✅ ویژگی های مکتب فقهی #شهید_اول:
ایشان به شدت به کلمات فقهای قبلی و برداشت آنها از احادیث دقت میکرد.
برخلاف #آیت_الله_خویی که نکته مقابل شهید اول است و چندان توجهی به کلمات و برداشت فقها از احادیث نمیکند و گویا چنین است که فلان حدیث همین الان از دهان مبارک آقا امام صادق علیه السلام خارج شده و به دست آیت الله العظمی خویی رسیده است.
@feghh_osoul
#منهج_شناسی_شهیدین
✅ همانطور که ذکر شد، مرحوم شهید اول لسان القدماء میباشد به طوری که از ۴۰ فقیهی که آثار آنان به دست ما نرسیده در کتب خود مطلب ذکر میکند.
🔹 منظور از قدماء چه کسانی هستند؟
امثال مرحوم محمد بن احمد بن جنید اسکافی ( م۳۸۱) ، حسن بن ابی عقیل عمانی، مرحوم نُعمانی صاحب کتاب الغيبة و راوی و ناسخ کتاب #کافی ، مرحوم صابونی یا همان جُعفی که کتابی در فقه داشته به نام الفاخر که ایشان هم مثل جناب نعمانی ناسخ و راوی کتاب کافی است. ( همگی اواخر غیبت صغری بوده اند )
یا مرحوم محمد بن حسن بن الولید که تقریبا همزمان با جناب کلینی و پدر شیخ صدوق ( همگی تقریبا م ۳۲۹) از دنیا رفته اند.
یا مرحوم ابوالقاسم جعفر بن قولویه قمی صاحب کتاب کامل الزیارات (م ۳۵۹) .
مرحوم علامه حلی هم همین روش #شهید_اول را در کتاب #مختلف_الشیعه دنبال کرده با این فرق که مرحوم #علامه_حلی فقط به نظرات فقهای طراز اول توجه میکند حال آنکه شهید اول نظرات فقهای درجه دو را هم ذکر میکند.
@feghh_osoul
#فقه_مقارن
یکی از ویژگی های شخصیت علمی #شهید_اول این بود که به فقه ۵ مذهب مسلط بود.
به طوری که در مباحثات و سوالات فقهی مذاهب خمسه، کسی متوجه نمیشد که او حنفی است یا حنبلی یا مالکی یا شافعی یا شیعه.
مرحوم #آیت_الله_بروجردی نیز تاکید فراوانی داشتند که فقه اهل سنت در کنار فقه #شیعه بحث شود تا برتری فقه اهل بیت علیهم السلام مشخص گردد.
اهل بیت علیهم السلام هم توجه ویژه ای به فقه اهل سنت بلکه به کلام و اخلاق آن ها داشته اند به عنوان نمونه توجه کنید به توصیه امام صادق علیه السلام به معاذ الهراء، این مبتکر #علم_صرف علم اشتقاق صغیر ، فقیه درجه یک و اولین کسی که در کوفه کتاب نحوی تالیف کرد و کسی که امام صادق علیه السلام او را نحوی نامید، و از اصحاب خاص امام صادق علیه السلام:
امام صادق (علیهالسّلام) به من فرمود: شنیدم که روزها در مسجد جامع مینشینی و به مردم فتوا میدهی؟ عرض کردم: بلی، همینطور است. من هم تصمیم داشتم که پیش از رفتن از نزد شما از این مسئله سؤال کنم. روش کار من این است که در مسجد مینشینم. مردی میآید مسئلهای (شرعی یا عقیدتی و...) میپرسد و سؤال کننده از سه صورت خارج نیست: ۱. یا از مخالفین شماست؛ ۲. یا از پیروان شما ۳. و یا کسی است که هویتش برای من مجهول است. اگر شناختم که از مخالفین شماست، براساس مذاهب و معتقدات خودشان جواب میدهم. اگر مردی از محبان و پیروان شما بود، براساس آنچه از شما رسیده، پاسخ میدهم. اگر ندانم که از چه مسلکی است، نظریات و آرای فقها (یا متکلمان) مذاهب را بیان میکنم. به طور مثال میگویم که از فلان شخص چنین رسیده و از فلان شخص چنان، و در ضمن آن، دیدگاههای شما را هم بیان میکنم.
