#خاطرات | آرزوى شهادت يكى از شاگردان #شهيد_مطهرى براى من تعريف مى‌كرد كه حدود بيست سال قبل از انقلاب، شهيد مطهرى نهج‌البلاغه تدريس مى‌كرد، روزى رسيد به خطبۀ ٢٧ كه با اين فراز شروع مى‌شود: « امّا بعد فانّ‌ الجهاد باب من ابواب الجنة فتحه اللّه لخاصة اوليائه » يعنى جهاد درى است از درهاى بهشت كه خداوند به روى دوستان برگزيدۀ خود گشوده است. استاد وقتى به اين جمله رسيد، كتاب را كنار گذاشت و گفت: من يك دعا مى‌كنم شما آمين بگوئيد، گفت: خدايا! به من توفيق بده تا در راه تو به #شهادت برسم.🤲 ____________ اللهم ارزقنی توفیق الشهادة فی سبیلک؛ الهی آمین. ╭─────๛- - - 📖 ┅╮ │📚 @ghararemotalee ╰───────────

#خاطرات | رفتار استاد مرحوم #شهيد_مطهرى مى‌فرمود: شبى مهمان يكى از اساتيدم بودم، شب كه به نيمه رسيد براى #نماز_شب برخاست. در نماز سوره فجر را خواند، همين كه به اين آيه رسيد كه « و جىء يومئذ بجهنّم يومئذ يتذكّر الانسان و انّى له الذّكرى» در قيامت وقتى انسان مى‌بيند كه به جهنّم آورده مى‌شود يك مرتبه تكان مى‌خورد و بيدار مى‌شود؛ امّا ديگر فايده ندارد. ديدم استادم مثل بيد مى‌لرزد و شانه‌هايش تكان مى‌خورد و گريه مى‌كند. ╭─────๛- - - 📖 ┅╮ │📚 @ghararemotalee ╰───────────

#خاطرات | احترام پدر در ايام عيد يكى از وزرا براى عيد ديدنى و زيارت امام، به همراه پدرش خدمت ايشان رسيدند. امام پرسيد: اين پيرمردى كه پشت سر شماست كيست‌؟ گفت: ايشان پدرم هستند. امام بسيار ناراحت شد و در حالى كه آثار ناراحتى در چهرۀ امام نمايان شده بود فرمود: پدرت را پشت سر انداخته‌اى‌؟ درست است كه وزير هستى؛ امّا هر چه باشى فرزند اويى. #احترام ╭─────๛- - - 📖 ┅╮ │📚 @ghararemotalee ╰───────────

#خاطرات | دعاى پدر نيمه شبى پدر #علامه_مجلسى قدس سره براى دعا و مناجات آماده شده بود، حال خاصى به او دست مى‌دهد، اشك در چشمانش حلقه زده فكر مى‌كند كه چه دعايى بكند، يك مرتبه صداى گريۀ نوزاد در گهواره، افكارش را متوجّه بچه مى‌كند و مى‌گويد: خدايا! اين بچه را مروّج دين قرار بده. دعاى پدر مستجاب مى‌شود و اين طفل علامه مجلسى مى‌شود كه حدود ٢٠٠ كتاب تأليف مى‌كند. #احترام ╭─────๛- - - 📖 ┅╮ │📚 @ghararemotalee ╰───────────

#خاطرات | #تواضع در برابر والدين آية اللهى را سراغ دارم كه دست پدرش را مى‌بوسيد، همچنين در حالات شهيد آية‌اللّه صدر شنيده‌ام كه ايشان مرتّب دست مادرش را مى‌بوسيد. #احترام ╭─────๛- - - 📖 ┅╮ │📚 @ghararemotalee ╰───────────

