قسمت هشتم🙏
فراز هایی از خطبه ١٩٣ #نهج_البلاغه
معروف به #خطبه_متقین 💐
«عَظُمَ الْخَالِقُ فِي أَنْفُسِهِمْ فَصَغُرَ مَا دُونَهُ فِي أَعْيُنِهِمْ.
خالق کائنات در نفوس آنان بزرگ و جز خدا در چشم آنان کوچک گشته است.»
هر گاه کسى در کنار اقيانوس پهناور و بى کرانى باشد، طبيعى است که يک قطره آب در نظرش بسيار حقير و ناچيز است و آن کس که چشم به آفتاب عالمتاب دوخته، پرتو شمع کوچکى در نظرش بى مقدار است.
آرى پرهيزکاران با آفريدگار جهان هستى، با قدرت و علم بى پايان او آشنا شده اند و به قدر استعداد خود، عظمت ذات پاک او را دريافته اند. بديهى است که غير او در نظرشان کوچک و بى مقدار است و يکى از دلايل تقوا و پرهيزکارى و بالاتر از آن، عصمت و مصونيت از گناه همين است.
«هر قدر معرفت انسان به خدا بيشتر شود، ما سوى الله در نظرش کوچک تر مى شود و به اين اشياى حقير و ناچيز، دل نمى بندد و به جهت آنها گناه نمى کند.» از اينجا مى فهميم که اگر على(عليه السلام) مى فرمايد: «وَاللهِ لَوْ أُعْطيتُ الاَْقاليمُ السَّبْعَةِ بِما تَحْتَ أفْلاکِها عَلى أنْ أعصِى اللهَ فى نَمْلَة أسْلُبُها جُلْبُ شَعيرَة ما فَعَلْتُهُ; به خدا سوگند اگر هفت اقليم را با آنچه در زير آسمانش قرار دارد به من دهند براى اينکه خدا را در مورد مورچه اى نافرمانى کنم و پوست جوى را از دهانش برگيرم، هرگز چنين کارى را نخواهم کرد»(15) دليلش همين است. تفسیر ایت الله مکارم
عضو شوید👇
https://eitaa.com/h_janatoreza
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ، 🕋
قسمت نهم🙏
فراز هایی از خطبه ١٩٣ #نهج_البلاغه
معروف به #خطبه_متقین 💐
«فَهُمْ وَ الْجَنَّةُ کمَنْ قَدْ رَآهَا فَهُمْ فِيهَا مُنَعَّمُونَ وَ هُمْ وَ النَّارُ کمَنْ قَدْ رَآهَا فَهُمْ فِيهَا مُعَذَّبُونَ
مثل بهشت و آنان چونان است که آن را ديده اند و در مقام والاي آن بهشت در نعمت غوطه ورند، و مثل دوزخ و آنان چونان است که آن را ديده اند و در ميان آن در عذابند»
ايمان و يقين، مراحلى دارد;
گروهى ايمانشان برخاسته از ادله عقلى است و دلايل کافى و شافى بر آن دارند. بزرگان اخلاق و عرفان با اقتباس از آيات قرآن از اين مرحله به علم اليقين تعبير کرده اند.
مرحله والاتر، مرحله #شهود است. در اين مرحله انسان، استدلالات عقلى را پشت سر مى گذارد و به مقام شهود مى رسد و با چشم دل، خدا را مى بيند و عظمت او را مشاهده مى کند و هرگونه شک و ترديد و وسوسه هايى که گاهى در اعماق استدلالات عقلى نيز وجود دارد از او زايل مى شود و آن را مقام عين اليقين گويند.
مرحله سوم که مخصوص خاصان و مقربان است مرحله حق اليقين است و آن، اين است که انسان به جايى مى رسد که خويشتن خويش را فراموش مى کند، آنچه مى بيند خداست و غير او از نظرش محو مى شود.
در حقيقت مرحله اوّل، جنبه عمومى دارد و همه مؤمنان راستين را شامل مى شود. مرحله دوم ويژه پرهيزکاران مخلص و مجاهد است و مرحله سوم ويژه گروه خاصى از اولياء الله، همچون معصومان(عليهم السلام) است و هر يک از اينها آثارى دارد.
يکى از آثار مرحله شهود که درباره پرهيزکاران در اين خطبه به آن اشاره شده اين است که خود را در حضور دائم در برابر حق مى بينند و پيوسته سر بر فرمان او هستند و قداست زندگى آنها گواه بر ايمان شهودى آنهاست.
