارش می‌دهند، منتشر شوند و مطالعاتی با نتایج منفی منتشر نشوند، ممکن است این‌گونه به نظر برسد که دارو اثربخشی بیشتری نسبت به واقعیت دارد. 🔶 سوگیری انتشار می‌تواند در مراحل مختلف فرآیند پژوهش رخ دهد؛ از تصمیم‌گیری محققان برای ارسال مقاله تا انتخاب سردبیران و داوران برای پذیرش یا رد آن. این مسئله به ویژه در زمینه‌هایی مانند پزشکی و داروسازی، که نتایج تحقیقات تأثیر مستقیمی بر سلامت عمومی دارند، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. 🔶 عوامل متعددی می‌توانند باعث سوگیری انتشار شوند، از جمله تمایل مجلات علمی به انتشار نتایج مثبت، عدم تمایل محققان به ارسال مطالعات با نتایج منفی یا غیرمعنادار، و فشارهای حامیان مالی برای انتشار نتایج مطلوب. 🔴 تأثیرات سوگیری انتشار می‌تواند گسترده باشد، از جمله: 🔸اغراق در اثربخشی درمان‌ها یا مداخلات پزشکی 🔸 کم‌برآورد کردن عوارض جانبی داروها 🔸 هدر رفتن منابع با تکرار مطالعاتی که قبلاً نتایج منفی داشته‌اند اما منتشر نشده‌اند. 🔴 برای مقابله با سوگیری انتشار، اقداماتی می‌تواند صورت گیرد، مانند: 🔸 ثبت پروتکل‌های تحقیقاتی پیش از شروع کارآزمایی‌های بالینی 🔸 تشویق به انتشار نتایج تمامی مطالعات، از جمله نتایج منفی یا غیرمعنادار 🔸 ایجاد مجلات تخصصی برای انتشار نتایج منفی 🔸افزایش شفافیت در گزارش نتایج مطالعات ✅ نتیجه‌گیری: سوگیری انتشار می‌تواند به تحریف واقعیت‌های علمی و ایجاد تصورات نادرست از اثربخشی یا ایمنی مداخلات پزشکی منجر شود. برای حفظ اعتبار علمی و اطمینان از تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر شواهد صحیح، ضروری است که تمام نتایج پژوهش‌ها، بدون توجه به مثبت یا منفی بودن آن‌ها، به‌طور شفاف و کامل منتشر شوند. بدین جهت تفسیر یافته های مطالعات مختلف باید توسط متخصصینی انجام شود که به تمام جوانب تحقیقات توجه کنند. 💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید. ❤️ Telegram |✅ Website |📱 instagram

🔴 راستی آزمایی: آیا اسید های چرب امگا 3 در درمان افسردگی موثر است؟ ⭕ نتیجه بررسی ادعا: شواهد ضعیف ⬇️

🔶 در حالی که درمان‌های رایج برای اختلالات سلامت روان معمولاً شامل تجویز دارو و روان‌درمانی می‌شوند، علاقه روزافزونی به بررسی درمان‌های جایگزین و کمکی، مانند مکمل‌های غذایی و اصلاح رژیم غذایی، برای مدیریت علائم افسردگی وجود دارد. 🔶 یکی از این موارد، نقش بالقوه اسیدهای چرب امگا 3 است که عمدتاً در ماهی‌های چرب مانند سالمون، شیرماهی و ساردین و همچنین مکمل‌های روغن ماهی یافت می‌شوند. 🔶 این ایده که امگا 3 ممکن است تاثیر مثبتی بر خلق‌وخو داشته باشد از مشاهدات ناشی می‌شود که کشورهایی که مصرف ماهی بالایی دارند، میزان افسردگی کمتری دارند اما وجود چنین ارتباطی در سطح جمعی لزوما وجود این ارتباط را در سطح فردی تایید نمی‌کند. 🔶 به عبارت دیگر این مورد دلیلی بر این نیست که در این کشورها لزوما افرادی که افسردگی ندارند ماهی بیشتری مصرف می‌کنند (مغالطه اکولوژیک). ✅ نتیجه گیری: بعضی از مطالعات انجام شده نشان می‌دهد از نظر آماری اسیدهای چرب امگا 3 در درمان افسردگی تاثیر معنی‌داری دارد اما این تاثیر از نظر بالینی کوچک و تقریبا بی‌اهمیت است. سطح قطعیت شواهد موجود پایین است و برای تصمیم‌گیری به شواهد با کیفیت‌تری نیاز است. 💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید. ❤️ Telegram |✅ Website |📱 instagram

