🌸مجله حدیث حوزه شماره ۲۷ منتشر شد🌸 http://Majalh-h.ir آدرس مجله ✅ گذر از تضعیفات علی بن حَسّان هاشمی با رویکرد تحلیل متن‌شناسانه؛ (از اتّهام به ضعف تا استقبال حوزه‌های حدیثی)/9 سیداحمد موسوی‌پور و جمال‌الدین حیدری‌فطرت ✅اعتبارسنجی و واکاوی «حدیث مقراض»/41 میلاد لطفی و احسان پوردوانی ✅گونه‌های دنیوی عقاب در عدم رعایت حقوق حجت‌های الهی/67 حسین فرخی ✅چگونگی احراز عدالت در شرط عادل‌بودن امام جماعت از منظر روایات (با تکیه بر باب 11 ابواب صلاة الجماعة وسائل الشیعه)/89 محمدعلی هراتی ✅تحلیل شیوه¬های معارضه با راویانِ روایات فضائل اهل‌بیت^/121 عبدالله غلامی و اعظم فرجامی و زهرا دشتی‌نژاد ✅بررسی شخصیت حبابه والبیه در منابع روایی و رجالی شیعه/137 علی حسنی گرکانی ✅استقراء و تحليل بينامتنيت اسلوب بلاغی شعر شاعران عصر عباسی با نهج‌البلاغه /163 ندا نظریان و محسن خوشفر ✅نشر و حفظ حدیث در عملکرد فریقین /191 حمید محمدی و یحیی میرحسین ✅واکاوی جایگاه روایی اسماء بنت عمیس در منابع فریقین /221 فهیمه طاهرکوهی و محمد شریفی و معصومه طاهریان قادی ✅اعتبارسنجی سند و متن دعای عشرات/251 سیده فرزانه فخرائی https://eitaa.com/HadithSciences

شما به نشست علمی دعوت شده‌اید. برای ورود به اتاق ساعت 18 روی لینک زیر کلیک کنید: https://gharar.ir/r/83dee710 https://eitaa.com/HadithSciences

🏴🏴🏴🏴🏴🏴 شهادت حضرت امام جعفر صادق علیه السلام، رییس مذهب شیعه تسلیت و تعزیت باد.

🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷 بی سبب نیست که تو جلوه ی اسرار شدی/ اولین فاطمه هستی که حرم دار شدی میلاد با سعادت ولی نعمت ما طلاب شهر مقدس قم، حضرت فاطمه معصومه (سلام الله علیها) و آغاز دهه کرامت مبارک. #روز_دختر هم به همه بابا‌ها که از این رحمت الهی متنعم شدند مبارک باشد. #اللهم_عجل_لولیک_الفرج https://eitaa.com/HadithSciences

🎧صوت 《معرفی رشته علوم حدیث》 🎙️استاد: جمال الدین حیدری فطرت ⬅️چهارشنبه. ۱۴۰۳/۰۲/۱۹ 1:00 پیشینه تاسیس این رشته 5:00 جایگاه و اهمیت حدیث در تراث حدیثی 14:00 نگاه دانشی به حدیث و قدمت آن 20:00 محتوای رشته علوم حدیث چیست؟ 33:00 کلام علامه حلی درباره‌ی قواعد احکام و ارتباط آن با روایات 38:00 اگر هدف‌گذاری شخصی فقه و اصول باشد، تحصیل در رشته علوم حدیث برای او فایده ای دارد؟ 42:00 با چه روشی باید به رشته علوم حدیث ورود کرد؟ 44:00 فوائد شرکت در جلسات آموزشی علوم حدیث 50:00 بهترین زمان ورود به رشته علوم حدیث 53:00 پیش‌نیاز ورود به رشتۀ علوم حدیث 57:00 رسالت سه سطح @hadith_maaref @HadithSciences

📌 #نشست_علمی ✅ «نقد دیدگاه حاکم بر کتب رجالی» ارائه: 🎙حجت الاسلام والمسلمین استاد محمدرضا جدیدی نژاد 🗓 سه شنبه / ۲۵ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ ⏰ ساعت ۱۸:۰۰ 🏷 لینک شرکت در جلسه به صورت مجازی: 🌐 https://gharar.ir/r/83dee710 🏢 مکان: قم، بلوار شهید صدوقی ره، مجتمع حوزوی شهید صدوقی، فاز یک، مرکز تخصصی علوم حدیث @HadithSciences