عضو شوید👇
https://eitaa.com/h_janatoreza
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ، 🕋
قسمت دهم🙏
فراز هایی از خطبه ١٩٣ #نهج_البلاغه
معروف به #خطبه_متقین 💐
«قُلُوبُهُمْ مَحْزُونَةٌ،»
این صفات مجموعه اى از صفات پرهيزکاران است، زيرا حزن و اندوه آنها که در نخستين وصف آمده، اشاره به خوف از خدا و کوتاهى در انجام مسؤوليت هاست!
در حديثى از امام صادق(عليه السلام) مى خوانيم: «اَلْحُزْنُ مِنْ شِعارِ الْعارفينَ» و در ادامه اين سخن مى فرمايد: پوشيده گردد به درگاه خدا استغاثه مى کنند و آن را از او مى خواهند».
آرى آنها پيوسته در برابر مسؤوليت هايشان نگرانند و از اين نظر بر دل آن ها اندوهى سايه افکنده، مبادا در گرفتن حق مظلومى کوتاهى کرده باشند يا اندک ظلمى از آنها سرزده باشد يا به غير خدا انديشيده باشند.
افزون بر اين، غم عشق و اندوه دورى از قرب پروردگار که طالب آنند نيز از آنها جدا نمى شود; ولى در هر حال آنها غم دنيا ندارند، چون عاشق دنيا نيستند،
بنابراين اگر قرآن مجيد مى گويد: «(أَلاَ إِنَّ أَوْلِيَاءَ اللهِ لاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ); بدانيد دوستان خدا نه ترس دارند و نه غمگين مى شوند». منافاتى با آنچه در اين خطبه آمده ندارد، زيرا اين خطبه مربوط به خوف از غير خدا و غم دنياى مادى است.
لذت داغ غمت بر دل ما باد حرام *** اگر از جور غم عشق تو داغى طلبيم
عضو شوید👇
https://eitaa.com/h_janatoreza
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ، 🕋
قسمت یازدهم🙏
فراز هایی از خطبه ١٩٣ #نهج_البلاغه
معروف به #خطبه_متقین 💐
«وَ شُرُورُهُمْ مَأْمُونَةٌ، وَ أَجْسَادُهُمْ نَحِيفَةٌ،»
در وصف دوم که مى فرمايد: «مردم از شر آنها در امانند به اين نکته اشاره مى کند که وجود آنها براى همه خير و برکت است; نه موجب درد و عذاب». در حديثى از پيغمبر اکرم(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم: «إنّ شَرَّ النّاسِ مَنْزِلَةً عِنْدَاللهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ مَنْ يَخافُ النّاسُ شَرَّهُ; بدترين مردم در پيشگاه خدا در روز قيامت کسى است که مردم از شر او ترسان باشند».(19)
در وصف سوم مى فرمايد : جسم آنها نحيف است. البتّه نحيف نه به آن معنا که امروز در فارسى ما از آن مى فهميم، بلکه به معناى لاغر است که از يکسو نشانه زهد و پارسايى و روزه گرفتن و از سوى ديگر دلالت بر چابکى و آمادگى براى انجام وظايف الهى دارد.
در هر حال اين وصف مانند بعضى از اوصاف ديگر همواره استثنايى دارد که بعضى از افرادى که بر حسب ساختمان جسمانى لاغر نيستند، در صف پرهيزکاران هستند.
عضو شوید👇
https://eitaa.com/h_janatoreza
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ، 🕋
قسمت یازدهم🙏
فراز هایی از خطبه ١٩٣ #نهج_البلاغه
معروف به #خطبه_متقین 💐
«حَاجَاتُهُمْ خَفِيفَةٌ»
در وصف چهارم اشاره به نيازهاى محدود آنها شده است; نه همچون دنيا پرستان زراندوز که مانند جهنم هر چه بيابند باز هم «هل من مزيد» مى گويند. به يقين روح قناعت و حاجات خفيف، انسان را از بسيارى از گناهان در امان مى دارد و فکر او را براى پيمودن راه حق راحت تر مى کند و همان گونه که امام(عليه السلام) در يکى از گفتارهاى کوتاه و پرمعنوى فرموده، سبکبار مى شوند و ملحق مى گردند.
