🔊 فرهنگ نامه صوتی اصول فقه 🔹 شناسه موضوعی: #فرق_شناسی_یکم ⏪ عنوان: فرق امکان ذاتی و امکان وقوعی 🎤 نام استاد: سیّد رسول موسوی تهرانی(رحمه الله) 🗓 شناسه درس: رسائل 4-57 🗓 تاریخ درس: 2-11-1379 👈 ارجاع مرتبط: 📝 توضیح مرتبط: #فرق_امکان_ذاتی_و_وقوعی ✅ تهیه و تولید: علی اکبر هلالی 💠 لینک عضویت در کانال https://eitaa.com/gami_dar_masire_ejtehad #فرق_شناسی #فرق_امکان_ذاتی_و_وقوعی

💠 دانش نامه تخصصی اصول فقه 🔸 شناسه موضوعی: #فروق_اصولی_یکم ⏪ عنوان: امکان ذاتی و امکان وقوعی و فرق آن دو 🔊 صوت مرتبط: #فرق_امکان_ذاتی_و_وقوعی ✍️تحقیق و تنظیم: محسن مقدس زاده و علی اکبر هلالی 📄 تبیین بحث: چنان که مستحضرید دومین مقصد از مقاصد سه گانه کتاب «فرائد الاُصول» در بردارنده مجموعه مباحثی پیرامون «ظن« و حجیّت آن است . شیخ انصاری (قدس سره) قبل از ورود به بحث ظنون معتبره و ادلّه حجیّت آنها، دو مقام مطرح می کند: یکی امکان تعبّد به ظن، و دیگری وقوع تعبّد به ظن. به همین مناسبت حضرت استاد(رحمه الله) از باب مقدمهّ اندکی در باره «امکان» و اقسام آن سخن گفته اند. «امکان» در یک تقسیم بر دو قسم است: یکی «امکان ذاتی»، و دیگری «امکان وقوعی». تعریف «امکان ذاتی» «امکان ذاتی» یعنی چیزی که ذاتاً نه اقتصای وجود در آن است و نه اقتصای عدم؛ مثل ممکنات، امکان ذاتی در مقابل «امتناع ذاتی» است؛ مثل اجتماع نقیضین.. شایان ذکر است که «امکان ذاتی» اصطلاح فلسفی است که در علم اصول از آن به «امکان تکوینی» تعبیر می شود، ولی اصطلاح اصولی آن متداول نیست و بیشتر اصطلاح فلسفی آن به کار برده می شود. تعریف «امکان وقوعی» «امکان وقوعی» یعنی چیزی که علاوه بر امکان ذاتی، این ویژگی را داشته باشد که از تحقّق و وقوعش در خارج محالی لازم نیاید، امکان وقوعی در مقابل «امتناع وقوعی» اقرار می گیرد و آن وقتی است که وقوع شیء مورد نظر، مستلزم محال باشد. شایان ذکر است که «امکان وقوعی» اصطلاح فلسفی است که در علم اصول از آن به «امکان تشریعی» تعبیر می شود، ولی اصطلاح اصولی آن متداول نیست و بیشتر اصطلاح فلسفی آن به کار برده می شود. 📚 مصادر: برای اطلاع بیشتر بنگرید: رسائل میرزای قمی ج 1، ص85 و 86 ؛ و کتاب التعریفات، ص 93 ، ماده «امکان»؛ و المعجم الفلسفی ج 1 ، ص 134 – 136 ؛ و الوسائل إلی غوامض الرسائل ج 1، ص 13 و 14. 💠 لینک عضویت در کانال https://eitaa.com/gami_dar_masire_ejtehad #فروق_اصولی #فرق_امکان_ذاتی_و_وقوعی

🔊 فرهنگ نامه اصول فقه 🔹 شناسه موضوعی: #فائده_شناسی_یکم ⏪ عنوان: تفاوت راهکار رفع تعارض بین دو آیه و دو خبر 🎤 نام استاد: سیّد رسول موسوی تهرانی(رحمه الله) 🗓 شناسه درس: رسائل 4-90 🗓 تاریخ درس:20/1/1380 👈 ارجاع مرتبط: 📝 توضیح مرتبط: #رفع_تعارض_دو_آیه_و_دو_خبر ✅ تهیه و تولید: علی اکبر هلالی 💠 لینک عضویت در کانال https://eitaa.com/gami_dar_masire_ejtehad #فائده_شناسی #رفع_تعارض_دو_آیه_و_دو_خبر

