♻️مرحوم کلینی در کافی بابی دارد به نام باب تهمت و سوء ظن.
امام صادق علیه السلام فرمود:
إِذَا اتَّهَمَ الْمُؤْمِنُ أَخَاهُ انْمَاثَ الْإِيمَانُ مِنْ قَلْبِهِ كَمَا يَنْمَاثُ الْمِلْحُ فِي الْمَاءِ.
اگر کسی به مومنی سوء ظن داشته باشد، ایمانش حل می شود همانطور که نمک در آب حل وذوب می شود.
❇️ ایمان، با سوء ظن به مومن از بین می رود. امیرالمومنین فرمود:
ضَعْ أَمْرَ أَخِيكَ عَلَى أَحْسَنِهِ
كارى كه از برادر دينى تو سر زند به بهترين صورت برداشت كن .
حَتَّى يَأْتِيَكَ مَا يَغْلِبُكَ مِنْهُ
مگر آنكه كارى كند كه اين راه را بر تو ببندد
وَ لَا تَظُنَّنَّ بِكَلِمَةٍ خَرَجَتْ مِنْ أَخِيكَ سُوءاً
و هيچگاه به سخنى كه از برادر دينى خود مىشنوى گمان بد مبر.
وَ أَنْتَ تَجِدُ لَهَا فِي الْخَيْرِ مَحْمِلًا.
در صورتى كه راهى براى توجيه آن داشته باشى.
✅️حتی در زمانه ای هم که فساد شایع شده است، نسبت به افرادی که میشناسید و اطمینان دارید، سوء ظن نداشته باشد.
امیر المومنین در خطبه ۱۴۱ فرمود:
أَيُّهَا النَّاسُ مَنْ عَرَفَ مِنْ أَخِيهِ وَثِيقَةَ دِينٍ وَ سَدَادَ طَرِيقٍ فَلَا يَسْمَعَنَّ فِيهِ أَقَاوِيلَ الرِّجَال...
ای مردم، هر کس از برادر مومنش استحکام ایمان وپایداری در راه دین ببیند ، به گفته های دیگرا ن در باره او نباید اعتنا کند.
❎ ولی در زمانی که ظلم و فساد همه گیر شد، اعتماد به افراد باید با احتیاط همراه باشد.
نه به این معنا که به افراد سوء ظن داشته باشیم، بلکه به این معنا که به راحتی اعتماد نکنیم.
❇️به طور کلی اصل بر حسن ظن است مگر در دو مورد:
1⃣ جایی که زمانه فاسد شده باشد.و ما افراد را نمی شناسیم.
2⃣ جایی که با دشمن صلح نامه نوشته باشیم. درنامه ۵۳ نهج البلاغه آمده است: وَلاَ تَدْفَعَنَّ صُلْحاً دَعَاکَ إِلَيْهِ عَدُوُّکَ وَلِلَّهِ فِيهِ رِضًى،
هرگز صلحى را که از جانب دشمن پيشنهاد مى شود و رضاى خدا در آن است رد مکن،
فَإِنَّ فِي الصُّلْحِ دَعَةً لِجُنُودِکَ
چرا که در صلح براى سپاه تو آرامش و سبب تجديد قوا
وَرَاحَةً مِنْ هُمُومِکَ وَأَمْناً لِبِلاَدِکَ،
و براى خودتو مايه راحتى از همّ و غم ها و براى کشورت موجب امنيّت است;
وَلَکِنِ الْحَذَرَ کُلَّ الْحَذَرِ مِنْ عَدُوِّکَ بَعْدَ صُلْحِهِ،
اما پس از صلح سخت از دشمن، برحذر باش،
فَإِنَّ الْعَدُوَّ رُبَّمَا قَارَبَ لِيَتَغَفَّلَ،
زيرا دشمن گاه نزديک مى شود که غافلگير سازد،
فَخُذْ بِالْحَزْمِ وَاتَّهِمْ فِي ذَلِکَ حُسْنَ الظَّنِّ...
بنابراين دورانديشى را به کار گير و در اين مورد خوش بينى را کنار بگذار.
✅️ در مواجهه با دشمن، حتی اگر صلح نامه هم امضاء کردید،شما همیشه باید سوء ظن داشته باشید.
#حکمت۱۱۴
#حسن_ظن
#سوء_ظن_ممنوع
#حرمت_مومن
#سوء_ظن_ازبین_برنده_ایمان
•┈┈••••✾• •✾•••┈┈•ـ
به کانال حافظان وحی شرح نهجالبلاغه پای منبر مولا ملحق شوید،
╭═━⊰🍂🌺🌺🍂⊱━═╮
╰═━⊰🍂🌺🌺🍂⊱━═@ravanedel
.
✅️ نکته ۱:
تعبیر حضرت به " فَقَدْ ظَلَمَ "
(اگر بدون دلیل به برادر مومنی سوء ظن داشته باشی قطعا ظلم کرده ای):
به چه کسی ظلم کردی؟
1️⃣هم میتواند ظلم به مومن باشد، چون گمان بی جا به او برده ایم.