🔴 راستی‌آزمایی ادعای وزیر سابق بهداشت: جایگاه ما در تعداد مقالات نمایه شده در اسکوپوس در دولت سیزدهم به پانزدهم ارتقا پیدا کرد. ⭕ نتیجه بررسی: ادعای نادرست 🔶 بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت دولت سیزدهم در سخنرانی خود در مراسم معارفه وزیر جدید بهداشت ادعا کرده بود: «جایگاه ما در تعداد مقالات نمایه شده در اسکوپوس در دولت گذشته شانزدهم بود که در دولت سیزدهم به پانزدهم ارتقا پیدا کرد». 🔶 بررسی فکت‌نامه سلامت نشان می‌دهد، در دو سال انتهایی دولت دوازدهم، در این شاخص ایران رتبه پانزدهم را داشت و بر اساس خروجی نمایه‌نامه اسکوپوس در سال گذشته، ایران به رتبه هفدهم نزول پیدا کرد. 🔶 به‌عبارتی علاوه‌بر اینکه ترکیه جایگاه پانزدهم جهان و اول منطقه را در این شاخص از آن خود کرد، کشور هلند نیز از ایران پیشی گرفت و الان ایران در رتبه هفدهم قرار دارد. ✅ نتیجه‌گیری: با توضیحات فوق، فکت‌نامه سلامت، این ادعای وزیر بهداشت را نادرست می‌داند. 💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید. ❤️ Telegram |✅ Website |📱 instagram

🔴 راستی آزمایی: خوردن همزمان خربزه و عسل باعث مرگ می‌شود؟! ⭕ نتیجه بررسی: ادعای نادرست ⬇️

🔶 خوردن همزمان خربزه و عسل یکی از باورهای رایج در فرهنگ عامه ایران است که بسیاری از افراد آن را خطرناک و حتی کشنده می‌دانند. البته گفتنی است که این باور منحصر به فرهنگ ایران نیست و در سایر نقاط جهان هم وجود دارد. 🔶 این باور قدمتی طولانی دارد و در برخی منابع طب سنتی نیز به آن اشاره شده است. منشأ دقیق این ادعای مشخص نیست. اما آیا واقعاً مصرف همزمان این دو ماده غذایی می‌تواند منجر به مرگ شود؟! در این مطلب از فکت‌نامه سلامت به بررسی علمی این موضوع می‌پردازیم. 🔶 طبق بررسی‌های تیم فکت‌نامه سلامت، در حال حاضر، هیچ بررسی علمی‌ای درباره خطرات مصرف همزمان خربزه و عسل صورت نگرفته است. به عبارت دیگر، هیچ مطالعه‌ای وجود ندارد که شواهدی از اثرات منفی یا کشنده این ترکیب را ارائه دهد. 🔶 از آن‌جایی که مطالعات علمی در این زمینه وجود ندارد بنابراین بهتر است به نظرات متخصصین مراجعه کنیم. به گفته‌ی متخصصین، «خوردن خربزه با عسل بدون نگرانی از عوارض جانبی جدی یا خطر مرگ کاملاً بی‌خطر است. این ترکیب ایمن است و عسل می‌تواند طعم شیرین‌تری به خربزه بدهد». 🔶 با این حال، برخی سایت‌های حوزه سلامت ادعا می‌کنند که ترکیب خربزه و عسل ممکن است منجر به ایجاد ماده‌ای با ضخامت بالا در دستگاه گوارش شود که هضم آن دشوار است اما این ادعاها بدون ذکر منابع ارائه شده و همچنین به هیچ‌وجه به کشنده بودن این ترکیب اشاره نشده است. ✅ نتیجه‌گیری: باور عمومی مبنی‌بر کشنده بودن مصرف همزمان خربزه و عسل، هیچ پایه علمی ندارد. هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد این ترکیب خطرناک یا مرگبار است. 💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید. ❤️ Telegram |✅ Website |📱 instagram