💠 دانش نامه تخصصی اصول فقه 🔸 شناسه موضوعی: #فوائد_اصولی_یکم ⏪ عنوان: تفاوت راهکار رفع تعارض بین دو آیه و دو خبر 🔊 صوت مرتبط: #رفع_تعارض_دو_آیه_و_دو_خبر ✍️تحقیق و تنظیم: احمد بحرینی و علی اکبر هلالی 📄 تبیین بحث: یکی از مباحث کاربردی مطرح در علم اصول تبیین راهکار برون رفت از تعارض ادله است . پیش از پرداختن به تبیین راهکار برای روشن شدن مطلب، نا گزیر به یاد آوری چند نکته که دقت در آنها، راهگشای فهم مطلب است می پردازیم. 1️⃣ معنای تعارض ادله: تعارض ادله به معنای تنافی میان مدلول دو یا چند دلیل است؛ به این معنی که مدلول و مضمون هریک نفى مدلول و مضمون دیگرى نماید، به‌ گونه ‌اى که قابل جمع نباشند. 2️⃣ معنای تعارض روایات: تعارض ادله روائی، از اقسام تعارض ادله لفظی، و به معنای تنافی میان مدلول دو روایتی بوده که در یک موضوع واحدی وارد شده و مدلول یکی از آنها برجواز یا لزوم دلالت دارد و مدلول دیگری بر حرمت، مثلاً در مورد بیع عذره انسان ، روایتی می‌گوید: «ثمن العذرة سحت» که دلالت بر حرمت دارد، و روایت دیگری می‌گوید: «لا باس ببیع العذره» که دلالت بر جواز دارد؛ در این جا بیع عذره انسان، موضوع تعارض است. 3️⃣ تعارض نصوص قرآنی: تعارض نصوص کتاب ، از اقسام تعارض ادله لفظی، و به معنای تنافی میان مدلول آیات قرآن است، که یک قسم از تعارض نصوص کتاب ناشی از اختلاف در قرائات است به گونه ای که سببب تنافی میان احکام مستفاد از آن می گردد مانند: تعارض در قرائت(یطهرن) از آیه شریفه (وّ لا تّقرّبُوهُنَّ حَتّی یّطهُرنَ) که هم با تخفیف(یطهرن ) و هم با تشدید (یَطهّرن) خوانده شده، که بنابر قرائت به تخفیف، آیه بر جواز نزدیکی با زوجه به مجرد طهارت از حیض، و در قرائت به تشدید بر عدم جواز نزدیکی قبل از غسل زن دلالت می کند. 4️⃣ مرجّح دلالی : مرجّح دلالی، از مرجّحات تعارض و مقابل مرجّحات سندی بوده و به مرجّحاتی کفته می شود که سبب مزیت و رجحان دلالت یک حدیث بر دلالت حدیث معارض خود می شود، از جمله مرجّحات دلالی می توان به: ترجیح منطوق بر مفهوم و ترجیح خاص بر عام و ترجیح تخصیص بر نسخ و .. اشاره نمود.. 5️⃣ مرجّح سندی: مرجّح سندی، از مرجّحات تعارض و مقابل مرجّحات دلالی بوده و به مرجّحاتی گفته می شود که سبب رجحان یکی از دو خبر متعارض از نظر سند می گردد ، از جمله مرجّحات سندی می توان به: کثرت روات، علو سند، صفات کمالی راوی و ... اشاره نمود . 6️⃣ مرجّح صدوری: مرجّح صدوری عبارت است از مزیتی که جنبه صدور حدیث را از معصوم(علیه السلام)تقویت و احتمال کذب بودن آن را کمتر می کند مانند: اعدلیت، اصدقیت، اورعیت و اوثقیت راوی.. ⏪اکنون و در پرتو آنچه گذشت به توضیح مطب مورد نظر خود می پردازیم 🔴 راهکار رفع تعارض نصوص روائی: در تعارض نصوص روائی، اصولیون به ترتیب زیر عمل می کنند. اگر جمع عرفی مقدور نشد، به هر یک از آنها که راجح باشد، اخذ و دیگری کنار گذاشته می شود، یعنی مکلف وظیفه دارد دو روایتی که با هم تعارض دارند ابتدا سراغ مرجّحات سندی و صدوری رفته و آن که از جهت سند و صدور قوی تر است مقدم بدارد، و در صورت تساوی نوبت به مرجّحات دلالی می رسد یعنی آن که از جهت دلالی قویتر است مقدم بدارد. 🔵 راهکار رفع تعارض نصوص قرآنی: در تعارض نصوص قرآنی، نظر به این که قرآن مقطوع الصدور است ، لذا در صورت تعارض اختلاف قرائات در یک آیه ، مکلّف وظیفه دارد سراغ مرجّحات دلالی رفته و آن قرآئتی که از جهت دلالت قویتر است مقدم بدارد . 📚مصادر: فرائد الأصول ج4، ص 80 و 93. کفایة الاُصول ص 427. منتقی الاصول ج۴ ص 220. الوسائل إلی غوامض الرسائل ج 2، ص 396. فرهنگ نامه اصول فقه. ویکی فقه. 💠 لینک عضویت در کانال https://eitaa.com/gami_dar_masire_ejtehad #فوائد_اصولی #رفع_تعارض_دو_آیه_و_دو_خبر

