غلطی چند لایه مولوی گرگیج گفته: اگر خلافت عمر غاصبانه باشد، نسب امامان شیعه بی‌اعتبار می‌شود، زیرا شهربانو غنیمت جنگ‌های عمر بوده، و او شهربانو را به‌نکاح حضرت حسین در آورد. چند پاسخ به این سخن داده شده؛ 1) امیر مؤمنان به عمر گفت: او را مخیر بگذار تا خودش همسرش را انتخاب کند «خَيِّرْهَا رَجُلًا مِنَ الْمُسْلِمِين‏»(کافی، ج1، ص467)، شهربانو هم امام حسین علیه‌السلام را انتخاب کرد، پس جریانِ ازدواج شهربانو و امام‌حسین، تحت ولایت امیرمومنان انجام گرفته. 2) اگر کسی خلافتش غاصبانه باشد، فقط تصرفات ولائیِ او خلاف شرع می‌شود، اما تصرفاتی که ملاک صحت آن، ولایت و خلافت نیست، خلاف شرع نمی‌شود، مانند ازدواج یا طلاق،(خمینی، البیع، ج2،ص655)، پس تصرفات اجتماعی خلیفه‌ی دوم غاصبانه بوده اما ازدواج شهربانو، ربطی به اعتبار شرعی خلافت عمر ندارد. 3) خلیفه‌ی دوم به دستور امیرمؤمنان، از تصمیم‌گیری درباره‌ی شهربانو رفع ید کرد حتی وقتی عمر می‌خواست با شهربانو برخورد کند امیر مؤمنان اجازه نداد(وَ هَمَّ بِهَا فَقَالَ لَهُ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع لَيْسَ ذَلِكَ لَك‏) پس آن‌چه اتفاق افتاد، به عدم اعمال ولایت از سوی عمر بود نه اعمال ولایت تا اعتبار دینی آن متوقف بر خلافت او باشد. کوتاه سخن این‌که نه ازدواج شهربانو بر اساس اعمال ولایت عمر بود تا اعتبارش به مشروعیت خلافت او باشد، نه صحت نکاح و طلاق، توقف بر مشروعیت خلافت کسی دارد تا عدم مشروعیتش مشکلی به‌بار آرد. همه‌ی این‌ها در صورتی است که اصل داستان شهربانو راست باشد و یا در زمان خلافت امیرمؤمنان نباشد. https://eitaa.com/farbehi

امیر مؤمنان نیرویی «حاضر در صحنه» فاطمه‌ی زهرا برای امیرمؤمنان علیهما‌السلام در خطبه‌ی فدک سه خصوصیت ذکر می‌کند که موجب شد پیامبر اسلام در حوادث سختی که دشمنان اسلام به وجود می‌آوردند به آن‌حضرت تکیه کند، و آن‌حضرت را برای حل بحران بفرستد؛ 1) کارآمدی؛ پیامبر اسلام علی‌بن ابیطالب را به سوی هر بحرانی که می‌فرستاد، آن‌حضرت تا کار را تمام نمی‌کرد و دشمن را زیرپایش نمی‌گذاشت باز نمی‌گشت. 2) اصالت دینی؛ خدا، محوری‌ترین معیار برای رفتارهای آن‌حضرت بود همین مسأله موجب شد تا برای حرکت پیامبر اسلام که حرکتی الهی بود، سالم‌ترین سرمایه‌ باشد؛ نیروئی بدون انحراف و التقاط. 3) پرتلاش؛ امیرمؤمنان انسانی پرتلاش، پا به کار، آستین‌ها را همیشه بالاکشیده و آماده برای انجام کار بود. این سه خصوصیت موجب شد تا پیامبر اسلام در هر حادثه‌ای، اولین گزینه‌ای که انتخاب می‌کرد علی‌بن ابیطالب بود، هر بحرانی که پیش می‌آمد تنها کسی که می‌توانست آن بحران را حل کند علی بود. این سه خصوصیت، خصوصیات یک نیروی حاضر در صحنه در یک نهضت دینی است، نیروی‌های انقلابی باید «حاضر در صحنه» باشند؛ «کارآمد»، «خدامحور» و «پرتلاش». پی‌نوشت؛ ...قذف اخاه فی لهباتها... https://eitaa.com/farbehi

نهی از منکر مسؤولان امروزه نهی از منکران مسؤولانی که این هنجارشکنی‌ها را برنامه‌ریزی می‌کنند یکی از مهم‌ترین وظیفه‌ی علماء و فعالان فرهنگی کشور است. منشأ‌ بسیاری از فسادهای فرهنگی، همین مسؤولان‌اند. مسؤولان فرهنگی! جلوی این فسادها را بگیرید!