⚫️ إِنَّا لِلَّٰهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَىٰ نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا: از ميان مؤمنان مردانى‌ هستند كه به آنچه با خدا عهد بستند صادقانه وفا كردند، برخى از آنان به شهادت رسيدند و برخى از آنها در انتظارند و [هرگز عقيده خود را] تبديل نكردند (احزاب/۲۳). سید ابراهیم رئیسی "خادم الرضا(ع)" که سه سال پیش در روز ولادت امام رضا(ع) رئیس جمهور شد، دیشب در شب ولادت امام رضا(ع) به شهادت رسیدند. 🏴🏴🏴🏴🏴 #شهید_جمهور #خادم_الرضا

🌸الحمدلله الذی جعلنا من المتمسکین بولایه مولانا امیرالمومنین و الائمه المعصومین علیهم السلام🌸 عیدالله الاکبر، عید سعید غدیر خم بر همه محبان و شیعیان حضرتش مبارک باد. #اللهم_عجل_لولیک_الفرج

✍️ #یادداشت : روایات جعلی با چاشنی هوش مصنوعی!!! 👤مجتبی پورموسی (پژوهشگر علوم قرآن و حدیث) با ظهور و گسترش فضای سایبری در جهان و نیز کشور عزیزمان، مخاطبان زیادی به آن جذب و سعی در برآورده ساختن نیازها یه وسیله این تکولوژی جدید کرده‌اند. شاید بسیاری از ما نیز برای یافتن روایات یا مطالعه در این زمینه به این بستر مراجعه کنیم. تُحفه جدید این فضا، هوش مصنوعی است. شاید باورمان نشود، اما روایات متعددی از ترکیب متن چند روایت توسط هوش مصنوعی تولید و با ذکر عنوان کتاب و حتی جلد و صفحه به مخاطب داده می شود! و مخاطب از همه جا بیخبر هم ممکن است این موارد را در چندین گروه و ... نقل کند! در ادامه چند نمونه ارسال میکنم: مورد اول: عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) قَالَ: "إِنَّ لِشِيعَتِنَا ثَلَاثَ خِصَالٍ يُؤْمَنُونَ بِهَا مِنَ الْجُنُونِ وَالْجُذَامِ وَالْبَرَصِ: الْوَرَعُ عَنِ الْمَعَاصِي، وَالتَّوَكُّلُ عَلَى اللَّهِ، وَالرِّضَا بِالْقَضَاءِ". مورد دوم: عن علي بن أبي طالب قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "يا علي، بشر شيعتك بعشر خصال: الأمن من الفزع الأكبر، والأمن من عذاب القبر، والميزان القسط يوم القيامة، والنور التام يوم القيامة، والحساب اليسير، والجنة بغير حساب، والشفاعة، والرضا من الله، والأمن من اللعن والسخط، والأمن من الجنون والجذام والبرص." الترجمة الفارسية: از علی بن ابی طالب روایت است که پیامبر اکرم (ص) فرمود: "ای علی! شیعیان تو را به ده خصلت بشارت ده: امنیت از ترس بزرگ (قیامت)، امنیت از عذاب قبر، ترازوی عادلانه در روز قیامت، نور کامل در روز قیامت، حساب آسان، بهشت بدون حساب، شفاعت، رضایت خداوند، امنیت از لعن و خشم، و امنیت از جنون، جذام و برص." المصادر: کتاب "بحار الأنوار" اثر علامه مجلسی (ج 8، ص 38) کتاب "کنز العمال" اثر علامه متقی هندی (ج 11، ص 610) کتاب "مستدرک الوسائل" اثر میرزا حسین نوری (ج 11، ص 233) کتاب "مسند أحمد" اثر امام احمد بن حنبل (ج 1، ص 84) کتاب "الجامع الصغیر" اثر سیوطی (ج 1، ص 74) با جستجو در منابع و نرم افزارهای شیعه و اهل سنت، چنین متون روایی به این شکل، نقل نشده است. بلکه تکه‌هایی از این متون را در ضمن روایات مختلف می بینیم. عجیب اینکه در مورد دوم آدرس‌های به ظاهر دقیقی هم ارائه شده که در مواجهه اولیه، بسیار رهزن بوده و به ذهن ولو یک پژوهشگر چنین القا می‌کند که با متن یک روایت که در منابع متعدد نقل شده، مواجه است. حال آنکه یک تولید جدید توسط هوش مصنوعی رخ داده و آدرس های ساختگی هم چاشنی کار شده است. پیشتر این موارد را در سوالات دیگری از هوش مصنوعی دیده بودم که به مقالات و کتاب های فرضی و خیالی ارجاع می دهد، در حالیکه با یک جستجوی ساده در نت، متوجه می شویم که چنین کتاب هایی وجود خارجی ندارند! در آخر باید گفت، با توجه به امکان جهت‌دهی و مدیریت نوع پاسخ‌های هوش مصنوعی توسط مدیران این سایت‌ها و گردانندگان آنها، در آینده‌ای نه چندان دور با یک جنگ تمام عیار داده‌ها و اطلاعات در فضای سایبری مواجهیم که لزوم اعتبارسنجی و مشخص کردن صحت و سقم اطلاعات حاصل از فضای سایبری را بیش از پیش می‌سازد. #اعتبارسنجی_حدیث #فضای_مجازی #فضای_سایبری #هوش_مصنوعی @HadithSciences

