#یادداشت
✍ ناکامی نفی خواطر خیال با کمک خیال!
▪قسمت ۱
••••••••••••••••••••••
🔸 توجه خیالی (یعنی توجهی که در ساحت قوه خیال شکل میگیرد) همیشه آلوده به فکر است، مراد ما از فکر در اینجا فعالیت قوه خیال و واهمه است اعم از آنکه خیال منفی باشد یا مثبت (اینکه در حدیث حقیقت حضرت امیرالمؤمنین علیهالسلام خطاب به جناب کمیل در پاسخ به سوال حقیقت چیست میفرمایند حقیقت محو الموهوم است شامل هر گونه موهومی اعم از مثبت و منفی میشود).
🔹 حال سوال اساسی این است که مرز مشخص میان توجه حقیقی و توجه خیالی (فکر) چیست. به عبارت دیگر در چه وقت فکر در خفا رفته و توجه حقیقی حاصل میشود؟ (غلبه سِرّ)
این سوال مهم و ظریفی است.
🔸 کار ما ابتدا از فکر شروع میشود. قوهی خیال شما همین الان در حال فعالیت است بعد یک نفر میآید به شما میگوید این فکرها و این موهوم ها اسباب رنجش توست و تو را مشغول کرده است و باعث تشتت تو شده است؛ شما منطقاً این را قبول میکنید ولی میگویید چگونه میتوانم فکر نکنم و از دست واهمه و خیال رهایی یابم؟
🔹 سعی من برای اینکه فکر نکنم، خودش فکر دیگری است.
اگر ذهن را تشبیه به یک ظرف آب کنیم، فکر حکم غلغل هایی را دارد در این آب. بعد میگویید خوب است این غلغل ها را متوقف کنم. خود همین فکر که میخواهم غلغل ها را متوقف کنم غلغل دیگری است. بعد میگویید این فکر دوم هم که خودش یک غلغل است چگونه غلغل دوم را متوقف کنم؟ خود همین فکر، غلغل سوم را به وجود میآورد. و بههمینترتیب غلغل ها پشت سر هم میآیند.
🔸 حالت توجه زمانی پیش میآید که غلغل ها متوقف بشوند و ذهن آرام بگیرد. اما سوال باز هم این است که حالت توجه و محوالموهوم چگونه ممکن است پیش آید؟ ما بالاخره باید درباره چگونگی توقف غلغل ها فکری بکنیم. حالآنکه هر فکری خودش عین غلغل است. اول یک فکر وجود دارد. فکر دوم میآید که فکر اول را خفه کند، ولی خودش بهصورت مسئلهای درمیآید و این جریان مثل یک زنجیر مدام در قوه خیال و واهمه ادامه دارد.
ادامه دارد...
••••••••••••••••••••••
💠 کانال فتوحات عرفانی: @fotuhat
🌐 اینستاگرام: Instagram.com/fotoohat
#یادداشت
✍ ناکامی نفی خواطر خیال با کمک خیال!
▪قسمت ۲
••••••••••••••••••••••
ادامه قبل...
🔸 میگویند عدهای به نماز جماعت ایستاده بودند. نماز یکی از نمازگزاران به مناسبتی میشکند و باطل میشود نفر بغلدستی او به او میگوید نمازت باطل شد نفر سومی به دومی میگوید خودت هم حرف زدی بنابراین نماز خودت هم باطل شد نفر چهارم هم به سومی همین حرف را میزند. نفر پنجم هم میگوید خدا را شکر که من حرفی نزدم تا نمازم باطل شود ولی بالاخره نمازگزاران در یک جایی سکوت میکنند.
🔹 این داستان خیلی شباهت به مسئله فکرهای پشت سر هم دارد. نمازگزاران اول تا پنجم فکرهایی هستند که سکوت ذهن را میشکنند. نمازگزار ششم که متوجه اشتباه آن پنج نفر میشود سکوت میکند اما سکوت او هم ممکن است کامل نباشد او هم ممکن است پیش خودش بگوید بهتر است که من حرف نزنم بنابراین سکوت کامل از نفر هفتم به بعد ممکن است وجود داشته باشد.
🔸 آنها ممکن است چنان غرق نماز خویش و در حالت توجه باشند که سکوتشان یک سکوت ناهشیار و غیر خودساخته باشد نه اینکه به خودشان بگویند من باید ساکت باشم.
🔹 لابد این تجربه برای شما پیشآمده است که گاهی میخواهید به خواب بروید فکرهایی در ذهن شما میجوشد و مانع خوابتان میگردد و بعد به خودتان میگویید بگذار فکر نکنم. همین "بگذار فکر نکنم" خودش فکر دیگری است که مخل خواب شما میشود ولی زمانی فرامیرسد که فکرها تمام شدهاند و شما خودبهخود به خواب رفتهاید. صبح از خواب بیدار میشوید و اگر بخواهیم به یاد خودتان بیاورید که آخرین فکر قبلاز خواب کدام فکر بود چیزی به یادتان نمیآید زیرا فکرهای قبلاز خواب رفتهرفته ضعیف شدهاند تا یکمرحلهای که یکمرتبه متوقف شدهاند.
🔸 در بیداری، یعنی در حالتی که سلولهای مغز خسته و نیازمند خواب نیستند نیز وضع عیناً همانطور میشود. فکرها آنقدر پشت سر هم میآیند تا جاییکه شما به حالت توجه فرورفتهاید بیآنکه خودتان متوجهشده باشید که آن حالت چه وقت و چگونه پیشآمده است.
🔹 این حالت، حالت "لاخودی" یا بگوییم حالت "لا فکری" است. در این حالت قیلوقالها و لگد کوبی های قوه خیال از ذهن برخاسته است.
🔸 در دستورات عارفان نحله نجف دیده میشود که هنگام تلاوت قرآن توصیه میکردهاند به این نحو تلاوت کنید که گویا قاری کس دیگری است و شما دارید به آیات قرآن گوش میدهید. یعنی هر چند که خود شما در حال تلاوت هستید اما یک حالت "از خود برون شدن" بر شما حاکم گردد تا قاری حقیقی را بیابید.
🔹 و یا در مورد نحوه ذکر گفتن توصیه میکنند که بهجای آنکه به ترجمه اسماءالله در هنگام گفتن ذکر دقت کنید، به صدای خودتان گوش دهید به این صورت که گویا کس دیگری دارد ذکر میگوید و شما شنوندهی آن ذکر هستید.
🔸 در این صورت قوه خیال مشغول کاری نیست یعنی هنگام تلاوت قرآن، قوه خیال در حال فعالیت پیرامون ترجمه یا تفسیر آیات نیست و یا هنگام گفتن ذکر، قوهی خیال شما بهدنبال ترجمه اسماءالله نمیرود. ذهن آرام میگیرد و سکوت ذهن باعث رفع تشتت میشود؛ در این هنگام است که با رفع موانع میتوان امید تجلی حقیقت را داشت و توجهی که باید از ناحیه حقتعالی عطا شود، اینجا محل ظهور پیدا میکند.
"تو خود حجاب خودی حافظ از میان برخیز"
••••••••••••••••••••••
💠 کانال فتوحات عرفانی: @fotuhat
🌐 اینستاگرام: Instagram.com/fotoohat