👆👆👆 ادامۀ بحث جایگاه شعر در تبلیغ دین

3️⃣ کارکرد خاص شعر در فضای فرهنگی و تبلیغی، شعر دو ویژگی مهم دارد: یکی آن‌که به علت هنری و موزون بودن، سریع‌تر به ذهن‌ها سپرده می‌شود و در سطح جامعه رواج می‌یابد، دوم آن‌که حرف‌های صریح‌تر و خطرناک‌تر را راحت‌تر بازگو می‌کند؛ چون همیشه راه گریزی وجود دارد که «جدی نگیریدش؛ این شعری بیش نیست!». عرب‌ها می‌گویند: «یَجوزُ للشاعر ما لا یجوزُ لغیره»: برای شاعر حرف‌هایی مجاز است که برای دیگران نیست. نمونه آن‌که امام کاظم(ع) به غصب خلافت و فدک اعتراض کرد و حکومت عباسی که وارث آن غصب‌ها بود، امام(ع) را سال‌ها زندانی کرد و نهایتا به شهادت رساند؛ اما کمی بعد، امام رضا(ع) کاری کرد که همان حرف‌ها در دربار مأمون گفته شود و صاحب آن سخنان، نه تنها توبیخ نشود؛ بلکه از دست خلیفه صله بگیرد! وقتی دعبل شعر «مدارس آیات» را به طور خصوصی، برای امام رضا(ع) خواند، امام فرمود که این شعر را منتشر نکن تا من بگویم؛ آن‌گاه هنگام بار عام مأمون، در حضور همگان، دعبل را به شعرخوانی امر کرد؛ بعد خودش دو بیت به شعر دعبل افزود و به دعبل صله داد؛ سپس مأمون نیز معادل صلۀ امام رضا(ع) به دعبل سکه و خلعت داد؛ با آن‌که یک شعر تند سیاسی ضد حکومت بود. تفاوت شرایط زمانۀ امام کاظم(ع) و امام ضا(ع)، تفاوت روحیات هارون و مأمون، تغییرات اجتماعی و فرهنگی و ... همه وجود دارند؛ قبول! ولی یادمان باشد که این اعتراض شعر بود و آن دیگری سخن عادی. این که امام صادق(ع) در مجالس نیمه‌خصوصی‌اش در خانه، به شاعران بگوید که شعر بخوانند، این که پیامبر(ص) به حسان بگوید که شعر بخواند و ... را همه بارها و بارها شنیده‌ایم؛ اما آیا تا کنون شنیده‌ایم که حجت خدا، در مجلسی به یک آدم معمولی امر کند که بلند شود و سخن‌رانی کند؟ چند نمونه سراغ دارید؟ هیچ! زهیر و حبیب هم که در کربلا حرف زدند، به پیشنهاد خودشان بود؛ نه آن‌که ابتدا به ساکن امام(ع) آنان را به سخن گفتن امر کند. این ویژگی شعر است. ویژگی خاصی که هیچ مشابهی ندارد. 👇👇👇 🟢🔵🔴🟡 فهام: فرهنگ. هنر. ادبیات. مذهب https://eitaa.com/joinchat/1193017661C158f62846e

👆👆👆 4️⃣ ادبیات و دین علامۀ امینی عمر خود را صرف یافتن منبع برای حدیث غدیر کرد. حاصلش شد کتابی که تا کنون 11 جلد آن منتشر شده است: «الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب». جالب آن که سهم کتاب و سنت، یعنی قرآن و حدیث، یک جلد است و سهم ادبیات، 10 جلد! علامۀ امینی به درستی کشف کرد که شاعران، راویان غدیرند و اشعار اسنادی اعتقادی‌اند. در مقالۀ «غدیر در ادبیات فارسی» که در دانشنامۀ جهان اسلام چاپ شده به اجمال نشان داده‌ام که شعر چگونه باعث تغییر رویکرد عموم جامعه به مسألۀ محبت و ولایت اهل بیت(ع) شد. همین مسأله را به تفصیل در کتاب «تاریخ ادبیات دینی» بازنمایی کرده‌ام. یک نمونۀ کوچکش تحلیل عجیبی است که میرزا عبدالله افندی، دانشمند اواخر عصر صفوی ارائه می‌دهد. او می‌خواهد اصلی‌ترین افرادی را نام ببرد که در تشیع ایرانیان مؤثر بوده‌اند. اگر این سؤال را امروز از ما بپرسند، بی‌درنگ می‌گوییم: «شاه اسماعیل صفوی به زور شمشیر مردم را شیعه کرد»؛ اما میرزا عبدالله چنین نظری ندارد؛ با آن‌که خود در روزگار صفویه زندگی می‌کند و طبعا باید تحت تأثیر تبلیغات حکومت باشد و لااقل برای خوش‌آمد شاهان صفوی، از نقش بی‌بدیل شاه اسماعیل بگوید. او دو عالم دینی برجسته را نام می‌برد و یک شاعر را: علامۀ حلی محقق کرکی حسن کاشی واقعیت آن است که اگر حسن کاشی و امثال او نبودند، زحمات علمی دانشمندان دینی به عموم مردم نمی‌رسید. مثال بسیار ساده‌ و ملموسش را همین امروز در جلسات و هیئت‌های مذهبی ببینید: چند نفر پای حرف واعظ می‌نشینند و چند نفر به صدای مداحی که شعر می‌خواند گوش می‌سپارند؟ 👇👇👇 🟢🔵🔴🟡 فهام: فرهنگ. هنر. ادبیات. مذهب https://eitaa.com/joinchat/1193017661C158f62846e

