#دانش‌های_زبانی #واج #صامت #مصوت #هجا #الگوی_هجایی ♦️واج: کوچک‌ترین واحد آوایی زبان است که خود معنایی ندارد؛ اما تفاوت معنایی ایجاد می‌کند. واژه‌ی «گل» را در نظر بگیرید؛ اگر پس از واج «گ»، مصوت کوتاه «--ُ» بیاوریم، «گُل» است؛ اما اگر «--ِ» بیاوریم، «گِل» است؛ بنابراین، «--ُ» و «--ِ» واج هستند؛ زیرا با این که به‌تنهایی معنایی ندارند؛ امّا در واژه تفاوت معنایی ایجاد می‌کنند. همین طور است، دو واج « ب‍ » و « ی‍ » به ترتیب در دو واژه‌ی «باد» و «یاد».... ❎ واج‌های زبان فارسی، ۲۹ تا هستند؛ ۶ مصوّت و ۲۳ صامت. ❎۶ مصوّت‌ عبارتند از: «--َ»، «--ِ»، «--ُ»: مصوّت‌های کوتاه «ٰا»، «یٖ» ، «وُ»: مصوّت‌های بلند ❎۲۳ صامت‌ عبارتند از: ء (ع)، ب، پ، ت (ط)، س (ث، ص)، ج، چ، ه (ح)، خ، د، ز (ذ، ض، ظ)، ر، ژ، ش، غ (ق)، ف، ک، گ، ل، م، ن، و، ی ✅ همان‌طور که می‌بینید برخی واج‌ها، دو یا چند شکل نوشتاری دارند که واج اصلی بیرون و واج‌های همسان آن، درون پرانتز آمده است. ✅ برخی شکل‌های نوشتاری، مانند «ی‍ ی‌‌‍‍»، «و»، «ه ‍ه»، «ا»، بین صامت‌ها و مصوّت‌ها مشترک هستند. 🔻«ی‍ ‌ی»: ۱- مصوّت بلند «ی‍ ی»: سیب، بازی، سینی ۲- صامت «ی‍ ی»: یار، یاد، روی 🔻«و»: ۱- مصوّت بلند «و»: بازو، دوست، تنور، نیکو ۲- مصوّت کوتاه «--ُ»: خود، خورشید، تو، دو، خوردن ۳- صامت «و»: ورزش، وادار، نانوا، گاو، ناو، توانا 🔻«ه ‍ه»: ۱- مصوّت کوتاه «--ِ»: خانه، دیده، سایه، قهوه، مدرسه ۲- صامت «ه»: ماه، کوه، فرمانده، توجّه، تشبیه 🔻«ا»: ۱- مصوّت بلند «ٰا»: دانا، توانا، رایانه، بادام ۲- صامت همزه‌ی آغازی «ا»: ابر، اسم، افت، اوّل، امید، احسان ♦️هجا: هجا یا بخش، واحد آوایی بزرگ‌تر از واج است که از ترکیب دو یا چند واج تشکیل می‌شود. در زبان فارسی، واج‌ها براساس الگوهای زیر، با هم ترکیب می‌شوند و هجاها را پدید می‌آورند. ❎ الگوهای هجایی زبان فارسی: ۱- صامت + مصوّت: با، بی، سو، دو (دُ)، که (کِ)، تو (تُ) ، آ (ء ا)، اَ (ء --َ)، اِ (ء --ِ)، اُ (ء --ُ) و... ۲- صامت + مصوّت + صامت: بَر، بار، دِل، گُل، سیب، خوش (خُش)، خوب، آب (ءاب)، اَز (ء --َ ز)، خواب (خاب)، خویش (خیش) و... ۳- صامت + مصوّت + صامت + صامت: گُفت، رَفت، اَسب (ء --َ سب)، عِشق، عَطر، سِفت، اِسم (ء --ِ سم)، آرد (ء ا ر د)، ایست (ء یست)، دوست، کاشت، بیست و... ✅با توجه به الگوهای هجایی بالا می‌توانیم به نتایج زیر برسیم: ۱- همه‌ی هجاهای هر واژه با صامت شروع می‌شوند؛ مثلاً: دانشمند: دا/ نِش/ مَند ۲- دومین واج هر هجا مصوّت است. ۳- اگر یک هجا، واج سوم یا چهارم داشته باشد، آن واج‌ها صامت هستند. ۴-در هر هجا، حدّاکثر یک مصوّت و سه صامت وجود دارد. ۵- در هر واژه، تعداد هجاها، با تعداد مصوّت‌ها برابر است؛ زیرا هر هجا تنها یک مصوّت دارد؛ مثلاً واژه‌ی «اشتهاآور» از ۵ هجا و ۵ مصوّت، تشکیل شده‌است: ء--ِ ش / تِ / ها / ء ا/ وَر ✅ برای تعیین واج‌های یک واژه، ابتدا آن را به هجاهای سازنده‌ی آن، بخش می‌کنیم؛ چند نمونه: ۱- مؤلّف: م-ُ- / ء --َ ل / ل-ِ-ف ۲- آسان: ء ا / سان ۳- اَلآن: ء --َ ل / ء ان ۴- خودخواهی: خُد/ خا / هی ۵- مؤدّبانه: مُ / ء--َد / دَ / با/ نِ ۶- بی اراده: بی / ء --ِ / را / دِ ۷- نیک‌سرشت: نیک/ سِ / رِشت پیروز باشید، یعقوب کیانی شاهوندی https://eitaa.com/hedayate10