2️⃣هم میتواند ظلم به خود باشد، چون خودمان را از خیرات و برکات وهمنشینی و استفاده از مشورت های مومن محروم کرده ایم
✅️ نکته ۲:
گاهی حسن ظن و سوء ظن مربوط به زمان است. مثل همین حکمت ۱۱۴.
گاهی حسن ظن و سوء ظن مربوط به خود شخص است .
حضرت در حکمت ۱۵۹ میفرماید:
مَنْ وَضَعَ نَفْسَهُ مَوَاضِعَ التُّهَمَةِ فَلَا يَلُومَنَّ مَنْ أَسَاءَ بِهِ الظَّن
کسی که خود را در جایگاه سوء ظن و تهمت قرار داده است هیچ کسی غیر از خود را ملامت نکند.
✅️ نکته۳:
زمانه فساد چه زمانه ای است؟
در نهج البلاغه سه زمان بیان شده که در آن اتفاقات ناگواری می افتد و هر زمانی ویژگی هایی دارد.
❌در زمان حکومت حاکم نالایق.
حضرت درحکمت ۱۰۲ فرمود:
يَأْتِي عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ لَا يُقَرَّبُ فِيهِ إِلَّا الْمَاحِلُ
زمانى بر مردم فرا مىرسد كه تنها حيلهگرانِ سخنچين، مقرّبند،
وَ لَا يُظَرَّفُفِيهِ إِلَّا الْفَاجِرُ
وتنها فاجرانِ بدكار، زیرک شمرده مىشوند،
وَ لَا يُضَعَّفُ فِيهِ إِلَّا الْمُنْصِفُ
و افراد باانصاف، ضعيف و ناتوان محسوب خواهند شد؛
يَعُدُّونَ الصَّدَقَةَ فِيهِ غُرْماً
در آن زمان كمك به نيازمندان خسارت و ضرر میدانند ،
وَ صِلَةَ الرَّحِمِ مَنّاً
و صله رحم كه حق مسلم خويشاوندان است منت بحساب می آید.
وَ الْعِبَادَةَ اسْتِطَالَةً عَلَى النَّاسِ
و عبادت كه وظيفه هر انسانى در پيشگاه خداست وسيله برترىجويى بر مردم خواهد بود؛
فَعِنْدَ ذَلِكَ يَكُونُ السُّلْطَانُ بِمَشُورَةِ [الْإِمَاءِ] النِّسَاءِ وَ إِمَارَةِ الصِّبْيَانِ وَ تَدْبِيرِ الْخِصْيَانِ
و آن زمانی است که حكومت به مشورت زنان( بر اساس خواسته و شهوات) وفرمانروايى كودكان و تدبيرخواجههاست.
❌در زمان فساد علما و دینداران:
در حکمت ۳۹۶ فرمود:
يَأْتِي عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ لَا يَبْقَى فِيهِمْ مِنَ الْقُرْآنِ إِلَّا رَسْمُهُ وَ مِنَ الْإِسْلَامِ إِلَّا اسْمُهُ
روزگارى بر مردم فرا مى رسد كه درميان آن ها از قرآن چيزى جز خطوط و از اسلام جز نام باقى نخواهد ماند.
وَ مَسَاجِدُهُمْ يَوْمَئِذٍ عَامِرَةٌ مِنَ الْبِنَاءِ خَرَابٌ مِنَ الْهُدَى
مساجد آنها در آن زمان از جهت بنا آباد و محكم ولى از جهت هدايت خراب و ويران است.
سُكَّانُهَا وَ عُمَّارُهَا شَرُّ أَهْلِ الْأَرْضِ
ساكنان مساجد و آبادكنندگان آن بدترين مردم روى زمين اند.
مِنْهُمْ تَخْرُجُ الْفِتْنَةُ وَ إِلَيْهِمْ تَأْوِي الْخَطِيئَة فتنه و فساد از آن ها برمى خيزد و خطاها به آن ها بازمى گردد.
❎در زمانی که بخل و حق خوری، جای انفاق و بخشش را میگیرد .
#حکمت۱۱۴
#حسن_ظن
#سوء_ظن_ممنوع
#حرمت_مومن
#سوء_ظن_ازبین_برنده_ایمان
•┈┈••••✾• •✾•••┈┈•ـ
به کانال حافظان وحی شرح نهجالبلاغه پای منبر مولا ملحق شوید،
╭═━⊰🍂🌺🌺🍂⊱━═╮
╰═━⊰🍂🌺🌺🍂⊱━═╯
.@ravanedel
❇️درحکمت ۴۶۸ آمده است:
يَأْتِي عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ عَضُوضٌ
زمانى بر مردم فرا مى رسد كه ثروتمندان بر آنچه در دست دارند،
يَعَضُّ الْمُوسِرُ فِيهِ عَلَى مَا فِي يَدَيْهِ وَ لَمْ يُؤْمَرْ بِذَلِكَ...
