🌿چگونه فكر مى‏كنيد؟ فكر چيست؟ مذهب چيست؟ كه ضرورتى ندارد و نقش سازنده‏ اى ندارد؟ چرا انسان باشم؟ چرا انسان دوست باشم؟ انسان با خود انسان چه تفاوت دارد؟ انسانيت يعنى چه؟ يعنى اين كه اشك يتيم را پاك كنى و دست او را بگيرى و ديگران را به راحتى رسانى؟ آيا آن‏ها كه انسان‏ها را به مرگ مى‏دهند و از زندگى مى‏گيرند، آن‏ها را به راحتى نرسانده‏ اند؟ آيا جلادها خدمت‏گزار انسان نيستند؟ آن گاه راجع به ظلم و عدالت و خوبى و بدى با او صحبت كردم كه چه معيارى براى خوبى و بدى مى‏توانى به دست بدهى؟ مگر ما در طبيعت يكسان هستيم كه در جامعه يكسان باشيم. ما اگر يكسان بوديم كه طبقات به وجود نمى ‏آمد. تمام توضيحاتش به عوامل طبيعى باز مى‏ گشت و توجيه بى‏ عدالتى مى ‏شد و توجيه طبقات. من با طرح اين سؤال ‏ها مى‏خواستم او را از بارهايى كه به آن تكيه داده بود، آزاد كنم ... و از آن چه خورده بود نجات بدهم تا خودش بتواند راهش را بيابد. او هم به شدت آب مى‏خورد و سخت داغ كرده بود، ولى در تمام طول بحث آرام ادامه مى‏داديم. راستى اين‏ها كه اين گونه شده‏اند ... بايد با زمينه‏سازى‏ها آماده شوند، مادام كه زمينه‏ها به دست نيامده، روش‏ها سودمند نخواهند بود @goftomanbesharat

🌿درك فاصله‏ها هنگامى كه احساس مى‏كنى، بيشتر از اين كه دارى مى‏توانى به دست بياورى ديگر آرام نمى‏گيرى، حركت مى‏كنى. درك مبهم از نيازها آغازگر جنبش و تلاش توست. آن روستايى كه به خاطر تنگ‏دستى به شهر آمده و پيش اربابى به كار مشغول شده بود در برابر روزى چند تومان حاضر است كثافت فرزندان ارباب را با دست پاك كند و دعاگو هم باشد، هر چه ثروت ارباب را نشانش بدهى، هيچ گامى برنمى‏دارد و از دعاگويى هم دست‏بردار نيست، چرا كه مى‏بيند در ده نانش به باد رفته بود و آبش در خشكى نشسته بود و امروز روزى 20 تومان هم ذخيره مى‏كند و در ميان همشهرى‏هاى ديگر يك سر و گردن هم بالاتر است، اما اگر برايش بگويى كه فلان ارباب روزى چند بيشتر مى‏دهد و چه قدر محبت مى‏كند و يا برايش بگويى كه بابا خودِ ارباب وقتى از ده آمده بود و از گرد راه رسيده بود، آه نداشت كه با ناله سودا كند. از تو بيچاره‏تر بود و كار كرده و به اين همه رسيده و ديگر آرام نمى‏گيرد؛ چون مى‏فهمد بيشتر از اين مى‏تواند داشته باشد و مى‏فهمد ميان آن چه كه دارد و آن چه مى‏تواند داشته باشد، فاصله است و مى‏فهمد كه مى‏تواند اين فاصله را طى كند. @goftomanbesharat

