هدایت شده از منهجة الاستنباط (احمد مبلغی)
💥 دلالات بيئية في حديث الإمام الرضا (ع)
[انعقد المؤتمر الخامس للإمام الرضا (ع) في مشهد، وفيما يلي جزء من الخطاب الملقى في إحدى جلسات هذا المؤتمر]
هناك حديث للإمام الرضا (ع)، يُمكن استخلاص العديد من الدلالات البيئية حول الأرض الطيبة والعمران والسقي منه.
والحديث هذا:
"...الارضِ الطیبةِ مَتى تُعُوهِدَت بالعمارَةِ والسَّقى، من حیثُ لا یزدادُ فى الماءِ فَتَغرقَ، و لا ینقَص منه فتَعطَشَ، دامت عمارتُها، و کَثُر رَیعُها، و زَکى زَرعُها، و ان تُغُوفِل عنها فَسَدت، و لم ینبُت فیها العُشبُ"
إليك هذه الدلالات:
1. الدلالة على العناصر الأساسية للبيئة:
طرح الامام عناصر بيئية مترابطة، وهي: الأرض، والماء، والنبات.
يسلط هذا الحديث الضوء على علاقة مترابطة بين الأرض، والماء، والنبات، حيث تعتبر الأرض أساساً للحياة، والماء مصدرها، والنبات جزءًا أساسيًا في دورة الحياة.
2. الدلالة على التوازن البيئي:
التوازن البيئي يعد أمراً حيوياً لحفظ سلامة الأرض وإنتاجيتها. فالأرض الخصبة تحتاج إلى كمية معتدلة من الماء لتنمو وتثمر، وإذا زادت أو نقصت كمية الماء فإن ذلك يؤدي إلى ضررها.
ويظهر هذا التوازن في حديث الإمام (ع)، حيث يحث على عدم الإفراط في الري فتغرق الأرض، وعدم التفريط في الري فتعاني من الجفاف، مما يبرز أهمية الاعتدال في استخدام الموارد الطبيعية لضمان استمرار الحياة.
يقول الإمام (ع):
"بحيث لا تزداد في الماء فتغرق، ولا ينقص منه فتعطش".
ويمكن القول إن الإمام (ع) يلقي الضوء على جانب آخر من هذا التوازن في كلامه، حيث يصف الأرض الخصبة كيف تكون مستقرة عبر المحافظة على توازن بين العمارة والسقي، مما يحافظ على استقرارها ويمنع فيضانها أو جفافها. يعكس هذا تأكيده على أهمية الاعتدال في استخدام الموارد الطبيعية لضمان استمرار الحياة. ويقول: "... الارضِ الطیبةِ مَتى تُعُوهِدَت بالعمارَةِ والسَّقي ... دامت عمارتُها....".
3. الدلالة على المسؤولية البيئية:
يُؤكد الحديث على مسؤولية الإنسان في رعاية الأرض والعناية بها؛ حيث:
أ- إن الأرض الطيبة تزدهر بالعمران والسقي، وتفسد بإهمالها.
والعمران وإهماله عمل الإنسان.
ب- تتجسد هذه المسؤولية في مفهوم التعاهد في كلام الإمام (ع) أيضا؛ حيث يعكس التعاهد التزامًا وجهدًا مستمرًا.
4. الدلالة على توقف ديمومة الحياة على الأرض على التوازن:
يُشير الحديث إلى ما يسمى اليوم بديمومة الحياة على الأرض، والتي تقوم على أنه ما دام الإنسان يُحافظ على التوازن البيئي ويُرعى الأرض، ستبقى الأرض مصدرًا للخير والإنتاج.
فعبارة "دامت عمارتُها، و کَثُر رَیعُها، و زَکى زَرعُها" في الحديث، تحمل دلالة عميقة على ديمومة الحياة على الأرض عبر رعاية حالة التوازن.
