#وقف_امیرالمومنین_ع اینک چند موضع از موقوفات حضرت امیر علیه السلام را که نام آنها را در کتابهای حدیثی و تاریخی یافته ایم در اینجا می آوریم، با توضیحات مختصر جغرافیایی و بیان بعضی از خصوصیّات هر یک از این موقوفات: 1 ـ الأحْمر: صحرایی است در «الرَّجْلاء» بین مدینه و شام، نیمی از آن از موقوفات آن حضرت و نیم دیگر متعلّق به وراث بود.(6) 2 ـ أدْبِیَة: در صحرای «إضَم» در اطراف مدینه واقع است.(7) 3 ـ أُذَیْنَة: نام یکی از وادی های «قَبَلیّه» در اطراف مدینه می باشد.(8) املاک و بردگان آنجا صدقه اند، چنانچه در وقفنامه عمومی آمده. 4 ـ الاَسْحَن: صحرایی است در حدود «فدک».(9) 5 ـ بِئْر المَلک: در صحرای «قَناة» واقع است.(10) 6 ـ البُغَیْبِغَة چاهی است نزدیک «رشاء» در اطراف مدینه. از حضرت صادق علیه السلام از پدرش نقل شده که چون به علی علیه السلام پیدا شدن این چشمه را بشارت دادند، فرمود: وارث خوشنود می گردد، آنگاه فرمود: وقف است بر مساکین و مسافرانی که خرجی راه ندارند و نیازمندان نزدیک.(11) 7 ـ البُغَیْبِغات چند چشمه است در «ینبع» به نام های «خَیْفُ الأراک» و «خَیف لیلی» و «خَیف بسطاس». مجموع این چشمه ها را حضرت علی وقف نموده است. (12) 8 ـ البَیْضاء صحرایی است در «حَرَّة الرَّجلاء» دارای مزارع و باغ ها. (13) 9 ـ خانه ای در مدینه این خانه در محلّه «بنی زُرَیق» در شهر مدینه واقع است و حضرت آن را وقف نمود تاخاله هایش در آن سکنی داشته باشند و پس از آن ها در اختیار نیازمندان از مسلمین باشد. (14) 10 ـ دَیمَة معلوم نشد کجاست. املاک آنجا وقف و بردگان آن صدقه اند جز «زُرَیق» که آزاد است؛ چنانچه در وقفنامه عمومی آمده. 11 ـ ذاتُ کمات چهار چاه است در «حرّة الرجلاء» به نامهای «ذوات العشراء» و«قعین» و «معید» و «رعوان». مجموعا از جمله موقوفات آن حضرت می باشد.(15) 12 ـ رعیه صحرایی است در حدود «فدک» دارای نخل و اندکی آب که از کوه ریزش می کند. (16) 13 ـ عین أبی نَیْزر چشمه ای است در «ینبع» پر آب و دارای نخل های بسیار، منسوب به «أبونَیْزر» یکی از غلامان حضرت امیر علیه السلام. (17) 14 ـ عین موات چشمه ای است در «وادی القری». (18) 15 ـ عین فاقة چشمه ای است در «وادی القری» و «عین حسن» نیز نامیده می شود.(19) 16 ـ عین یَنبُع «ینبع» دهی است نزدیک کوه «رَضْوی» و از مدینه هفت منزل فاصله دارد، دارای چشمه های پر آب و گوارا و زمینی حاصل خیز.(20) بعضی چشمه های آنجا را یک صد و هفتاد چشمه گفته اند.(21) از عمار یاسر نقل شده که حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله زمینی را از «ذی العَشِیره» در ینبع به حضرت امیر بخشید و عمر نیز در ایام خلافتش قطعه ای در همانجا بدو بخشید و علی علیه السلام در آنجا ملکی دیگر خرید و مجموعا چند چشمه در آنجا داشت و همه را وقف نمود. (22) این ملک در وقفنامه عمومی ذکر شده با قید هر چه در اطراف آن است و صدقه بودن بردگانی که در آنجا به کار مشغول اند جز سه تن از آنها؛ «رباح»، ابو «نیزر» و «جبیر» که آزاد می باشند. 17 ـ فَقْرَین نام دو جاست در اطراف مدینه که حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله به امیرالمؤمنین بخشیده، و اصل این نام به معنی چاه یا حفره ای است که برای به کار گذاشتن نخل حفر می کنند. (23) این زمین حاصل خیز در عصر ما نیز معروف است و به زبان محلّی «الفُقیر» نامیده می شود. (24) از حضرت صادق علیه السلام روایت شده که در ینبع چشمه ای احداث کردند، آبی از آن به طرف آسمان جوشید مانند گردن یک شتر، چون به حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام بشارت دادند فرمود: به وراث بشارت دهید، این چشمه صدقه و وقف است برای زائران خانه خدا و مسافرانی که نیاز به خرج راه دارند، فروخته و بخشیده و به ارث گذاشته نمی‌شود... (25) 18 ـ القُصَیْبَة باغی است در حدود «فدک»(26) 19 ـ وادی القُری نام صحرای وسیعی است میان مدینه و شام، دارای ده های بسیار و حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله آنجا را فتح نمود.(27) حضرت امیر در آنجا املاکی داشت و وقف نمود، بعضی از آنها با نام مخصوص ذکر شده و بعضی را نام نبرده اند. در وقفنامه عمومی آمده است که برای فرزندان فاطمه علیهم السلام وقف شده و بردگان آنجا صدقه می باشند. ✅ پی نوشتها: 6. ابن شبه، تاریخ المدینه، ص234 7. همان، ص222 8. معجم البلدان، ج4، ص309 9. تاریخ المدینه، ج1، ص225 10. همان، ص223 11. همان، ص220 12.همان، ص222 13. همان، ص234 14. شیخ الطایفه محمّد بن حسن طوسی، تهذیب الاحکام، ج9، ص131 15.تاریخ المدینه، ج1، ص224 16.همان، ص224 17.نور الدین علی بن احمد سمهودی، وفاء الوفا بأخبار دارالمصطفی، ج1، ص127 18.تاریخ المدینه، ج1، ص223 19. همان، ص223 20.ابوعبداللّه یاقوت بن عبداللّه حموی، معجم البلدان، ج1، ص450 21.شیخ احمد بن عبدالحمید عباسی، عمدة الاخبار فی مدینة المختار، ص353 22.وفاء الوفا، ص133 23 . معجم البلدان، ج4، ص269؛ وفاء الوفا، ص1282 👇 🆔 @ziafatelahi