#نهج_البلاغه #فرازی_از_عهدنامه | ۹ 📜 متن : وَ لاَ یَکُونَنَّ الْمُحْسِنُ وَ الْمُسِیءُ عِنْدَکَ بِمَنْزِلَة سَوَاء، فَإِنَّ فِی ذَلِکَ تَزْهِیداً لاَِهْلِ الاِْحْسَانِ فِی الاِْحْسَانِ وَ تَدْرِیباً لاَِهْلِ الاِْسَاءَةِ عَلَى الاِْسَاءَةِ! وَ أَلْزِمْ کُلاًّ مِنْهُمْ مَا أَلْزَمَ نَفْسَهُ. وَ اعْلَمْ أَنَّهُ لَیْسَ شَیْءٌ بِأَدْعَى إِلَى حُسْنِ ظَنِّ رَاع بِرَعِیَّتِهِ مِنْ إِحْسَانِهِ إِلَیْهِمْ، وَ تَخْفِیفِهِ الْمَئُونَاتِ عَلَیْهِمْ، وَ تَرْکِ اسْتِکْرَاهِهِ إِیَّاهُمْ عَلَى مَا لَیْسَ لَهُ قِبَلَهُمْ. فَلْیَکُنْ مِنْکَ فِی ذَلِکَ أَمْرٌ یَجْتَمِعُ لَکَ بِهِ حُسْنُ الظَّنِّ بِرَعِیَّتِکَ فَإِنَّ حُسْنَ الظَّنِّ یَقْطَعُ عَنْکَ نَصَباً طَوِیلاً. وَ إِنَّ أَحَقَّ مَنْ حَسُنَ ظَنُّکَ بِهِ لَمَنْ حَسُنَ بَلاَؤُکَ عِنْدَهُ وَ إِنَّ أَحَقَّ مَنْ سَاءَ ظَنُّکَ بِهِ لَمَنْ سَاءَ بَلاَؤُکَ عِنْدَهُ وَ لاَ تَنْقُضْ سُنَّةً صَالِحَةً عَمِلَ بِهَا صُدُورُ هَذِهِ الاُْمَّة وَ اجْتَمَعَتْ بِهَا الاُْلْفَةُ وَ صَلَحَتْ عَلَیْهَا الرَّعِیَّةُ. وَ لاَ تُحْدِثَنَّ سُنَّةً تَضُرُّ بِشَیْء مِنْ مَاضِی تِلْکَ السُّنَنِ، فَیَکُونَ الاَْجْرُ لِمَنْ سَنَّهَا وَ الْوِزْرُ عَلَیْکَ بِمَا نَقَضْتَ مِنْهَا. وَ أَکْثِرْ مُدَارَسَةَ الْعُلَمَاءِ وَ مُنَاقَشَةَ الْحُکَمَاءِ فِی تَثْبِیتِ مَا صَلَحَ عَلَیْهِ أَمْرُ بِلاَدِکَ وَ إِقَامَةِ مَا اسْتَقَامَ بِهِ النَّاسُ قَبْلَکَ. ╭─── │ 🌐 @Mabaheeth ╰──────────

🗞️ ترجمه : هرگز نبايد افراد نيکوکار و بدکار در نظرت يکسان باشند؛ زيرا اين کار سبب مى شود نيکوکاران به نيکى ها بى رغبت شوند و بدکاران به اعمال بد تشويق گردند; بنابراين هر يک از اينها را مطابق آنچه براى خود خواسته اند پاداش ده. بدان هيچ وسيله اى براى جلب اعتماد والى به (وفادارىِ) رعيت بهتر از احسان به آنها و سبک کردن هزينه ها بر آنان و عدم اجبارشان به کارى که وظيفه ندارند نيست؛ بنابراين در اين راه آن قدر بکوش تا به وفادارى رعايا درباره خود خوش بين شوى؛ زيرا اين خوش بينى، خستگى و رنج فراوانى را از تو دور مى سازد و سزاوارترين کسى که مى تواند مورد حسن ظن تو قرار گيرد آن کَس است که تو بهتر به او خدمت کرده اى و (به عکس) آن کَس که مورد بدرفتارى تو واقع شده است سزاوارترين کسى است که بايد به او بدبين باشى. هرگز سنّت مفيد و پسنديده اى را که پيشگامان اين امّت به آن عمل کرده اند و ملت اسلام با آن الفت گرفته و امور رعيت به وسيله آن اصلاح شده مَشکن و هرگز سنّت و روشى را که به چيزى از سنّت هاى (حسنه) گذشته زيان وارد مى سازد ايجاد مکن که اجر آن سنّت ها براى کسى خواهد بود که آن را برقرار کرده و گناهش بر توست که چيزى از آن را نقض کرده اى. با دانشمندان، زياد به گفت وگو بنشين و با انديشمندان نيز بسيار به بحث پرداز (و اين گفت‌وگوها و بحث ها بايد) درباره امورى (باشد) که به وسيله آن، امور بلاد تو اصلاح مى شود و آنچه را پيش از تو باعث پيشرفت کار مردم بوده است برپا مى دارد. #نهج_البلاغه_بخوانیم ╭────๛- - - - - ┅╮ │📱 @Mabaheeth ╰───────────