🌿جوانى به منزل ما آمده بود و در مقام نصيحت مى‏گفت كه من چند شبى در اين منزل خوابيده‏ام و بعد به حوزه وارد شده‏ام و حالا مى‏خواهم نقطه‏هاى منفى برخورد شما را كه به ديگران هم گفته‏ام به شما تذكر بدهم. يكى اين‏كه در معاشرت با شما آدم به انزوا كشيده مى‏شود و ذهنيت‏ها و حالت‏هاى منفى در او به وجود مى‏آيد. از آن جا كه او مى‏خواست در مقام نصيحت تذكراتى بدهد، گوش بودم كه لابد توضيحى خواهد آمد، ولى توضيحى نداد. اين بود كه گفتم: من هم براى خودم زشتى‏ها و گناه‏ها و نقطه ضعف‏هايى را قبول دارم و از آن طرف در صدد هستم كه مصداق‏هاى اين كلى را بشناسم و در خودم با آن درگير شوم؛ چون من اين كلى را قبول دارم و معتقد به عصمت خودم نيستم. توضيح كلى شما براى من فايده‏اى ندارد. بهتر است كه مشخص كنيد و بگوييد در برخورد مثلًا با من يا ديگرى، شما حرفى زديد يا كارى كرديد كه نبايد مى‏كرديد و اين كار غلط ما را به انزوا كشانيد. ساكت بود، گفتم: مثلًا با خود شما كه چند شبى را اين جا بوده‏ايد، چه برخورد غلطى وجود داشته كه شما را به ذهنيت كشانده است. گفت: من مبتلا به ذهنيت نشدم، ولى شما وقتى كه آمديد به من گفتيد: آيا فكر كرده‏اى و آمده‏اى يا همين طور راه افتاده‏اى؟ من با تعجب پرسيدم: آيا همين باعث انزوا و ذهنى‏گرايى شما شده است؟ گفت: بله ... و اين جا بود كه خنديدم و خودش هم خنديد و با احترام به محضرشان عرض كردم، خيلى احمق هستيد. و گفتم: لابد اين هم نقطه ضعف بنده بود كه فحش مى‏دهم و اهانت مى‏كنم و عفت كلام ندارم؟! در حالى كه اين توضيح حالتى است كه در تو وجود دارد و بايد متوجه شوى و بى‏خود بلند گوى گناهى نباشى كه وجود نداشته است. هنگامى كه مى‏خواهى طرف، مبتلا به انزوا و نفرت نشود و گوساله نيايد و گاو نرود، در برخورد با او مى‏پرسى كه آيا با فكر آمده‏اى؟ متهم به ذهنيت بازى مى‏شوى و متهم به انزوا و رهبانيت. آن جا كه من دارم مى‏بينم، آدم‏هاى استخوان‏دارش پس از سال‏ها تحصيل چگونه سردرگم هستند و نمى‏دانند چه كنند و خسته و رنجور و وازده و سر در لاك شده‏اند. آيا نبايد به تازه واردى كه بر اساس جوّ حاكم و يك جريان تند اجتماعى كارش را ول كرده و آمده كه مثلًا عربى بخواند آيا به اين چنين آدمى نبايد بگويم كه چه مى‏خواهى و چرا با عربى شروع كرده‏اى؟ و نبايد بگويم كه عربى، تو را به فهم قرآن نمى‏رساند و بيش از ترجمه به تو ياد نمى‏دهد و نبايد بگويم كه پيش از عمل، تو بايد فكر و ظرفيت و طرح را داشته باشى؟! @goftomanbesharat

🌿بزرگ‏تر از مصيبت‏ها جريان فكرى و درك قدر و اندازه‏ى وجود ما، هميشه ما را در يك مقايسه‏ى مستمر با حوادثى قرار مى‏دهد كه كمر شكن هستند و همين به ما ظرفيت و تحمل مى‏دهد. به پدرى كه فرزندش را از دست داده بود و هرگونه تسليتى را به تمسخر مى‏گرفت، كه: «هنوز دامنت آتش نگرفته كه درد من دل‏سوخته را بدانى»، گفتم: راستى كه مصيبت تو، مصيبت بزرگى است و از بزرگى مصيبتش شمه‏اى گفتم و آخر سر به همان مقايسه پرداختم كه‏ مصيبت تو بزرگ است ولى تو از اين مصيبت بزرگ‏ترى و همين است كه نبايد بلرزى. آيه هاى سبز، ص: 53 @goftomanbesharat