فكما أن الأرض الطيبة تزدهر وتُنتج عندما تُحافظ على توازنها البيئي وتُرعى بشكلٍ مسؤول، فإن ديمومة الحياة على الأرض مرتبطة باستمرار هذا التوازن والرعاية.
✅ فهرست دلالت‌های محیط زیستی در حدیث امام رضا علیه‌السلام ✨
🔸پنجمین همایش بین المللی امام رضا علیه السلام در مشهد برگزار شد.
🌼 استاد احمد مبلغی (حفظه‌الله) در یکی از جلسات مربوط به همایش با طرح حدیثی از امام رضا علیه‌السلام، دلالت‌های محیط زیستی آن را توضیح دادند.
🔸مفهوم برخی از جملات استاد از قرار ذیل است:
1⃣ زمین و آب و گیاه ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. زمین اساس حیات است و آب منشا حیات؛ و گیاه، بخشی اصلی در چرخه حیات است.
2⃣ توازن محیط زیستی یک امر حیاتی برای حفظ سلامت و بهره‌برداری از زمین است. توازن محیط زیستی با موجود بودن آب به اندازه متعادل میسر می‌شود. از این رو، بقای حیات در کره زمین در گرو استفاده متعادل از منابع طبیعی و از جمله آب است.
3⃣ انسان در قبال زمین و توجه به آن دارای مسئولیت است؛ زیرا زمین پاک با آبادسازی و آب‌رسانی شکوفا می‌گردد و با عدم توجه به این‌ها تخریب می‌شود.
مسئولیت‌پذیری انسان باید پیوسته و مستمر باشد.
4⃣ تداوم حیات بر زمین در گرو تحقق توازن بر این کره خاکی است. آبادانی زمین و فراوانی بهره‌وری و پاکی محصول در حدیث امام رضا، دلالت عمیقی بر این دارد که تداوم حیات، وابسته به رعایت حالت توازن در محیط است.
@feghhemohitezist
در شب ولادت علی بن موسی الرضا علیه‌السلام با توسل به این امام رئوف، برای سلامتی خادمان ملت دعا می‌کنیم. 🇮🇷
🔸موضوع پیشنهادی تحقیق:
«بررسی فقهی دعاوی بین محیط‌بان و متخلف»
@feghhemohitezist
🔸موضوع پیشنهادی تحقیق:
«بررسی رویکردهای مواجهه با محیط زیست»
🔸انواع رویکردها:
▫️زیست محوری
▫️زیست‌بوم محوری
▫️انسان محوری
▫️خدا محوری✓
#اخلاق‌محیط‌زیست
#الهیات‌محیط‌زیست
@feghhemohitezist
🍀"خدا محوری" امیرالمؤمنین در مواجهه با محیط زیست🍃
🔸اميرالمؤمنين عليه‌السلام:
«وَ اللَّهِ لَوْ أُعْطِيتُ الْأَقَالِيمَ السَّبْعَةَ بِمَا تَحْتَ أَفْلَاكِهَا عَلَى أَنْ أَعْصِيَ اللَّهَ فِي نَمْلَةٍ أَسْلُبُهَا جُلْبَ شَعِيرَةٍ، مَا فَعَلْتُهُ»
(خطبه ۲۲۴ نهج البلاغه)
✨ترجمه:
اگر هفتگانه به همراه آنچه تحت افلاک آنهاست (تمام هستی) به من داده شود تا خدا را به این صورت معصیت کنم که پوست جو را از مورچه‌ای بگیرم، این کار را نخواهم کرد.
🟢 خدامحوری امیرالمؤمنین علیه‌السلام سبب می‌شود که ایشان نمی‌خواهد حتی به یکی از ریزترین موجودات، کم‌ترین آزار برسد.
@feghhemohitezist
🍀خزه زدگی زیستی
🔸خزه زدگی: تجمع موجودات زنده دریایی بر روی بدنه و سازه کشتی‌ها در زیر سطح آب که موجب انتقال آنها از یک منطقه به منطقه دیگر یا نابودی آنها می‌شود.