🔴 راستی آزمایی: 70 درصد مشکلات حوزه سلامت خارج از وزارت بهداشت است؟ ✅ نتیجه‌ بررسی: درست ⬇️

🔶 محمدرضا ظفرقندی وزیر بهداشت ایران، در مراسمی گفته است: ۷۰ درصد مشکلات حوزه سلامت خارج از وزارت بهداشت است و به عنوان نمونه در تروما، جوانان زیادی بر اثر حوادث جاده ای قربانی می شوند و بیشترین عمر از دست رفته در جامعه مربوط به حوادث جاده و تروماست (۱). فکت نامه سلامت در ادامه به بررسی صحت این ادعا میپردازد: 🔶 عوامل اقتصادی اجتماعی موثر بر سلامت در سال‌های اخیر به طور گسترده‌ای مطرح شده و مورد بحث قرار گرفته است. این بدان معناست که عوامل غیر پزشکی مانند سبک زندگی، محیط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حتی سیاسی، تاثیر بسیار بیشتری بر سلامت افراد نسبت به عوامل پزشکی مانند دسترسی به خدمات بهداشتی و درمان دارند (2). 🔶 این عوامل یک فرد را به ساختارهای اجتماعی اطراف خود متصل می کند. بطوری که بر تمام جنبه های زندگی آن شخص تأثیر می گذارند، جایی که در آن زندگی می کنند، کار می کنند و بازی می کنند می توانند اثرات مثبت یا منفی بر سلامت افراد داشته باشند (3). 🔶 منابع علمی میگوید، حدود 70-75 درصد عوامل موثر بر سلامت از جنس عوامل اقتصادی، اجتماعی موثر بر سلامت و خارج از بدنه بهداشت و درمان یک کشور رقم میخورد (4). 🔶 اگر 70-75 درصد عوامل موثر بر سلامت در خارج از حوزه پزشکی قرار دارند، به این معنی است که نظام سلامت باید رویکرد خود را تغییر داده و به جای تمرکز صرف بر درمان بیماری‌ها، به ارتقای سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها بپردازد. ✅ نتیجه گیری: با توضیحات فوق، فکت نامه سلامت، این ادعای وزیر بهداشت را درست میداند. 💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید. ❤️ Telegram |✅ Website |📱 instagram

🔴 راستی آزمایی: آیا قارچ گانودرما باعث درمان زگیل تناسلی و لک های پوستی میشود؟ ✅ نتیجه بررسی ادعا: شواهد ضعیف 🔶 گانودرما یک جنس از قارچ های چندپوره از خانواده گانودرماتاسه است که شامل حدود 80 گونه است که بسیاری از آنها از در مناطق مناطق گرمسیری هستند. تنوع ژنتیکی بالایی دارند و در طب سنتی کشور های آسیایی به خصوص طب سنتی چینی استفاده می شوند. 🔶 نام علمی معروف ترین نوع این قارچ Ganoderma lucidum که معمولا منظور از گانودرما، این گونه خاص از آن است. 🔶 این روز ها تبلیغات بسیار گسترده ای برای خواص درمانی مختلف این قارچ را در سطح اینترنت شاهد هستیم. در این پست قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که آیا آیا قارچ گانودرما باعث درمان زگیل تناسلی و لک های پوستی میشود؟ 🔶 براساس بررسی شواهد علمی منتشر شده، در حال حاضر درمان قطعی برای زگیل تناسلی وجود ندارد اما در مطالعات آزمایشگاهی و پیش بالینی گانودرما تاثیر مثبتی در بهبود زگیل تناسلی و لک های پوستی داشته است. 🔶 با این حال هنوز مطالعه ی با کیفیت و با حجم نمونه بالا در سطح بالینی و کارآزمایی های بالینی های بهتر انجام نشده است که نشان دهد این قارچ در درمان زگیل تناسلی و لک های پوستی تاثیر بالینی قابل توجهی دارد. ✅ در نتیجه فکت نامه سلامت این ادعا را با شواهد ضعیف می داند. 💠 اینجا مقالات و منابع بررسی این ادعا را مفصل منتشر کردیم. 💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید ❤️ Telegram |✅ Website |📱 instagram