دندان مى فشارند در حالى كه چنين دستورى به آنها داده نشده است بلكه به عكس خداوند سبحان مى فرمايد: «احسان و بخشش را در ميان خود فراموش نكنيد» و در آن زمان اشرار و بدان بر مردم مسلط مى شوند و نيكان و پاكان را خوار مى كنند و مردم بينوا هستى خود را از روى اضطرار (به قيمت كم) مى فروشند در حالى كه پيامبر صلى الله عليه و آله از چنين معامله اى نهى فرموده است.
إِذَا اسْتَوْلَى الصَّلَاحُ عَلَى الزَّمَانِ وَ أَهْلِهِ وقتی صلاح و خوبی بر زمانه و مردم مسلط و آشکار شود،
ثُمَّ أَسَاءَ رَجُلٌ الظَّنَّ بِرَجُلٍ لَمْ تَظْهَرْ مِنْهُ حَوْبَةٌ فقد ظَلَم
سپس کسی گمان سوءی نسبت به کسی داشته باشد.در حالی که گناهی از آن شخص ظاهر نشده است ،
شخص بد گمان به آن شخص ظلم کرده ؛
✅️ نکته ۴ :
آیا سوء ظن امری اختیاری است یا غیر اختیاری؟
برای بعضی افراد این سوال به وجود آمده است که معمولا سوء ظن امری اختیاری نیست که بتوانیم آن را کنترل کنیم یا نسبت به آن مجازات شویم. این افراد به روایتی از پیامبر تمسک پیدا میکنند:
ثَلَاثٌ لَا يَسْلَمُ مِنْهَا أَحَدٌ
فرمود: سه چيز است كه هيچكس از آن سالم نمىماند، و وسوسهها در درون قلب غالب اشخاص پيدا مىشود.
_ الطِّيَرَةُ (فال بد)
_ وَ الْحَسَدُ (حسد)
_ وَ الظَّنُّ (سوء ظن)
♻️اگر چه طبق حدیث پیامبر اصل بد گمانی شاید در وجود انسان باشد و به طور ناخواسته بر قلب و فکر انسان عارض شود، ولی ادامه دادن به آن سوء ظن و ترتیب اثر دادن به آن کاملا اختیاری است.
♻️لذا در ادامه همان روایت، شخصی از پیامبر میپرسد:
قِيلَ فَمَا نَصْنَعُ
عرض كردند پس چه كنيم؟
قَالَ إِذَا تَطَيَّرْتَ فَامْضِ
هنگامى كه فال بد زدى اعتنا مكن و بگذر.
وَ إِذَا حَسَدْتَ فَلَا تَبْغِ
و هنگامى كه حسد در دلت پيدا شد عملا كارى بر طبق آن انجام مده.
وَ إِذَا ظَنَنْتَ فَلَا تُحَقِّق
و هنگامى كه سوء ظن پيدا كردى آن را ناديده بگير.
اصل سوء ظن، اگر اختیاری نباشد ولی استمرار و ادامه این اخلاق دست خود انسان است.
♻️باید در مقابل سوء ظن ایجاد شده، اعتماد قبلی را مخدوش نکرد.
راوی با امام کاظم میگوید:
جُعِلْتُ فِدَاكَ
شخصی خدمت امام کاظم رسید و فرمود: قربانت گردم
اَلرَّجُلُ مِنْ إِخْوَانِي يَبْلُغُنِي عَنْهُ اَلشَّيْءُ اَلَّذِي أَكْرَهُهُ فَأَسْأَلُهُ عَنْ ذَلِكَ فَيُنْكِرُ ذَلِكَ
گاهى از برادران دينى ما سخنى بگوش من ميرسد كه ناراحت ميشوم و چون از خودش ميپرسم منكر مىشود.
وَ قَدْ أَخْبَرَنِي عَنْهُ قَوْمٌ ثِقَاتٌ
با اينكه مردمان موثق و مورد اعتمادى آن را از قول او براى من نقل كردهاند؟
فَقَالَ لِي يَا مُحَمَّدُ كَذِّبْ سَمْعَكَ وَ بَصَرَكَ عَنْ أَخِيكَ
امام فرمود: اى محمد گوش و چشم خود را در مورد برادر دينيت دروغگو شمار و بهر اندازه مىتوانى كار او را حمل بر صحت كن.
فَإِنْ شَهِدَعِنْدَكَ خَمْسُونَ قَسَامَةً
و اگر پنجاه نفر شاهد قسمخور كه در موارد خاصى قسم ميخورند و مورد قبول واقع مىشود در حضور تو نسبت باو قسم خوردند، این پنجاه نفر را کنار بگذار و اعتمادت را به هم نزن.
اللهم نعوذ بک من شرور انفسنا
#حکمت۱۱۴
#حسن_ظن
#سوء_ظن_ممنوع
#حرمت_مومن
#سوء_ظن_ازبین_برنده_ایمان
•┈┈••••✾• •✾•••┈┈•ـ
به گروه شرح نهجالبلاغه پای منبر مولا ملحق شوید،
╭═━⊰🍂🌺🌺🍂⊱━═╮ @ravanedel
╰═━⊰🍂🌺🌺🍂⊱━═╯
.