عالمی زنده و زنده‌کننده از جمله صفات برجسته‌ی این عالم بزرگ، حیات اجتماعی ایشان بود یعنی غیر از انجام شؤون مختلف مرجعیت، از نظر اجتماعی انسان زنده‌ای بود، اتفاقات اجتماعی را می‌دید، و نسبت به آن‌ها، در راستای تقویت اسلام، عکس‌العمل نشان می‌داد، از یک خادم قرآنی، و یا از خانمی که در مسابقات قرآنی حاضر نشده‌بود جلوی نامحرمان اجرای برنامه کند، تشکر کرد، و بر دستان یک طلبه‌ی سیاه‌پوست بوسه ‌زد و.... فقدان ایشان، ثلمه‌ای در اسلام بود که هیچ‌چیز جای آن را پر نمی‌کند، حشر او با ابی‌عبدالله حسین بن علی علیهماالسلام باد. ان‌شاءالله https://eitaa.com/farbehi

چند نکته؛ 1) مرحوم علامه قبل از نگارش تفسیر المیزان، در نجف، چند رساله‌ درباره‌ی مباحث منطقی و نیز نبوت نوشت، سپس در تبریز تفسیرالبیان فی الموافقة‌بین الحدیث و القرآن، و نیز رساله‌هایی تحت عناوین، («اثبات ذات‌»، «اسماء و صفات»، «افعال»، «وسائط ميان خدا و انسان»، «انسان قبل الدنيا»، «انسان فى الدنيا»، «انسان بعد الدنيا»، «ولايت»، «نبوت») به‌نگارش در آورد که به تعبیر خود ایشان، «در اين رساله‌ها ميان عقل و نقل تطبيق شده است»(زندگی‌نامه‌ی خودنوشت علامه‌ی طباطبائی)، «...و نشرحه بعض الشرح بالجمع بين البرهان العقلي و البيان النقلي»(الرسائل التوحیدیة ص23) سپس در قم، در کنار تدریس فلسفه، و تألیف بدایه، نهایه و اصول فلسفه، تفسیرالمیزان را نگاشتند. 2) مرحوم علامه در پاسخ کسی که گفته، چه نیازی به خواندن فلسفه‌است؟ می‌گوید: «همه‌ی معارف اعتقادی و عملی بالاجمال یا بالتفصیل در کتاب و سنت هست...اگر بخواهیم در سطح عالی از آن‌ها بهره ببریم ناچار از وضع یک علم و اصطلاحات خاص هستیم»(بررسی‌ها ج2، ص84) و نیز درباره‌ی نقش معارف فلسفی می‌گوید: «این معارف طریق به فهم دین هستند»(همان، ص85)، و لذا تا آخر عمر شریفشان، به تدریس فلسفه در کنار تفسیر اشتغال داشتند. کوتاه سخن این‌که؛ مرحوم علامه‌، پیش از نگارش المیزان نیز اکثر آثارشان تفسیری‌تطبیقی بوده، و پس از نگارش المیزان نیز اشتغال فلسفی‌شان ادامه داشته؛ زیرا معتقد به تشفیع برهان و قرآن‌ بود، و شرط لازم برای این تشفیع را همانند ملاصدرا، «کمال در حکمت و شریعت» می‌دانست.(اسفار، ج7، ص327). https://eitaa.com/farbehi

‏عکس از احمد

نقش معلومات فلسفی در فهم و تفسیر قرآن https://eitaa.com/farbehy

یکی از نمودهای تفکر دینی، آسمانی‌کردن همه‌ی پدیده‌های انسانی است. نقطه‌ی مقابل آن، زمینی‌کردن همه‌ی پدیده‌های انسانی است.

ما معرفی نکردیم!