#شرح_و_تفسیر ؛

۱/۹ سنت هاى حسنه را احیا کن امام(علیه السلام) در این بخش از عهدنامه به چند امر مهم دیگر توصیه مى کند. نخست درباره پاداش نیکوکاران و کیفر بدکاران تأکید مىورزد و مى فرماید: «هرگز نباید افراد نیکوکار و بدکار در نظرت یکسان باشند؛ زیرا این کار سبب مى شود نیکوکاران به نیکى ها بى رغبت و بدکاران به اعمال بد تشویق گردند؛ بنابراین هر یک از اینها را مطابق آنچه براى خود خواسته اند پاداش ده»; (وَلاَ یَکُونَنَّ الْمُحْسِنُ وَ الْمُسِیءُ عِنْدَکَ بِمَنْزِلَة سَوَاء، فَإِنَّ فِی ذَلِکَ تَزْهِیداً لاَِهْلِ الاِْحْسَانِ فِی الاِْحْسَانِ، وَ تَدْرِیباً(۱) لاَِهْلِ الاِْسَاءَةِ عَلَى الاِْسَاءَةِ وَ أَلْزِمْ کُلاًّ مِنْهُمْ مَا أَلْزَمَ نَفْسَهُ). آنچه امام(علیه السلام) در این دستور بیان کرده یکى از اصول مهم مدیریت است; از مدیریت خداوند و پیامبران بر جهان انسانیت گرفته تا مدیریت یک پدر در خانواده. قرآن مجید پیامبر را به بشارت و انذار دستور مى دهد و او را «مبشر» و «نذیر» مى نامد. خداوند وعده بهشت را به صالحان و دوزخ را به بدکاران داده است. این اصل در تمام اقوام با تمام اختلافاتى که در عقاید و فرهنگ و حکومت دارند تحت عنوان تشویق و تنبیه، سارى و جارى است. دلیل آن روشن است؛ زیرا ادامه نیکوکارى انگیزه مى خواهد و بازایستادن از کار خلاف نیز انگیزه اى مى طلبد. ممکن است انگیزه هاى معنوى و اعتقادات دینى آثار مطلوبى از خود در این زمینه به یادگار بگذارند; ولى این انگیزه ها در همه نیست. به علاوه اگر مسأله پاداش و کیفر نباشد آن انگیزه ها نیز سُست مى شود. جمله «وَ أَلْزِمْ کُلاًّ...» اشاره لطیفى به این نکته است که وقتى آنها چیزى را براى خود بپسندند دلیل ندارد حاکم آن را به آنان ندهد. نیکوکار پاداش را براى خود پسندیده و بدکار کیفر را؛ بنابراین خواسته خودش را باید به او داد. از این بالاتر، پاداش نیکوکار انگیزه اى براى ترک عمل بدکار و کیفر بدکار انگیزه اى براى ادامه کار نیکوکار مى شود همان گونه که امام در عبارت زیباى دیگرى در نهج البلاغه فرموده: «ازْجُرِ الْمُسِیءَ بِثَوَابِ الْمُحْسِنِ; بدکار را به واسطه پاداش نیکوکاران مجازات کنید».(۲) اشاره به اینکه وقتى بدکار خود را از پاداش هاى مادى و معنوى نیکوکاران محروم مى بیند تنبیه مى شود و بر سر عقل مى آید و چه بسا از کار خود توبه کند و باز ایستد. آن گاه امام در دومین دستور، بهترین وسیله جلب حسن ظن و محبّت رعایا را براى او تبیین مى کند و مى فرماید: «بدان هیچ وسیله اى براى جلب اعتماد والى به (وفادارىِ) رعیت بهتر از احسان به آنها و سبک کردن هزینه ها بر آنان و عدم اجبارشان به کارى که وظیفه ندارند نیست»; (وَاعْلَمْ أَنَّهُ لَیْسَ شَیْءٌ بِأَدْعَى إِلَى حُسْنِ ظَنِّ رَاع بِرَعِیَّتِهِ مِنْ إِحْسَانِهِ إِلَیْهِمْ، وَ تَخْفِیفِهِ الْمَئُونَاتِ عَلَیْهِمْ، وَ تَرْکِ اسْتِکْرَاهِهِ إِیَّاهُمْ عَلَى مَا لَیْسَ لَهُ قِبَلَهُمْ). تعبیر به «مَا لَیْسَ لَهُ قِبَلَهُمْ» با توجّه به اینکه «قِبَل» گاه به معناى «نزد» و گاه به معناى «قدرت» مى آید، مى توان جمله را چنین معنا کرد: چیزى که نزد آنها (و بر عهده آنها) نیست یا چیزى که در طاقت و توان آنها نیست.(۳) این حقیقتى است که تجربه بارها نشان داده است که اگر والى به فکر رعایا باشد و زمامداران هزینه ها را بر آنان سبک کنند و امورى را که از وظایف آنها نیست یا قدرت بر آن ندارند از آنها نخواهند رابطه عاطفى قوى و محکمى در میان آنها برقرار خواهد شد; رابطه اى که حمایت آنها را به زمامدار در حوادث مشکل و پیچیده تأمین مى کند. این نکته نیز حائز اهمّیّت است که امام سخن از عوامل حسن ظن زمامدار به رعایا به میان آورده، نه حسن ظن رعایا به زمامدار در حالى که تصور بر این است که در این گونه موارد تعبیر اوّلى مناسب تر است; ولى منظور امام این است که آن قدر زمامدار به رعایا خوبى کند که به وفادارى آنها به خود مطمئن گردد. به همین دلیل امام در ادامه این سخن مى فرماید: «بنابراین در این راه آن قدر بکوش تا به وفادارى رعایا به خود خوش بین شوى؛ زیرا این خوش بینى، خستگى و رنج فراوانى را از تو دور مى سازد»; (فَلْیَکُنْ مِنْکَ فِی ذَلِکَ أَمْرٌ یَجْتَمِعُ لَکَ بِهِ حُسْنُ الظَّنِّ بِرَعِیَّتِکَ فَإِنَّ حُسْنَ الظَّنِّ یَقْطَعُ عَنْکَ نَصَباً(۴) طَوِیلاً). روشن است هرگاه زمامدار به رعیت خود سوء ظن داشته باشد، هر زمان احتمال مى دهد شورشى بر ضد او برپا شود و یا به او خیانت کنند یا توطئه اى در برابر او بچینند و این به طور دائم فکر او را ناراحت خواهد ساخت; اما هنگامى که از وفادارى آنها مطمئن باشد، با آرامش خاطر مى تواند به نظم امور و عمران و آبادى و دفع شر دشمنان بپردازد.

