🔖 بیستمین جلسه از سلسله جلسات تفسیر قرآن کریم به بیان امام جمعه شهرستان خوی (بخش اول)
بسم الله الرحمن الرحیم
تفسیر سوره بقره
▫️سوره مباركه بقره در سخنان رسول اكرم (صلى الله عليه وآله ) و اهل بيت آن حضرت ، با اوصافى ستوده شده كه حاكى از جايگاه بلند اين سوره است.
▫️در احاديث نبوى گاهى از اين سوره به سنام قرآن ، يعنى قله رفيع قرآن ، ياد شده : ان لكل شىء سنام و سنام القرآن سورة البقرة و گاهى با عنوان سيد قرآن يا عنوان فسطاط قرآن ، يعنى خيمه و سراپرده قرآن از آن تعبير شده است.
▫️همچنين پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله ) فرمودند: سوره هاى طولانى قرآن به جاى تورات به من عطا شده است؛ چنانكه مئين به جاى انجيل و مثانى به جاى زبور به من عطا شده و با دريافت مفصل (كه تقريبا 67 سوره است ) بر ديگران برترى يافتم.
▫️سوره های طِوال، یعنی طولانی ترین سوره های قرآن، هفت سوره اند: بقره، آل عمران، نساء، مائده، اَنعام، اَعراف، اَنفال، توبه.
▫️سوره مَثانی، بنا بر روایتی، سوره حمد و به قولی، هفت سوره پس از سوره های طِوال است که با سوره یونس، آغاز می شود و با سوره نحل، پایان می یابد.
📌ادامه دارد...
🔖 بیستمین جلسه از سلسله جلسات تفسیر قرآن کریم به بیان امام جمعه شهرستان خوی (بخش دوم)
▫️سوره های مِئون، به سوره هایی گفته می شوند که حدود صد آیه یا کمی بیشتر یا کمتر دارند. این سوره ها هفت تا (از سوره بنی اسرائیل تا سوره مؤمنون) هستند.
سوره های مُفصّل، عبارت اند از سوره های کوتاه بعد از حوامیم (سوره هایی که با «حم» آغاز شده اند) تا آخر قرآن. علّت نام گذاری این سوره ها این است که بین آنها زود زود با «بسمله» فاصله می افتد.
▫️نبی مکرم اسلام در پاسخ پرسش از برترين سوره قرآن ، از سوره بقره نام بردند: سئل النبى (صلى الله عليه وآله ) اى سور القرآن افضل ؟ قال : البقره.
▫️گرچه برخى سوره هاى ديگر قرآن ، مانند حمد، نيز برترين سوره معرفى شده ، ولى با افضل بودن سوره بقره نيز منافى ندارد؛ زيرا برترى هر يك ، از جهتى است و افضل بودن در اين گونه موارد نسبى است، نه مطلق؛ مثلا، برترى سوره حمد از آن روست كه با وجود ايجاز و اختصار مشتمل بر عصاره معارف قرآن است و به همين جهت به ام الكتاب موسوم شده است.
▫️برترى سوره بقره نيز از نظر جامعيت آن است ؛ اين سوره گسترده ، جامع اصول معارف ، اخلاق، حقوق و احكام فقهى فراوانى است و از اين جهت در ميان سوره ها بى همتاست. از اين رو برخى در صدر اسلام مدت هشت سال كوشيدند تا آن را فرا گيرند.
▫️سوره بقره در نگاه پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله ) از چنان عظمتى برخوردار بود كه به جوانترين فرد يك لشكر بر اثر فراگيرى اين سوره ، سمت فرماندهى داد: روى ان النبى (صلى الله عليه وآله) بعث بعثا فاستقرأ كل رجل منهم " يعني ما معه من القرآن " فأتى على رجل منهم فقال: ما معك يا فلان ؟ قال : معي كذا وكذا وسورة البقرة ، قال : أمعك سورة البقرة ؟ قال : نعم ، قال : اذهب فأنت أميرهم. فقال (صلى الله عليه وآله ): اخرجوا و هذا عليكم امير. قالوا: يا رسول الله (صلى الله عليه وآله ) هو احدثنا سنا. قال : معه سوره البقره.