@feghhemohitezist
🟠 آب توازن
🔸آب توازن، آب شیرین یا شوری است که در تانک‌های توازن و انبار کالای کشتی‌ها به‌منظور حفظ تعادل کشتی و قابلیت مانور آن در طول سفر، در کشتی نگهداری می‌شود.
🔸هم اکنون سالانه 10میلیارد تن آب توازن (به‌عنوان عامل اصلی انتقال گونه‌های مختلف در سراسر جهان) به‌وسیله کشتی‌ها جابه‌جا می‌شود.
🟠پیامدهای انتقال آبزیان از یک زیست‌بوم به زیست‌بوم دیگر از طریق آب توازن:
◾️کاهش تنوع زیستی دریا
◾️ایجاد تغییرات اساسی در ذخایر ژنی دریا
◾️انتقال عوامل بیماری زا
◾️از بین رفتن آبزیان در حین انتقال
🟢 کنوانسیون بین المللی کنترل و مدیریت آب توازن و رسوبات کشتی‌ها وجود دارد.
@feghhemohitezist
✅ عنوان پیشنهادی تحقیق:
«بررسی فقهی حقوقی انتقال آبزیان از زیست‌بوم اصلی»
@feghhemohitezist
🖼 #حفظ‌محیط‌زیست
🔸محققان می‌گویند:
از دلایل گسترش بیماری‌های عفونی، گرم‌شدن زمین و تضعیف تنوع زیستی است.
@feghhemohitezist
📑 اعلام دریافت مقاله
📚 دو فصل‌نامه‌ی «اندیشه‌های نوین فقه اجتماعی» آماده دریافت و انتشار مقالاتی با موضوعات زیر است:
📝فقه محیط زیست
📝ماهیت فقه اجتماعی
📝روش شناسی فقه اجتماعی
📝 اندیشه‌های فقه اجتماعی فقهای شیعه
📝 فقه فرهنگ
📝فقه نظام اجتماعی
📝فقه شهرسازی و معماری
▫️مدیر مسئول: حجت الاسلام دکتر محمدباقر ربانی
▫️سردبیر: دکتر حسن خیری
▫️دبیر اجرایی: سید روح الله حسینی
🔸جهت ارسال مقاله و یا کسب اطلاعات بیشتر با شناسه @Seyyed_rouhollah
ارتباط بگیرید.
[مقالات پیش‌شماره اول آماده است و مسئولان نشریه در صدد اخذ مجوز علمی پژوهشی هستند.]
@feghhemohitezist
هدایت شده از موسسه عالی فقه و علوم اسلامی
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ
🏴روح بلند پیشوای مسلمانان و رهبر آزادگان جهان حضرت امام خمینی(ره) به ملکوت اعلی پیوست.
،،،_____________________،،،
🆔https://eitaa.com/mfos_ir
﷽
تنوع زیستی؛ بهشت پرندگان🕊
🔸ارائه:
۹۲ قطعه عکس پرندگان
🔸 عکاسان:
حجج اسلام: موسی مزینانیان
و سعید نصرتی
(از پژوهشگران فقه محیط زیست)
🔸مکان نمایشگاه:
قم، نگارخانه فرهنگ واقع در ابتدای خیابان شهید فاطمی (دورشهر)
🔸گشایش:
چهارشنبه ۱۶ خرداد ساعت ۱۰ صبح
🔸زمان:
۱۶ الی ۲۲ خرداد ساعت ۱۶ تا ۲۰
🟢 مقام معظم رهبری:
✨حفظ محیط زیست یک فعالیت دینی و انقلابی است✨
#تالاب‌‌مره‌قم
@feghhemohitezist
✅ قاعده لاضرر و حفظ محیط زیست🍃
✨به مناسبت روز جهانی محیط زیست✨
🟢 بخشی از بیانات آیتﷲ احمد مبلّغی با موضوع «کاربردی سازی گزاره‌های فقهی؛ امکان سنجی، ساحت‌ها و روش‌ها» پیرامون ارتباط کاربردی سازی قواعد فقهی و حفظ محیط زیست از نظر می‌گذرد:
🔸اگر از فقه سنتی سؤال کنند که چنانچه فردی زباله خودش را که محتوی پلاستیک است، در کوچه یا خیابان یا بیابان یا ساحل دریا بیندازد، حرام است؟
خیلی سخت است که بگوید حرام است؛ و می‌گوید:
این چه ضرری دارد؟!
