🌸🍃﷽🌸🍃
✋مأموریت ویژۀ امام رضا(ع) چه بود؟
✍️وقتی نام شریف امام رضا(ع) را میشنویم، مهمترین وصف یا ویژگی آن حضرت که باید به ذهن ما متبادر شود چیست؟! کار خاص و مأموریت ویژۀ ایشان چه بود؟
🔹امام رضا(ع) در بین همۀ ائمۀ هدی، صریحترین پیامها دربارۀ امر ولایت و امامت را به مردم منتقل کردند و میتوان گفت که ایشان «بزرگ فریادگر امامت و ولایت» هستند و در بیان و دعوت به امر ولایت-از جهاتی- صریحترین امام بودند..
🔹وقتی امام رضا(ع) فرصت و ظرفیت مختصری برای آشنایی با مفهوم #امامت و ولایت را در میان مردم دیدند، بر روی مفاهیمی مثل نماز و روزه و عبادات و اخلاقیات کار نکردند، بلکه سراغ اصل ماجرا رفتند و به اصلیترین مفهوم دینی یعنی «ولایت» پرداختند. نمونۀ برجستۀ آن هم حدیث سلسلةالذهب است.
🔹حدیث سلسلةالذهب سند تاریخی مأموریت ویژۀ امام رضا(ع) در #دعوت مردم به امر امامت است. اینکه فرمود: «بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا»(عیون اخبارالرضا(ع)/2/135) یعنی هر کسی بگوید «لاالهالّاالله»، به یک #شرط هایی از او پذیرفته میشود و از عذاب در امان میماند و منِ امام رضا(ع) از شروط پذیرش آن هستم.
🌸🍃﷽🌸🍃
✋سیره امام رضا (ع) در اصلاح سبک زندگی
✍️امام رضا (ع) برای مقابله با عقاید و فرهنگهای غلط با آنها مناظره کرده و از روبرو شدن با آنها هراسی نداشتند. در نظر ایشان عبادت به زیادی نماز نیست بلکه عبادت واقعی تفکر در کار خداوند است.
1️⃣👈خداوند برای هدایت انسانها #حجتهایی را بر روی زمین قرار داده تا مسیر هدایت بواسطه آنان گم نشود و با سپردن انسانها خودشان را به فرامین و دستورات و استفاده از سیره رفتاری آنان، طی کردن #مسیر پر تلاطم دنیا به سوی سرای ابدی سهل و آسان شود.
2️⃣👈استفاده از این فرامین در این روزها که دنیای مدرن با #پیشنهادات اغوا کنندهاش سرابی بی انتها را در پیش روی ما به وجود آورده است بسیار لازم و ضروری است. استفاده از سیره امامان معصوم (علیهالسلام) در اصلاح سبک زندگی کنونیمان که عموماً متأثر از فرهنگ غربی است امری بسیار حیاتی است.
3️⃣👈باید توجه داشت که فرو رفتن در فرهنگ غربی و استفاده #مداوم از محصولات دنیای مدرن به مرور برای انسان سبک زندگی خاصی را به وجود خواهد آورد که تمامی ویژگیهایش را از همان فرهنگ گرفته است!
📌انسان وقتی در مدت زمان طولانی در معرض #شیوههای خاصی از محتواها و محصولات برآمده از فرهنگ غربی قرار میگیرد مسلمان هم که باشد، باز در معرض #آسیبهای این فرهنگ قرار دارد و کم کم سبک زندگی و #خلق و خویش تغییر پیدا خواهد کرد که روز به روز با #گسترش ارتباطات بین فردی به کل افراد جامعه #سرایت پیدا خواهد کرد؛
📌«به همین دلیل، امروزه اصلاح سبک زندگی در ادبیات علوم اجتماعی، پیوندی تنگاتنگ با مجموعهای از مفاهیم مانند فرهنگ، جامعه، رفتار؛ عقیده، شخصیت، هویت، طبقه اجتماعی، سلیقه و نیاز دارد .»[۱]
برای اصلاح سبک زندگی در تمامی ابعاد و لایههایش باید به سراغ فرهنگ متعالی اسلامی رفت که ما در اینجا میخواهیم با بهرهگیری از کلام و سیره رفتاری امام رضا (ع) بکوشیم در برابر سبک زندگی برآمده از فرهنگ غرب، اصلاحاتی اساسی را صورت دهیم و خودمان را از گرفتاریهای موجود در این سبک زندگی خلاص کنیم و به عبارتی از حالت انفعال خارج شویم و در این فضا حضوری فعال داشته باشیم.
