🔶نقل تأثیرپذیری اخباری گری از موج فلسفه حسی 🔸شهید مطهری (ره) يادم هست در تابستان سال 1322 شمسى كه بروجرد رفته بودم و آن وقت هنوز مرحوم آيت اللَّه بروجردى اعلى اللَّه مقامه در بروجرد بودند و به قم نيامده بودند يك روز سخن از همين فكر اخباريين شد. ايشان در ضمن انتقاد از اين فكر فرمودند كه پيدايش اين فكر در ميان اخباريين اثر موج فلسفه حسى بود كه در اروپا پيدا شد. اين را من آن وقت از ايشان شنيدم، بعد كه به قم آمدند و درس اصول ايشان به اين مبحث يعنى مبحث حجيت قطع رسيد من انتظار داشتم دوباره اين مطلب را از ايشان بشنوم ولى متأسفانه چيزى نگفتند. الان نمى‏دانم كه اين فقط حدسى بود كه ايشان ابراز مى‏داشتند يا مدركى داشتند. من خودم تاكنون به مدركى برنخورده‏ام و بسيار بعيد مى‏دانم كه اين فكر حسى در آن وقت از غرب به شرق آمده باشد. ولى از طرف ديگر ايشان هم بى‏مدرك سخن نمى‏گفتند. اكنون متأسفم كه چرا از ايشان استفسار نكردم. 📚مجموعه‏آثاراستادشهيدمطهرى، ج‏20، ص: 170 🏠https://eitaa.com/fotoooh

🔶نقدی بر نقل مرحوم بروجردی در تأثیرپذیری اخباریون از موج فلسفه حسی 🔸شهید صدر (ره) و قد نقل عن السيّد البروجردي «قده» قوله: انّ هذه النزعة الّتي ظهرت على أيدي الإخباريين- من عدم التعويل على الدليل العقلي و حصر المعرفة بالحس- يحتمل أن تكون قد تسربت إليهم من الاتجاه و النزعة التجريبية و الحسية في الفلسفة الأوروبية، لأنّ هذه النزعة الإخبارية كانت قد ظهرت عقيب تلك النزعة التجريبية الحسية، فكما أنّ تلك النزعة رفضت العقل و حصرت المعرفة بالحس، فالأخباريون، و بالخصوص المحدّث الأسترآبادي «قده» كذلك فعلوا. و هذه الملاحظة رغم حسنها و معقوليتها بحدّ ذاتها، إلّا أنّها على فرض صحة صدورها عن البروجردي «قده»، فهي غير تامة، فإنّه قد أشرنا في محله من كتابنا «المعالم الجديدة» بأنّ هذا الاتجاه الممثل للنزعة الحسية التجريبية جاء بعد اتجاه الإخباريين و الأسترآبادي «قده» بمائة سنة تقريبا، فإنّ الأسترآبادي «قده» عاش في أوائل القرن الحادي عشر، بينما هذه المدرسة الحسية الأوروبية عاشت في أواخر القرن الثاني عشر، و من هنا يحتمل أن تكون أفكار الأسترآبادي «قده» و مدرسته هي الّتي تسربت إلى أوروبا و المدرسة الحسيّة فيها، و كل هذا حكم على فرض أن نتعامل مع مدّعيات الأسترآبادي «قده» على أساس أنّ مدرسته هذه تمثل نزعة حسيّة. إلّا أنّ هذا الافتراض غير واضح من كلماته، و إن كان يقول بأنّ الحس معتبر، و انّ العلوم العقلية الّتي تكون موادها حسيّة هي الثانية معتبرة، إلّا أنّه مع هذا ليس واضحا أنّ غرضه نفس غرض المدرسة الحسيّة الأوروبية، بل الظاهر أنّ غرضهم كان حصر المعرفة بالدليل الشرعي اللفظي و إلغاء حجيّة الدليل العقلي، سواء كان عقليا قبليا، أي غير مستمد من التجربة و الاستقراء، أو عقليا بعديا، أي مستمدا من التجربة و الاستقراء، و هذا يكفي بمدرسة الإخباريين بعدا عن المدرسة الحسيّة التجريبيّة الّتي ألغت العقل القبلي و حصرت المعرفة بالدليل الحسي الاستقرائي، بينما الأسترآبادي ألغى القبلي و البعدي و اعترف بالشرعي على أساس أنّه محسوس، و هذا اعتراف منه بالحس بالجملة لا بالحس الّذي تتبناه المدرسة الحسيّة الأوروبية. 📚بحوث في علم الأصول، ج‏8، ص: 325 🏠https://eitaa.com/fotoooh