استفاده از انضمام آیات در استنباط معارف وحیانی مهدی عباسی از امام موسی‌بن جعفر علیه‌‌السلام پرسید: «به‌چه دلیل قرآنی، خمر حرام است؟» امام فرمود: چون خدا اثم را حرام کرد: «انَّما حَرَّمَ رَبّی الفَواحِشَ ماظَهَرَ منها و ما بَطَنَ و الاثمَ» و خمررا اثم دانست: «یَسئَلُونَک عن الخَمرِ و المَیسِرِ قل فیهما اِثمٌ کبیرٌ». امام از اقتران این دو آیه‌ به این نتیجه رسیدند که قرآن خمر را حرام کرده، توجه به چند نکته خوب‌است؛ 1- اقترانی که امام این دو آیه را در آن قرار داده‌‌اند اقتران قیاسی شکل اول است.«الخمر اثم و الاثم حرام فالخمر حرام» 2- در اقترانی که امام انجام دادند کُبرا بر صُغرا مقدم شده‌، در صورتی که در منطق، صغرا بر کبرا مقدم می‌شود، اگر سیر طبیعی آن‌است که منطقی‌ها گفته‌اند، بیان امام می‌تواند به‌جهت ساختار محاوره‌ای باشد، اما اگر سیر امام، سیر طبیعی‌است(ابتدا قاعده‌‌ی کلی، سپس تطبیق آن بر مورد) باید سیر منطقی اصلاح شود. 3- امام نتیجه‌ی به دست آمده را به قرآن نسبت دادند. 4- ائمه‌ی هدی علیهم‌السلام اقترانات مختلفی بین آیات انجام داده‌اند که یکی از آن‌ها اقتران قیاسی‌است، ‌اقتران‌های دیگری نیز یافت می‌شود، این موارد باید استقصاء شود. پی‌نوشت؛ «قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- قُلْ إِنَّما حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ وَ الْإِثْمَ...أَمَّا الْإِثْمُ فَإِنَّهَا الْخَمْرَةُ بِعَيْنِهَا وَ قَدْ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِي مَوْضِعٍ آخَرَ- يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِما إِثْمٌ كَبِيرٌ»(کلینی،ج6، ص406) https://eitaa.com/farbehi

من نمی‌دانستم مخارج خوش‌گذرانی در کشور ما چقدر است تا این‌که عده‌ای از آن‌ها به دستگاه امام حسین اعتراض‌کرده و گفتند؛ چرا این هزینه‌هایی که برای مجالس ابی‌عبدالله خرج می‌کنید را در راه فقرا مصرف نمی‌کنید؟! تازه متوجه شدم، برخی از این معترضین، خودشان چه‌پول‌هایی در چه‌راه‌هایی حیف و میل می‌کنند! *🔴کنسرت‌هایی که برگزار می‌شود و بلیط آن برای هر نفر چندصدهزار تومان‌است، که برخی از آنها جنبه‌ی خوش‌گذرانی‌ دارد. *🔵سالانه چند میلیارد دلار لوازم آرایشی به‌طور رسمی یا قاچاق خریداری می‌شود!. *🔵 میلیاردها تومان هزینه‌ی سفرها به کشورهای دیگر، برای خوشگذرانی‌هایی که اهمیتش کمتر از کمک به فقراست. بدون‌شک اگر این‌افراد با فرهنگ امام‌حسین‌ علیه‌السلام آشناتر بودند، این‌هزینه‌ها را صرف خوشگذرانی نمی‌کردند. باید برای امام حسین، به‌همان کیفیتی که اهل‌بیت گفته‌اند خرج کرد، تا روح و روان، برای این‌که پول‌ها به‌جای حیف و میل شدن، خرج فقرا شود، آماده‌گردد. همچنین می‌خواستم بگویم؛ هرکه به‌غیر انصاف به دستگاه امام حسین اعتراض‌، و منع‌خیر کند، خدا پنهانی‌هایش را آشکار می‌کند! البته همه باید تلاش کنند مراسمات به‌همان‌گونه‌ای برگزار، و هزینه‌ها به‌همان‌گونه‌ای صرف شود که احیاء شعائر و سنت‌های اهل‌بیت شود. https://eitaa.com/farbehi