🔊 فرهنگ نامه صوتی اصول فقه 🔹 شناسه موضوعی: #فرق_شناسی_دوم ⏪ عنوان: فرق اصل و دلیل 🎤 نام استاد: سیّد رسول موسوی تهرانی(رحمه الله) 🗓 شناسه درس: رسائل 1032 🗓 تاریخ درس: 15/11/1381 👈 ارجاع مرتبط: 📝 توضیح مرتبط: #فرق_اصل_و_دلیل ✅ تهیه و تولید: علی اکبر هلالی 💠 لینک عضویت در کانال https://eitaa.com/gami_dar_masire_ejtehad #فرق_شناسی #فرق_اصل_و_دلیل

💠 دانش نامه تخصصی اصول فقه 🔸 شناسه موضوعی: #فروق_اصولی_دوم ⏪ عنوان: فرق اصل و دلیل 🔊 صوت مرتبط: #فرق_اصل_و_دلیل ✍️تحقیق و تنظیم: محسن مقدس زاده و علی اکبر هلالی 📄 تبیین بحث: در ابتدا باید دانست که مراد از دلیل، دلیل قطعی (علمی) مانند خبر متواتر، و دلیل ظنی معتبر(اماره) مانند خبر واحد ثقه است. و مراد از اصل- که به منظور تعیین وظیفه عملی مکلف در حالت شک به کار می رود- اصول چهار گانه برائت و تخییر و اشتغال(احتیاط) و استصحاب است. اکنون باید دانست که طبق بیانات حضرت استاد(رضوان الله علیه) بین «اصل» و «دلیل» سه تفاوت اساسی وجود دارد. تفاوت اول: دلیل ناظر به واقع است، ولی اصل ناظر به ظاهر است. مثلاً اگر دلیل(خبر واحد ثقه) بیاید که توتون حلال است، این حلیّت، حلّیت واقعی است، ولی اگر با أصالة البرائة گفتیم که توتون حلال است، این حلیّت، حلّیتت ظاهری است. تفاوت دوم: دلیل لوازم عقلی و عادی را ثابت می‌‌کند ،ولی اصل لوازم عقلی و عادی را ثابت نمی‌کند. مثلاً زیدی که پنج سالش بود و الان بیست سال گذشته اگر دو شاهد عادل (دلیل) گفتند زید زنده است، می‌توانیم بگوییم حالا که زنده است پس محاسن هم دارد یا متحیز است(مکانی را هم اشغال کرده) ولی اگر با استصحاب (اصل) گفتیم زید زنده است، نمی‌توانیم بگوییم محاسن هم دارد یا متحیز است. تفاوت سوم: موضوع دلیل لابشرط است ولی موضوع اصل بشرط شیء است. مثلاً توتونی که مشتبه الحکم است و نمی‌دانیم حلال است یا حرام؛ این توتون بذاته (لابشرط از علم و جهل ما) موضوع حرمت است (دلیل) ولی بشرط کونه مشکوکاً موضوع حلیّت است(اصل). نتیجه کاربردی: در پرتوی آنچه گذشت به دست می آید که دلیل با اصل هیچ وقت با هم تعارض نمی کنند؛ چرا که موضوعشان با هم فرق می‌کند و در تعارض وحدت موضوع لازم است، ولی دلیلین و اصلین ممکن است با هم تعارض کنند. 📚 مصادر: شیخ انصاری (قدس الله نفسه الزکیّه) بحث از اصل و دلیل و فرق بین آن ها را در چند جای کتاب رسائل مطرح نموده است از جمله: (1) ابتدای مبحث برائت فرائد الاُصول ج 4، ص 10و11. (2) مبحث استصحاب فرائد الاُصول ج3، ص 2243و 318و319. (3) ابتدای مبحث تعادل و تراجیح فرائد الاُصول ج 4،ص 11و12. 💠 لینک عضویت در کانال https://eitaa.com/gami_dar_masire_ejtehad #فروق_اصولی #فرق_اصل_و_دلیل

🔊 فرهنگ نامه صوتی اصول فقه 🔹 شناسه موضوعی: #قول_شناسی_یکم ⏪ عنوان: قول به دلیلیت اصل برائت 🎤 نام استاد: سیّد رسول موسوی تهرانی(رحمه الله) 🗓 شناسه درس: رسائل 2-544 🗓 تاریخ درس: 3-3-1382 👈 ارجاع مرتبط: 📝 توضیح مرتبط: #دلیلیت_اصل_برائت ✅ تهیه و تولید: علی اکبر هلالی 💠 لینک عضویت در کانال https://eitaa.com/gami_dar_masire_ejtehad #قول_شناسی #دلیلیت_اصل_برائت