با نام خدا #تخصصی_انسانی #عروض معرفی انواع سه گانه ی #هجا در زبان پارسی. کوتاه 🔽 ( U ) یک صامت + مصوت کوتاه : به » بِ که » ک‍ِ زِ وَ بلند 🔽 ( _ ) ۱_ صامت +مصوت بلند : با تا را مو بی ۲_ صامت+مصوت کوتاه+ صامت: بَد لَج گُل کشیده 🔽 ( _ U ) ۱_صامت+مصوت کوتاه+صامت+صامت: دَرد مَرد خورد »خُرد ۲_صامت+مصوت بلند+صامت: باد یاد زیر دور یار ۳_ صامت+مصوت بلند+صامت+صامت: باخت سوخت ساخت مثال در بیت : دلی دارم خریدار محبت دِ. لی . دا . رَم / خَ. ری . دا رِ / مُ . حَب. بَت _ _ U / _ _ _ U / _ _ _ U کزو گرم است بازار محبت کَ زو. گَر. مس/ت. با. زا. رِ/ مُ . حَب. بَت _ _ U / _ _ _ U / _ _ _ U مفاعیلن مفاعیلن فعولن ملاحظه می کنید، (( است )) در مصرع دوم، هجای کشیده بوده و به تنهایی جایگاه یک خط تیره و یک یو (یک بلند و یک کوتاه ) را در تقطیع پر می‌کند (_ U ). https://eitaa.com/hedayate10 نقل ازکانال دبیران ادبیات اصفهان