درهای نجات را با مزاح و شوخی بر دیگران نبندیم! برخی رفتارهایی که در مراسم نهم ربیع انجام می‌شود، زمینه‌‌ را برای توجه به پیامدهای سقیفه منتفی می‌کند. «ادبیات مستهجن» گاه چنان بر فضای این مراسمات سایه می‌افکند که فرصت فکر کردن درباره‌ی عملکرد عوامل سقیفه‌ و پیامدهای آن‌را به مخاطبان نمی‌دهد. برخی می‌گویند، بین هر دو جمع می‌کنیم! ولی مواجهه‌ی استهزائی با عوامل سقیفه، از سوئی هزینه نقد کردن را به‌شدت بالا برده به‌گونه‌ای که سخن گفتن در نقد خلیفه‌ی دوم در ذهن برخی مسلمانان، به رفتاری زشت تبدیل شده، و از سوی دیگر به برخی افراد جرأت جسارت به ناقدان و شیعیان را داده‌است. اگر به‌جای آمیخته‌کردن این مجالس به آن رفتارها، اجتهادات خلیفه‌‌ی دوم به‌طور عالمانه نقد، و پیامدهای آن بررسی می‌شد، حقایق آشکارتر، و گرایش به مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام بیشتر می‌شد. خدا رحمت کند علامه‌ی عسکری را، از خودشان شنیدم که می‌گفت: «در طول تاریخ به اندازه‌ای که اهل‌سنت با کتاب‌های من به مکتب اهل‌بیت گرایش پیدا کرده‌اند با کتاب‌های هیچ عالم دیگری چنین گرایشی نقل نشده‌است! علت آن این است که من تعابیر نامناسب را از کتبم حذف کرده و به‌جای آن عملکرد خلفاء را عالمانه نقد کرده‌ام.» امام حسن عسکری علیه‌السلام فرموند: «لاتمازح فیجترأ علیک»(المَزْح: ضِدُّ الجِدّ، جمهرة) بدون شک برخی مزاح‌هایی که در نهم ربیع انجام می‌شود باعث جرأت و جسارت علیه مزاح‌کنندگان‌ شده، و این امر باعث پنهان ماندن برخی حقایق، و بلکه جرأت و جسارت علیه مذهب حق شده‌است. https://eitaa.com/farbehi

بسم‌الله فایل‌های صوتی را در کانال درس‌گفتار بارگزاری می‌کنم. درس‌گفتار؛ احمد فربهی https://eitaa.com/farbehy

🔻مرکز مطالعات و پاسخ‌گویی به شبهات (حوزه‌های علمیه) با همکاری نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، مجمع عالی حکمت اسلامی، انجمن معرفت‌شناسی حوزه و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه در روزهای 4 و 5 آبان ماه 1401 برگزار می‌نماید. #مدرسه_پاییزی_شبهه‌پژوهی_تفکر_صحیح ▪️به صورت حضوری و مجازی ▪️ 4 و 5 آبان ماه 1401 ▪️همراه با اعطای گواهی شرکت در دوره ▪️ویژه طلاب سطوح عالی و سطح ۴، دانشجویان مقطع ارشد و دکتری ⭕️ با حضور اساتید حوزه: ▫️حجت الاسلام و المسلمین حسن معلمی: ➖چگونگی تفکر صحیح و نوآوری ▫️حجت الاسلام و المسلمین احمدحسین شریفی ➖موانع درونی تفکر ▫️حجت الاسلام و المسلمین مجتبی مصباح: ➖ضرورت و چگونگی بهره‌مندی از استاد فکر ▫️حجت الاسلام و المسلمین امیر خواص: ➖روش‌شناسی تفکر انتقادی ▫️حجت الاسلام و المسلمین عبدالله محمدی: ➖آسیب‌شناسی وضعیت تفکرورزی در جامعه امروز ▫️حجت الاسلام و المسلمین محمود فتحعلی: ➖موانع بیرونی تفکر ▫️حجت الاسلام و المسلمین محمد کاشی‌زاده: ➖قواعد، اصول و ویژگی‌های تفکر صحیح ▫️حجت الاسلام و المسلمین احمد فربهی: ➖آثار و نتایج تفکر صحیح ➖دبیر علمی: دکتر قاسم بابایی 🗓 زمان برگزاری: چهار شنبه و پنجشنبه 4 و 5 آبان 1401 ⏰ مهلت ثبت نام: 28 شهریور لغایت 3 آبان 1401 ⏰ ساعت برگزاری: 14:30 تا 19 📍آدرس: قم - ابتدای بلوار جمهوری اسلامی - بین کوچه ۴ و ۶ - پلاک ۷۲ - دانشگاه معارف اسلامی، سالن شهید سلیمانی ثبت نام از طریق سایت نجاح و پیام‌رسان ایتا: 🆔 @tafakoresahih_shobhepashuhi و یا از طریق فرم زیر اقدام کنید: 🆔 https://forma

بسم‌الله خلاصه‌ی فروعات اصالت وجود از کتاب نهایه‌الحکمه

بسیاری از کسانی‌که با طلبه‌ها و مذهبی‌ها دشمنی می‌کنند شامی‌هایی هستند که رسانه‌های دشمن آن‌ها را فریب داده. همگی باید رسانه‌ باشیم و رسانه‌های رسمی کشور را نیز به انجام رسالت‌شان وادار کنیم.