۲/۹ آن گاه امام(علیه السلام) در ادامه این سخن همین توصیه را به تعبیر زیباى دیگرى بیان مى دارد و مى فرماید: «و سزاوارترین کسى که مى تواند مورد حسن ظن تو قرار گیرد آن کَس است که تو بهتر به او خدمت کرده اى و (به عکس) آن کَس که مورد بدرفتارى تو واقع شده است سزاوارترین کسى است که باید به او بدبین باشى»; (وَ إِنَّ أَحَقَّ مَنْ حَسُنَ ظَنُّکَ بِهِ لَمَنْ حَسُنَ بَلاَؤُکَ(۵) عِنْدَهُ، وَ إِنَّ أَحَقَّ مَنْ سَاءَ ظَنُّکَ بِهِ لَمَنْ سَاءَ بَلاَؤُکَ عِنْدَهُ). اشاره به اینکه همان گونه که نیکى کردن سبب حسن ظن است هر قدر بیشتر نیکى کنى، حسن ظن بیشترى فراهم مى شود و همان گونه که بدى کردن سبب سوء ظن مى شود هرقدر بدى بیشتر باشد، سوء ظن هم بیشتر است. در کتاب عیون الاخبار ابن قتیبة آمده است که ابن عباس مى گفت: به هرکَس نیکى کردم فضاى میان من و او روشن شد و به هر کَس بدى کردم فضاى میان من و او تاریک گشت.(۶) در ضمن مى توان از این سخن نتیجه گرفت که اگر کسانى به هر دلیل مورد مجازات و مؤاخذه قرار گرفتند، زمامدار و والى باید از آنها برحذر باشد و از حسن ظن به آنها بپرهیزد. * * * آن گاه امام(علیه السلام) در ادامه سخن به نکته مهم دیگرى مى پردازد و #مالک_اشتر را از شکستن سنّت هاى صالح برحذر مى دارد. مى فرماید: «هرگز سنّت مفید و پسندیده اى را که پیشگامان این امت به آن عمل کرده اند و ملت اسلام با آن الفت گرفته و امور رعیت به وسیله آن اصلاح شده مَشکن»; (وَ لاَ تَنْقُضْ سُنَّةً صَالِحَةً عَمِلَ بِهَا صُدُورُ(۷) هَذِهِ الاُْمَّةِ، وَ اجْتَمَعَتْ بِهَا الاُْلْفَةُ، وَ صَلَحَتْ عَلَیْهَا الرَّعِیَّةُ). سنّت در دو معنا به کار مى رود: گاه به معناى عادات و روش هایى است که از گذشتگان و پیشینیان به یادگار مانده و آن بر دو قسم است: حسنه و سیئه. همان گونه که در روایت معروف پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) آمده است: «مَنْ سَنَّ سُنَّةً حَسَنَةً عَمِلَ بِها مَنْ بَعْدَهُ کانَ لَهُ أجْرُهُ وَ مِثْلُ أُجُورِهِمْ مِنْ غَیْرِ أنْ یَنْقُصَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَىْءٌ وَ مَنْ سَنَّ سُنَّةً سَیِّئَةً فَعَمِلَ بِها بَعْدَهُ کانَ عَلَیْهِ وِزْرُهُ وَ مِثْلُ أوْزارِهِمْ مِنْ غَیْرِ أنْ یَنْقُصَ مِنْ أوْزارِهِمْ شَىْءٌ; کسى که سنّت نیکى را پایه گذارى کند و بعد از وى به آن عمل شود پاداش آن و پاداش کسانى که به آن عمل کرده اند براى او خواهد بود بى آنکه چیزى از پاداش آنها کم شود و کسى که سنّت بدى را پایه گذارى کند و بعد از او به آن عمل شود گناه آن و همانند گناه کسانى که به آن عمل کرده اند خواهد بود بى آنکه از گناهان آنها چیزى کاسته شود».