با وجود اهمیت عقل و بار معنایی مثبت آن، امروز در این که کدام جامعه و کدام الگوی زندگی عقلانی است اختلاف وجود دارد. الگوی مدرنیته، که بر بام عقلانیت نشسته، سایر الگوهای زندگی را «افسون‌زده» و بالمآل غیرعقلانی ارزیابی می‌کند. در عین حال در درون گفتمان مدرنیته اجماع وجود ندارد. از این رو، در باب عقلانیت مفاهیم زیادی تولید شده است که هر کدام درصدد رفع کاستی‌های دیگر مفاهیم است. هابرماس، به‌عنوان آخرین فیلسوف مشهور مدرن، مدرنیته‌ی متأخر را، همانند وبر، گرفتار عقلانیت صوری می‌داند و به عبارتی آن را ناعقلانی ارزیابی می‌کند و معتقد است که برای خروج از ناعقلانیت، عقلانیت ارتباطی باید جایگزین عقلانیت صوری شود. حال سؤال این است، آیا عقلانیت ارتباطی برساخته‌ی هابرماس می‌تواند الگوی مطلوبی برای جوامع اسلامی باشد؟ برای پاسخ‌دادن به این سؤال، به نظر می‌رسد منطقی‌ترین روش این باشد که یک مسلمان ــ با فرض التزام به اسلام ــ درصدد برآید «عقلانیت نصّ‌محور / قرآن‌محور» را بازسازی کند و با توجه به این نوع عقلانیت (یعنی عقلانیت وحیانی) به این پرسش پاسخ بدهد.

#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا #اندیشه_توحیدی #کلام_انقلابی —---— 🇮🇷 کلام انقلابی | مرکز مطالعات و گفتمان سازی مکتب امام ره 🔗http://eitaa.com/joinchat/1921384452C9bef678243

🔰نسبت فلسفه اسلامي با وحي(نسبت شاگرد و معلم) 🔻عقلِ تحت تربیت وحی به فلسفه اسلامی می رسد. اين فرآيندي تكاملي و زماني و داراي درجاتي از رشد است. در فقه هم همينطور است، با وجود اينكه فقه مسير تكاملي را طي نموده است و به شيخ انصاري رسيده است ما باز ميگوييم فقه، فقه اهل بيت و قدماي از اصحاب است در حالي كه در زمان قدماي اصحاب، فقه شيخ انصاري را نداريد و حتي اگر دست به مقايسه بين متون و استدلالهاي فقه قدما با شيخ انصاري بزنيد، فقه قدما را كودكانه مي يابيد. امروزه به ندرت به فقه قبل از صاحب جواهر مراجعه مي كنيد. 🔻فلسفه هم تحت تربيت است. اينطور نيست كه اگر فلسفه، فلسفه اسلامي باشد همه چيز آن مطابق با نظر معصوم باشد، همانطور كه در فقه هم همينگونه است، در فقه در فلان مطلب بدنبال كشف نظر معصوم هستيم، فلسفه هم مسير تكاملي خود را مي پيمايد و شاگردي وحي را ميكند. شاگرد به سخن استاد متعبد نمي شود نمي گويد چون استاد گفته است اين حرف درست است بلكه تحت تعليم استاد، حقانيت حق را مي فهمد. تعبد به سخن استاد با تحت تعليم استاد بودن متفاوت است، نسبت فلسفه با وحي هم نسبت تعليم استاد به شاگرد است. 🔻در فلسفه اسلامي اين فرآيند تعليم پذيري از ابتدا آغاز شده است و فیلسوفان اسلامی توجهشان به اين است كه نبي گرامي اسلام چه از حوزه معارف را داراي اهميت مي شمرد. مركز معارف فلسفي اسلام، مركز معارف قرآن بوده است و حكما متحمل زحمات زيادي شده اند تا فلسفه را در مسير فلسفه توحيدي قرار دهند. 🔻اين یک پروژه ي فلسفي است كه از بوعلي آغاز شده و حركت كرده و با صدرا رشد نموده است و اي بسا پس از ملاصدرا به ياري خداوند اين معارف و تفكر فلسفي، رشد عقلي و تداوم داشته باشد. 🔻بطور مثال در مورد شناخت واجب، قرآن راه هايي را در پيش روي ما قرار داده است. وقتي به سراغ آيات تكويني و ممكنات و مخلوقات مي رويم راهي مشاهده ميگردد كه در فلسفه از ابتدا بوده و در اديان ديگر هم وجود داشته و اختصاصي به قرآن ندارد. و يا راه ديگر، بحث از آيات انفسي و رسيدن از شناخت باطن از راه شناخت نفس انسان است اما راه سوم كه اختصاص به قران و اسلام دارد، شناخت خداوند از طريق شناخت خودش مي باشد. 🔻شاهديم كه فلاسفه اسلامي راه سوم را پروژه قرار دادند و دچار زحمات فراوان شدند تا به اين مطلب دستري پيدا كنند و ما صورتي از شاگرديِ فلسفه نزد قران را به وضوح مي بينيم. و همه در تلاش و تفكر اند تا اين راه را بفهمند و تحت تعليم او به رشد و تكامل برسند. 🔻پس محور معارف فلسفه اسلامی توحید است. این مابه الامتیاز فلسفه اسلامی است. فيلسوف وقتي فيلسوف اسلامي است كه شاگرد وحي باشد و اين در طول تاريخ اتفاق افتاده است و سعي نموده اند همه اين راه ها را براي شناخت خداوند طي كنند. 🔹درس فلسفه استاد کرمانشاهانی 📝تقریر: پیمان رکن الدینی @law_Philosophy

👇👇👇 🏠https://eitaa.com/fotoooh

گزارشی از درس گفتارهای «نسبت اراده و معرفت» که عمدتاً به بحث «اراده و فاعلیت» پرداخته شد. این جلسات در سال 1396 در فرهنگستان علوم اسلامی برگزار شد:

مرکب بودن انسان از وجدان و آزادی- شیخ علی صفایی