خلاصه بحث وحدت سنخی‌تشکیکیِ وجود

ضرورت تلاش برای آزادی اُسرای در دست رسانه‌ها از امام باقر علیه‌السلام سؤال شد؛ اگر یکی از محبین ما، در دست دشمنانی اسیر شده که اگر نجات نیابد، با قدرتِ بیان و زبان، او را گمراه می‌کنند و از سوی دیگر شخص دیگری گرفتار دشمنانی شده که اگر نجاتش ندهیم او را می‌کشند!، حال اگر نتوانیم هر دو را نجات دهیم برای نجات کدام‌یک تلاش کنیم؟ امام علیه‌السلام فرمودند: اگر یکی از بهترین مؤمنان، در حال غرق شدن بود و از سوی دیگر گنجشکی در طرف دیگر در حال غرق شدن بود و تو نتوانی هر دو را نجات دهی، برای نجات کدام‌یک تلاش می‌کنی؟! راوی جواب داد: آن‌که از بهترین مؤمنان‌است را نجات می‌دهم! امام فرمودند: هم‌چنان‌که نجات یک گنجشک از غرق شدن خوب است اما نه به اندازه‌ی این‌که نجات یکی از بهترین انسان‌‌ها را رها کنی و با مشغول شدن به یک گنجشک آن انسان غرق شود! هم‌چنین نجات جان یک انسان خوب است اما نه به اندازه‌ای که نجات یک انسان را از گمراه‌شدن رها کنی و با مشغول شدن به نجات جان یک انسان، آن دیگری گمراه شود! البته اگر یک گنجشک را نجات دهی و به خاطر آن، یکی از بهترین انسان‌‌ها غرق شود، اشتباه کمتری مرتکب شده‌ای تا این‌که یک انسان را از کشته‌شدن نجات دهی و به‌خاطر آن، یک انسان دیگر گمراه شود! پی‌نوشت؛ وَ سُئِلَ الْبَاقِرُ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ ع: إِنْقَاذُ الْأَسِيرِ الْمُؤْمِنِ مِنْ مُحِبِّينَا مِنْ يَدِ النَّاصِبِ يُرِيدُ أَنْ يُضِلَّهُ بِفَضْلِ لِسَانِهِ وَ بَيَانِهِ أَفْضَلُ، أَمْ إِنْقَاذُ الْأَسِيرِ مِنْ أَيْدِي [أَهْلِ‏] الرُّومِ قَالَ الْبَاقِرُ ع لِلرَّجُلِ: أَخْبِرْنِي أَنْتَ عَمَّنْ رَأَى رَجُلًا مِنْ خِيَارِ الْمُؤْمِنِينَ يَغْرَقُ وَ عُصْفُورَةٌ تَغْرَقُ لَا يَقْدِرُ عَلَى تَخْلِيصِهِمَا- بِأَيِّهِمَا اشْتَغَلَ فَاتَهُ الْآخَرُ أَيُّهُمَا أَفْضَلُ أَنْ يُخَلِّصَهُ قَالَ: الرَّجُلُ مِنْ خِيَارِ الْمُؤْمِنِينَ. قَالَ ع: فَبُعْدُ مَا سَأَلْتَ فِي الْفَضْلِ- أَكْثَرُ مِنْ بُعْدِ مَا بَيْنَ هَذَيْنِ، إِنَّ ذَاكَ يُوَفِّرُ عَلَيْهِ دِينَهُ وَ جِنَانَ رَبِّهِ، وَ يُنْقِذُهُ مِنَ النِّيرَانِ، وَ هَذَا الْمَظْلُومُ إِلَى الْجِنَانِ يَصِير(تفسیر منسوب به امام حسن عسکری علیه‌السلام ص349) https://eitaa.com/farbehi

