🔰 برداشتهای قرآنی: اعتراض به امر به معروف و نهی از منکر
✍ اصغر آقائی
_______________________
🔻بحث پر چالش امروزهی جامعه مسئله #عفاف و حجاب است؛ و طبیعتاً در کنار آن آموزه حیاتی #امر به معروف و #نهی از منکر، جلوه خاصی یافته است و افراد مختلف از جنبههای مختلفی درباره آن سخن میگویند.
🔻در این میان یکی از دردآورترین سخنان، #سخن_اعتراضآمیز برخی به ظاهر خیراندیشان مذهبینما نسبت به آمرین به معروف و ناهین از منکر است.
🔻 البته هرچند عمل برخی از این آمرین و ناهین «عَجَبٌ عُجَاب» است و محل تأمّل؛ اما عامل رفتار آن معترضین به ظاهر خیراندیش را کمی بررسی میکنیم.
🔻این افراد به دو #دلیل ۱) بیتفاوتی و آسودهطلبی و ۲) عدم فهم صحیح آموزه امر به معروف، چنین به مسئله امر به معروف و نهی از منکر اعتراض میکنند.
🔻جالب آن است که این اعتراض در #قرآن کریم نیز مورد توجه خداوند است و آن را توبیخ کرده، #پاسخ آن را به ما میآموزد. خداوند میفرماید:
💠 وَإِذَ قَالَتْ أُمَّةٌ مِّنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْمًا اللّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا قَالُواْ مَعْذِرَةً إِلَى رَبِّكُمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ (اعراف/164)
💠(به یاد آر) هنگامی را که گروهی از آنها (به گروه دیگر) گفتند: «چرا جمعی (گنهکار) را اندرز میدهید که سرانجام خداوند آنها را هلاک خواهد کرد، یا به عذاب شدیدی گرفتار خواهد ساخت؟! (آنها را به حال خود واگذارید تا نابود شوند!)» گفتند: «(این اندرزها،) برای اعتذار (و رفع مسؤولیت) در پیشگاه پروردگار شماست؛ بعلاوه شاید آنها (بپذیرند، و از گناه باز ایستند، و) تقوا پیشه کنند!
🔻خداوند در این آیه از زبان چنین معترضانی میگوید: شما چرا گروهی را که خداوند آنان را نابود و یا عذاب خواهد کرد، موعظه میکنید؟ در حقیقت این افراد، تمام کار را بر #عهده خداوند قرار داده، از مسئولیت اجتماعی خویش سربازمیزنند.
🔻خداوند پاسخ این افراد را چنین به ما میآموزد: بگویید ما آنان را به دو دلیل ۱) #حجّتی در برابر بازخواست خداوند از ما، و ۲) #امکان متقی شدن آنان، موعظه میکنیم.
پاسخی بسیار متین و دقیق.
🔻این پاسخ در عین حالی که علّت مطرحشده در کلام معترضین را نفی نمیکند، اما #قطعیت آن که از روی عدم فهم و یا منفعتطلبی و سادهاندیشی و یا آسودگیخواهی صورت گرفته است را زیر سؤال میبرد.
🔻در واقع در عین همراهی با اشکالکننده، به او میگوید چون آنچه شما به عنوان دلیل در عدم موعظه و امر و نهی، مطرح کردهاید، قطعیّت ندارد؛ لذا ما باید هم حجّتی در برابر خداوند خویش داشته باشیم که چرا منکری را دیدیم و نهی نکردیم؛ و هم اینکه ممکن است این افراد به دلیل موعظه ما در مسیر تقوا قرار گیرند. بنابراین امر و نهی ما بر اساس #قاعده عقلانی «احتمال» امری صحیح است.
🔻نکته پایانی آنکه این علتی که خداوند در توجیه صحّت موعظه و امر و نهی مطرح میکند، #تعریضی بر سستعنصری و دور از اندیشه و عقلانیت سخن گفتن معترضین نیز است.
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
#حیات_معقول
🆔 @hayatemaqul