#جناس تام ( همسان): دو کلمه که تلفظ یکسان دارند اما معنی آنها متفاوت است. ناقص( ناهمسان) : الف: افزایشی: در ظاهر و شکل نوشتاری ، یکی از واژه ها یک حرف الفبایی یا یک مصوت بلند بیشتر از دیگری دارد. مثل مار و دمار/ ناز و نیاز/ دار و دارا ب:اختلافی: دو واژه در یک حرف یا یک مصوت بلند اختلاف دارند. مثل: سور و شور / نار و نور/ بار و باز پ- حرکتی : دو واژه فقط در مصوت ( حرکت) کوتاه متفاوتند. مثل: گِل و گُل / ملِک و ملَک / رُست و رَست عناصر و عوامل زیر در جناس بودن یا نبودن واژه ها خنثی هستند و بی تاثیر: علامت جمع: آیا (( لبان)) و (( تب)) جناس دارند؟ _ بله، چون علامت جمع در جناس بودن و نبودن بی تاثیر است. یعنی: لبان _ ان= لب حال باید ببینیم (( لب)) با (( تب)) جناس دارد. قطعا دارد. (( ی )) نکره : آیا در عبارت(( شهری بهر او حیرانند)) جناس داریم؟ بله، چون (( ی)) در شهری از نوع نکره است. یعنی: شهری_ ی= شهر شهر با بهر جناس دارد. نکته: ((ی)) نکره چیست؟ و آن را چگونه بفهمیم؟ از نظر علمی: تکیه ( استرس) نمی گیرد و... از نظر عرفی: به جای ی نکره می توانیم (( یک )) بیاوریم که اصلا جامع و مانع نیست و پر از استثناست. از نظر ما: این را که الآن می گوییم اگر بلافاصله بفهمید ، نزد خود می گویید : ی نکره به همین راحتی معلوم می شود؟!!! و اگر کمی دیرتر بفهمید ، کمی هم می خندید و می گویید : به همین راحتی!!!! این روش تصویری است و همه ی ما ناخودآگاه روزمره زیاد به کار بردیم و خواهیم برد: (( ی)) نکره آن است که هنگام تلفظش می توانیم دست را به سمت دوش و گردن ببریم! مثال: در میان مجلس، عاشق مستی گفت: تو را چه به عشق و مستی؟! حال در هنگام تلفظ مستی اول می توانیم دستمان را به سمت بالا ببریم یا مستی دوم؟ - مستی اول. پس (( ی)) در (( مستی اول )) از نوع نکره است. از این آسانتر؟!!! (( تر / ترین)): ادامه ی نکات در پیامهای بعدی: (( تر)) و (( ترین )) در جناس بودن یا نبودن، خنثی هستند. پس واژهای ((کامل تر/ کامل ترین)) با ((عامل)) جناس دارند. ضمایر پیوسته( متصل): ضمایر متصل( م، ت، ش، مان، تان، شان) تاثیری در جناس بودن یا نبودن ندارند. به همین دلیل در عبارت زیر واژه ی (( روزشان)) با ((سوز )) جناس دارد: روزشان با سوز همراه بود. روزشان- شان= روز روز با سوز جناس دارد. مخفف فعل مضارع ( استم/ هستم، ...) این فعل نیز در جناس خنثی است. مثال: من خرابم دیگر چرا دهی مرا شراب؟ خرابم_ م= خراب حال می گوییم : خراب با شراب جناس دارد . ■ نکات مهم و کاربردی دیگر: ۱- تکرار با جناس تام اشتباه نشود.( تکرار دام تستی جناس تام در کنکورهاست). مثلا در مصراع زیر جناس تام نداریم: ای جان جان جان جان ، ما نامدیم از بهر نان ۲- جناس تام در آخر مصراع ها قافیه است نه ردیف. ۳- کوچکترین جناس تام در کنکور (( که= چه کسی)) با (( که= حرف ربط)) بوده است. امیدوارم که حافظه ام خطا نکرده باشد! ۴- مخفف ها جناس( ناقص اختلافی) نیستند. زیرا معنای یکسان دارند. مثلا (( ره )) با (( راه)) جناس ندارد. ۵-جناس فعلی یا فعل با اسم و صفت دیر یاب است‌. مثلا اگر ((دست)) با (( است)) جناس واقع شود. ۶- کلماتی چون (( آب )) و (( ناب)) جناس ناقص اند از نوع اختلافی . ۷- گاهی یک کلمه را به دو کلمه تبدیل می کنند. این هم نوعی از جناس است که چون در کتاب درسی نامش مذکور نیست ، می توانیم اینها را در جناس تام بگنجانیم. مثل سیمرغ و سی مرغ ۸- حد اقل یکی از واژه هایی که پایه ی جناس است باید معنی دار باشد. مثلا معمولا (( با )) را با (( را)) جناس نمی گیرند چون هردو حرف دستوری اند. مشکلاتی که سر راه دانش آموزان در این آرایه قرار داده اند : □ یکی از سنگهای بزرگ سر راه دانش آموزان این است که بعضی می فرمایند ملاک در آرایه های لفظی چون جناس، تلفظ است . بر این اساس (( غُصه)) و (( قِصه)) جناس اند. یا (( خوار)) و (( بار)) جناس اند. در حالی که از گذشته تا همین روزها، ملاک هم املا بود و هم تلفظ. بر این اساس واژه هایی چون غصه و قصه جناس ندارند. این وسط دانش آموز باید چه کار کند؟! شاید بهتر است در کنکور ملاک را هم تلفظ قرار دهیم هم املا. یعنی غُصه و قِصه جناس نیستند. □ جناس قلب، این نوع جناس در کتاب درسی نیامده است. اگر می خواهید افزون از کتاب بدانید، بسیار راحت است: جابجایی حروف ، جناس قلب است مثل اهمال و امهال!!!! □ مشکل دیگر برای بعضی از دانش آموزان(( اشتقاق)) است. رشته ی انسانی این آرایه را دارند. رشته های دیگر هرکلمه ای را با معیار کتاب درسی درباره ی جناس بسنجند کافی است. خدمت دانش آموزان انسانی عرض کنم که اشتقاق تقریبا همان هم خانواده سازی است که از ابتدایی با آن آشنا شدیم. کانال درسی10 https://eitaa.com/hedayate10

#فارسی_دهم #امتحان_نوبت_اول(دروس ۱ تا ۹) دی ماه ۹۹ طراح: آقای مسلم ساسانی از شهرستان گالیکش کانال درسی10 https://eitaa.com/hedayate10

نمونه سوال علوم وفنون دهم کانال درسی10 https://eitaa.com/hedayate10

آزمون چهارگزینه ای فارسی دهم کانال درسی10 https://eitaa.com/hedayate10

قالب های شعرفارسی کانال درسی10 https://eitaa.com/hedayate10

🏴شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را خدمت همه شیعیان و دوستداران اهل بیت نبوت تسلیت عرض میکنیم.🏴

توضیحات فارسی دهم ،درس به درس https://eitaa.com/hedayate10