در حديث ديگرى مى خوانيم: امام صادق(عليه السلام) وارد حمام شد. صاحب حمام به آن حضرت عرض کرد : اجازه مى دهيد براى شما حمام را قُرُق کنيم. فرمود : «لا إِنَّ الْمُؤْمِنَ خَفيفُ الْمَؤُونَةِ; نه، مؤمن خفيف المؤونة است (و زندگى ساده و بى تکلّفى دارد)». تفسیر آیت الله مکارم شیرازی
عضو شوید👇
https://eitaa.com/h_janatoreza
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ، 🕋
قسمت دوازدهم🙏
فراز هایی از خطبه ١٩٣ #نهج_البلاغه
معروف به #خطبه_متقین 💐
پنجمين وصف اشاره به مقام عفت آنها مى کند و روح آنها را عفيف مى شمارد، همان عفتى که انسان را وادار به چشم پوشى از هوا و هوس و گناه مى کند و به تعبير ديگر هواپرستى و گناه در نظر آنها بى رنگ مى شود، به گونه اى که از مشاهده صحنه هاى زشت و آلوده متنفر مى شوند.
در کلمات قصار نهج البلاغه مى فرمايد : «مَا الْمُجاهِدُ الشَّهيدُ في سَبيلِ اللهِ بِأَعْظَمَ اَجْراً مِمَّنْ قَدَرَ فَعَفَّ ; لَکادُ الْعَفيفُ أنْ يَکُونَ مَلَکاً مِنَ الْمَلائِکَةِ; پاداش کسانى که در راه خدا جهاد کنند و شهيد شوند، بيشتر از کسى که قادر (بر گناه و حرام و اعمال ناشايست) شود و عفت و پاکدامنى پيشه کند، نيست; نزديک است که فرد پاکدامن و عفيف، فرشته اى از فرشتگان الهى شود».
چرا چنين نباشد در حالى که در ميدان جهاد اکبر بر دشمن خطرناکى همچون هواى نفس و شيطان غالب شده است.
عضو شوید👇
https://eitaa.com/h_janatoreza
قسمت سیزدهم🙏
فراز هایی از خطبه ١٩٣ #نهج_البلاغه
معروف به #خطبه_متقین 💐
«صَبَرُوا أَيَّاماً قَصِيرَةً أَعْقَبَتْهُمْ رَاحَةً طَوِيلَةً. تِجَارَةٌ مُرْبِحَةٌ يَسَّرَهَا لَهُمْ رَبُّهُمْ.
آنها براى مدتى کوتاهى در اين جهان صبر و شکيبايى پيشه کردند و به دنبال آن آسايشى طولانى نصيبشان شد. اين تجارتى پر سود است که پروردگارشان براى آنها فراهم ساخته است»
صبر و شکيبايى خواه در مسير طاعت باشد يا در برابر وسوسه هاى گناه و يا در مقابل مصيبت، از صفات برجسته پرهيزگاران است.
هيچ کس به هيچ هدف مهمى خواه مادى باشد يا معنوى، بدون صبر و استقامت نمى رسد و اگر انسان اين صفت را از دست دهد دين و ايمان و شرف و آبروى او به خطر خواهد افتاد و به همين دليل در عبارت ديگرى از مولا صبر، نسبت به ايمان همچون سر نسبت به بدن شمرده شده است: «وَ عَلَيْکُمْ بِالصَّبْرِ فَإِنَّ الصَّبْرَ مِنَ الاْيمانِ کَالرَّأْسِ مِنَ الْجَسَدِ».
در حديثى که مرحوم کلينى در کافى از امام باقر(عليه السلام) نقل مى کند، مى خوانيم: بهشت در لابه لاى ناملايمات و شکيبايى پيچيده شده، پس آن کس که در دنيا در برابر ناملايمات شکيبايى کند (و از وسوسه هاى گناه و شهوات صرف نظر نمايد) داخل بهشت مى شود و جهنم در لابه لاى لذّات و شهوات گناه آلود پيچيده شده، پس هر کس نفس خود را در برابر اينگونه لذات و شهوات آزاد بگذارد، داخل آتش مى شود».(23)
امام در جمله هاى بالا اين کار را; يعنى صبر و شکيبايى کوتاه مدت در برابر نيل به سعادت دراز مدت را تجارتى پرسود مى شمرد که با لطف الهى براى پرهيزکاران فراهم شده است.