امام رضا (ع) به عنوان امامی که پرچمدار روبرو شدن با فرهنگها و عقاید مختلف بودند و از مناظره با آنها استقبال میکردند تا در جهت اصلاح آنها گامی مؤثر برداشته باشند، یکی از بهترین الگوها در اصلاح سبک زندگی انسانها محسوب میشود؛ این اصلاحات در جایی که تک تک افراد جامعه با فرهنگهای مهاجمی روبرو هستند که گاه به آنها اجازه فکر کردن هم نمیدهد امری مهم و غیر قابل انکار است.
✍️اگر بخواهیم اصلاح الگوی سبک زندگی را در سیره امام رضا (ع) دنبال نمائیم به سه محور اصلی میرسیم:
۱. آزاد اندیشی و #عقلانیت
📌 همانطور که به صورت گذرا در چند سطر قبل اشاره کردیم امام رضا (ع) برای مقابله با عقاید و فرهنگهای غلط مخالفان، با آنها #مناظره میکردند و از روبرو شدن با آنها هراسی نداشتند و سعیشان بر این بود که با روشی #آگاهانه و عاقلانه وارد این تقابل شوند. امام رضا (ع) در باب اهمیت تفکر و عقلانیت میفرمایند:
👈«لَیْسَ اَلْعِبَادَةُ کَثْرَةَ اَلصَّلاَةِ وَ اَلصَّوْمِ إِنَّمَا اَلْعِبَادَةُ اَلتَّفَکُّرُ فِی أَمْرِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ؛ عبادت به زیادی نماز و روزه نیست، عبادت واقعی تفکر در کار خداوند متعال [و اسرار جهان آفرینش] است .»[الکافی ج ۲، ص ۵۵]
👈عقلانیت و استفاده درست از قوه فکر آن قدر در نزد امام رضا (ع) اهمیت بالایی دارد که آن را به عنوان #حقیقت عبادت و بندگی پروردگار معرفی مینماید.
👈عقلانیتی که میتوان با آن به حقایق هستی رسید حقایقی که امروزه از نگاه بسیاری از افراد مغفول مانده.
📌نمیتوان انکار کرد که در فرهنگ غربی به جهت تأمین هر چه بیشتر #مطامع سردمداران دنیای کفر، تا آنجایی که امکانش بوده #ابزارها و محصولات غفلتآور در زندگی انسانها بسط داده شده است تا آنها را وارد یک #سرمستی جاهلانه کند و در نهایت زمینه را برای #تسخیر هر چه بیشتر آنها فراهم نماید.
📌بنابراین عقلانیتی که امام رضا (علیهالسلام) انسانها را بدان دعوت مینماید بیشک بهترین راه برای اصلاح الگوی سبک زندگی آنها به شمار خواهد رفت.
۲. خودباوری و عزت نفس
👈سبک زندگیای که انسانها در سالهای اخیر آن را برگزیدهاند و یا بهتر بگوییم گرفتارش شدهاند موجب شده که انسان وقتی به #درون خود نگاه میاندازد هر روز بیشتر از قبل، خود را ضعیف تصور کند.
📌 انسانی که ممکن است در خوشیهای دنیا غرق باشد و یا حتی نباشد اما زندگیاش در هر صورت پر از غمهای #عمیق باشد. افسردگیهای گسترده، زمانی میتوانند در جان انسان ریشه بدوانند که او خود را ضعیف بپندارد و خودباوری نداشته باشد.
📌وقتی سیره امام رضا (ع) را مورد مطالعه قرار میدهیم متوجه میشویم که #عزت نفس او و قوت درونی اوست که با تمام فشارهایی که بر ایشان (ع) آورده میشد باز آنچنان با صلابت و محکم مسیر خود را ادامه میدادند و خم به ابرو نمیآوردند.
📌 امام رضا (ع) این حقیقت که #انسان موجودی ارزشمند است را به روشهای مختلف به افراد گوناگون گوشزد میکردند.
📌 زکریا بن آدم میگوید از امام رضا (ع) پرسیدم که مردی از اهل ذمه که به فقر و #تنگدستی مبتلا شده بود فرزندش را آورد و گفت: فرزندم مال تو، او را خوراک بده و او برده تو باشد.
📌 امام (ع) فرمود: «لاَ یُبْتَاعُ حُرٌّ فَإِنَّهُ لاَ یَصْلُحُ لَکَ وَ لاَ مِنْ أَهْلِ اَلذِّمَّةِ؛ انسان آزاد خرید و فروخته نمیشود این کار شایسته تو نیست، از ذمیان نیز روا نمیباشد .»[ بحار الأنوار ج3 ص5]
📌توجه به حقیقت وجودی انسان همان چیزی است که میتواند #سبک زندگی این روزهای ما را که پر است از تنشها و ضعفهای خودساخته اصلاح نماید.
