📚1️⃣ بخش اول: معنای لغوی ☑️✒️ زکات از جهت لغت به معانی ذیل آمده است. 1- تطهیر:«قَدْ أَفْلَحَ‏ مَنْ‏ زَكَّاها»(شمس/9)یعنی رستگار است کسی که نفس خود را از [جهل و نادانی و...] پاک کند. 2-رشد و نمو:«زکی الزرع اذا نما» یعنی زراعت رشد و نمو کرده است. 3-مدح و ستایش:«فَلا تُزَكُّوا أَنْفُسَكُم»(نجم/32) از خود تعریف نکنید. 4-برکت:«زکة النفقة اذا بورک الله» یعنی یک برکتی در آن پیدا شده است. 5-برای آدمی که خیر کثیر هم دارد استعمال می‌شود، گفته می‌شود: «فلان زاکٍ؛ یعنی کثیرالخیر». #آيت_الله_هاشمي_عليا #درس_خارج_فقه #زکات

📚2️⃣بخش دوم: معنای اصطلاحی ☑️✒️زکات مال، زکات نفس، که همان زکات فطره است. زکات مالی، مال را از خباثت تطهیر و زکات فطره نفس را تزکیه می‌کند. زکات صدقه‌ای معین شده به اصل شرع است، به این بیان خمس را هم در بر می‌گیرد. صدقات واجب و مستحب را هم می‌گیرد. منتهی برای احترام به سادات، صندوق سادات را از عام جدا کردند و آن را به خمس تعبیر کردند، چون زکات به سبب حق غیری که در آن هست، یک نوع چرکی در مال محسوب می‌شود که پرداخت آن، مال را از خبثی که در آن است تطهیر می‌کند. مردم خیال می‌کنند که وقتی زکات می‌دهند مال آن‌ها کم می‌شود، اما نمی‌دانند که هر چه در راه خدا بدهند، خداوند آن را برکت خواهد داد. در هر امری اگر انسان یک قدم بسوی خدا بیاید در همان امر خدا ده قدم بسوی انسان می‌آید. #آيت_الله_هاشمي_عليا #درس_خارج_فقه #زکات

📚3️⃣بخش سوم: ادلّه وجوب زکات ☑️✒️در آیات قرآن و روایات معصومین(ع) مکرراً به وجوب زکات حکم شده است. در بیش از 30 آیه از قرآن زکات با نماز قرین شده که نشان از اهمیت زکات دارد، تمامی فرق اسلامی در این مسئله اجماع دارند. بلکه حتی زکات در امم سابقه هم وجود داشته است. در آیه 31 سورۀ مبارکۀ مریم می‌فرماید:«وَ أَوْصاني‏ بِالصَّلاةِ وَ الزَّكاةِ ما دُمْتُ حَيًّا» این کلام حضرت عیسی(ع) است که خداوند او را به نماز و زکات سفارش کرده است. همچنین در آیات 54 و 55 سورۀ مبارکۀ مریم می‌فرماید: «وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِسْماعيلَ إِنَّهُ كانَ صادِقَ الْوَعْدِ وَ كانَ رَسُولاً نَبِيًّا وَ كانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَ الزَّكاةِ وَ كانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِيًّا» هیچ کس در اصل وجوب زکات اختلاف ندارد، اگرچه در مسائل آن اختلاف دارند، اما در اصل وجوب زکات و اینکه مقدار معینی از مال را باید به عنوان زکات بدهند، اختلافی نیست. #آيت_الله_هاشمي_عليا #درس_خارج_فقه #زکات

📚4️⃣بخش چهارم:حکم مانع زکات ☑️✒️مرحوم سید یزدی(ره) در کتاب عروه الوثقی می‌فرماید: «وجوبها من ضروريات الدّين و منكره مع العلم به كافر بل في جملة من الأخبار أن مانع الزكاة كافر.» وجوب زکات از ضروریات دین است و منکر آن با علم به وجوب آن کافر است، چرا که ضروری دین را انکار کرده است. بلکه حتی در بعضی از روایات داریم که مانع زکات هم کافر است. چرا فرمود با علم به وجوب؟ برای اینکه مجرد انکار زکات موجب ارتداد و کفر نیست، یک تازه مسلمان نماز را می‌خواند ولی خبر از زکات ندارد، هنوز احکام اسلامی را نمی‌داند که بخواهد زکات بدهد، یا اصلاً مال ندارد که زکات به آن تعلق بگیرد، یا علم ندارد به اینکه این انکار به انکار خدا و پیامبر(ص) بر می‌گردد؛ این فرد منکر نیست، اگرچه با ندادن زکات مرتکب گناه شده است. امام صادق(ع) می‌فرمایند: «مَا ضَاعَ مَالٌ فِي بَرٍّ أَوْ بَحْرٍ إِلا بِمَنْعِ الزَّكَاةِ» هیچ مالی در خشکی و دریا ضایع نمی‌شود مگر به منع زکات، زکات ندهید مال هدر می‌رود، زندگی خیلی افراد به هم می‌خورد اما نمی‌دانند که از کجا چوب می‌خورند. پس مراد به کفر در این روایات و کلام مرحوم سید یزدی که مانع زکات کافر است، کفر در مقابل اصل ایمان و اسلام نیست بلکه در مقابل مرتبه ایمان و اسلام است، و إلّا مجرد ندادن زکات، باعث ارتداد نمی‌شود. طبق فتوای بعضی از علمای عامه، مانع زکات را می‌کشند. عجیب تر اینجا است که کسی هم که از گرفتن زکات امتناع کند، فتوا به قتل او هم می‌دهند؛ برای چه؟! استدلال می‌کنند که زکات یکی از شعائر اسلامی است و او چون منع از شعائر اسلامی می‌کند، باید کشته شود. #آيت_الله_هاشمي_عليا #درس_خارج_فقه #زکات