🔴 چرا تجزیه و تحلیل نتایج مطالعات پزشکی باید با دقت انجام شود؟ ⏰ زمان مورد نیاز برای مطالعه: 2 دقیقه ⬇️

🔶 فرض کنید پژوهشگران می‌خواهند یک بیماری نادر خونی به نام کم‌خونی آپلاستیک را بررسی کنند. آنها بیماران مبتلا به این بیماری را در یک بیمارستان بزرگ مطالعه می‌کنند و با بیمارانی که در همان بیمارستان به بیماری‌های دیگر و کم‌خطرتر مبتلا هستند، مقایسه می‌کنند. 🔶 اما ممکن است بسیاری از بیماران مبتلا به کم‌خونی آپلاستیک به طور خاص برای انجام پیوند مغز استخوان به این بیمارستان مراجعه کرده باشند. این بیماران ممکن است از خانواده‌های بزرگ‌تری باشند (چون به یک اهداکننده سازگار نیاز دارند. مثلا خواهر، برادر) یا پول بیشتری داشته باشند تا بتوانند هزینه‌های زیاد این درمان را بپردازند. 🔶 به همین دلیل، مطالعه ممکن است به اشتباه نتیجه بگیرد که داشتن خانواده بزرگ یا پولدار بودن با ابتلا به کم‌خونی آپلاستیک ارتباط دارد، در حالی که این عوامل فقط به دلیل نوع بیمارانی که در این بیمارستان درمان می‌شوند، متفاوت هستند. به این نوع سوگیری در مطالعات، سوگیری برکسونی میگویند. 🔶 این سوگیری زمانی رخ می‌دهد که نمونه‌گیری از جمعیت مورد مطالعه به‌طور تصادفی انجام نشود و افراد بر اساس ویژگی‌های خاصی انتخاب شوند. این نوع سوگیری اولین بار توسط جوزف برکسون در سال ۱۹۴۶ توصیف شد و از آن زمان به عنوان یک چالش مهم در طراحی و تفسیر مطالعات پزشکی شناخته شده است. 🔶 سوگیری برکسون معمولاً در مطالعاتی که در بیمارستان‌ها یا مراکز درمانی انجام می‌شوند، بیشتر مشاهده می‌شود. این سوگیری زمانی رخ می‌دهد که احتمال انتخاب افراد برای مطالعه، تحت تأثیر عوامل مرتبط با بستری شدن در بیمارستان قرار می‌گیرد. 🔶 برای کاهش اثر سوگیری برکسون، محققان باید در طراحی مطالعه و انتخاب گروه کنترل دقت زیادی به خرج دهند. یکی از راهکارها، انتخاب گروه کنترل از جمعیت عمومی به جای بیماران بستری در بیمارستان است. همچنین، استفاده از روش‌های آماری پیشرفته برای تعدیل اثر این سوگیری در تحلیل داده‌ها می‌تواند مفید باشد. ✅ نتیجه‌گیری: درک و در نظر گرفتن سوگیری برکسون در تفسیر نتایج مطالعات بسیار مهم است. این سوگیری می‌تواند منجر به برآوردهای نادرست از شیوع بیماری‌ها، عوامل خطر، و ارتباط بین بیماری‌ها شود. بنابراین، محققان و متخصصان بالینی باید هنگام استفاده از نتایج مطالعات بیمارستانی برای تصمیم‌گیری‌های بالینی یا سیاست‌گذاری‌های بهداشتی، این نوع سوگیری را در نظر بگیرند. در این لینک به طور مفصل با منابع علمی، درباره این سوگیری صحبت کردیم. 💠 با فکت‌نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید. ❤️ Telegram |✅ Website |📱 instagram