حضرت ابوعبدالله جعفر بن محمد (علیهما السّلام) فرمود: کار خوبی میکنی و ادامه بده و روش و سیره من نیز چنین است.
منبع :
۱) کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفه الرجال، ج۲، ص۵۲۴.
۲) حلی، حسن بن علی، رجال ابن داود، ص: ۱۹۰.
۳) خوئی، سیدابوالقاسم، معجم الرجال الحدیث، ج۱۹، ص۲۰۷.
۴) نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال، ج۷، ص۴۳۹.
@feghh_osoul
#ابداعات_اهل_سنت
✅ سه نوع کتاب که اهل سنت آنها را تالیف کردند و علمای شیعه نیز تالیفاتی داشتند:
1⃣ #القواعد_الفقهیه :
از اهل سنت قدیمی ترین کتاب #قواعد_فقهیه برای القرافی مصری ، به نام الفروق است که جناب #شهید_اول 94 قاعده از کتاب الفروق را در «القواعد والفوائد» خویش آورده و بسیاری از آنها را مورد نقد قرار داده است؛ مثل امکان یا عدم امکان امر تخییری یا انواع مصالح که مورد نقد شهید قرار گرفته است.*
🔴 از کتب علمای شیعه:
🔸 «النُزهة» تالیف مرحوم یحیی بن سعيد حلی استاد جناب #محقق_حلی ( با تعلیقه مرحوم #آیت_الله_صانعی)
🔹 کتاب «القواعد و الفوائد» #شهید_اول
🔸 «القواعد الفقهیة»، تالیف آیة الله، سید حسن موسوی بجنوردی
🔹 «القواعد الفقهیة» تالیف مرحوم آیت الله العظمی فاضل لنکرانی
🔸 «القواعد الفقهیة» تالیف آیت الله العظمی مکارم شیرازی
2⃣ #الاشباه_و_النظائر : مثل کتاب #سیوطی و ابن نجیم مصری
3⃣ تخریج الفروع علی الأصول:
یک کار تمرینی برای #فقاهت در زمان قدیم که در حوزه ها مرسوم بوده است . بدین صورت که یک فرع کلی تر را مطرح کرده و سپس بر فروع جزئی آن را تطبیق میکردند؛ از باب:
" علينا إلقاء الأصول و عليكم التفريع "
🌷مثل کتاب «تمهید القواعد» تالیف #شهید_ثانی 🌷
*جهانگیری، محسن، «تعامل فریقین در گستره دانش اصول» ص ۷۱ و ۷۲
@feghh_osoul
#قواعد_فقهیه
✅ چند کتاب مهم در قواعد فقهیه:
1⃣ " القواعد الفقهية" مرحوم بجنوردی
2⃣ " نضد القواعد الفقهية" مرحوم فاضل مقداد( م ۸۲۶) شاگرد #شهید_اول
❎ این کتاب ، شرح #القواعد_و_الفوائد شهید اول است .
3⃣ " عوائد الايام " مرحوم #ملا_احمد_نراقی ( م ۱۲۴۵)
4⃣ " عناوین الاصول " مرحوم میرعبدالفتاح بن علی حسینی مراغی
5⃣ " اَلاَقطابُ الفِقهیة علی مذهب الامامیة " ابن ابی جمهور
6⃣ " الحق المبین " نوشته مرحوم #کاشف_الغطاء
7⃣ " بِلُغَةِ الفقیه: مجموعةُ بُحُوثٍ وَ رَسائلَ وقواعدَ فقهیة لامعة " نوشته مرحوم محمد بن محمدتقی #بحرالعلوم ( م۱۳۲۶)
8⃣ " تسهیل المسالک الی مدارک فی رؤوس القواعد الفقهیة " حبیب الله بن علی مدد (م ۱۳۴۰)
9⃣ " القواعد الکلیة ممّا یَبتَنی علیه کثیرٌ مِن مُعضِلاتِ مسائل الفقه و الاصول "
نوشته علی بهبهانی( م ۱۳۵۳)
0⃣1⃣ "قواعد فقه" نوشته محمود شهابی ( م ۱۳۶۵)
1⃣1⃣ " تحریر المجلة " نوشته محمد حسین آل کاشف الغطاء
2⃣1⃣ " القواعد مائة قاعدة فقهیة معناً و مَدرکاً و مَورداً " نوشته محمد کاظم مصطفوی
3⃣1⃣ " القواعد الفقیه " نوشته محمد تقی الفقیه
4⃣1⃣ " قواعد فقه " نوشته مصطفی #محقق_داماد
5⃣1⃣ "قواعد فقه" ابوالحسن محمدی
6⃣1⃣ "قاعده های فقهی" قدرت الله مشایخی
@feghh_osoul
✅مقایسه عِلمیت #شهید_اول و #شهید_ثانی
شهید ثانی بر خلاف شهید اول دارای مکتب فقهی نبوده بلکه علیرغم عظمت فوق العاده اش، صرفا دارای #منهج_فقهی است .