🌿كم شمردن خوبى‏ها آنچه ما را گول مى‏زند اين نكته است كه ما به حجم عمل نگاه مى‏كنيم. مى‏بينيم چند هزار نفر را تأمين كرده‏ايم. براى چندين نفر فرش گرفته‏ايم و ... حجم عمل ما را گول مى‏زند و مغرور مى‏كند ... و زيادى آن در چشم‏هامان جلوه مى‏كند و به غرور و سپس به ركود مى‏رسيم و از پاى مى‏افتيم. عمل را بايد جدا از حجم و مقدارش، با توانايى خودت بسنجى، نه با داراييت؛ كه‏ تكليف به اندازه‏ى وسعت ماست، نه به قدر مكنت ما. تاجر پرشورى در مشهد از كارهايش مى‏گفت كه چگونه با دست خالى توانسته است براى جبهه، قدم‏هايى بردارد و در ظرف يك ماه چندين گره‏ى بسته را بگشايد ... و توانسته با همكارى و جمع شدن به رقم‏هاى بزرگ برسد، ديدم نبايد بماند و در همين حد توقف كند. به جمله‏هايى از دعاى مكارم الاخلاق اشاره كردم و اين نكته مطرح شد كه اين حركت را مى‏توانى از دو زاويه نگاه كنى. يكى همين كه مى‏گويى اين كارها انجام گرفته و ديگر اين كه تو در يك ماه اين گام‏ها را برداشتى، چرا يازده ماه پيش اقدام نكردى؟ با اين ديد، تو يازده ماه، يازده برابر آن چه كه كرده‏اى بدهكارى و اين است كه خوبى‏ها را زياد نمى‏بينى. به‏ «استقلال الخير1 » و كم شمردن خوبى‏ها مى‏رسى. 1)و استقلال الخير و ان كثر من قولى و فعلى ... و استكثار الشر و ان قل من قولى و فعلى ...». مفاتيح الجنان، دعاى مكارم الاخلاق @goftomanbesharat

🌿غناى يك مكتب اين جا مشخص مى‏ شود كه بتواند به اين آدم هم معيار بدهد و از قدر و ارزش اين آدم برايش توضيح و يادآورى داشته باشد.

🌿اين آدم در طول روز و شب با حوادث همراه است. اين حوادث بر او تأثيرهايى دارند، او را خوشحال و رنجور مى ‏كنند. اولين حرف تو با او همين است كه تو خودت را با اين‏ ها كه بر تو اثر مى ‏گذارند، مقايسه كن. 👈آن‏ چه بر تو اثر بگذارد، نشان دهنده‏ ى اندازه ‏ى وجودى توست‏. اگر گوسفندت مرد، اگر سر درختى‏ هايت ريخت و تو رنجيدى، تو مساوى با همان گوسفندى يا همان چيزهايى هستى كه بر تو اثر گذاشته ‏اند و براى تو مهم بوده ‏اند و تو را خورده‏ اند. من از اين جا از اين مقايسه ‏ها شروع مى ‏كنم و او را به تكبيرها و توحيد و رسالت و ... مى ‏رسانم و در اين راه او به معيارهايى رسيده كه بتواند خودش را بشناسد و اندازه ‏ى وجودى خودش را در دست داشته باشد و در رابطه‏ هايش با اين معيارها حركت كند تا بتواند هر مكتبى و هر حكومتى كه بر او عرضه شد و يا خودش در صدد عرضه‏ اش برآمد، نقادى كند و از حكومت به خوراك و پوشاك و رفاه و آزادى و عدالت قانع نشود و ظلم استثمار را در اين سطح ارزيابى نمايد. ☘️قیمة کلّ امرءٍ ما یحسنه @goftomanbesharat