#حدیث_اخلاقی سامان دادن نیکی! [روی الکلینی باسناده قال] الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : رأيتُ المَعـروفَ لا يَصلُحُ إلاّ بِثَلاثِ خِصالٍ : تَصغيرِهِ ، و تَستيرِهِ ، و تَعجيلِهِ ؛ فإنَّكَ إذا صَغَّرتَهُ عَظَّمتَهُ عِندَ مَن تَصنَعُهُ إلَيهِ ، و إذا سَتَرتَهُ تَمَّمتَهُ ، و إذا عَجَّلتَهُ هَنَّأتَهُ ، و إن كانَ غَيرَ ذلكَ سَخَّفتَهُ و نَكَّدتَهُ .[الكافي : 4/30/1.] امام صادق عليه السلام : ديدم كه احسان جز با سه كار سامان نمى پذيرد: كوچك شمردن آن، پوشاندن آن و شتاب كردن در انجام آن؛ زيرا هر گاه آن را كوچك شمارى، در نظر كسى كه بدو احسان كرده اى بزرگش ساخته اى و هر گاه آن را بپوشانى [و به رخ نكشى]، به كمالش رسانده اى و هر گاه در انجامش شتاب ورزى، گوارايش كرده اى، در غير اين صورت، احسان و نيكى خود را بى ارزش و ناگوار ساخته اى. @HadithSciences

با سلام و احترام ان شاء الله ازین پس با پرونده‌های ویژه در خدمت شما خواهیم بود و به مرور مقالات یا برشی از آنها را به صورت منظم تقدیم شما همراهان فرهیخته خواهد شد.

#پرونده_ویژه زیادات بر متون حدیثی (1) متون برخی از احادیث در فرایند نقل‌وانتقال دستخوش وقوع افزوده‌هایی شده‌اند. این افزوده‌ها، گاه آگاهانه و گاه ناخواسته بر متن اضافه شده‌اند. ازجمله عوامل بروز پدیدهٔ افزوده در احادیث عبارت‌اند از: نسخه‌برداری، ادراج، نقل معنا و نیز تحریف. مواردی از این زیادات در احادیث شیعه و اهل‌سنت موجود است و پژوهشگر هنگام بهره از احادیث -در فرایند اعتبارسنجی یا فهم حدیث-ناگزیر از شناسایی این موارد است. برای این منظور می‌بایست راه‌های شناسایی و کشف افزوده، شناسایی و روش بهره از آن‌ها نمایانده شود که پرونده حاضر در پیِ این هدف است. پدیدهٔ افزوده در روایت بدین ‌معناست: «هرگونه اضافه و زیاده‌ای که در اصل یک روایت وجود نداشته و سپس به فراخور عواملی به آن افزوده شده.»[1] این مفهوم، ارتباط نزدیکی با اصطلاح حدیث مدرج و مزید در دانش مصطلح‌الحدیث و زوائدنگاری اهل‌سنت دارد. گفتنی است تفصیل این مطالب و تفاوت این موارد با یکدیگر در جای خود بررسی شده است.[2] از پدیدهٔ افزوده بر روایات، با عناوینی همچون حدیث مدرج و زیادات‌الثقات یاد شده است. شایان توجه است که ذکر این موارد با اصطلاح خاصی همچون افزوده، برای تشخص و تمییز این پدیده از دیگر موارد مفید به نظر می‌رسد.[3] به خواست خدا در یادداشت‌های بعد، به تفکیک هر یک از این موارد را بررسی خواهیم کرد. _______________________________ [1]پایان نامه: افزوده‌نویسی در منابع حدیثی متقدم شیعه با تاکید بر کتاب کامل الزیارات، ص29. [2]همان، فصل اول. [3]برشی از مقاله: راه‌های شناسایی و کشف افزوده‌های واقع بر متون احادیث ؛ مجله علوم قرآن و حدیث، پیاپی 112، مجتبی پورموسی و محمدکاظم رحمان ستایش. #افزوده‌نگاری #زیادات #اعتبارسنجی @HadithSciences