🔴 راستی‌آزمایی: افراد مبتلا به دیابت با رعایت تدابیر تغذیه‌ای، ورزش، خواب مطلوب و مصرف برخی گیاهان دارویی با توجه به مزاجشان مصرف داروهای شیمیایی را کاهش دهند. ✅ نتیجه بررسی: نادرست ⬇️

اخیرا یک پژوهشگر طب سنتی به نام مهدی میرغضنفری در خبرگزاری فارس ادعا کرده است: افراد مبتلا به دیابت با رعایت تدابیر تغذیه‌ای، ورزش، خواب مطلوب و مصرف برخی گیاهان دارویی با توجه به مزاجشان مصرف داروهای شیمیایی را کاهش دهند. فکت‌نامه سلامت با هدف شفاف‌سازی این ادعا، با مرور منابع علمی به این ادعا پاسخ می‌دهد: 🔶 قطع کردن داروهای دیابت و جایگزینی آن‌ها با داروهای گیاهی می‌تواند خطرات جدی برای مبتلایان به دیابت ایجاد کند. دلایل این موضوع به شرح زیر است: 1. کنترل قند خون: براساس مطالعات معتبر بویژه در مرورهای کاکرین، داروهای دیابت (مانند متفورمین، انسولین و غیره) به‌طور خاص برای کنترل سطح قند خون طراحی شده‌اند. قطع ناگهانی این داروها می‌تواند منجر به افزایش قند خون و عوارض جدی مانند کما دیابتی شود (1, 2). 2. عدم اثبات علمی: بسیاری از داروهای گیاهی ممکن است هنوز به‌طور علمی اثبات نشده باشند که اثر مشابهی با داروهای شیمیایی دارند. استفاده از این داروها بدون مشاوره پزشکی می‌تواند خطرناک باشد. به‌طوری که در یک مرور کاکرین نشان داده شده است، داروهای گیاهی نمی‌تواند جایگزین درمان‌های روتین دیابت باشد (3). 3. تداخلات دارویی: برخی از داروهای گیاهی ممکن است با داروهای شیمیایی تداخل داشته باشند و اثرات آن‌ها را کاهش یا افزایش دهند، که می‌تواند به عوارض جانبی یا عدم کنترل قند خون منجر شود (4). 4. تفاوت‌های فردی: هر بیمار دیابتی ممکن است به درمان‌های مختلف واکنش متفاوتی نشان دهد. آنچه برای یک فرد مؤثر است، ممکن است برای دیگری مناسب نباشد (5). 🔶 تجویز دارو و تعیین مقدار آن برای بیماران دیابتی و حتی توصیه به ورزش و اصلاح تغذیه ای برای این دسته از بیماران مبتنی بر شرایط هر فرد متفاوت است. از سویی دیگر هیچ منبع علمی حذف داروهای مورد استفاده در بیماران دیابتی را تایید نمیکند. ✅ در نتیجه فکت‌نامه سلامت، این ادعای مطرح شده توسط این فرد را، انادرست می‌داند. 💠 با فکت‌نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید. 💠 با فکت‌نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید. ❤️ Telegram |✅ Website |📱 instagram

🔴 راستی‌آزمایی: هورمون‌ درمانی پس از یائسگی زنان درعملکرد جنسی آن‌ها تاثیرگذار است. ✅ نتیجه‌ بررسی: درست ⬇️