▫️سفارش موكد اهل بيت (عليهم السلام ) درباره تلاوت اين سوره نيز، حاكى از عظمت آن در نگاه آن برگزيدگان است.
▫️اين سوره مشتمل بر آياتى برجسته و نورانى مانند آيه الكرسى است كه از آن به ذروه قرآن يعنى قله رفيع قرآن و يا گنج عرشى ياد شده است : ان لكل شىء ذروة و ذروة القرآن آية الكرسى، اعطيت آية الكرسى من كنز تحت العرش ولم يوتها نبى كان قبلى.
▫️تعبير گنج عرشى درباره آيات پايانى اين سوره نيز آمده است: حدیث قدسی: اعطيت لك و لامتك كنزا من كنوز عرشى فاتحةالكتاب و خاتمة سوره البقره.
🔻نامها و اوصاف سوره
📌سوره بقره به نامها و صفاتى موسوم شده است ، مانند:
▫️۱.بقره: شهرت سوره به اين نام بر اثر اشتمال آن بر داستان گاو بنى اسرائيل است كه در آيات 67 تا 73 اين سوره آمده و اين نام مشهور، علم بالغلبه است و كاربرد آن در احاديث معصومين (عليهم السلام ) از باب همراهى با مصطلح توده مردم است ، نه از باب تسميه ، زيرا اولا، نام گذارى سوره ها توقيفى نيست و هيچ دليلى نيز در دست نيست كه اين سوره را معصومين (عليهم السلام) به نام بقره ناميده باشند و ثانيا، بعيد است چنين سوره اى كه معارفى والا و حكمى عميق و احكامى فراوان در بر دارد به نام حيوانى ناميده شود و يا سوره انعام كه مشتمل بر چهل احتجاج توحيدى است به نام چهارپايان موسوم شده باشد و يا سوره نمل كه معارف عميق و قصص بسيارى از پيامبران (عليهم السلام ) را در بر دارد به نام مورچه و همچنين سوره مباركه مائده كه بر اثر اشتمال آن بر آيه ولايت شايسته نام سوره ولايت است به سبب تبيين سفره بنى اسرائيل به مائده موسوم شده باشد.
▫️برخى مفسران شيعه و اهل سنت نيز به همين دليل ، از عنوان سوره البقره احتراز جسته ، به جاى آن ، عنوان السوره التى يذكر فيها البقره را برگزيده اند. در برخى روايات نيز از اين سوره به عنوان السوره التى ... ياد شده و از گفتن سوره البقره نهى شده است.
▫️جناب آلوسى مى گويد:ممكن است گفتن سوره البقره در صدر اسلام بر اثر استهزاى كافران ، مكروه بوده است و بعد از ساطع شدن نور اسلام ، نهى مزبور برطرف شده و بدون انكار، شيوع يافته و حديث هم در جواز آن وارد شده است.
▫️۲.ذروه و سنام قرآن : ذروه و سنام به معناى نقطه برجسته ، ممتاز و نمايان يك شىء است . پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله ) از اين سوره با اين دو نام ياد كرده اند: البقره سنام القرآن و ذروته.
▫️۳.فسطاط قرآن : وصف سوره بقره با عنوان خيمه قرآن بر اثر اشتمال آن بر اصول اعتقادى و فروع عملى فراوان است . پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) اين سوره با اين وصف ستوده است: السوره التى يذكر فيها البقره ، فسطاط القرآن.
▫️۴.سيد قرآن : چون توحيد داراى بلندترين جايگاه در معارف الهى است ، اين سوره بر اثر اشتمال بر آيات برجسته توحيدى، مانند آية الكرسى، بدين صفت موصوف شده است.
📌ادامه دارد ...
🔖 بیستمین جلسه از سلسله جلسات تفسیر قرآن کریم به بیان امام جمعه شهرستان خوی (بخش سوم)
▫️از سوى ديگر چون سيد هر مجتمعى مئونه و هزينه آنان را تحمل مى كند و معونه و كمك به آنان را به همراه دارد و از جهت ديگر، سيد هر گروهى خادم آنهاست و اين سوره طولانى هزينه نيل به معانى بسيارى از سوره ها را تحمل كرده ، در ادراك ره آورد آنها خدمت به سزايى دارد، مى تواند سيد آنها باشد.