#پرونده_ویژه زیادات بر متون حدیثی (2) راهکارهای شناسایی زیادات بر متون حدیثی: 1. نسخه با بررسی نسخه‌های موجود از روایت می‌توان افزوده‌های احتمالی را کشف کرد؛ توضیح آنکه، گاه روایتی نقل کوتاه و بلند دارد و در این میان، در برخی از نسخه‌های حدیثی می‌توان ردپایی برای قضاوت راجع به حدیث جست‌وجو کرد و حکم به صحت یکی از نقل‌ها کرد. برای مثال، در روایتی که قراینی بر تشکیک در نسخهٔ بلند از آن است، رجوع به نسخهٔ خطی کمک شایانی به صحت قضاوت در آن زمینه و شناسایی فقرات افزوده‌شده بر روایت می‌کند. برای نمونه، روایتی در کتاب الغیبة، محمدبن‌ابراهیم نعمانی(م360ق) بدین مضمون نقل شده است: «عن ابی‌حمزة الثمالی قال: کنت عند ابی‌جعفرمحمدبن‌علی‌الباقر(ع) ذات یوم فلما تفرق مَن کان عنده قال لی: یا اباحمزة من المحتوم الذی لا تبدیل له عند الله قیام قائمنا فمن شک فیما اقول لقی الله سبحانه و هو به کافر و له جاحد. ثم قال: بابی و امی المسمى باسمی و المکنى بکنیتی السابع من بعدی بابی من یملأ الأرض عدلا و قسطا کما ملئت ظلما و جورا. ثم قال: یا اباحمزة من ادرکه فلم یسلم له فما سلم لمحمد و علی و قد حرم الله علیه الجنة و مأواه النار-و بئس مثوى الظالمین. و أوضح من هذا بحمد الله و أنور و أبین و أزهر لمن هداه الله و أحسن إلیه قول الله عزوجل فی محکم کتابه-إن عدة الشهور عند الله اثنا عشر شهرا فی کتاب الله یوم خلق السماوات و الأرض منها أربعة حرم ذلک الدین القیم فلا تظلموا فیهن أنفسکم و معرفة الشهور المحرم و صفر و ربیع و ما بعده و الحرم منها هی رجب و ذوالقعدة و ذوالحجة و المحرم لا تکون دینا قیما لأن الیهود و النصارى و المجوس و سائر الملل و الناس جمیعا من الموافقین و المخالفین یعرفون هذه الشهور و یعدون‌ها بأسمائها و إنما هم الأئمة(ع) و القوامون بدین الله و الحرم منها أمیرالمؤمنین علی الذی اشتق الله تعالى له اسما من اسمه العلی کما اشتق لرسوله(ص) اسما من اسمه المحمود و ثلاثة من ولده أسماؤهم علی علی‌بن‌الحسین و علی‌بن‌موسى و علی‌بن‌محمد فصار لهذا الاسم المشتق من اسم الله عزوجل حرمة به و صلوات الله على محمد و آله المکرمین المتحرمین به.‌» [1] همچنین این روایت در کتاب‌های تأویل الآیات الظاهره[2]، البرهان[3] و نیز تفسیر کنز الدقائق[4] موافق با کتاب الغیبة آمده است. این روایت در کتاب‌های بعدی خود نیز انعکاس‌هایی داشته است. برای نمونه، در کتاب بحار الأنوار این گزارش تا فقرهٔ «من اسم الله عزوجل حرمه به» نقل شده است.[5] البته این گزارش در جا‌های دیگری از این کتاب تا فقرهٔ «بئس مثوی الظالمین» نقل شده و در اینجا پایان یافته است.[6] هردو نقل نیز از کتاب الغیبه نعمانی است و دارای همان یک طریق‌اند. محقق شوشتری انتهای روایت را عبارت «و بئس مثوی الظالمین» دانسته و ادامهٔ گزارش را از کلام نعمانی بر شمرده است و مزج روایت با کلمات و نظرات خود را از عادت‌های نعمانی بر می‌شمارد. [7] از دیگر کتب متأخر که به‎نقل این روایت پرداخته‌، کتاب اثبات الهداة است که روایت با عبارت «بئس مثوی الظالمین»پایان می‌پذیرد. [8] نقل نسخهٔ کوتاه روایت در چند موضع از بحار الأنوار و اثبات الهداة و همچنین قراین و شواهدی که محقق شوشتری در کتابش آورده، همگی از عواملی است که قضاوت را آسان‌تر کرده تا حکم به صحت نقل کوتاه از روایت کنیم و بخش اضافه را افزوده‌ای بدانیم که به‌واسطهٔ عدم‌نشانه‌گذاری مناسب در نسخه، با متن روایت خلط شده و در ادامه مشکلاتی را ایجاد کرده است. قرینهٔ دیگر بر صحت این قضاوت، متن نسخهٔ خطی موجود از کتاب الغیبة نعمانی است که امروزه در دسترس است و توسط نسخه‌پژوه معاصر، علی‌اکبر غفاری استفاده شده است. مطابق این نسخه، عبارات روایت و کلام مؤلف پشت‌سرهم آورده شده است و نشانه‌گذاری مناسبی برای آگاهانیدن مخاطب در آن وجود ندارد. غفاری نیز در تصحیح خود، حدیث را تا فقرهٔ «بئس مثوی الظالمین» دانسته و مازاد آن را به‌عنوان توضیحات نعمانی تلقی کرده است که مطابق با دیگر قراین موجود در این زمینه است.[9] __________________________________ [1] ‏نعمانی، الغيبة، 86. [2]استرآبادی،تأويل الآيات الظاهرة، 208. [3]بحرانی، البرهان فی تفسير القرآن،ج2، ص772. [4]‏قمی مشهدی، كنز الدقائق و بحر الغرائب، ج5،ص 451. [5]‏مجلسی، بحار الأنوار،ج24،ص 241 ؛ مجلسی، بحار الأنوار،ج36،ص 393. [6]مجلسی، بحار الأنوار،ج51 ،ص139. [7]‏تستری، الاخبار الدخیله، 1/80. [8]حر عاملی، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات،ج5،ص198. [9]نعمانی،الغيبة، 86. برشی از مقاله: راه‌های شناسایی و کشف افزوده‌های واقع بر متون احادیث ؛ مجله علوم قرآن و حدیث، پیاپی 112، مجتبی پورموسی و محمدکاظم رحمان ستایش. #افزوده‌نگاری #زیادات #اعتبارسنجی @HadithSciences