۳. عبودیت و بندگی
🔺دنیای امروزی حتی برای مسلمانان و انسانهایی که دین رسمی آسمانی دارند نیز رنگ و بوی #جدایی از خدا را به خود گرفته است.
🔻سبک زندگی دنیای مدرن آن قدر ما را به اسباب و #علل مادی وابسته کرده است که گاهی همه توجهمان برای رفع نیازهایمان معطوف به این اسباب مادی میشود.
🔺فلسفه پشت پرده دنیای غرب، #اومانیستی و انسان محورانه است و به این دلیل این فرهنگ جایگاهی برای خدا در زندگی انسان قائل نیست و این موجب شده است که در آموزهها، خط و مشیها، فرآوردهها و #محصولاتش، خدا به طور کامل #حذف شود.
🔻امام رضا (ع) راز گرفتاری دنیا و آخرت انسان را در دوری از خدا میداند و در حدیث شریفش که معروف به #حدیث "سلسلة الذهب" است ایمنی و #آرامش زندگی انسان را در زندگی خدا محورانه معرفی مینماید و با بیان یک حدیث قدسی و تأکید بر آنکه از طریق پدران طاهرینش از رسول خدا (صلالله علیه و آله) به ایشان رسیده است میفرماید:
👈 «یَقُولُ اَللَّهُ جَلَّ جَلاَلُهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ حِصْنِی فَمَنْ دَخَلَهُ أَمِنَ مِنْ عَذَابِی؛ خداوند جل جلاله میفرماید کلمه لا اله الا الله حصن و دژ من است و هر کس داخل آن شد از عذاب من در امان است .»[الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، ج ۲، ص ۵۵]
🔻آری بازگشت به خدا یکی از توصیههای مهم حضرت رضا (علیهالسلام) برای اصلاح سبک زندگی بیپشتوانه و بی برکت این روزها است.
🔰مخالفت با امام رضا(ع)
🔹به باور یعقوبی، عیسی بن یزید جلودی، از طرف مأمون، مأمور رساندن فرمان بیعت با امام رضا(ع) به مکه بود. وی با پارچههای سبز وارد مکه شد و از مردم برای امام رضا(ع) بیعت گرفت.
🔹اما به گزارش شیخ صدوق، عیسی جلودی، بعدها از مخالفان سرسخت ولایتعهدی امام رضا(ع) شد و مأمون او را بهدلیل بیعتنکردن با امام رضا(ع) به زندان انداخت.
🔹در عیون اخبار الرضا آمده است: پس از به شهادت رسیدن امام کاظم(ع) و شکست محمد دیباج، عیسی جلودی به مدینه حمله کرد.
🔹 وی با دستور هارون الرشید یا مأمون به خانههای آل علی(ع) وارد شده و اموال و زیورآلات زنان را غارت میکرد.
🔹جلودی به خانه امام رضا(ع) نیز حمله کرد و قصد غارت اموال و زینت زنان را داشت؛ اما امام رضا(ع) مانع ورود او به خانه شد و پس از بحث و گفتگوی زیاد، خودش وارد خانه شد و اموال، لباس، زر و زیور و گوشوارهها را به جلودی داد.
امام واسطه شد ولی برداشت عکس کرد
🔰اخلاق آرمانى
📌امام رضا(ع)- ابراهیم بن العباس: ما رأیتُ اباالحسن الرضا(ع) جَفا أحداً بکلمةٍ قطُّ، ولا رأیتُه قَطَع على أحدٍ کلامَه حتى یفرُغَ منه، ما رَدّ أحداً عن حاجةٍ یقدرُ علیها، و لا مَدّ رِجلَه بین یدى جَلیس له قطُّ، ولا اتکى بین یدى جلیس له قطُّ، ولا رأیتُه شَتَم احداً من َوالیه و مَمالیکِه قطُّ، ولا رأیتُه تَفَل... و کان اذا خلا و نَصَب مائدتَه اجلسَ معه على مائدتِه ممالیکه و موالیه حتّى البَوّابِ السائِس. کان قلیلَ النّوم باللیلِ، کَثیرَ السَّهَرِ... و کان کثیرَ الصیامِ، فلا یفوتُه صیامُ ثَلاثةِ اَیامٍ فى الشَّهرِ، و یقول: ذلک صَومُ الدّهرِ، و کان کثیرَ المعروفِ و الصّدقةِ فى السّرِ، و اکثرُ ذلک یکونُ مِنه فى اللیالى المُظلمِةِ.[ عیون اخبارالرضاع 2/184.]
📌ابراهیم بن عباس مى گوید: هیچ گاه ندیدم که امام ابوالحسن الرضا(ع)کلمه اى به زیان کسى بگوید، و نه سخن کسى را پیش ازپایان آن قطع کند، و نه حاجات کسى را که به اداى آن توان داشت ردّ کند.
