🖊 زن و عشق در شاهنامه کانال دکتر شفیعی‌کدکنی - شاهنامه کتابی است که زن در سراسر آن حضور دارد؛ برعکس ایلیاد هُمر که در آن سیمای زن پریده‌رنگ و گذراست. زن در ایلیاد آتش فاجعه را برمی‌افروزد و خود کنار می‌نشیند. هلن که زیبایی شوم و تباه‌کننده‌اش موجد جنگ است. این‌گونه است کریزئیس که ناخواسته نزاع بین آگاممنون و اشیل را باعث می‌شود. در دوران پهلوانی شاهنامه حضور زن لطف و گرمی و نازکی و رنگارنگی به ماجراها می‌بخشد و با آنکه قسمت عمدهٔ داستان‌ها شامل جنگ و کشتار و نزاع و خرابی است، وجود او موجب می‌شود که این کتاب در ردیف لطیف‌ترین آثار فکری بشر قرار گیرد. این زن‌ها هستند که به داستان تراژیک آب و رنگ بخشیده‌اند. اگر تهمینه نبود مرگ سهراب آنقدر مؤثر و غم‌انگیز جلوه نمی‌کرد. همین‌گونه است مرگ فرود اگر جریره نبود، و مرگ سیاوش اگر فرنگیس نبود، و مرگ اسفندیار اگر کتایون نبود، و مرگ رستم و تراژدی زال، اگر رودابه نبود. سیمای تراژیک زن در شاهنامه به نجیب‌ترین و پاکیزه‌ترین نحو یعنی به عنوان مادر و همسر جلوه می‌کند، نه به عنوان معشوق. در تمام داستان‌های شاهنامه حضور زن را می‌بینیم. در داستان ضحّاک خواهران جمشید هستند. در داستان فریدون باز خواهران جمشید را می‌بینیم که به همسری او درمی‌آیند، و نیز مادرش فرانک و دختران سرو که همسر پسران او می‌گردند. در داستان سام و زال سیندخت و رودابه هستند، و در داستان سهراب تهمینه و گرد‌آفرید؛ در داستان کاووس سودابه و مادر سیاوش، و در داستان سیاوش سودابه و فرنگیس و جریره و گلشهر زن پیران؛ و در داستان بیژن، منیژه؛ و در داستان گشتاسب و اسفندیار، کتایون دختر قیصر. شاهنامه بر خلاف آنچه در نزد اشخاص نا‌آشنا معروف شده یک کتاب ضدّ زن نیست. در تمام دوران پهلوانی، از سودابه که بگذریم، یک زن پتیاره دیده نمی‌شود. اکثر زنان در شاهنامه نمونهٔ بارز زن تمام‌عیار هستند. در عین برخورداری از فرزانگی و بزرگ‌منشی، از جوهر زنانگی و زیبایی نیز به نحو سرشار بهره‌مندند. حتی زنانی که خارجی هستند چون با ایران می‌پیوندند، از صمیم قلب ایرانی می‌شوند و جانب نیکی را که جانب ایران است می‌گیرند. عشق در شاهنامه در عین برهنگی پاک و نجیب است. رابطه زن و مرد بی‌آنکه به تکلّف و تصنّع گراییده باشد از تمدّن و فرهنگ برخوردار است. ما تنها یک مورد می‌بینیم که عشق به کام نمی‌رسد و آن عشق ناگهانی سهراب به گُرد‌آفرید است. تنها یک مورد عشق ناپاک و نارواست و آن عشق سودابه به سیاوش است. در چهار مورد از شش مورد، اظهار دلدادگی نخست از طرف زن می‌شود. زن در شاهنامه برای ابراز عشق جسارت بیشتری دارد. این بی‌پروایی به استثنای سودابه به‌هیچ وجه مانع پاکدلی و پاکدامنی نیست. چهار زنی که در اظهار عشق پیشقدم هستند: تهمینه به رستم، سودابه به سیاوش، منیژه به بیژن و کتایون به گشتاسب. عشق زال و رودابه در یک زمان ابراز می‌شود. در یک مورد مرد در ابراز عشق پیشقدم می‌شود و آن سهراب است. استاد دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن - آواها و ایماها، صص ۱۸–۱۳ کانال درسی 10 _11_12 https://eitaa.com/hedayate10 https://eitaa.com/hedayate11 https://eitaa.com/hedayate12