پلاستیک چه ضرری دارد؟
🔸اما نگاه کاربردی سازی گزاره‌های فقهی می‌گوید: این ضرر، فرآیندی شده. اینجا ضرر این طور نیست که تک و موردی باشد؛ فرآیندی است؛ یعنی وقتی من پلاستیک را می‌اندازم و پلاستیک در جامعه به وفور در اختیار همه است و فرهنگ از روی همخوانی شکل می‌گیرد یعنی دیگری می‌بیند من می‌اندازم او هم می‌اندازد؛ پس من با این عمل، بخشی از یک فرآیند اضرار به محیط زیست هستم؛ آن هم با ابعاد خطرناک.
🔸وقتی شما ضرر را فرآیندی تعریف می‌کنید، می‌بینید که از انداختن یک پلاستیک حتی یک نفر آزرده می‌شود و شما به عنوان یک عنصر فعال در یک فرآیندی قرار می‌گیرید که دیگران را هم با این کارتان دعوت می‌کنید به این کار و ممکن است در یک زمان ده‌ها و صدها نفر این کار را بکنند و شما هم بخشی از این فرآیند آسیب زدن به محیط زیست هستید.
🔸آنوقت براساس لاضرر می‌توانید این کار را حرام به حساب بیاورید.
@feghhemohitezist
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
✅ تلاقی دین، هنر و محیط زیست🍃
🎥 گزارش خبرگزاری صدا و سیما از گشایش نمایشگاه عکس «بهشت پرندگان» با موضوع تنوع زیستی در تالاب م‍ُرّه استان قم
🔸این نمایشگاه با همت دو پژوهشگر فقه محیط زیست (حجت الاسلام موسی مزینانیان و حجت الاسلام سعید نصرتی) و حمایت اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان قم تشکیل شده است.
🟢 نقش پرندگان در حفظ تنوع زیستی و چرخه حیات همواره مورد توجه فعالان محیط زیست است.
@feghhemohitezist
✅ فقه و اخلاق محیط زیست🍃
◽️حجت الاسلام والمسلمین سید علی حسینی مطرح نمود:
🔸غربی‌ها کتاب‌ها و مقالاتی درباره اخلاق محیط زیست و اخلاق کشاورزی نوشته‌اند که به تدریج در حال ترجمه به فارسی است؛
🔸این در حالی است که تعالیم اسلامی در حوزه کشاورزی و محیط زیست، بسیار ژرف‌تر و دقیق‌تر است؛ اما هنوز به صورت منسجم و نظم‌یافته ارائه نشده است.
🔸بخشی از موضوعاتی که امروزه به نام اخلاق محیط زیست ارائه می‌شود، در واقع ذیل فقه محیط زیست جای می‌گیرد.
@feghhemohitezist
✅ محور ارزش در اخلاق محیط زیست چیست؟🍃
🔸چهار مبنا وجود دارد:
1️⃣ زیست محوری
یعنی هر موجود زنده دارای ارزش ذاتی است.
◾️یکی از پیامدها: از بین بردن هیچ موجود زنده‌ای در هیچ شرایطی جایز نیست. بر این اساس از بین بردن سگهای ولگرد برای تعدیل جمعیت آنها کاری غیر اخلاقی است؛ همچنین گیاهخواری و پرهیز از خوردن گوشت حیوانات امری اخلاقی تلقی می‌گردد.