👆👆👆 5️⃣ ادبیات و جامعه یکی از فریب‌ها و اشتباهات بسیار رایج روزگار ما فرم‌گرایی افراطی است. این فرمالیسم را با نام‌های «اصالت زیبایی» و «هنر برای هنر» و ... هم معرفی می‌کنند؛ اما همۀ آنها یک حرف بنیادی دارند: به قول دکتر شفیعی کدکنی «ادبیات چیزی جز فرم نیست». اما واقعیت آن است که ادبیات و هنر در طول تاریخ در خدمت آرمان‌ها بوده؛ جنبش‌های اجتماعی ایجاد کرده؛ اندیشه‌ها را نشر داده و ... . حتی در برخی از تقسیم‌بندی‌های مشهور، وجه تمایز برخی از ژانرهای ادبی محتوایشان است؛ مثلا در ادبیات غرب گونۀ «ادبیات تعلیمی» داریم و در ادبیات خودمان «ادبیات عرفانی» و «ادبیات دینی». ولی در همین موارد هم، وقتی می‌خواهند به نقد اثر بپردازند، به فرم و بلاغت می‌پردازند و دیگر هیچ! در این نگاه، تشبیه و استعاره‌های یک متن شمرده می‌شود؛ اما میزان نفوذش در مردمان، نه! کلمات دشوار متن شرح می‌شود؛ اما زمینه‌ای که باعث سرودن این شعر شد، نه! و در نهایت، شعری شعرتر دانسته می‌شود که هنری‌تر باشد نه اثرگذارتر. این نگاه ادبیات و هنر را از کارکرد تهی می‌کند و از دیگر سو اشعار تأثیرگذار را به جرم کم‌آرایه‌بودن از دایرۀ ادبیات خارج می‌کند. واضح است که این نگاه مطلوب منِ نویسنده و شمای خواننده نیست؛ شما اگر چنین دیدگاهی داشتید، کتابی را ورق نمی‌زدید که عنوانش بر محتوای ادبیات تأکید دارد. با همین رویکرد است که سراغ ادبیات مجلسی رفته‌ایم؛ گونه‌ای از ادبیات که برای ارائه در مجالس عمومی و اثرگذاری بر عواطف عموم تولید می‌شود. ادبیات مجلسی، همان چیزی است که روزگاری با عنوان مناقب‌خوانی محبت اهل بیت(ع) را در دل‌ها استوار کرد و طی 300 سال، زمینه را برای تغییر رسمی مذهب در ایران آماده کرد. همان چیزی است که در روزگار مذهب‌گریزی و مذهب‌زدایی مشروطه و پهلوی، شور دینی را در دل‌ها زنده نگاه داشت و نهایتا به کمک روند تغییر حکومت آمد و انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را یاری کرد. نوع دیگری از ادبیات که در خوانش رسمی و دانشگاهی جدی گرفته نمی‌شود، ادبیات عامه است. هر آنچه که در رسانه‌های رسمی منتشر شود، از کتاب علمی گرفته تا منابر و بخش‌نامه‌های حکومتی ادوار مختلف، تا زمانی که مورد قبول مردم واقع نشود، به نتیجه نرسیده است و یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های پذیرش مردمی، آن است که عام مردم، به زبان خود آن را بازسازی کنند. شعری که یک مادر برای خواباندن نوزادش زمزمه می‌کند، ممکن است وزن و قافیۀ درستی نداشته باشد، اما از باورهای واقعی آن مادر حکایت می‌کند که قرار است به کودکش نیز منتقل شود. واقعیت یک جامعه این‌هاست؛ نه هنرمندی که خلاف جریان عمومی فکر می‌کند و می‌نویسد. چه بسیارند شاعران و نویسندگانی که با بزرگی از آن‌ها یاد می‌کنیم و می‌گوییم مردم زمانه‌اش او را نشناختند و قدر ندانستند؛ اما این تعبیر تکریم‌آمیز، روی دیگری هم می‌تواند داشته باشد: آن شاعر مثل مردم زمانه‌اش فکر نمی‌کرده؛ پس نمی‌تواند نمایندۀ مردم زمانش باشد؛ پس خواندن آثار او ما را از درک واقعیت آن جامعه دور می‌کند! من نمی‌گویم آن شخص ارزشمند نیست؛ ممکن است باشد؛ ولی نمایندۀ تفکر و احساسات جامعه‌اش نیست. برای شناخت تاریخ اجتماعی، باید سراغ آثاری رفت که نمایندۀ واقعی جامعه باشند. در مطالعاتی از این دست، ارزشمندی یا کم‌ارزشی هنری یک اثر موضوعیت ندارد. این‌ها که گفتم به معنای آن نیست که آثار ادبی شیعی کم‌ارزشند؛ اتفاقا برخی از آنان در ردیف شاهکارهای ادبی‌اند؛ برخی دیگر از مشهورترین و ماندگارترین آثار ادبی‌اند؛ اما حرف آن است که این آثار غیر از وجه ادبی، وجه مهم دیگری دارند که با این‌ نام‌ها شناخته می‌شود: - مطالعات تاریخ فرهنگ - جامعه‌شناسی تاریخی - تاریخ تطور اندیشه‌ها - تاریخ ادیان ... 👇👇👇 🟢🔵🔴🟡 فهام: فرهنگ. هنر. ادبیات. مذهب https://eitaa.com/joinchat/1193017661C158f62846e