📚5️⃣بخش پنجم: لزوم نیت در پرداخت زکات ☑️✒️زکات عبادت است و مثل هر عبادت دیگری قصد قربت می‌خواهد. اگر همین طور بدون قصد قربت پرداخت کنید، زکات واجب حساب نمی‌شود و زکات مستحبی است. #آيت_الله_هاشمي_عليا #درس_خارج_فقه #زکات

📚1⃣ زکات از ضروریات دین. ☑️🖋جلسۀ قبل بحث شد که زکات از ضروریات دین است. ضروری آن چیزهایی است که قطعی است که از اسلام است و همه آن را قبول دارند، شیعه و سنی همه آن را قبول دارند، نماز است، روزه است، زکات است، ولایت است، حج و امثال ذلک. مجرد انکار این ضروریات انسان را مرتد و کافر نمی‌کند، بلکه اگر کسی با علم به این معنا که قرآن یا پیامبراکرم(ص) آن را فرموده انکار کند، که در واقع انکار آن امر ضروری به انکار خدا و رسول اکرم(ص) و امام(ع) برمی‌گردد، این انکار است احکام مرتد را دارد. در بعضی اخبار داریم که مجرد ندادن زکات موجب کفر است، یعنی کاری به انکار خدا و رسول(ص) نداریم، این کفر در اینجا در مقابل ایمان و اسلام نیست، این کفر به این معنا است که این فرد مومن کامل نیست، مسلمان کامل نیست، و این عبارت اهمیت زکات را می‌رساند، کما اینکه در نماز و حج و... هم داریم. چرا که این فرد اسلام ظاهری را دارد و تمام احکام اسلام بر او جاری می‌شود، ولو اینکه در باطن اسلام نداشته باشد، پس اسلام مراتب دارد، ایمان مراتب دارد، آن مرتبه کامل این است که احکام قطعی اسلام را مع العلم منکر نشود. #آيت_الله_هاشمي_عليا #درس_خارج_فقه #زکات

📚2⃣ در مال اغنیاء برای فقراء سهمی است ☑️🖋 صحیحه زراره و محمد بن مسلم از امام صادق(ع): «إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَرَضَ‏ لِلْفُقَرَاءِ فِي مَالِ الْأَغْنِيَاءِ مَا يَسَعُهُمْ وَ لَوْ عَلِمَ أَنَّ ذَلِكَ لَا يَسَعُهُمْ لَزَادَهُمْ إِنَّهُمْ لَمْ يُؤْتَوْا مِنْ قِبَلِ فَرِيضَةِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ لَكِنْ أُوتُوا مِنْ مَنْعِ مَنْ مَنَعَهُمْ حَقَّهُمْ لَا مِمَّا فَرَضَ اللَّهُ لَهُمْ وَ لَوْ أَنَّ النَّاسَ أَدَّوْا حُقُوقَهُمْ لَكَانُوا عَائِشِينَ بِخَيْرٍ.» خداوند متعال بر اغنیاء فرض و واجب کرد مقداری از مالشان را برای فقرا بپردازند، آن مقداری که به آن‌ها سعه بدهد. اگر خداوند می‌دانست که زندگی فقرا به این مقدار از سهم خمس و زکات تأمین نمی‌شود، برای آن‌ها سهم بیشتری قرار می‌داد، اما خداوند می‌داند که فقرا چقدر نیاز دارند و اموال اغنیاء چقدر است، آن حدی که همه در سطح رفاه باشند را روی حکمت و اندازه معین کرده است. اگر همین حد معین را بدهند دیگر فقیری نمی‌ماند، منتهی آن حدی را که خدا برای فقرا معین کرده بود به آنها داده نشد و باعث شد فقرا در سختی و فقر باشند، اما اگر اغنیاء آن حقی را که خدا معین کرده بود به فقرا می‌دادند، عیش و معیشت فقرا به خیر بود و کمبودی نداشتند. #آيت_الله_هاشمي_عليا #درس_خارج_فقه #زکات

📚3⃣ منع از زکات مال ❌🖋هیچ بنده‌ای چیزی را از زکات مالش منع نمی‌کند، مگر اینکه خداوند این مال را به اژدهایی از آتش تبدیل می‌کند که بر گردن این آدم طوق می‌زند و مغز و صورت او می‌خورد تا روز حساب تمام شود. این یکی از عذاب‌های مانع زکات است. شاهد این مطلب را از آیه 180 سورۀ مبارکه آل عمران نقل می‌کند؛ «سَيُطَوَّقُونَ ما بَخِلُوا بِهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ» که در کلام امام باقر(ع) بر مانع زکات تطبیق می‌کند. این شدت عقاب به خاطر اهمیت زکات است، اگر در آیات اولیه سوره بقره دقت کنید، بنده باید دو نوع ارتباط داشته باشد، اگر این دو سیم ارتباط وصل شد، اهل سعادت است. یکی ارتباط با خدا که همان نماز و بندگی و عبودیت است، یکی هم انفاق است که ارتباط با خلق الهی است. لذا خدا و اولیاءالهی(ع) دوست دارند انسان به فکر فقرا باشد و بیشتر از آنچه که لازم است حق آنها را اداء کند، ولی حالا اگر بیشتر نداد حداقل آن حد واجب را اداء کند، وقتی حضرت ظهور کنند آنجا دیگر احکام واقعی را قرار می‌دهد. #آيت_الله_هاشمي_عليا #درس_خارج_فقه #زکات