▫️۵.زهراء: در برخى روايات سوره بقره و آل عمران با نام الزهراوان ، يعنى دو سوره درخشان و تابناك ياد شده است.
▫️تعداد آيات
سوره بقره كه از سور طوال قرآن و طولانى ترين آنهاست ، بر اساس عدد اهل كوفه 286 آيه دارد.
▫️ويژگى عدد اهل كوفه آن است كه از اميرالمومنين على (علیه السلام ) گرفته شده و از اين رو معتبرترين اعداد است و مصحفهاى رايج نيز بر اساس آن تنظيم شده است.
▫️اقوال ديگر، درباره شمار آيات اين سوره ، 284، 285، 287 آيه است.
▫️غرر آيات
آيات برجسته و ممتاز سوره بقره ، آيه الكرسى و سه آيه پايانى اين سوره و همچنين آيات ناظر به مقام منيع خلافت الهى و تعليم اسماء و حقايق اشيا به انسان كامل است. تنها سوره اى كه از خلافت انسان كامل تعليم اسماء در آن بحث شده همين سوره است.
▫️اوصاف ويژه آيةالكرسى در روايات معصومين (عليهم السلام) نشانه جايگاه ممتاز آن در سوره بقره است و برجستگى آيةالكرسى بر اثر محتواى توحيدى ويژه آن است . برخى از اوصاف مزبور بدين قرار است:
▫️۱.ذروة قرآن : امام صادق (عليه السلام ) فرمودند: هر چيزى را قله اى است و قله قرآن آيه الكرسى است : ان لكل شى ء ذروة و ذروة القرآن آيةالكرسى.
▫️۲.سيد سوره بقره : پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله ) به اميرالمومنين (عليه السلام ) فرمودند: سيد سخنها قرآن و سيد قرآن سوره بقره و سيد سوره بقره ، آيه الكرسى است.
3.گنج عرشى : رسول اكرم (صلى الله عليه وآله ) فرمودند: آيه الكرسى از گنجى در زير عرش به من عطا شده است : اعطيت آيةالكرسى من كنز تحت العرش.
▫️برترين آيه سوره بقره : پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله ) در پاسخ پرسش از برترين آيات سوره بقره فرمودند: آيةالكرسى : سئل النبى (صلى الله عليه وآله )...اى آیة البقره افضل ؟ قال (صلى الله عليه وآله ) آيةالكرسى . در وصاياى ابوذر نيز آمده است كه از پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله ) پرسيدند: برترين آيه اى كه بر تو نازل شده چيست ؟ فرمودند: آيه الكرسى : فى وصيه ابى ذر انه سئل النبى (صلى الله عليه وآله ): اى آيه انزلها الله عليك اعظم ؟ قال : آيه الكرسى.
▫️درباره آيات پايانى سوره بقره نيز به گنج عرشى تعبير شده است:
حدیث قدسی: اعطيت لك ولامتك كنزا من كنوز عرشى : فاتحه الكتاب و خاتمه سوره البقره.
🔻خطوط كلى معارف سوره
📌۱.نبوت عامه ، تحريف كتب آسمانى پيشين ، تحدى ، اعجاز و عظمت قرآن كريم.
📌۲.تاريخ پيامبران بزرگ الهى ، مانند حضرت ابراهيم و حضرت موسى (عليهما السلام).
📌۳.خلافت الهى انسان و خضوع فرشتگان در برابر انسان كامل.
📌۴.اوصاف پرهيزكاران ، منافقان و كافران به ويژه يهود و كارشكنى هاى آنان در برابر اسلام.
📌۵.ارزش و جايگاه شهيد و شهادت.
📌۶.احكام عبادى ؛ مانند نماز (و تحويل قبله )، روزه (و ماه مبارك رمضان).
📌۷.احكام خانواده ؛ مانند رضاع ، طلاق ، وصيت و ارث.