📚 علامه سید محسن امین جبل عاملی در کتاب معروفش " اعیان الشیعة " در مورد شهید اول و ثانی می فرماید:
"هر دو از علمای طراز اول شیعه می باشد لکن شهید اول اعلم و ادق از شهید ثانی میباشد."
💯 شهید ثانی را باید با امثال جناب #فخرالمحققین قیاس کرد و شهید اول را با امثال #محقق_حلی و #علامه_حلی. چنانچه فرموده اند: محقق حلی اعلم علمای شیعه میباشد.
@feghh_osoul
#جبل_العامل
✅ جبل العامل کجاست؟
سرزمینهای ساحلی و کوهستانی جنوب لبنان. این منطقه سرزمین شیعیان شمرده میشود و اهالی آن پیش از دیگر شهرهای لبنان به تشیع گرویدهاند.
پیامبرانی همچون:
یوشع بن نون وصی حضرت موسی(ع) و حزقیل پیامبر ، حضرت عیسی(ع) در آن بوده اند.
🔹 جبل عامل خواستگاه علمای بسیار زیادی بوده بصورتی که در تشییع جنازه دختر #شهید_اول، معروف به سِتّ المَشایخ و از مجتهدانِ شاگردپرور حوزه جبل عامل، هفتاد مجتهد حاضر بودند*
وقتی در ۱۱۹۵، به دستور احمدپاشا جزّار، والی عثمانی صیدا، آثار و تألیفات عالمان جبل عامل سوزانده شد، حجم این آثار به اندازهای بود که مأموران حکومت تا هفت روز در عکّا به سوزاندن کتاب مشغول بودند!!!
🌺 نامورترین شاعران و ادیبان جبل عامل این اشخاص بودهاند:
عَدِیّبن رقّاع (متوفی ح ۱۰۰) شاعر معروف ولیدبن عبدالملک اموی (حک: ۸۶ ـ۹۶) و معاصر جریر، شاعر بزرگ عصر اموی**
عبدالمحسن بن احمدبن غالب صوری (متوفی ۴۱۹)***
علی بن محمد بیاضی (متوفی ۷۹۱)؛
تقی الدین ابراهیم بن علی کفعمی (متوفی ۹۰۵)
🌷 بزرگانی چون ابوبکر #خطیبِ_بغدادی مؤلف تاریخ بغداد، ابوالقاسم علی بن حسن #ابن_عساکر مؤلف تاریخ مدینه دمشق که ده سال در صور اقامت گزید و حضورش تأثیر بسیاری در تقویت نهضت فرهنگی در جبل عامل داشت، ناصربن ابراهیمی بویهی (متوفی ۵۸۳)، عبداللّه بن حسین تستری و پزشک مشهور داودبن عمر انطاکی در جبل عامل مدتی اقامت کردند.
* حر عاملی، قسم ۱، ص۱۵
ازهری، ج ۲، ص ۴۲۲، ذیل «عمل»؛ ابوالفداء، ج ۱، ص ۱۰۴؛ مرتضی زبیدی، ج ۲۱، ص ۱۱۵؛ فقیه، ص ۸۵
* حرّعاملی، قسم ۱، ص ۱۱۴؛ محسن امین، ۱۴۰۳ الف، ج ۸، ص ۹۴ـ۹۹
@feghh_osoul