هیچ گاه نزد کسى که در حضور او نشسته بود پایش را دراز نکرد، و بر متکا در برابر افراد تکیه نداد، به دوستان و کارکنانش هرگز سخنى ناشایست نگفت و ندیدیم که اب دهان بیرون افکند... و چنان بود که هرگاه به خلوت مى رفت، و سفره غذایش را مى گستردند، همه کارکنان و غلامانش را بر سر سفره مى نشاند، حتى دربانان و مهتران را. شبها بسیار اندک مى خوابید، و بیشتر (شب را) بیدار بود... بسیار روزه مى گرفت، و هیچ گاه روزه سه روز در ماه را ترک نمى کرد، و مى فرمود:
این به معناى روزه گرفتن همه سال است.
📌بسیار احسان مى کرد، و بسیار صدقه مى داد، و این کار را بیشتر در شبهاى تاریک انجام مى داد. اخلاق، چهره واقعى انسان و نمودار شخصیت انسانى است. مردان بزرگ را از اخلاقهاى نیکشان مى شود شناخت.
قرآن در ستایش عظمت پیامبر(ص) مى گوید: (انّک لَعَلى خُلُقٍ عظیمٍ).[قلم 68/4.]
📌به راستى (اى پیامبر) تو داراى اخلاق بزرگ (و برتر) هستى. رهبران الهى و امامان(ع) نیز برترین اخلاقهاى شایسته را در خود پدید آورده بودند، و جزء کیان و روحشان اخلاقهاى نیک بود. پیروان راستین آنان نیز باید داراى چنین اخلاقهایى باشند، و بکوشند هر چه بیشتر خود را به امامشان در تربیت و اخلاق نزدیک سازند.
🔰امام رضا(ع) که به امام رئوف و امام مهربانیها ملقب است در میان اهل بیت(ع) بیش از هر چیز به مهربانی با اغیار و دشمنان خود شهرت دارد؛ چنانکه روایات متعددی از برخورد رئوفانه علیبنموسیالرضا(ع) با غیرمسلمانان، بردگان و افراد فرودستی که در زمانه خود خیلی مورد توجه نبوده اند، وجود دارد.
فقه و اصول اعتقادی شیعه بر این باور است که «ائمه (ع) نور واحدند» و اگر هر کدام از این بزرگواران به جای دیگری بودند، همان رفتار و منش را بروز میدادند، اما به سبب اقتضائات هر دوره یا علل دیگر معنوی که از عقل ما خارج است،
ظهور برخی صفات برای برخی از این بزرگواران بیشتر بوده است؛ به عنوان نمونه امام حسین(ع) اسوه فداکاری، ایثار، شهادت و بندگی خدا است و در مورد حضرت رضا(ع) طبق روایات تاریخی و همچنین بیانات علمای ربانی علمشان و مهربانیشان بیش از بقیه صفات به چشم میآید؛
امام کاظم (ع) میفرمایند: رسولالله را در خواب دیدم و فرزندم علی را اینگونه برایم وصف کرد: پسرت علی با نور الهی میبیند و از علم و حکت الهی لبریز است.
فعالیت های علمی ایشان در آن دوره که گروههای مختلفی از منحرفان آل محمد (ص) فعالیت داشتند و برگزاری جلسات بحث و مناظره با بزرگان ادیان و مذاهب مختلف و مغلوب کردن همه آنها.
✅در اهمیت مهرورزی از منظر امام رضا (ع) همین روایات کافی است که نیمی از عقل را دوستی با مردم و راحت کردن مومن را اسباب راحتی روز قیامت معرفی کرده است. امام رضا (ع) فرمود: «دوستی با مردم نصف عقل است.» (مجلسی، بحارالانوار، ج. ۷۸، ص. ۳۳۵،)
امام رضا (ع) یاری رساندن به مردم را گذرگاهی برای دستیابی به بهشت می داند و مقامی ویژه در پیشگاه خداوند را برای یاری دهنده نوید می دهد.
امام رضا (ع) فرمود: «بدانید که سپاسگزاری و شکرانه خداوند یکی ایمان به خداست و پس از آن پذیرش جایگاه و جانشینی اهل بیت(ع) پیامبر به عنوان جانشینان او است.
اما بدانید سپاس و شکرانه الهی محبوب تر نزد خداوند کمک و یاری به برادران مومنتان در امور دنیایشان می باشد. زیرا همین دنیا گذرگاه راهیابی به بهشت خداوندی است. بنابراین شخصی که چنین کند از اشخاص ویژه نزد خداوند تبارک و تعالی خواهد بود. »
(شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ج. ۲، ص. ۱۶۷)