📌۸.احكام اقتصادى ، مانند انقاق ، تجارت ، دين ، ربا و تنظيم اسناد مالى.
📌۹.احكام اجتماعى ؛ مانند جهاد و دفاع ، نفى اكراه در دين و...
📌۱۰.احكام كيفرى ؛ مانند قصاص.
احكام خوراكيها؛ مانند تحريم گوشتهاى حرام و شراب.
📌 ۱۱.قرطبى از ابن العربى نقل مى كند:
از بعضى مشايخ خود شنيدم كه مى گفت : در سوره بقره هزار امر، هزار نهى ، هزار حكم و هزار خبر وجود دارد.
🔻هدف سوره
گرچه آيات اين سوره به تدريج نازل شده و مشتمل بر موضوعات گوناگون است ، ولى از آنجا كه هر سوره به منزله فصلى از فصول قرآن كريم و در نتيجه داراى هدف و پيام واحد است ، اين سوره نيز داراى غرض واحد و جامعى خواهد بود.
▫️هدف واحدى كه مى توان از مباحث متنوع اين سوره انتزاع كرد اين است كه مقتضاى بندگى خداى سبحان ، ايمان به همه پيامبران و همه كتابهاى آسمانى است و بر اين اساس ، كافران و منافقان را بر اثر نداشتن ايمان مذمت مى كند و اهل كتاب را به خاطر بدعتهايشان ، از جمله تفرقه در دين خدا و فرق گذاشتن بين پيامبران ، ملامت مى كند و احكامى را كه ايمان به آنها مقتضاى اسلام بيان مى كند.
▫️انسجام و هماهنگى صدر و ذيل سوره بقره شاهد اين مدعاست ، در اولين آيات آن سخن از ايمان پرهيزكاران به غيب و كتابهاى آسمانى و كفر و انكار كافران و منافقان نسبت به اين حقايق است و در پايان سوره نيز سخن از ايمان رسول و مومنان به وحى ، فرشتگان و رسولان الهى و عدم تفريق بين مرسلين است.
📌ادامه دارد...
🔖 بیستمین جلسه از سلسله جلسات تفسیر قرآن کریم به بیان امام جمعه شهرستان خوی (بخش چهارم)
▫️فضيلت فراگيرى و تلاوت
در فضيلت فراگيرى و تلاوت اين سوره احاديثى در جوامع روايى آمده است كه به برخى از آنها اشاره مى شود:
🔻۱.پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله ) به ابى بن كعب فرمودند: پاداش قرائت سوره بقره درود و رحمت الهى و اجراى همسان اجرا يك سال مرزبانى در راه خداست.
▫️اى ابى! مسلمانان را به فراگيرى اين سوره فراخوان كه در فراگيريش بركت و در رها ساختن آن حسرت است . من قراها فصلوات الله عليه و رحمته و اعطى من الاجر كالمرابط فى سبيل الله سنه ... يا ابى مر المسلمين ان يتعلموا سوره البقره ، فان تعلمها بركه و تركها حسره.
🔻۲.امام صادق (عليه السلام ) فرمودند: سوره بقره و آل عمران در روز قيامت مانند دو قطعه ابر بر سر قارى خود سايه مى افكند: من قرا البقره و آل عمران جاءتا يوم القيامه تظلانه على راسه مثل الغامتين.
🔻۳.پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله ) فرمودند: هر كس يك روز، سوره بقره را در خانه خود قرائت كند، سه روز آن خانه از گزند اهريمن مصون است و همچنين اگر يك شب آن را در خانه خود تلاوت كند، سه شب آن خانه از آسيب شيطان محفوظ است و شيطان به آن جا در نمى آيد: من قراها فى بيته نهارا لم يدخل بيته شيطان ثلاثه ايام و من قراها فى بيته ليلا لم يدخله شيطن ثلاث ليال.
🔻۴.در برخى روايات آمده است : تهى ترين خانه ها از خير، خانه اى است كه در آن سوره بقره تلاوت نشود: ان اصفر البيوت من الخير بيت لا يقرا فيه سوره البقره.
