✴️ سوره ق پنجاهمین سوره و از سورههای مکی قرآن است. این سوره را «قاف» مینامند؛ زیرا با حرف مقطعه «ق» آغاز شده است.
نام دیگر این سوره باسقات (به معنای درختان بلند) است که این واژه در آیه دهم به کار رفته است.کلمه باسقات یکبار در قرآن و آن هم در سوره «ق» استفاده شده است.
🔰محتوا سوره ق:
محور بحثهای سوره «ق» را #مسئله_معاد دانستهاند.
🔸انکار و تعجب کافران از مسئله معاد (معاد جسمانی)
🔸استدلال بر معاد از طریق توجه به نظام آفرینش و به ویژه احیای زمینهای مرده به وسیله نزول باران
🔸استدلال بر مسئله معاد از طریق توجه به خلقت نخستین
🔸اشاره به مسئله ثبت اعمال و اقوال برای روز حساب
🔸مسائل مربوط به مرگ
🔸 حوادث روز قیامت و اوصاف بهشت ودوزخ
🔸اشاره به حوادث تکان دهنده پایان جهان
🔸اشاره به وضع اقوام طغیانگر و سرنوشت دردناک آنها
🔸تحت مراقبت بودن انسان در تمام مراحل زندگی
🔸دستور به ذکر خدا
🔸عظمت قرآن
🔶🔶آیات مشهور:
🟠آیه ۱۶ سوره ق :
خدا به همه نزدیک است!
وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ
و ما از شاهرگ [او] به او نزدیکتریم
🔸واژه ورید به معانی مختلفی چون رگ گردن، رگ متصل به قلب و کبد، رگ زیر زبان و رگی که در تمام بدن منتشر شده و محل جریان خون است تفسیر شده است.
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان این آیه را تشبیهی برای درک بهتر احاطه کامل خداوند به انسان و نزدیک بودن به وی دانسته است. این آیه در اشعار و ادبیات فارسی هم بازتابهایی داشته است
دوست نزدیکتر از من به من است
وین عجب تر که من از وی دورم
چه کنم با که توان گفت که او
در کنار من و من مهجورم
🟠آیه ۱۸ سوره ق:
دو فرشته رقیب و عتید
مَا يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ
آدمی هیچ سخنی را به لفظ درنمیآورد مگر اینکه مراقبی آماده نزد او آن را ضبط میکند.
در این آیه از دو فرشته به نامهای رَقیب و عَتید نام میبرد که نویسنده اعمال انسانها هستند. بر اساس برخی روایات، رقیب بر شانه راست فرد، نویسنده کارهای نیک و عتید بر شانه چپ، نویسنده گناهان هستند.
ین دو فرشته در هنگام مرگ بر انسان ظاهر شده و درقیامت بر اعمال او گواهی میدهند.
قرآن با تعابیر «رُسُل»، «کِرامَاً کاتِبینَ» و «حافظین» «سفره، کرام برره»
نیز از این فرشتگان یاد کرده است. در دعای کمیل کرام الکاتبین به عنوان گواهان بر انسان در کنار اعضاء وجوارح معرفی شدهاند.
واژه کرام الکاتبین در ادبیات مردم کاربرد پیدا کرده و به صورت ضربالمثل درآمده است. در ادبیات فارسی نیز از این فرشتگان یاد شده که شعر حافظ نمونهای از آن است:
تو پنداری که بدگو رفت و جان برد
حسابش با کرام الکاتبین است
✳️فضیلت قرائت سوره ق:
💐پیامبر(ص): هر كس سوره «ق» را تلاوت كند، خداوند سختیها و سکرات موت را بر وی آسان میكند.
💐امام باقر(ع):هر كس در نمازهای واجب یا مستحب خود سوره «ق» را قرائت کند، خداوند در روزی او وسعت ایجاد كرده و در روز قیامت كتاب اعمال او را به دست راستش میدهد و از او به آسانی حسابرسی میكند.