⏺ در کتاب‌های «علوم و فنون ادبی» اوزان حاصل از #تقطیع_پایه‌های_آوایی به سه دسته تقسیم شده‌اند: ۱-همسان ۲-همسان_دولختی ۳-ناهمسان(در فنون پایه دوازدهم ) 🔶۱- همسان:(تک پایه ای یا تکراری) اگر یک رکن یکسان چهار یا سه بار تکرار شود، پایه‌های آوایی آن همسان‌اند.اگراز رکن پایانی آن هجا یا هجاهایی نیز حذف شود باز هم همسان محسوب می‌شود. 🔶 اوزان زیر «همسان» محسوب می شوند ۱-فاعلاتن /فاعلاتن/ فاعلاتن /فاعلاتن ۲-فاعلاتن/ فاعلاتن/ فاعلاتن/ فاعلن ۳- فاعلاتن /فاعلاتن /فاعلن ۴-مفاعيلن /مفاعيلن /مفاعيلن/ مفاعيلن ۵-مفاعيلن/ مفاعيلن /مفاعی🔸🔸[در این قسمت در عروض گذشته بجای «مفاعی» ،« فعولن» هم می آوردند. ۶-مستفعلن /مستفعلن /مستفعلن/ مستفعلن ۷-فعولن /فعولن /فعولن /فعولن ۸-فعولن/ فعولن /فعولن /فعل ۹-فعلاتن /فعلاتن /فعلاتن/ فعلاتن ۱۰-فعلاتن/ فعلاتن/ فعلاتن/ فعلن ۱۱-فعلاتن /فعلاتن /فعلن ۱۲-مفتعلن/ مفتعلن/ مفتعلن/ مفتعلن ۱۳-مفتعلن/ مفتعلن /مفتعل🔸🔸[درعروض گذشته به جای «مفتعل» ،«فاعلن»می آوردند.] ۱۴-مستفعلن /مستفعلن/ مستفعلن/ فع 🔶۲- اوزان همسان دولختی: در این اوزان «دو رکن» یکی در میان و به نوبت تکرار می شود و دور می زند. وزن‌های زیر همسان دولختی هستند:⇩ ۱-مفتعلن فاعلن // مفتعلن فاعلن ۲-مستفعل مفعولن// مستفعل مفعولن (= مفعول مفاعيلن// مفعول مفاعيلن) ۳-مستفعلن فعولن// مستفعلن فعولن (= مفعول فاعلاتن// مفعول فاعلاتن) ⤴️ دو وزن بالا به دو صورت به پایه‌های آوایی تقسیم می‌شوند. در هر دو حالت همسان دولختی هستند. ۴_مفتعلن مفاعلن //مفتعلن مفاعلن 🔺۵-فعلات فاعلاتن //فعلات فاعلاتن(در کتاب نیومده) 🔺۶-مفاعلن فعلاتن //مفاعلن فعلاتن (در کتاب نیومده) 🔺۷-فع لن فعولن//فع لن فعولن(در کتاب نیامده) 🔺۸-فعلاتن مفاعلن//فعلاتن مفاعلن( در کتاب نیامده) 🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀 🍎اوزان دولختی(=دوری ،متناوب) 🍏جزء خوش آهنگ ترین اوزان شعر فارسی است یعنی رقص آور است. 🍏دو رکن 👈یکی در میان و به نوبت تکرار می شود و دور می زند. 🍏پایان نیم مصرع مکث می کنیم . 🍏هر نیم مصرع حکم مصراع را دارد (بنابر این هجای پایان نیم مصرع همیشه بلند می گیریم.) 🔺🔺توجه 🍎اوزان همسان تکراری و تک پایه ای را 👈یک رکن ،یک رکن جدا می کنیم و بعدش علامت خط مورب(کج) می گذاریم . 🍓فاعلاتن/فاعلاتن/فاعلاتن/فاعلن 🍅اوزان دو لختی را👈دو رکن دو رکن جدا می کنیم و بعد دو رکن، دو خط مورب ( کج) می گذاریم. 🍓مفتعلن فاعلن//مفتعلن فاعلن 🍀🍀🍀🍀🍀🍀 🍎لیست اوزان نا همسان : ۱- فاعلاتن- مفاعلن - فعلن[در این وزن گاهی به جای «فعلاتن»👈🏻فاعلاتن هم می آید .]+[و گاهی به جای فعلن ،«فع لن» می آید .]⭐️⭐️طبق آن چه که در اختیار وزنی می خوانید. ۲- مفاعلن- فعلاتن - مفاعلن - فعلن(«فع لن») ۳- مفتعلن- فاعلات - مفتعلن فع ۴- مفعول - فاعلات - مفاعیل- فاعلن(مستفعلن- مفاعلن- مستفعلن- فعل) ۵-مفعول- مفاعلن- مفاعیل( مستفعل- فاعلات - مستفعل) ۶-مفعول- مفاعیل- مفاعیل- فعولن( مستفعل- مستفعل- مستفعل- مستف) 🍏اوزان نا همسانی که در کتاب نیامده: ۷-مفعول- مفاعیل- مفاعیل - فعل(مستفعل- مستفعل- مستفعل- فع) ۸- مفعول- فاعلات- مفاعیلن(مستفعلن- مفاعل- مفعولن) ۹-مفعول - مفاعلن - فعولن (مستفعل- فاعلات - فع لن) ۱۰- مفاعلن- فعلاتن- مفاعلن ⭐️⭐️در اوزان 6و 7 (شکل درون کمانک اولویت دارد، چون نظم هجاها همسان می باشد.) ⭐️⭐️اوزانی که با «مفعول» شروع می شوند، به دو شکل قابل برش زدن هستند. 📒لیست اوزان برگرفته از فرسته استاد گرامی جناب «شمسی نیا» است. بنده توضیحات تکمیلی و مورد نیاز برای انواع اوزان نوشتم. ✍🏻حبیبه جعفری گشنیانی دبیر ادبیات فارسی استان مازندران کانال درسی12 https://eitaa.com/hedayate12