👈آدمى به سادگى احساس مى‏ كند كه لبخند، محبت، بدگويى و دشمنى و چيزها و كسانى در او اثر مى‏ گذارند، او را خوشحال و يا رنجور مى‏ سازند و انسان اين مؤثرها و اين تأثير را بلاواسطه در وضعيت ذهنى خود منعكس مى ‏بيند. حالا نوبت تفكر و محاكمه همين تأثيرهاى طبيعى و همين جريان ‏هاى مشهود است. چرا اينها در من اثر گذاشته‏ اند. هر چه در من اثر بگذارد، نشان مى‏ دهد كه من همان قدر هستم. #خودشناسى يعنى همين جمع بندى و محاسبه؛ كه‏ «قَدْرُ الرَّجُلِ عَلى قَدْرِ هِمَّته‏». هنگامى كه كفش پاره من و يا ماشين سوخته من، مرا به گريه، به رنج مى‏ اندازد، اين نشان مى‏ دهد كه من در سطح كفش و ماشينم، من خودم را همين قدر مى‏ دانم. آنچه ديروز مرا مى‏ رنجاند امروز كه خودم را بالاتر مى‏ دانم و مهم ‏تر مى ‏شناسم، برايم رنج ‏آور نيست. پس رنج‏ هاى من شاهدان اندازه وجود من هستند و گواهان صادقى هستند كه مرا به خودم نشان مى‏ دهند. و اگر من خودم را در مقايسه با اين ها جلوتر و بيشتر مى‏ دانم، اين رنج ‏هاى طبيعى، ديگر توجيهى برنمى‏ دارند و به تدريج كنار مى‏ روند. گفتم به تدريج، چون‏ آنچه ريشه‏ دار است، به تدريج كنترل مى‏ شود و در عمل محدود مى‏ گردد. آنچه راحت فهم مى ‏شود، به همان راحتى عمل نخواهد شد. #انسان_در_دو_فصل...

🌿تنها توحيد و معاد كافى است كه انگيزه‏اى و هدفى جز خدا باقى نگذارد و همين مقدار كافى است تا شكل روابط و پيوندهاى خانوادگى و اجتماعى تغيير كند و هسته ‏هاى قدرت شكل بگيرد و جامعه محقق شود؛ جامعه ‏اى نه از آشناها و نه از بيگانه ‏ها، كه از جويندگان يك هدف‏ و يك مقصد- امّت- كه نهادهاى جديد را به دنبال مى ‏آورد و با اين هسته‏ ها و نهادها به توليد و توزيع و جريان جديدى از قدرت و حكومت مى ‏رسد و تمامى اين جريان را براى خدا مى ‏خواهد و به تبعّض و شرك والتقاط تن نمى ‏دهد. @goftomanbesharat

☘️خوبى. صالحات و حسنات فرق دارند. خوبى اگر با هدف‏ و جايگاه مناسب همراه باشد، صالحات است @goftomanbesharat

☘️آنچه كارهاى پراكنده را جمع مى‏كند، طرح تو و آنچه كه طرح را سازمان مى ‏دهد، هدف‏ توست. پس اگر تو از او نبريده باشى ديگر اشتغال به هر كارى به او منتهى مى‏ شود و در انگيزه‏ و در هدف‏ و در طرح‏ و جمع‏ بندى به هم گره مى‏ خورد و بازگشت و انحرافى نيست، پس گناه و فاصله ‏اى نيست. @goftomanbesharat

☘️گمراهى نتيجه گم شدن هدف‏ و نتيجه گم‏شدن آدمى است. @goftomanbesharat

☘️آن دسته از مردم كه با ضلال و سردرگمى- نه فقط گمراهى- به محدوديت و محروميت مى‏ رسند، با همين ضلال و سردرگمى در وجود خويش‏، به ضلال در هدف‏ و در راه‏ و در روش‏ و در سعى‏، گرفتار مى ‏شوند. @goftomanbesharat