منابع این بررسی با استفاده از شواهد موجود در کتابخانه کاکرین بوده است. 🔶 یائسگی دوره‌ای طبیعی در زندگی زنان است که معمولاً بین سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی رخ می‌دهد. در این دوره، تخمدان‌ها به تدریج تولید هورمون استروژن را متوقف می‌کنند که منجر به علائم مختلفی می‌شود. 🔶 یکی از مهم‌ترین جنبه‌های سلامت زنان که تحت تأثیر یائسگی قرار می‌گیرد، عملکرد جنسی است. مشکلات جنسی مانند کاهش میل جنسی، خشکی واژن، درد هنگام مقاربت و مشکلات مربوط به تحریک یا ارگاسم در این دوره شایع هستند و می‌توانند بر اعتماد به نفس و سلامت جنسی زنان تأثیر منفی بگذارند. 🔶 هورمون درمانی به عنوان یکی از گزینه‌های درمانی برای کاهش علائم یائسگی مطرح شده است، اما تأثیر آن بر عملکرد جنسی زنان همچنان مورد بحث است. فکت‌نامه سلامت در ادامه به بررسی صحت این ادعا میپردازد: 🔶 براساس شواهد موجود، هورمون‌ درمانی، به ویژه استروژن‌درمانی، ممکن است تأثیر مثبت اندکی بر عملکرد جنسی زنان پس از یائسگی داشته باشد. این تأثیر به خصوص در بهبود علائمی مانند خشکی واژن و درد هنگام مقاربت مشهود است. 🔶 با این حال، تأثیر هورمون‌ درمانی بر عملکرد جنسی کلی زنان متغیر است و به فاکتورهای مختلفی از جمله نوع هورمون، دوز، روش تجویز و زمان شروع درمان بستگی دارد. 🔶 همچنین باید توجه داشت که عملکرد جنسی زنان تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله عوامل روانی، اجتماعی و فرهنگی قرار دارد و هورمون‌ درمانی تنها یکی از جنبه‌های مدیریت سلامت جنسی در دوران یائسگی است. از طرفی تجویز درمان باید حتما تحت نظر پزشک باشد. ✅ نتیجه گیری: با توضیحات فوق، فکت نامه سلامت، این ادعا را درست میداند. اینجا مقالات و منابع بررسی این ادعا را مفصل منتشر کردیم. 💠 با فکت‌نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید. ❤️ Telegram |✅ Website |📱 instagram

🔴 تفکر نقادانه داشته باشید وقتی به شما یک مساله پزشکی را می گویند! ⬇️

🔶 وقتی صحبت از تفکر نقادانه یا تفکر نقاد (critical thinking) می‌شود اکثر ذهن‌ها به سمت یک دیدگاه منفی‌نگری و ذکر نقاط ضعف پدیده‌ها منحرف می‌شود. 🔶 حتی ممکن است در ذهن بعضی از افراد با شنیدن کلمه تفکر نقاد، چهره درهم‌کشیده آقای فراستی هنگام نقد فیلم‌های مختلف تداعی شود. 🔶 شاید بعضی نیز فکر کنند که تفکر نقادانه همان چیزی است که هنگام مطرح‌کردن ایرادات ریزودرشت از پایان‌نامه دانشجویان توسط اساتید در جلسات دفاع پایان نامه اتفاق می‌افتد. اما تفکر نقادانه مفهومی متفاوت و فراتر از آن دیدگاهی که افراد معمولاً نسبت به آن دارند دارد. 🔶 تفکر نقادانه عبارت است از "قضاوت هدفمند و خودتنظیمی که منجر به تفسیر، تحلیل، ارزیابی و استنتاج و همچنین تبیین ملاحظات شواهدی، مفهومی، روش شناختی، معیار شناختی یا زمینه‌ای می‌شود که آن قضاوت بر آن استوار است." 🔶 اما به زبان ساده‌تر، تفکر نقاد یعنی تلاش برای صحیح فکر کردن درباره یک مسئله، به‌دوراز تعصب، سوگیری و مغلطه، به همراه توانایی سؤال پرسیدن درباره ابعاد مختلف آن مسئله جهت روشن شدن ابهامات و درک بهتر پدیده‌ای که درباره آن فکر می‌کنیم. 🔶 پس تا اینجا متوجه شدیم که تفکر انتقادی به دنبال یک قضاوت منفی از پدیده‌ها نیست بلکه آنچه که در تفکر نقاد به دنبال آن هستیم درک صحیح و بدون تعصب پدیده‌هاست. 🔶 ما همواره موقع بیرون رفتن، ظاهر خود را مرتب می‌کنیم و سعی در رعایت بهداشت و اصلاح ظاهر خود داریم. مثلاً اگر لکه‌ای روی لباسمان باشد آن را عوض می‌کنیم یا کفش‌های خود را واکس می‌زنیم. 🔶 در تفکر نقاد نیز ما همواره به نحوه تفکر خود اهمیت می‌دهیم تا در صورت وجود مشکل آن را اصلاح کنیم. پس می‌توان گفت که تفکر نقاد در واقع رعایت بهداشت فکری است. 🔶 یک لباس سفید کاملاً آغشته‌به‌خون را تصور کنید. تا زمانی که این لباس شسته نشود رنگ سفید آن مشخص نمی‌شود. 🔶 در تفکر نقاد نیز ما تا زمانی که تفکر خود را از انواع سوگیری، مغلطه و خطاهای شناختی پاک نکنیم نمی‌توانیم به درک صحیحی از پدیده‌های اطرافمان برسیم. 🔶 همان‌طور که واکس‌زدن کفش باعث زدودن گردوغبار روی کفش می‌شود، مطرح کردن سؤالات به جا نیز در تفکر نقاد گرد ابهام را از پدیده‌های مورد بررسی می‌زداید. تفکر نقاد مهارتی است برای درست اندیشیدن، که نه تنها در علوم پزشکی بلکه در سایر زمینه‌ها و حتی زندگی روزمره می‌تواند مفید باشد. تفکر نقاد را یاد بگیرید و با تصمیم‌های بهتر، دنیا را به جای بهتری تبدیل کنید. 💠 با فکت‌نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید. ❤️ Telegram |✅ Website |📱 instagram