⚜کارگاه معلم‌مهدوی۳⚜ ✅ استاد: دکتر رضا بیات ❓در جایگاه معلم چه وظیفه‌ای در حوزه مهدويت داریم؟! ❓چگونه این وظیفه را به سرانجام برسانیم؟ ‼️همراه با ارائه گواهی‌شرکت در دوره ⏰زمان: دوشنبه ۷ آبان ساعت ۱۲:۴۵ الی ۱۳:۴۵ جهت ثبت‌نام به شناسه @srttu_mahdaviat 🆔 پیام یا به شماره ۰۹۳۸۲۸۳۸۶۹۱ پیامک دهید. ❗️ظرفیت محدود 💫 کانون‌مهدویت دانشگاه تربیت‌دبیر شهید رجایی 〰〰〰〰〰〰〰〰🌺 🆔 @mahdaviat_srttu 🌐 معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی 🔎 @srufarhang

سلام این برنامه فردا در دانشگاه برگزار می شود. سعی می کنم پخش زنده اش را در همین ایتا تقدیمتان کنم. ساعت 12:45 در خدمتم ان شاء الله

🟢🟢🟢 معلم مهدوی 🟢🟢🟢 🟡 ارائه: دکتر رضا بیات 🔴 یک معلم فیزیک، ادبیات، ورزش یا ... چگونه می‌تواند دانش‌آموزانی امام زمانی تربیت کند؟ 📌 امروز ساعت 12:45 📌 دانشگاه شهید رجایی، معاونت فرهنگی، سالن علامه حسن زاده آملی پخش زنده از کانال فهام @fahhaam

سلام از دقایقی دیگر در خدمتیم

نشست معلم مهدوی نسخۀ صوتی 🟢🔵🔴🟡 فهام: فرهنگ. هنر. ادبیات. مذهب https://eitaa.com/joinchat/1193017661C158f62846e

سلام وقتتون بخیر دیروز توفیق بود در نشست معلم مهدوی به طور مجازی حضور داشتم. جسارتا چند نکته به نظرم رسید. اولا با این که دانش آموز و مخاطب به قول شما از تشعشعات معلم اثر می گیرد کاملا موافقم. با مهارت هایی مثل صبر هم که با دانش آموز باید کار شود هم موافقم. و البته نکات ریز و مهم زیادی که خیلی عالی بودند. اما یک مورد بود که به نظرم شما خیلی مثبت انگارانه تحلیل کردید. همان طور که فرمودید متاسفانه جامعه ما امام زمان را بیکار می دانند. بله با شما کاملا موافقم. اما نکته تاسف انگیز اینجاست که جامعه ما اصلا به دنبال امام زمان نیست. او را دوست داریم اما پیگیر و دغدغه مند او نیستیم. دانش آموزان ما نه تنها دین زده و دین گریز شده اند، بلکه فراتر از آن دین ستیز شده اند و با هر چیزی که مظهر دین باشد مخالفند. بنابراین بهترین راه برای تربیت دانش آموزان مهدوی همان است که شما فرمودید. خودت خوب باش و مهارتهای عقلانی زندگی را مثل همان صبر را یادشان داد از این طریق وقتی دانش آموز به مرور اثر خوب سبک زندگی عاقلانه را ببیند و دین را سبک زندگی عاقلانه بیابد گاردی که مقابل دین دارد می شکند.

1️⃣ از 8️⃣ #معلم_مهدوی بخش اول: اثر وجودی #رضا_بیات 🟢🔵🔴🟡 فهام: فرهنگ. هنر. ادبیات. مذهب https://eitaa.com/joinchat/1193017661C158f62846e

2️⃣ از 8️⃣ #معلم_مهدوی بخش دوم: صبر #رضا_بیات 🟢🔵🔴🟡 فهام: فرهنگ. هنر. ادبیات. مذهب https://eitaa.com/joinchat/1193017661C158f62846e