کاربرد اصطلاحات عرفانی فایل متنی کتاب کانال درسی 10 _11_12 https://eitaa.com/hedayate10 https://eitaa.com/hedayate11 https://eitaa.com/hedayate12

✅ چرا سوگند را می‌خوریم؟ ☑️ تاریخ اصطلاحات و ضرب‌المثل‌ها 🖋️ فاطمه کاملی، دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ ایران باستان دانشگاه تهران، ۲۴ بهمن ۱۴۰۱. اصطلاحات و ضرب‌المثل‌های رایج در زبان فارسی گاه پیشینه‌ای چند صد ساله دارند، اما کمتر اصطلاحی را می‌توان تا بیش از ۱۴۰۰ سال ردگیری کرد. زیرا اساساً کمتر از ۱۴۰۰ سال است که ایرانیان به فارسی نو سخن می‌گویند و در دوره پیش از اسلام زبان‌شان فارسی میانه بود که در واژگان، دستور و ساختاربندی با فارسی نو متفاوت است. اصطلاح سوگند خوردن اما از جمله ساختارهایی ست که می‌دانیم حداقل از دوره ساسانی مورد استفاده قرار می‌گرفته و به فارسی میانه به آن «سوگند خُوَردَن/sōgand xwardan» گفته می‌شده است. سوگند در فارسی میانه به معنای «گوگرد» است. ماده‌ای سمی که خوردن آن می‌تواند منجر به مرگ انسان شود. پس چرا ما «سوگند» را می‌خوریم؟ در دوره ساسانی، زمانی که پرونده قضایی مهمی در دادگاه به بن‌بست می‌خورد و هیچ مدرکی برای اثبات گناهکاری یا بی‌گناهی متهم وجود نداشت، قاضی «به فارسی میانه: دادوَر/ dādwar» دستور می‌داد که متهم باید «وَر/ war» انجام دهد. ور آزمایشی سخت بود که اگر متهم به صورت موفق‌آمیز آن را انجام می‌داد ثابت می‌کرد بی‌گناه است و اگر در آن شکست می‌خورد معلوم بود گناهکار بوده و خداوند می‌خواسته آن را نشان دهد. در رشن یشت اوستا، احکام ور بر اساس دین زردشتی توضیح داده شده اند. ۵۶۵-۵۷۱      دو نوع ور وجود داشت: ور گرم و ور سرد ور گرم war ī garmōg، با آتش کار می‌کرد. مثلا متهم مجبور بود از میان آتش عبور کند. نمونه آن را در داستان سیاوش در شاهنامه می‌بینیم که برای آنکه اثبات کند نسبت به زن پدرش نظر سوء نداشته است با اسب از میان آتش بزرگی عبور کرد و بدون هیچ آسیبی بیرون آمد. {فردوسی، شاهنامه، به تصحیح جلال خالقی مطلق، کالیفرنیا، ۱۳۶۹، ج ۲: ۲۳۳-۲۳۷} سیاوش پیش از رفتن به درون آتش به کیکاوس می‌گوید: سری پر ز شرم و بهایی مراست اگر بی‌گناهم رهایی مراست ور ایندونک زین کار هستم گناه جهان‌آفرینم ندارد نگاه به نیروی یزدان نیکی‌دهش از این کوه آتش نیابم تبش      یا مثلاً متهم باید فلزی گداخته و ذوب‌شده را روی خود می‌ریخت. مانند آذرباد مهرسپندان، موبدان موبد دوره شاپور دوم ساسانی که روی گداخته بر سینه‌اش ریخت تا ثابت کند نسخه‌ای که از اوستا تدوین کرده مطابق واقعیت بوده و دین زردشتی بر حق است. {شایسته