عضو شوید👇
https://eitaa.com/h_janatoreza
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ، 🕋
قسمت چهاردهم
فراز هایی از خطبه ١٩٣ #نهج_البلاغه
معروف به #خطبه_متقین 💐
«أَرَادَتْهُمُ الدُّنْيَا فَلَمْ يُرِيدُوهَا، وَ أَسَرَتْهُمْ فَفَدَوْا أَنْفُسَهُمْ مِنْهَا»
اشاره به اينکه دنيا با زرق و برق هايى که دارد به سراغ همه مى رود و خود را چنان مى آرايد که نفوس انسانى را به سوى خود جلب کند. آنها که ناآگاه يا هوسبازند، در دام دنيا گرفتار مى شوند; ولى پرهيزگاران که سراب بودن متاع دنيا را مى دانند، هرگز فريب آن را نمى خورند.
همچنين دنيا از طريق مال و ثروت و جاه و مقام و شهوات گوناگون انسان هاى بسيارى را در دام خود اسير مى سازد و راه آزادى و نجات را بر آنها مى بندد; ولى پرهيزگاران در همان گام هاى نخستين به اين معنا پى مى برند و به بهاى جان خود را از اين اسارت رهايى مى بخشند.
به راستى ما بسيارى را مى بينيم که چنان اسير مقامند که براى حفظ آن به هر گناه و جنايت و ذلّتى تن در مى دهند، و بعضى چنان اسير مال و شهوتند که براى حفظ آن همه کرامت انسانى خود را بر باد مى دهند; ولى پرهيزگاران که در خط معصومان گام بر مى دارند، حتى از جان خويش مى گذرند و فرياد «هَيْهاتَ مِنَّا الذِّلَّةُ» سر مى دهند.
عضو شوید👇
https://eitaa.com/h_janatoreza
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ، 🕋
قسمت چهاردهم
فراز هایی از خطبه ١٩٣ #نهج_البلاغه
معروف به #خطبه_متقین 💐
«أَمَّا آللَّيْلُ فَصَافُّونَ أَقْدَامَهُمْ، تَالِينَ لاَِجْزَاءِ آلْقُرْآنِ يُرَتِّلُونَهَا تَرْتِيلاً. يُحَزِّنُونَ بِهِ أَنْفُسَهُمْ وَيَسْتَثِيرُونَ بِهِ دَوَاءَ دَائِهِمْ»
اين جمله ممکن است اشاره به تلاوت قرآن در نماز شب باشد، زيرا قرآن را در حال قيام و بعد از سوره حمد نماز مى خوانند و نيز ممکن است اين دو از هم جدا باشند؛ يعنى هنگام شب، هم به نماز برمى خيزند و هم قرآن تلاوت مى کنند.
شايان ذکر است که امام (عليه السلام) روش قرآن خواندن پرهيزکاران را در عبارت کوتاه و پرمعنايى بيان کرده است؛ اوّلا قرآن را به صورت «ترتيل» مى خوانند ومعناى ترتيل، شمرده خواندن و تأمل در مفاهيم آيات است. افزون بر اين مى فرمايد: آن ها خود را کاملا مخاطب قرآن مى دانند، از بشارات قرآن، شاد و از انذارهاى قرآن در اندوه فرو مى روند و داروى همه دردهاى اخلاقى و معنوى خود را در جاى جاى آيات قرآن جست وجو مى کنند که هم طبيب است و هم داروساز.
سپس در تشريح اين معنا مى فرمايد: «هنگامى که به آيه اى مى رسند که در آن تشويق است (تشويق به پاداش هاى بزرگ الهى در برابر ايمان و عمل صالح) با اشتياق فراوان بر آن تکيه مى کنند و چشم جانشان با علاقه بسيار در آن خيره مى شود، گويى آن بشارت را در برابر چشم خود مى بينند»؛
عضو شوید👇
https://eitaa.com/h_janatoreza
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ، 🕋
قسمت پانزدهم
فراز هایی از خطبه ١٩٣ #نهج_البلاغه
معروف به #خطبه_متقین 💐
«فَإِذَا مَرُّوا بِآيَةٍ فِيهَا تَشْوِيقٌ رَکَنُوا إِلَيْهَا طَمَعاً، وَتَطَلَّعَتْ نُفُوسُهُمْ إِلَيْهَا شَوْقاً، وَظَنُّوا أَنَّها نُصْبَ أَعْيُنِهِمْ»