تصویر نسخه خطی کتاب غیبت نعمانی که در متن به آن اشاره شده است.

#حدیث حق همیشه جاریست ! امام صادق عليه السلام: اَبَى اللّه ُ اَنْ يُعَرِّفَ باطِلاً حَقّا. اَبَى اللّه َ اَنْ يَجْعَلَ الْحَقَّ فى قَلْبِ الْمُؤْمِنِ باطِلاً لا شَكَّ فيهِ. وَ اَبَى اللّه ُ اَنْ يَجْعَلَ الْباطِلَ فى قَلْبِ الْـكافِر الْمُخالِفِ حَقّـا لا شَكَّ فيهِ. وَ لَوْ لَمْ يَجْعَلْ هذا هكَذا ما عُرِفَ حَقٌّ مِنْ باطِلٍ! خداوند اِبا دارد از اين كه باطلى را حق معرفى نمايد. خداوند اِبا دارد از اين كه حق را در دل مؤمن، باطلى ترديدناپذير جلوه دهد. خداوند اِبا دارد از اين كه باطل را در دل كافر حق ستيز، به صورت حقى ترديدناپذير جلوه دهد. اگر چنين نمى كرد، حق از باطل شناخته نمى شد! 📚 محاسن، ج 1، ص 277. ✍️ توضیح روایت: در این روایت شریفه منقول از امام صادق (ع)، حضرت به سنتِ الهیِ امکان شناخت حق برای همه و در هر شرایطی اشاره می‌کنند. مطابق این روایت، هیچگاه باطل به صورت حق قطعی جلوه نمی‌نماید و با بررسی جوانب مسئله، امکان تشخیص حق و باطل از یکدیگر وجود دارد. @HadithSciences