🔻۵.در برخى روايات به تلاوت آيات خاصى از اين سوره ، مانند: چهار آيه اول ، آيه الكرسى و سه آيه پايانى آن ترغيب شده است.
🔻۶.اميرالمومنين (عليه السلام ) در خصوص آيه الكرسى و مداومت بر قرائت آن مى فرمايد: از هنگامى كه آن را از پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله ) شنيدم ، هيچ شبى تلاوت آن را ترك نكردم : فما بت ليله قط منذ سمعتها من رسول الله (صلى الله عليه وآله ) حتى اقرئها
▫️جمعى از شاگردان مكتب رسالت و امامت نيز پس از شنيدن اين خبر بر تلاوت آن مداومت كردند. برخى از شاعران مسلمانان نيز پس از فراگيرى سوره بقره ، شعر را ترك كردند مانند: لبيد بن ربيعه كه از شاعران نامدار جاهليت بود و اسلام را به خوبى پذيرفت و شعر را به كنارى نهاد. عمر در زمان خلافت خود از او شعر خواست و او سوره بقره را خواند. عمر به او گفت : من از تو شعر خواستم ، لبيد گفت : بعد از آن كه خداوند سوره بقره و آل عمران را به من آموخت ، هيچ شعر نمى گويم : ما كنت لاقول بيتا من الشعر بعد اذ علمنى الله البقره و آل عمران.
📌 پایان
🗓دوشنبه ۷ خرداد ماه ۱۴۰۳
#امام_جمعه_شهرستان_خوی
#تفسیر_قرآن_کریم
#شبکه_امامت
💠 🆔 @h_ghasemkhani_ir
🌐 https://www.h-ghasemkhani.ir
🔘 #گزارش_تصویری
🔰سخنرانی امام جمعه شهرستان خوی در مراسم گرامیداشت شهدای خدمت در مسجد روستای عذاب
🗓دوشنبه ۷ خردادماه ۱۴۰۳
#امام_جمعه_شهرستان_خوی
#شهید_جمهور
#شبکه_امامت
💠 🆔 @h_ghasemkhani_ir
🌐 https://www.h-ghasemkhani.ir
🔖 #خطبه_نگاشت
🔘 شهید رئیسی ، عاشق به تمام معنا برای خدمت به مردم
▫️شهید رئیسی عزیز، در کسوت یک روحانی فاضل، سید مومن با سعه صدر، با همت جهادی، با اشراف، شجاعت، صراحت لهجه و صدق و راستی در گفتار و رفتار و کردار، یک عاشق به تمام معنا برای خدمت به مردم و حقیقتا دوستدار مردم بود
📍بخشی از خطبه های نماز جمعه ۴ خرداد ۱۴۰۳ شهرستان خوی
#امام_جمعه_شهرستان_خوی
#سیدالشهدای_خدمت
#شهید_جمهور
#خادم_الرضا
💠 🆔 @h_ghasemkhani_ir
🔘 #گزارش_تصویری
🔰حضور امام جمعه شهرستان خوی در نشست شورای عالی حوزه های علمیه استان
🔹 نشست شورای عالی حوزه های علمیه استان به ریاست حجت الاسلام والمسلمین «سیدمهدی قریشی» نماینده ولی فقیه در آذربایجان غربی برگزار شد.
🗓دوشنبه ۷ خردادماه ۱۴۰۳
#امام_جمعه_شهرستان_خوی
#شواری_عالی_حوزه
#شبکه_امامت
💠 🆔 @h_ghasemkhani_ir
🌐 https://www.h-ghasemkhani.ir
🔘 #گزارش_تصویری
🔰حضور و سخنرانی امام جمعه شهرستان خوی در بیست و ششمین جشنواره تجلیل از خیرین مدرسه ساز شهرستان خوی
🗓سه شنبه ۸ خردادماه ۱۴۰۳
#امام_جمعه_شهرستان_خوی
#خیرین_مدرسه_ساز
#شبکه_امامت
💠 🆔 @h_ghasemkhani_ir
🌐 https://www.h-ghasemkhani.ir