«هنگامى که به آيه اى مى رسند که در آن تشويق است (تشويق به پاداش هاى بزرگ الهى در برابر ايمان و عمل صالح) با اشتياق فراوان بر آن تکيه مى کنند و چشم جانشان با علاقه بسيار در آن خيره مى شود، گويى آن بشارت را در برابر چشم خود مى بينند»؛🤩💎
آرى! آن ها قرآن را سرسرى نمى خوانند، بلکه ـ همان گونه که گفته شد ـ خود را مخاطب واقعى آن مى دانند؛ بشارت هاى الهى، آتش شوق را در دل هاى آن ها شعله ور مى سازد و آنچه را که در آخرت است در اين دنيا با چشم دل مى بينند وهمين امر انگيزه آن ها در برنامه «سير الى الله» است.🕊🌹
عضو شوید👇
https://eitaa.com/h_janatoreza
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ، 🕋
قسمت شانزدهم
فراز هایی از خطبه ١٩٣ #نهج_البلاغه
معروف به #خطبه_متقین 💐
« وَإِذَا مَرُّوا بِآيَةٍ فِيهَا تَخْوِيفٌ أَصْغَوْا إِلَيْهَا مَسَامِعَ قُلُوبِهِمْ، وَظَنُّوا أَنَّ زَفِيرَ جَهَنَّمَ وَشَهِيقَهَا فِي أُصُولِ آذَانِهِمْ »
«و نيز هنگامى که به آيه اى مى رسند که بيم و انذار در آن است (انذار در برابر گناهان) گوش هاى دل خويش را براى شنيدن آن بازمى کنند، گويى فريادها وناله هاى زبانه هاى آتش دوزخ در درون گوششان طنين انداز است»😨🤕
آرى، ايمان آن ها به مرحله شهود رسيده و حقايق عالم غيب و جهان آخرت را با چشم مى بينند و با همه وجودشان لمس مى کنند و هر گاه خواندن آيات قرآن بدين گونه باشد بهترين وسيله تربيت انسان هاست.💘📣
در يکى از سخنان مولا (عليه السلام) آمده است: «ألا لا خَيْرَ فِي قِراءَةٍ لَيْسَ فيها تَدَبُّرٌ، ألا لاخَيْرَ فِي عِبادَةٍ لَيْسَ فِيها تَفَقُّهٌ؛ آگاه باشيد! تلاوتى که در آن تدبّر نيست منشأ خير و برکتى نيست و عبادتى که در آن فهم و آگاهى نباشد، خيرى ندارد»🧐🤔
عضو شوید👇
https://eitaa.com/h_janatoreza
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ، 🕋
قسمت هفدهم
فراز هایی از خطبه ١٩٣ #نهج_البلاغه
معروف به #خطبه_متقین 💐
« فَهُمْ حَانُونَ عَلَى أَوْسَاطِهِمْ، مُفْتَرِشُونَ لِجِبَاهِهِمْ وَأَکُفِّهِمْ وَرُکَبِهِمْ، وَأَطْرَافِ أَقْدَامِهِمْ، يَطْلُبُونَ إِلَى آللهِ تَعَالَى فِي فَکَاکِ رِقَابِهِمْ.»
«آن ها قامت خود را در پيشگاه خدا خم مى کنند (و به رکوع مى روند) و پيشانى و کف دست ها و سر زانوها و نوک انگشتان پا را (به هنگام سجده) بر زمين مى گسترانند و آزادى خويش را از پيشگاه خداوند متعال درخواست مى کنند.»
امام (عليه السلام) در این بخش، برنامه شبانه متقین، اساس اين برنامه را در دو چيز ذکر مى کند:
1. نماز با حضور قلب کامل، نمازى که معراج مؤمن و نردبان ترقّى و «قُرْبانُ کُلُّ تَقِىٍّ» و سبب قرب پرهيزکاران در دادگاه خدا و نهى کننده از فحشا و منکر است.
2. تلاوت قرآن در نماز و خارج نماز در دل شب، در سکوت مطلق و شرايطى که هيچ چيز مانع از حضور در محضر قرآن نيست، همراه با تدبّر در جاى جاى قرآن، به گونه اى که خود را مخاطب آيات ثواب و عقاب بداند، سرنوشت بهشتيان و دوزخيان را در لابه لاى آياتش با چشم خود ببيند، از معارفش درس بياموزد، از مواعظش پند بگيرد و از احکامش برنامه زندگى بسازد.
به يقين چنين نماز و تلاوت قرآنى در دل شب آن ها را آن گونه تربيت مى کند که به هنگام روز بتوانند برنامه هاى سازنده و درخشان خود را به نحو احسن اجرا کنند.
سپس به برنامه روزانه آن ها مى پردازد که در بخش بعد خواهد آمد.
عضو شوید👇
https://eitaa.com/h_janatoreza