☘️«كَانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً»؛ مردم يك امت با يك هدف‏ و با يك مقصد بودند. بيش از دنيا را نمى ‏ديدند و بيش از لذت نمى‏ خواستند. «فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيّينَ»؛ در دل اين امت واحده و جمعيت يكرنگ، خداوند پيامبرانش را برانگيخت. «مُبَشّرِينَ وَ مُنذِرِينَ»؛ اين پيامبران با دو كار بشارت و انذار همراه بودند. بشارت به قدر انسان، به نظام هستى، به حق و هدف‏ هستى، به جمال و زيبايى و هماهنگى هستى با انسان و سلوك و حركت او و به پاداش محتوم. 👈بشارت به قدر انسان، بشارت به هدف‏ بلند او را به دنبال مى‏ آورد و همين هدف‏، معيار و ميزان آدمى مى ‏شود؛ چه در هنگام انتخاب مكاتب و يا در هنگام انشعاب مكاتب و يا در هنگام عمل و اقدام، كه 👈بيّنات و كتاب و ميزان، همراه تمامى رسولان آمد تا اين امت واحده را به سامان برسانند. بشارت آدمى‏ به اين است كه اگر هماهنگ با خويش و هماهنگ با نظام و هدف‏ جهان گام بردارد و با اجل و با حُسن هستى هماهنگ شود، بهره‏ مند است هر چند كه سختى، كه استهزا، كه درگيرى داشته باشد. 👈و انذار او در اينكه اگر سر برداشت و سرفرازى كرد و از خود چشم پوشيد و به حقارت‏ هاى زينت يافته دل ‏خوش نمود، حتى با شادى ‏ها در رنج است و با كاميابى ‏ها در هراس؛ كه نعمت ‏ها آفت تحول را دارند و آدمى مشكل خود آگاهى و مرگ آگاهى را دارد. و در اين دنياى متحول چگونه اين انسان آگاه و مرگ انديش كه در بهار، پاييز را مى ‏بيند و حدس مى‏ زند مى ‏تواند با همه نعمت ‏ها متنعم و راحت باشد؟ @goftomanbesharat

☘️تو تمامى كارها را در طرحى جامع به هم پيوند مى ‏زنى و براى چنين طرحى 👈به بينش و بصيرت در رابطه با هدفى محتاج هستى. و اين هدف‏، برخاسته از قدر و تقدير و ارزيابى و اندازه‏ گيرى توست؛ چون آدمى با درك قدر خود به‏ هدف‏ مناسب و به‏ بصيرت‏ و برنامه ‏ريزى‏ و به‏ طرح جامع‏ راه مى ‏يابد. @goftomanbesharat

☘️«اللَّهُ وَلِىُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُم مّنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ»؛ خداوند سرپرست كسانى است كه ايمان آورده ‏اند و گرويده‏ اند و بيش از عالم مشهود و بالاتر از ملك و ملكوت را خواسته ‏اند و به مالك روى آورده ‏اند.👈 خداوند اينها را از ظلمات نفس و دنيا و خلق و وسوسه‏ ها، به نور و روشنى از قدر و اندازه و ارزش و بهاى خويش مى ‏رساند و آدمى در اين نور به ضلالى گرفتار نمى ‏شود؛ 👈نه ضلال خويش و نه ضلال هدف‏ و نه ضلال راه و نه ضلال سعى، كه با اين ولايت و سرپرستى و با اين هدايت‏ هاى مستمر، ضلال و غىّ و رشد و خسر آدمى مشخص گرديده است.

☘️«وَ مَثَلُ الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوالَهُمُ ابْتِغاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَ تَثْبِيتاً مّنْ أَنفُسِهِمْ»؛ داستان كسانى كه دارايى خود را در طلب خشنودى خداوند و استوارسازى از خود مى ‏بخشند و به اين دو هدف‏ توجه دارند كه به‏ رضاى حق‏ و ثباتى از خويش‏ برسند، «كَمَثَلِ جَنَّةِ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَئَاتَتْ أُكُلَهَا ضِعْفَيْنِ فَإِن لَّمْ يُصِبْهَا وَ ابِلٌ فَطَلٌّ»؛ مثل داستان باغى است كه به بلندى سر برداشته. اگر باران سرشارى به آن برسد، پس اين ربوه و بلندى و يا باغ حاصل را دو برابر مى ‏آورد و اگر باران سرشارى به آن نرسد، شبنم و مه هست و بارورى هست و رطوبت ارتفاع هست. «وَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ»؛ و خداوند به آنچه كه مى ‏كنيد بيناست. 👈كارها و انگيزه‏ ها و نيّت ‏ها را مى ‏شناسد و دستاوردهاى شما را با بارش سرشار و يا شبنم‏ هاى دستگير، به شما باز مى ‏گرداند، در حالى كه در دل شما وسعت و در جامعه شما اين بخشندگى و بخشنده‏ ها تكثير شده ‏اند و دامن گسترده ‏اند.