🔴 آیا سن شروع به تکلم در کودکان، پس از پاندمی کووید-19 افزایش یافته است؟ ✅ نتیجه‌ بررسی: درست ⬇️

🔶 تحقیقات نشان می‌دهد که تأثیر بیماری همه‌گیر کووید-19 بر تعامل اجتماعی انسان تاثیر گذار بوده است. این تغییر در تعاملات اجتماعی به دلیل محدودیت های کرونایی، استفاده از ماسک و کاهش قرار گرفتن در معرض محیط‌های ارتباطی اتفاق افتاده و طبیعتا کودکان را نیز تحت تاثیر قرار داده است. 🔶 این سوال که آیا سنی که کودکان در آن شروع به صحبت می کنند پس از همه گیری کووید-19 افزایش یافته است برخی را نگران کرده است، زیرا ممکن است برخی والدین و مربیان تاخیرهای بالقوه در گفتار کودکان مشاهده کرده باشند. 🔶 یکی از مخاطبان فکت نامه سلامت مشاهدات شخصی خود مبنی بر افزایش سن شروع به تکلم کودکان را با ما به اشتراک گذاشته اند و درخواست بررسی این ادعا را داشتند. 🔶 از طرف دیگر ادعاهایی مبنی بر این وجود دارد که واکسیناسیون کووید 19 باعث ایجاد این تاخیر در تکلم کودکان شده است. در این مطلب با ماه همراه باشید تا صحت این ادعاها را بررسی کنیم. 🔶 مطالعات نشان می دهد که سن شروع به صحبت در کودکان پس از پاندمی کووید افزایش پیدا کرده است اما مشخص نیست این افزایش به علت تاثیرات پاتوفیزیولوژیک ویروس کووید 19 بر بدن کودکان بوده است یا صرفا این پدیده به دلیل کاهش تعاملات اجتماعی در شرایط همه گیری اتفاق افتاده است. 🔶 در رابطه با واکسیناسیون کووید مطالعات نشان می دهد که این واکسن ها ایمن است و نسبت دادن تاخیر در سن تکلم به واکسن کووید درست نیست. 🔶 با توضیحات فوق، فکت نامه سلامت، ادعای "سن شروع به تکلم در کودکان، پس از پاندمی کووید-19 افزایش یافته است" را درست میداند. ✅ اینجا مقالات و منابع بررسی این ادعا را مفصل منتشر کردیم. 💠 با فکت‌نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید. ❤️ Telegram |✅ Website |📱 instagram