2️⃣ زیست بوم محوری
یعنی زیست بوم (اکوسیستم) دارای ارزش ذاتی است. بنابراین اگر از بین بردن یک یا چند موجود زنده به زیست‌بوم ضربه‌ای نزند اشکالی ندارد.
◾️یکی از پیامدها: از بین بردن یا آزار دادن حیوانات مادامی که ضربه‌ای به زیست بوم نزند غیر اخلاقی شمرده نمی‌شود؛ بر این اساس، گاو بازی یا به جنگ انداختن حیوانات، مادامیکه به زیست بوم ضربه نزند، امری غیر اخلاقی تلقی نمی‌شود)
3️⃣ انسان محوری
انسان دارای ارزش ذاتی است و محیط زیست در خدمت انسان برای رسیدن به بیشترین منفعت لحاظ می‌شود.
◾️پیامد: بحران‌های محیط زیستی امروزین، ناشی از این نگاه غالب در ببن حاکمان و دولتمردان در دنیا است.
4️⃣ خدا محوری
ارزش ذاتی از آن خداست. بر اساس این مبنا است که امیرالمومنین می‌فرماید: «والله لو اعطيت الاقاليم السبعة بما تحت افلاکها على ان اعصی الله في نملة اسلبها جلب شعيرة ما فعلته»
(اگر اقلیم‌های هفتگانه به همراه آنچه تحت افلاک آنهاست (تمام هستی) به من داده شود تا خدا را به این صورت معصیت کنم که پوست جو را از مورچه‌ای بگیرم، این کار را نخواهم کرد.)
◽️بر اساس این دیدگاه، آن فعلی اخلاقی است که در راستای خواست خداوند باشد.
🟢 از آنجا که فرامین الهی حکیمانه‌اند، خدا محوری، به حکیمانه‌ترین مواجهه با محیط زیست و تعادل در طبیعت می‌انجامد.
@feghhemohitezist
Article.pdf
1.11M
#مقاله‌پژوهشی
موضوع شناسی فقهی تله‌های رایج جانوری با تاکید بر حقوق حیوانات
🔸نگارنده:
حجت الاسلام محمد شفیعی
@feghhemohitezist
واکاوی نسبت دولت با محیط زیست از منظر حقوق اساسی.pdf
828.4K
#گزارش‌علمی
"نسبت دولت با محیط زیست از منظر حقوق اساسی"
🔸 کاری از:
مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی
@feghhemohitezist
کشتن سگهای ولگردی که موجب گاز گرفتگی و انتقال بیماری و ضرر است، جایز می‌باشد:
حکم شرعی از بین بردن سگهای ولگرد
متن استفتاء:
حیواناتی به واسطه فعالیت مستقیم و یا غیر مستقیم انسان تکثیر یافته‌اند؛ از جمله سگهای ولگرد در اطراف شهرها و یا گربه‌ها در اطراف خانه‌ها. اگر احتمال خطر مانند انتقال بیماری از گونه‌های مذکور و یا گازگرفتگی برود و اگر امکان عقیم‌سازی آنها وجود داشته و با کنترل جمعیت رفع ضرورت نماید، کشتن آنها در فرض مسئله چه حکمی دارد؟
پاسخ استفتاء:
از بین بردن حیوانات ولگرد، بدون جهت خاص حرام است؛ و اما اگر معلوم شود که موجب انتقال بیماری و ضرر مسلمانان است، کشتن آنها جایز می‌باشد؛ و در صورتی که با عقیم‌سازی و کنترل جمعیت، مشکل رفع می‌شود، اولویت دارد.
[منبع: کتاب استفتائات محیط زیست مرحوم آیت الله العظمی صافی گلپایگانی، ص۱۳۷_۱۳۸]
@feghhemohitezist