☘️آرمان دينى و هدف‏ رسالت، بالاتر از تكامل و شكوفايى استعدادهاى آدمى است. چون اين وجود تكامل يافته و شكوفا، مى‏ خواهد👈 در چه جهتى و براى چه مقصدى مصرف شود؟ رشد و خسر، دو بعد تكامل انسانى است.

☘️تو خيال مى‏ كنى تمامى عوالم در همين چند روز و چند سال دنيا خلاصه شده و خيال مى‏ كنى 👈كه هدف‏، پيروزى و قدرت و تسلط حق است. در حالى كه هدف‏، ايجاد زمينه براى انتخاب است تا «من شاء اتخذ الى ربه سبيلا»؛

☘️اساس اين محبت در اين نكته است كه ولىّ از من به من آگاهتر و از من به من مهربانتر است و 👈همين درك، اضطرارِ به حجّت و ولىّ خدا را شكل مى ‏دهد. چون با دگرگون شدن 👈تلقى انسان از خودش و استمرارش، تلقى انسان از جهان و حكومت و مديريت متحول مى ‏شود كه👈 اهداف حكومت از پاسدارى و پرستارى به آموزش و بينش و بيّنات مى ‏رسد و👈 قلمرو حكومت از درون و از سطح خانه و جامعه به تمامى هستى و تمامى عوالم گسترده مى‏ شود. و اين هدف‏ و اين قلمرو، معيار انتخاب حاكم را به عصمت يعنى آزادى و آگاهى و روش انتخاب او را به تعيين الهى، گره مى ‏زند. و اگر در مرحله‏ اى اين چنين امام و حجتى فراهم نشد، بقدر امكان، به فقيه، به عادل، به مؤمنين و به اهداف، روى مى ‏آورند.

☘️هر هدف‏ نزديكى بدون مقدّمات و امكانات، دست نيافتنى است و هر هدف‏ دورى با ايجاد زمينه وتأمين نيازها و امكانات، دست يافتنى است.

☘️آدمى در خواب عادت‏ها و طبيعت‏ها و غريزه‏هاى خود، بى‏خبر است، تا آنجا كه به عقل و سنجش دست مى‏يابد و تمامى وجود و تمامى هدف‏ و تمامى كارهاى خود را با اين خودآگاهى به نقد مى ‏كشد و بر خود مى ‏شورد و در درون خود واعظى مى‏ يابد؛ كُنْ واعظاً لِنفسك. پاسخگويى به اين نيروى بيدار، آدمى را از عادت‏ها و طبيعت‏ ها منتقل مى ‏كند. اين رسول باطن، اين پيامبر درونى، اوّلين شراره‏ى بيدارى را بر دل آدمى مى‏زند و كسى كه با اين رسول راه بيايد و با اين پند حركت كند بالاتر است و علوّ و رفعت دارد. پس از اين مرحله گاهى آدمى كه از خود نشنيده و با خود راه نيامده، در برابر رسول ظاهر و پيامبر بيرون و برخورد و تلاوت آيه‏ ها و يادآورى ‏ها و توجه به توانايى خود و حقارت هدف ‏هاى كوچك و بت‏هاى مزاحم، راهياب مى ‏شود و مى ‏آيد و مى ‏پذيرد. گاهى از رسول باطن و از رسول ظاهر نمى ‏آموزد و از تعلق ‏ها و زنجيرها و بارهاى سنگين نمى‏گسلد، پس او را با بلاء ادب مى ‏كنند و با عقوبت كارهايش او را به راه مى ‏آورند. اينها هم سهمى از شرافت دارند. 👈بيچاره آنكه از اين هر سه نمى‏آموزد، نه از سنجش و عقل‏ و نه از رسول و مربى‏ و نه از حوادث و ضربه‏ ها و از هيچكدام سر بر راه نمى‏ گذارد و پند نمى ‏گيرد.