(۸) معناى دوم سنّت این است که به معناى سخن #پیامبر_اکرم (صلی‌الله علیه وآله) و فعل و تقریر اوست و کلام امام(علیه السلام) در اینجا ناظر به معناى اوّل است. (به قرینه جمله: وَ لا تُحْدِثَنَّ سُنَّةً تَضُرُّ...) مثلاً شخصى یا گروهى هفته اى از سال را به عنوان هفته نیکوکارى یا اکرام یتیمان یا پاک سازى مساجد یا کاشتن انواع درختان قرار مى دهند بى آنکه آن را به شرع نسبت دهند. این سنّتِ صالح باقى مى ماند و افرادى به آن عمل مى کنند و در پرتو آن کارهاى نیکى صورت مى گیرد. امام(علیه السلام)به مالک اشتر دستور مى دهد هرگز این گونه سنّت ها را نشکند و بگذارد مردم به آن عمل کنند و از برکاتش بهره مند شوند. البته اگر سنّت هاى فاسد و مفسدى باشد; مانند آنچه در زمان #جاهلیت از انتقام جویى ها و زنده به گور کردن دختران و امثال آن وجود داشت، باید با این گونه سنّت هاى خرافى و غلط و غیر انسانى مبارزه کرد. تاریخ اسلام نیز نشان مى دهد که پیغمبر اکرم سنّت هاى صالح پیشین را هرگز نشکست، بلکه آنها را تأیید فرمود. مانند سنّت هایى که از عبدالمطلب به یادگار مانده بود; ولى با سنّت هاى زشت و خرافى سخت مبارزه کرد. سپس امام(علیه السلام) همین مطلب را به صورت دیگرى بیان مى کند و مى فرماید: «و هرگز سنّت و روشى را که به چیزى از سنّت هاى (حسنه) گذشته زیان وارد مى سازد ایجاد مکن که اجر آن سنّت ها براى کسى خواهد بود که آن را برقرار کرده و گناهش بر توست که چیزى از آن را نقض کرده اى»; ( وَ لاَ تُحْدِثَنَّ سُنَّةً تَضُرُّ بِشَیْء مِنْ مَاضِی تِلْکَ السُّنَنِ، فَیَکُونَ الاَْجْرُ لِمَنْ سَنَّهَا، وَ الْوِزْرُ عَلَیْکَ بِمَا نَقَضْتَ مِنْهَا). در واقع امام مى فرماید: سنّت هاى صالح پیشین را نه مستقیماً بشکن و نه مزاحمتى براى آنها ایجاد کن که آن را بشکند، بلکه باید در حفظ آن سنّت ها بکوشى تا مردم به سبب پیروى از آن بهره مند گردند. درباره اهمّیّت سنّت هاى حسنه و فرق آن با بدعت ها و همچنین سنّت هاى سیئه و آثار آن در جوامع انسانى، در پایان همین بحث سخن خواهیم گفت.