#پرونده_ویژه برای مطالعه بیشتر در زمینه راهکارهای شناسایی زیادات بر روایات، می‌توانید مقاله رو به صورت کامل ملاحظه بفرمایید 👇👇👇

#مقاله راه‌های شناسایی و کشف افزوده‌های واقع بر متون احادیث ✍ مجتبی پورموسی ✍ استاد محمدکاظم رحمان‌ستایش چکیده «حدیث» به‌عنوان حکایتگر سنت، ازجمله مهم‌ترین منابع اصلی استنباط احکام و معارف اسلامی است. برخی از احادیث، در فرایند نقل‌وانتقالِ تُراث حدیثی تا عصر حاضر دچار عللی، ازجمله زیاده‌های واقع بر متن شده‌اند. تعداد این متون، اندک است؛ اما پژوهشگر در فرایند اعتباریابی و نیز فهم و ورود حدیث به چرخهٔ حجیت و عمل، ناگزیر از شناسایی این موارد است. این نوشتار در پیِ پاسخ به این سؤال است که راه‌های شناسایی و کشف افزوده‌های واقع بر احادیث چیست؟ نوشتار حاضر به‌روش توصیفی‌تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع مکتوب و اسناد موجود، به شناساندن راه‌های اساسی شناسایی و کشف افزوده‌های واقع بر متون احادیث اقدام کرده است. ازجمله راه‌های شناسایی و کشف افزوده‌های واقع بر روایات عبارت‌اند از: بهره‌گیری از نسخ خطی، تحلیل متن پژوهانه، بهره‌گیری از دانش تخریج و مصدریابی روایت، توجه به نقش راوی در فرایند انتقال تُراث حدیثی. کلیدواژه‌ها: افزوده‌نگاری؛ راه‌های شناسایی افزوده؛ متن‌پژوهی؛ اعتبارسنجی حدیث؛ حدیث‌مدرج @HadithSciences

مقاله: اعتبارسنجی و مسیریابی ثبت و انتقال حدیث تردد به روش فهرستی ✍️جمال الدین حیدری فطرت ✍️احسان پوردوانی چکیده: مجموعه احادیث «تردّد خداوند» را که دربردارندۀ حدیث قدسی: «مَا تَرَدَّدْتُ فِی شَیْ‏ءٍ أَنَا فَاعِلُهُ کَتَرَدُّدِی فِی مَوْتِ عَبْدِیَ الْمُؤْمِنِ» است، می‌توان از نمونه‌های بارز مشکل‌الحدیث دانست که قرن‌هاست موردبحث و گفتگوی محدثان، فقیهان، متکلمان، فیلسوفان، عرفا و مفسران شیعه و سنی قرار گرفته است. نوشتار پیش رو در پی آن است که اعتبارسنجی مجموعه احادیث «تردّد» را، بر پایه نظام اعتبارسنجی قدماییِ «کتاب‌محور» واکاود. هدف از اجرای این فرایند، نه فقط پی بردن به اعتبار این مجموعه از احادیث، بلکه افزون بر آن، ردیابی ورود این روایات به اولین مصادر حدیثی شیعه و جریان آن در منابع بعدی است. گردآوری مصادر اولیه دربردارنده این حدیث، می‌تواند باور نهفته در آن را به عنوان یک اندیشۀ پذیرفته‌شده و فراگیر در میان امامیه مطرح ‌کند. از این رو برای دستیابی به این دو مهم، یعنی: شناسایی راویان اول و نیز کشف اولین کتب حدیثی دربردارندۀ حدیث تردد، با تحلیل اسناد این حدیث ارزشمند و مشهور در منابع حدیثی موجود، به ردیابی آن در مصادر حدیثی اولیه و در نتیجه، اثبات اعتبار و استحکام آن دست‌یافتیم. واژه‌های کلیدی: تردّد خداوند، ما تردّدتُ، مشکل الحدیث، اعتبارسنجی حدیث، روش فهرستی، شهرت کتاب. @HadithSciences