☘️شايد كلمه «خود»، كلمه مبهم و گنگى باشد. گاهى مى‏گوييم: خودِ در و گاهى مى‏گوييم: شيشه در، چوبِ در. «خود» مجموعه است؛مجموعه‏اى هماهنگ. وقتى مى‏گوييم: انسان خودش بايد زياد شود؛ يعنى رشد هماهنگ پيدا كند، نه اينكه دستش سيصد متر شود، كله‏اش دويست كيلو شود. 👈👈مادامى كه انسان، رشد هماهنگ نداشته باشد و خودش زياد نشده باشد، هر نوع زيادتى و هر نوع تربيتى برايش جز رنج نخواهد داشت. ما مى ‏بينيم وقتى علم انسان اين همه بار مى‏گيرد، جز انسانِ زيرِ بار نتيجه‏ اى ندارد؛ چون اين انسان است كه بايد به آن جهت دهد و آن را رهبرى كند. مادامى كه انسان رشد پيدا نكرده باشد و در يك كلمه خودش زياد و بارور نشده باشد، اسير و ذليل قدرت ‏ها و ثروت ‏ها خواهد شد. بايد اين نكته در ما حس و لمس شود و اگر باور نداريم، توقف و بررسى كنيم. مى ‏توانيم بگوييم: انسان مهم نيست. بگذار پول و ثروت و قدرت و علم او زياد شود، عشقش زياد شود؛ در حالى كه همين عشق و همين علم، عامل بدبختى اوست. ولى اگر آن نكته را قبول كرديم، مجبوريم به تربيت و بارورى شكل ديگرى بدهيم و به دنبال راه حلِّ ديگرى باشيم. ما كه راه زياد كردنِ ثروت و قدرت را ياد گرفته ‏ايم، آيا براى زياد شدن و بارور كردن خودمان راهى سراغ داريم؟ با چه زياد مى ‏شويم؟ با عبادت، با رياضت، با جهاد، با نماز، با خدمت به خلق؟ اينها همه يك بُعد انسان را تربيت مى ‏كنند و در يك بُعد انسان ايجاد قدرت مى ‏كنند. در نتيجه خودشان عاملِ گرفتارى و ماندگارى انسان مى ‏شوند. #خودشناسی

☘️هدف انسان=رشد 👈آدمى براى حركت مستمر و جوشش مداوم بايد راهى داشته باشد. سؤال اين است كه اين حركت بايد به چه سمت و سويى باشد؟ اگر در موضع ثروت هستيم، براى ثروت بكوشيم. اگر در موضع قدرت هستيم، براى قدرت بكوشيم. اگر در موضع آگاهى و دانش هستيم، براى دانايى جهان شمول بكوشيم. اگر بنا شد حركت كنيم فقط در همان سطح و محدوده، وسعتى را دنبال كنيم؟ اگر بنا شد پرورش دهيم و نمانيم، چه چيزى را پرورش دهيم؟ وقتى دانه گندم را پرورش مى ‏دهند، سنبله مى ‏شود. زمانى كه تخم را پرورش مى‏ دهند، جوجه از آن بيرون مى ‏آيد. مواد خام را پرورش مى ‏دهند، محصولات بسيارى از آن به دست مى ‏آيد. نكته اين است مادامى كه انسان خودش تربيت نشود و خودش زياد و بارور نگردد، مادامى كه در خودِ انسان حركتى به وجود نيايد، هر نوع حركتى، هر نوع تربيتى، هر نوع بارورى و زياد شدنى جز به كم شدن انسان منتهى نمى ‏شود. آگاهى زياد براى انسانى كه خود زياد نشده، جز رنج ندارد.

☘️رشد =👈هدف‏، جهت دادن به استعدادهاى تكامل‏ يافته انسان.