ناشایست، فصل ۱۵، ۱۵-۱۷}      در ور سرد war ī sard فرد با آب عمل می‌کرد. مثلا دست و پای شخص را می‌بستند و او را در میان رودخانه می‌انداختند. اگر غرق نمی‌شد یعنی بی‌گناه بود و اگر. غرق می‌شد یعنی گناهکار بوده و به سزای عملش رسیده است. این شیوه ور از هزاره دوم پیش از میلاد در بین‌النهرین رایج بوده است. بند دوم قانون‌نامه حمورابی اعلام می‌کند: «اگر کسی علیه مردی اتهامی را وارد سازد، و متهم به رودخانه برود و به درون رودخانه بپرد، اگر او در رودخانه غرق شود، اتهام‌زننده مالکیت خانه او را در اختیار خواهد گرفت. اما اگر رودخانه ثابت کند که متهم، گناهکار نیست، و بدون هیچ آسیبی بگریزد، سپس آن که اتهام را وارد ساخته، به مرگ محکوم خواهد شد، درحالی‌که آن کس که به داخل رودخانه انداخته شده، مالکیت خانه‌ای را که به اتهام‌زننده‌اش تعلق داشته را در دست خواهد گرفت.» {ترجمه از ال‌. دبلیو. کینگ}      نوع دیگر ور سرد آن بود که در آب سوگند (گوگرد) می‌ریختند و متهم باید آن را سرمی‌کشید. اگر مسموم نشده و نمی‌مرد یعنی بی‌گناه بود. به این عمل سوگند خوردن می‌گفتند. این اصطلاح بعد از اسلام جلوه عملی خود را از دست داد و فرد تنها می‌گفت که «سوگند می‌خورم» بدون اینکه واقعا عمل ور سرد را انجام دهد زیرا اساسا انجام ور در فقه اسلامی جایگاهی نداشت. معنای اصلی سوگند هم به تدریج فراموش شده و مترادف با واژه عربی «قَسَم» گردید و حتی در باب این کلمه هم گفته شد که «قَسَم می‌خورم.» کانال درسی 10 _11_12 ‌‎‌─ ‌‌‎‌ ‎‌‎‌‌‎‌‌‎‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌░⃟‌‌‎‌‌‌ https://eitaa.com/hedayate10 https://eitaa.com/hedayate11 https://eitaa.com/hedayate12

#نمونه_سؤال #فارسی_یازدهم نمونه سوال درس به درس به تفکیک ۳ قلمرو، تشریحى و تستی+ پاسخ طراح: گروه ادبیات آذربایجان شرقی کانال درسی 11 https://eitaa.com/hedayate11

#فارسی_یازدهم #کل_تاریخ_ادبیات گردآورنده:آقای منصور صالح نیا،رشت کانال درسی 11 https://eitaa.com/hedayate11

بهین نامه باستان خلاصه شاهنامه فردوسی دکتر محمد جعفر یاحقی،استاد دانشگاه مشهد کانال درسی10-11-12 https://eitaa.com/hedayate10 https://eitaa.com/hedayate11 https://eitaa.com/hedayate12

📸 اشتباهات پر تکرار نگارشی کانال درسی10-11-12 https://eitaa.com/hedayate10 https://eitaa.com/hedayate11 https://eitaa.com/hedayate12

کتاب تاریخ اساطیری ایران دکتر ژاله آموزگار، استاد فرهنگ و زبان باستانی ایران در دانشگاه تهران https://eitaa.com/hedayate10 https://eitaa.com/hedayate11 https://eitaa.com/hedayate12