الحمدلله و سلام علی عباده‌الذین‌اصطفی امروز به‌مناسبت ۱۷دی، روز تصویب قانون منع حجاب، کلاس نهایه به بحث از ضرورت حفظ هنجار حجاب اختصاص یافت #نهایةالحکمة ج۶۵ #استاد‌فربهی شنبه ۱۷ دی ماه ۱۴۰۱ المرحلة الرابعة https://eitaa.com/farbehy

چند نکته درباره‌ی فقه و اصول خواندن فلسفه‌پژوهان 1- کسی که می‌خواهد در «مباحث فلسفیِ مستنبط از منابع وحیانی» کار کند باید سه چیز را مسلط باشد؛ اصول استنباط فقه‌المعارف، مهارت استنباط در زمینه‌ی فقه‌المعارف، منابع استنباطِ متناسب با فقه‌المعارف 2- بخشی از اصول استنباط فقه‌الاحکام(اصول فقه مصطلح) برای فقه معارف قابل استفاده است مانند بخش وسیعی از مباحث الفاظ و مباحث حجج و مباحث تعارض ادله ازاین‌رو به‌تناسب علم نافع، باید مباحث اصولی را کار کرد و نسبت به سرفصل‌های مورد نیاز در فقه‌المعارف تخصص پیدا کرد. 3- کتاب‌های فقه‌الاحکام زمینه‌ی مناسبی برای کسب مهارت استنباط‌اند اگر چه موضوعات آن‌ها ناظر به احکام است ولی فرایند استنباطی که در آن‌ها به‌کار رفته، قابل الگوگیری درفقه‌المعارف هست. 4- در فقه و اصول مصطلح هر مقدار که مشترک با فقه‌المعارف است روی آن باید کار تخصصی کرد و سایر مباحث را به‌اندازه‌‌ی اطلاعات میان‌رشته‌ای و نیز اطلاعات نیمه‌تخصصی که متناسب با یک عالم دینی است بخواند. 5- برداشتم از فرمایشات آقای جوادی این است که طلبه باید یک درس فقه‌الاحکام و یک اصول و یک فلسفه داشته باشد خود ایشان هم رفتارشان همین‌طور بوده، بدون شک برای اعتبار اجتماعی در جامعه‌ی دینی، این رفتار خیلی خوب است اما نمی‌دانم بهترین گزینه باشد در هر صورت جامعیت مطلق عادتا ممکن نیست و جامعیت نسبی هم ممکن است و هم مطلوب. 6- استفاده حکماء‌ از روایات عادتا استفاده‌ی محتوایی، ارشادی و تعلّمی بوده از این‌رو احتیاج شدیدی به بحث رجال نداشته اند اگر چه کلیات آن ضروری و جزئیات آن به‌قدر امکان مطلوب است اما در هر صورت هر جا که استفاده‌ی یک حکیم از روایات، استفاده‌ی تعبدی برای استناد تعبدی است احراز صدور لازم است. 7- اگر کسی اهداف اجتماعی در سر دارد تسلط در فقه‌الاحکام زمینه‌ی خوبی برای اعتماد به او و مقبولیت اجتماعی است به‌طوری که بدون این تسلط، اعتبار اجتماعی یافتن در جامعه‌ی دینی کار سختی می‌شود. 8- باید اصولی متناسب با فقه‌المعارف تولید کرد بخشی از آن از طریق کار در کتاب‌های اصولی متداول قابل تحصیل است و بخشی از آن باید ابتداءا تولید شود. 9- فقه‌المعارف در حوزه، مرسوم نیست در صورتی که باید مرسوم شود به‌طوری که بزرگان حکمت در انتها باید به درس خارج فقه‌المعارف برسند ولی الان این‌طوری نیست باید تلاش کرد فقه‌المعارف، گفتمان‌سازی سپس جریان‌سازی و در انتها مدرسه‌سازی شود. در این‌صورت فقه و اصول در بین فلسفه‌خوان‌ها هم جدی‌تر می‌شود. 10 برای امتداد اجتماعی بخشیدن به فلسفه، مطالعه‌ی فلسفه‌ های مضاف و تفسیرهای موضوعی ناظر به آن‌ لازم است یعنی مثلا فلسفه‌‌ی علوم اجتماعی و نیز مباحث جامعه و تاریخ در قرآن و روایات بایدخوانده شود. https://eitaa.com/farbehy